Ng�y 23 th�ng 10
Th�nh Phaol� TỐNG VIẾT BƯỜNG
Quan thị vệ - (1773 – 1833)

Hiến lễ trong đ�m.

Th�nh Phaol� Tống Viết Bường, trường hợp đặc biệt bị xử trảm về đ�m. Ng�i l� vi�n quan thị vệ c� nhiều c�ng trạng với vua Minh Mạng, n�n Vua muốn cuộc h�nh h�nh phải diễn ra thật �m thầm, �t người biết đến. Năm giờ chiều, "Tử tội" mới được b�o tin giờ xử, nhưng ch�nh l�c ấy, �ng đội Bường lại coi l� một cơ may "C� một kh�ng hai" cho m�nh. tr�n đường ra ph�p trường v�o buổi chiều cuối th�ng mười "chưa cười đ� tối" đ�, �ng t�m c�ch đi chậm lại, v� n�i với đ�m l� h�nh (trước vốn thuộc quyền �ng ): "C�c ch� đi chi m� nhanh rứa, t�i biết đường m�, kh�ng sợ lạc m�".

V� thực ra, trời th� tối, cầu th� hẹp, lại đ�ng l�c nước s�ng đang l�n, n�n đường rất kh� đi. Đ�ng kh�c, �ng Bường chủ � t�m đến nền cũ nh� thờ Thợ Đ�c, xin được chết tại d�y. Quan đồng � ban cho �ng như lời ước nguyện. Ch�nh nơi đ�y, đ� từng bao năm th�ng, dưới �nh s�ng lung linh của những ngọn nến, c�c t�n hữu tụ họp d�ng l�n hiến lễ tối cao l� Đức Gi�su, th� l�c n�y dưới �nh s�ng của những ngọn đuốc bừng ch�y, �ng đội cũng d�ng l�n Ch�a ch�nh mạng sống m�nh. cho đến ng�y nay, �ng vẫn sống m�i trong t�m thức của mọi t�n hữu Thợ Đ�c, cũng như Gi�o Hội Việt Nam.

Gi� từ quan trường v� đức tin

Phaol� Tống viết Bường sinh khoảng năm 1773 tại Phủ Cam, Ph� Xu�n (Huế), trong một d�ng tộc C�ng Gi�o l�u đời, cũng l� d�ng tộc c� nhiều quan lớn, dưới triều vua L�, ch�a Nguyễn. Th�n sinh �ng l� Nic�las Tống Viết Giảng v� b� Maria Lương. V� tổ ti�n đều l�m quan n�n đến khi trưởng th�nh, �ng được chọn l� l�nh thị vệ. Với đời sống li�m khiết v� đức độ, sau một thời gian, �ng được thăng chức đội, v� được nh� Nguyễn tuyển v�o l�m thị vệ ho�ng cung. Vua Minh Mạng rất h�i l�ng về việc phục vụ cần mẫn v� nhiệt t�m của �ng. �ng c� hai đời vợ, sinh hạ được tất cả 12 người con.

V�o năm 1831, giặc Đ� V�ch ở Quảng Nam nổi l�n quậy ph�, quan qu�n phải đi đ�nh dẹp. �ng đội Bường được vua cử đi thanh s�t mặt trận. �ng mau mắn chu to�n phận sự, v� trở về t�u tr�nh th�nh quả đ� đạt được, nhưng c� lẽ trong thời gian đ�, c� người ghen gh�t tố c�o �ng theo Đạo C�ng Gi�o n�n Vua hạch hỏi �ng : "Khi xong c�ng t�c, khanh c� viếng ch�a Non Nước kh�ng ?" �ng b�nh tĩnh trả lời: "Mu�n t�u, v� ho�ng thượng kh�ng truyền n�n thần kh�ng đi. Hơn nữa, ch�a Non Nước đ�u c� giặc để đ�nh". Vua hỏi tiếp : "Lệ thường dẹp giặc xong rồi th� phải v� ch�a lễ b�i, tại sao khanh kh�ng đi ?" �ng kh�ng ngần ngại trả lời: "V� hạ thần theo đạo C�ng Gi�o".

Thế l� �ng Đội Bường đ� phải trả gi� cho lời tuy�n xưng niềm tin của m�nh. vua Minh Mạng thịnh nộ tr�ch mắng thậm tệ v� dọa đem đi ch�m đầu. Một số quan chức c� cảm t�nh với �ng đội, đứng ra can gi�n, nh� vua vẫn chưa ngu�i giận, cho lệnh đ�nh �ng 80 roi, tước hết chức quyền, v� gi�ng xuống l�m l�nh trơn. D� vậy, �ng Bường vẫn vui vẻ tiếp tục phục vụ nh� vua.

Vẹn chữ trung với Ch�a

Hơn một năm sau, khoảng cuối th�ng 12 năm 1832, khi chuẩn bị ra chiếu chỉ cấm đạo to�n quốc, vua Minh Mạng đ�i k� khai những người c�ng Gi�o trong h�ng ngũ thị vệ. L�c đ� c�c quan mới ph�t hiện ra nhiều thị vệ nghe lời "quyến rũ" của �ng đội Bường vừa gia nhập đạo. Thế l� �ng Bường v� 11 binh sĩ kh�c c� t�n trong danh s�h được tr�nh l�n. Năm người sợ q�a bỏ đạo, c�n bẩy người vua hạ lệnh tống giam v�o ngục tối tăm h�i h�m tại trấn phủ. Mỗi người phải đeo g�ng nặng gần bảy mươi k�, ch�n th� bị xiềng sắt x�ch chặt.

Thời gian đầu, cứ độ mười ng�y một lần, �ng Bường bị đem ra tra khảo về niềm tin. Lần n�o quan cũng hỏi : "C� bỏ đạo kh�ng?" V� lần n�o cũng trả lời: "L�u nay t�i chỉ thờ một Thi�n Ch�a dựng n�n vạn vật, lẽ n�o b�y giờ t�i lại bỏ Ch�a t�i?" Hậu quả mỗi lần thưa như vậy l� 20 đ�n r�ch da x� thịt, nhưng người chiến sĩ của Ch�a kh�ng than tr�ch một lời. Với ch� kh� một người l�nh ki�n cường, �ng tỏ ra sẵn s�ng chịu những h�nh khổ cay nghiệt hơn nữa. C� lần �ng n�i với bạn hữu đến thăm rằng : "Kiếm cho t�i c�i g� nặng hơn chứ g�ng xiềng t�i c�n nhẹ. Người ta c�n đ�nh đập t�i �t qu�, t�i tưởng được chịu nhiều hơn nữa kia".

Bốn lần qu�n l�nh khi�ng qua Thập Gi�, �ng đều mạnh mẽ chống cự đến c�ng. Lần kia, quan bắt l�nh k�o ch�n �ng chạm v�o Thập G�a, �ng phản đối : "Việc n�y do quan l�m, chứ t�i kh�ng bao giờ l�m như thế". Quan tức giận truyền đ�nh t�n nhẫn hơn mọi lần kh�c.

Đ�n �p kh�ng được, c�c quan quay qua dụ dỗ. Quan H�nh Bộ Thượng thư V� Xu�n Cần tha thiết khuy�n �ng chiều theo � vua "bỏ đạo l�c n�y th�i, rồi sau sẽ hay, muốn l�m g� th� l�m". Nhưng �ng trả lời: "Quan lớn c� l�ng thương t�i th� t�i cũng xin quan lớn một điều l� cho t�i được vẹn chữ Trung với Ch�a Trời".

Trong nh� giam, �ng thường khuy�n c�c bạn bị bắt h�y ki�n t�m bền ch�, tr�ng cậy v� cầu nguyện Đức Mẹ lu�n, để được vững l�ng chịu khổ đến c�ng, v�c Thập Gi� theo Ch�a Gi�su. C�ng bị đau khổ, đời sống thi�ng li�ng của �ng c�ng gia tăng. Mỗi ng�y �ng si�ng năng cầu nguyện, suy gẫm v� đọc kinh M�n C�i. Mỗi th�ng nhờ c�c linh mục cải trang v�o thăm, �ng đều xưng tội v� đ�n nhận M�nh Th�nh Ch�a. hai linh mục An v� Vững thay nhau v�o kh�ch lệ �ng. Thừa sai Jaccard Phan cũng gửi thư an ủi động vi�n �ng. Một lần, �ng s�ng t�c được một b�i thơ gửi cha An, biểu lộ l�ng trung ki�n sắt đ�, coi mọi khổ đau l� "niềm vui trong Ch�a".

Đường về trời

Thấy kh�ng thể lay chuyển đức tin của người m�n đệ Ch�a Kit�, quan Thượng thư Bộ H�nh liền xin nh� vua tuy�n �n. Vua trả lời: "Cần g� bản �n, cứ việc tra tấn kh�ng ngừng, nếu n� kh�ng chịu đạp l�n Thập Tự t�3 cứ việc đ�nh cho chết, rồi vất ra ngo�i th�nh l� xong".

Lần thứ hai c�c quan t�u lại, vua Minh Mạng mới chấp thuận ch�u ph� bản �n trảm quyết, treo đầu ba ng�y để l�m gương cho kẻ kh�c. Tuy nhi�n, vua vẫn chưa cho thi h�nh ngay, c� � chờ "người t�i trung" của m�nh xin �n x�. C�c quan n�i � vua cho đội Bường, nhưng �ng quyết liệt từ chối. của m�nh xin �n x�. C�c quan n�i � vua cho đội Bường, nhưng �ng quyết liệt từ chối.

Thế l� ng�y 23.10.1833, l�c năm giờ chiều qu�n l�nh b�o tin cho �ng đội biết giờ h�nh xử đ� đến. �ng b�nh thản gi� từ s�u người bạn c�ng bị bắt (cả s�u người n�y về sau cũng bị tử h�nh, �ng n�i : "Xin anh em th�m lời cầu nguyện, để t�i l�nh nhận Th�nh � Ch�a. Đừng lo cho t�i, anh em h�y lu�n đi theo đường lối của Ch�a".

Tr�n đường ra ph�p trường, lấy cớ bị tr�i v� mang g�ng nặng, �ng đội k�o d�i thời gian đi chuyển, để được ch�m tr�n một nền nh� thờ Thợ Đ�c. Dọc đường, �ng gặp mặt con g�i, đ� về nh� chồng ở họ Thợ Đ�c, tuy kh�ng n�i với nhau lời n�o, nhưng trong �nh mắt hai cha con, dạt d�o biết bao t�nh cảm x�c động.

Dưới �nh s�ng bừng bừng của những ngọn đuốc, �ng đội được th�o g�ng, cởi tr�i v� tự do trong �t ph�t, �ng tiến l�n v�i bước, b�nh tĩnh đứng nh�n lần cuối c�ng những m�i nh� th�n thương của gi�o xứ v�y quanh nền nh� thờ hoang t�n. Rồi bước l�n chiếc chiếu do một bạn cũ t�n Thục ở Phủ Cam đưa cho l�nh trải. �ng quỳ xuống cầu nguyện gi�y l�t, v� ra lệnh cho l�nh thi h�nh �n xử. Qu�n l�nh tr�i tay �ng lại v� vung gươm ch�m rơi đầu người chiến sĩ đức tin ki�n cường. Thủ cấp �ng bị b�u ba ng�y ở nh� thờ Thợ Đ�c, c�n thi h�i vị tử đạo được �n t�ng ở họ Phủ Cam.

Ng�y 27.5.1900, �ng Phaol� Tống Viết Bường được Đức L�o XIII suy t�n l�n bậc Ch�n Phước. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.