Untitled Document


	Ng�y 13 th�ng 11 Th�nh Đaminh PHẠM TRỌNG KHẢM Quan �n - (1780-1859) Đaminh Phạm Trọng Khảm sinh khoảng năm 1780 trong một gia đ�nh bảy anh em gi�u c� tại l�ng Quần Cống tại l�ng X� Lũ, phủ Xu�n Trường, tỉnh Nam Định (nay thuộc phận B�i Chu). Th�n phụ �ng l� cụ Phạm Tri Khi�m, một hương chức danh gi� được d�n l�ng trọng vọng. Hấp thụ được nhiều t�nh tốt của cha cậu Khảm nổi tiếng l� người con c� hiếu. Năm 18 tuổi, anh v�ng lời song th�n kết h�n c�ng c� Anr� phượng, một thiếu nữ đạo hạnh trong l�ng. Hai vợ chồng sống rất thuận h�a, được d�n l�ng tin phục mến y�u. Đặc biệt hai người biết hiệp lực gi�o dục v� kh�ch lệ con c�i học h�nh. Con trai �ng l� Cai Th�n cũng l�m đến chức Ch�nh Tổng, được mọi người k�nh nể v� ki�n trung l�m chứng cho đức tin đến hơi thở cuối c�ng với cha của m�nh. Ba người con g�i của �ng l� b� Nhi�u C�n, Nhi�u Trữ v� Hậu Địch cũng được đi học như c�c con trai, nổi tiếng lanh lợi th�o v�c. Khi bị bắt, vợ cụ An Khảm đ� gần 80 tuổi, vừa l� ti�n chỉ trong l�ng vừa l� hội vi�n d�ng ba, ki�m chức Tr�m họ trong gi�o xứ. Mọi người đều c�ng nhận cụ l� người đạo đức, gi�u l�ng b�c �i v� l�ng nhiệt t�nh trong những tr�ch vụ. C�c thừa sai, cả c�c Gi�m Mục cũng biết tiếng v� cũng đến trọ nh� cụ trong những ng�y kh� khăn. Với gi�o xứ cụ cộng t�c đắc lực với cha sở trong việc điều h�nh tổ chức họ đạo. Với x�m l�ng cụ l� một người đức độ, quan t�m đến nhu cầu mọi người cả x�c lẫn hồn, sẵn s�ng chia sẻ của cải cho kẻ ngh�o kh�, v� kh�ch lệ mọi người can đảm trước những b�ch hại. Gia phả con ch�u cụ đi lại rằng : "Gia nh�n phải kiếm kẻ ngh�o kh� v�o ngồi chung th� cụ mới ăn cơm." V� sẵn của cải, cụ chia sẻ cho mọi người, c� lần cụ kiếm cớ đ�i cả l�ng. Cụ cho anh m� đi rao khắp c�c hẻm mời mọi người ra ruộng tổ chức đua diều. Ai thắng ai thua kh�ng th�nh vấn đề, miễn l� mọi người được một bữa no say. Khi qu�n l�nh đến bao l�ng Quần Cống, cụ tập họp mọi người lại, khuy�n họ bền ch�. Để kh�ch lệ những người nh�t đảm, cụ n�i : "Kẻ n�o trong anh em đạp l�n Th�nh Gi� khi quan về, t�i sẽ đuổi ra khỏi l�ng, sẽ kh�ng c� chỗ m� ch�n x�c đ�u". Thế rồi cụ bị bắt, v� tr�n đường �p giải những t�n hữu "cố chấp" về Nam Định, cụ �n được t�ch ri�ng, nhốt ngay trong thuyền của quan để khỏi ảnh hưởng đến người kh�c. Nhưng suốt thời gian t�, cụ vẫn l� chỗ dựa l� nguồn an ủi, l� người kh�ch lệ v� chia sẻ tinh thần cũng như vật chất cho c�c bạn t�. NG�Y 13 TH�NG 01 Th�nh Giuse PHẠM TRỌNG TẢ Ch�nh tổng - (1800-1859) Th�nh Luca PHẠM TRỌNG TH�N Ch�nh tổng - (1820-1859) Cuộc đời của hai �ng Cai Tả, Cai Th�n tuy c�ch biệt nhau 20 tuổi đời, nhưng đ� h�a lẫn với nhau trong c�ng bối cảnh lịch sử thời tử đạo, một vị l� cựu, một vị l� Ch�nh Tổng l�ng Quần Cống. Phải l�m g� b�y giờ chắc chắn hai �ng đ� phải b�n luận với nhau rất nhiều, để c�ng với sự ủy th�c của đức Cha Sampecro Xuy�n, gi�m mục gi�o phận Trung khi đ�, hai �ng chọn giải ph�p h�a b�nh bằng phương thế đối thoại. Một mặt với uy t�n ri�ng, c�c �ng trấn an c�c t�n hữu. Mặc kh�c quan hệ với quan tổng đốc để gợi l�n quan tấm l�ng nh�n �i v� qu�ng đại. Rất tiếc, đường lối đ� kh�ng đạt như sở nguyện, n�n hai �ng đ� trả gi� cho sứ mạng h�a giải bằng ch�nh mạng sống của m�nh. Giuse Phạm Trọng Tả sinh khoảng năm 1800 tại l�ng Quần Cống, x� Tr� Lũ, phủ Xu�n trường tỉnh Nam Định. Cai Tả l� anh em th�c b� với th�nh �n Khảm, l� con Đaminh Phạm Thăng. Khi bị bắt �ng đ� 60 tuổi, l� một kit� hữu đạo đức, một hội vi�n d�ng ba Đaminh v� l� cựu ch�nh tổng đ� chu to�n chức vụ của m�nh. Phụ lực với ch�u Cai Th�n, �ng t�m c�ch gi�p mọi người sống đạo trong ho�n cảnh kh� khăn. Gia phả con ch�u ghi rằng : "Đầy tớ �ng rất đ�ng, chưa tết �ng đ� đi thăm viếng từng nh� v� cho tiền mừng rất hậu. Số tiền ấy thường gấp đ�i số qu� c�p họ biếu x�n �ng trong năm. Tiền th�c gia nh�n vay mượn �ng thường cho một nửa, nếu t�ng qu� th� cho lu�n. C�ng nợ của d�n trong l�ng cũng ch�m chước như thế. Khi b� cai l�n tiếng cằn nhằn, �ng thản nhi�n trả lời 'm�nh qu�n nợ người ch�a qu�n tội m�nh'". Luca Phạm Trọng Th�n l� con trai cụ An Khảm, sinh khoảng năm 1820 tại l�ng Quần Cống, x� Tr� Lũ, phủ Xu�n Trường tỉnh Nam Định. Như ta đ� biết về cụ An Khảm, dưới m�i nh� gia gi�o v� kh� giả n�y, cậu Th�n đ� lớn l�n trong bầu kh� đạo đức, được ăn học th�nh người. Nhờ tr� kh�n th�ng minh nhanh nhậu v� chăm chỉ chuy�n cần chẳng bao l�u anh đ� "c�ng th�nh danh toại". Khi bị bắt �ng Cai Th�n khoảng 40 tuổi v� đang l� Ch�nh Tổng, vừa quyền thế vừa uy t�n. Thực ra khi mới l�n chức vụ n�y, v� giao tiếp với quan lại nhiều, c� thời kỳ �ng c� vợ nhỏ l� c� Trung người Tr� Lũ, n�n thờ ơ việc đạo nghĩa (vợ ch�nh �ng Cai Th�n l� b� Maria T�m). Nhưng sau nhờ lời khuy�n của th�n phụ, nhất l� của cha giải tội, �ng đ� th�nh t�m s�m hối. Từ đ� �ng trở th�nh một mẫu gương th�nh thiện, một gia trưởng v� một hội vi�n d�ng ba Đaminh đạo đức, một thủ lảnh đ�ng tin cậy. Năm 1858, t�nh h�nh bắt đạo đang gia tăng, v� li�n qu�n Ph�p-T�y Ban Nha đang đe dọa d�n Việt ở Đ� Nẵng, vua Tự Đức th�m phẫn nộ ra lệnh cho quan qu�n triệt để thi h�nh c�c sắc chỉ nhắm v�o đạo gia t�. Nhưng thực tế việc việc thi h�nh n�y lệ thuộc nhiều v�o c�c quan địa phương c� sốt sắng hay kh�ng. Lợi dụng điều đ�, Đức Cha Sampedro Xuy�n đ� ủy th�c cho Cai Tả v� Cai Th�n trọng tr�ch sứ giả h�a b�nh, v� cũng thuộc th�nh phần l�nh đạo, dễ d�ng tiếp x�c với cấp tr�n. Hiểu � Đức Cha v� nắm t�nh h�nh c�c t�n hữu Quần Cống, hai �ng đ� đến gặp trực tiếp Tổng Đốc Nam Định, xin �ng nương tay cho c�c t�n hữu được b�nh an, v� hứa k�u gọi d�n ch�ng trung th�nh với đức vua. Cuộc thương thuyết sắp th�nh c�ng, nhưng kh�ng ngờ l�c ấy tại Cao X�, một người v� bất m�n ch�nh s�ch của nh� vua, đ� x�i dục một nh�m người nổi loạn chống lại c�c quan địa phương. Thế l� vị Tổng Đốc liền đổi �, ra lệnh tiếp tục truy l�ng c�c thừa sai, c�c đạo trưởng v� c�c gi�o hữu c� uy t�n trong d�n. Quan kết �n Cai Tả, cai Th�n l� lừa dối v� t�m dịp để bắt hai �ng. Ch�ng ta sẽ biết cơ hội để quan thực hiện � đồ đ� trong phần sau. Ba lần ra trước t�a, cả ba lần hai �ng đều cương quyết kh�ng bước qua Thập Gi�, d� bị dọa nạt đ�nh đập. Khi quan y�u cầu hai �ng viết những suy nghĩ của m�nh l�n giấy, Cai Th�n đ� viết bảng tuy�n xưng Đức Tin r� rệt v� can đảm như : "T�i l� một Kit� hữu, t�i sẳn s�ng chấp nhận mọi cực h�nh, thậm ch� cả c�i chết đau đớn nhất, hơn l� vi phạm một lỗi d� rất nhỏ trong đạo t�i thờ. Ch�nh tay t�i viết điều n�y Luca Th�n". �ng Cai Tả kh�ng cương quyết kh�ng x�c phạm Th�nh Gi�, �ng c�n khuy�n bảo mọi người đừng phạm thứ tội m� �ng gọi l� "gh� tởm" đ� . Nếu Đức Gi�su Ho�ng Tử B�nh An đ� d�ng Th�nh Gi� khổ nhục để h�a giải nh�n loại bạc bẻo với Ch�a Cha th� cuối c�ng, hai �ng Cai Tả v� Cai Th�n sẽ m�i m�i l� sứ giả H�a B�nh bằng c�i chết để chứng tỏ l�ng m�nh lu�n trung t�n với Thi�n Ch�a v� trung th�nh với Gi�o Hội. * Năm 1858 khởi đầu cho giai đoạn 5 cuộc b�ch hại đạo gay gắt nhất trong lịch sử Gi�o Hội Việt Nam. Nh� vua treo giải thưởng xứng đ�ng cho những ai tố c�o nơi tr� ẩn của c�c vị thừa sai �u Ch�u v� ngược lại sẽ trừng trị đ�ch đ�ng những kẻ chứa chấp họ. Thế l� c�c Ng�i phải nay đ�y mai đ�, trốn từ l�ng n�y qua l�ng kh�c. Quần Cống l� một nơi ẩn n�u kh� an to�n, v� c�c chức sắc trong l�ng l� ngừơi C�ng Gi�o, v� ch�nh họ sẵn s�ng đ�n tiếp c�c Ng�i. Đức cha Sampedro xuy�n, đại diện tổng t�a gi�o phận Trung dự đo�n c� thể bị bắt bất ngờ, đ� thủ phong gi�m mục ph� cho Đức cha Valentino Vinh ng�y 14-06 tại ninh Cường, hai cha Riano H�a v� Carrerras Hiển l� phụ phong. Sau đ� cả bốn vị đều ẩn tại l�ng Quần Cống, trọ tại nh� cụ An Khảm, Cai Tả v� Nhi�u C�n. Quan An s�t Nam Định được mật b�o l�ng Quần Cống chứa chấp T�y dương đạo trưởng, liền huy động qu�n l�nh đến v�y bắt. Nhưng cụ An Khảm kịp biết tin, vội v�ng t�m c�ch đưa c�c vị thừa sai trốn khỏi l�ng. Đức cha Vinh v� hai Linh mục qua l�ng Tr� Lũ. Đức cha Xuy�n đi qua Ki�n Lao (ng�y 08-07 mới bị bắt). Sau khi c�c thừa sai đ� đi xa, cụ cho mỏ l�ng đi trước, đ�ch th�n cầm roi đi sau, bắt m� l�ng rao lớn tiếng : "Tr�nh quan vi�n l�ng nước, c� lệnh cụ �n truyền rằng : người n�o qu� kh�a phải phạt ba roi v� bị đuổi ra khỏi l�ng." Rồi cụ tụ tập d�n lại kh�ch lệ họ. Sau đ�, quan qu�n �a v�o l�ng, họ bắt to�n thể d�n l�ng tập trung lại, v� rồi gọi cụ An Khảm ra tr�nh diện v� n�i : "Mau nộp ngay lập tức c�c đạo trưởng T�y dương v� bản quốc, cũng như bọn thầy giảng lẩn trốn trong l�ng. Nếu bất tu�n l�o sẻ bị bắt, bị tịch thu t�i sản, nh� cửa sẽ bị thi�u hủy, c�n ch�ng l�o sẽ bị kết tội chống cưỡng nh� vua." Cụ An Khảm hết sức b�nh tĩnh v� biết chắc c�c thừa sai đ� trốn xa rồi, cụ mạnh bạo trả lời : "Đ�ng, đạo ch�ng t�i c� c�c đạo trưởng nhưng c�c ng�i ở đ�u l�m sao ch�ng t�i biết được. Xin quan cứ tự do lục so�t nếu t�m thấy vị n�o trong l�ng th� quan muốn l�m g� cũng được." Thế l� qu�n l�nh chia nhau lục so�t khắp ncả nh�, dĩ nhi�n l� kh�ng t�m thấy một linh mục. Nhưng l�nh lại ph�t hiện được một số tượng ảnh, �o lễ n�n chủ nh� bị kết tội l� chứa chấp đạo trưởng. Cụ An đ� đứng ra nhận l� m�nh đ� mua những thứ đ�. Tuy vậy quan vẫn ra lệnh bắt tr�i cả nh�. Trở lại nơi tập trung d�n l�ng, quan An s�t cho đặt một Th�nh Gi� ngay giữa s�n, rồi bắt mọi ngừơi lần lượt bước qua. Nhưng quan đ� thất bại d� l�nh c� đi tới đi lui đe dọa, to�n thể d�n l�ng kh�ng một ai bước qua Th�nh Gi�. Một b� l�o c� lẽ v� qu� sợ, run rẩy tiến l�n v�i bước, định thi h�nh lệnh quan, nhưng cụ An nhanh ch�n hơn cản lại v� khiển tr�ch. Vi�n quan tức giận qu�t l�n rằng : "Ta sẽ mất chức nếu kh�ng kết tội đươc An Khảm v� bọn người v� ph�c n�y." Thế rồi quan lại bắt tr�i An Khảm, Cai Tả v� Cai Th�n v� một số người kh�c, rồi giải về Nam Định, ri�ng cụ An được chở đi trong thuyền của quan. Ch�ng t�i được nước Thi�n Đ�ng Về tới Nam Định, hai cha con cụ An Khảm được gặp nhau trong những lần ra t�a, v� sau n�y được giam chung. Hai cha con vui mừng v� x�c động khuyến kh�ch nhau chịu khổ v� l�ng k�nh mến ch�a Kit�. Tất cả những t� nh�n Quần Cống hẹn với nhau quyết t�m trung th�nh với đức tin, d� phải hy sinh mạng sống. Ri�ng cụ An Khảm đ� nhiều lần đại diện cả nh�m trả lời với quan, đ� t�m c�ch gi�o l� trong đạo. Một h�m sau khi bắt được Đức Cha Xuy�n, quan cho dẫn ba �ng đến trước mặt Đức Cha. C�c �ng k�nh cẩn ch�o hỏi v� kh�ng dấu được niềm vui gặp lại vị chủ chăn của m�nh. Thấy thế quan phỏng đo�n v� kết tội c�c �ng chứa chấp vị thừa sai n�y. Tuy thực sự Đức Cha đ� ở nh� m�nh, cụ An Khảm t�m c�ch trả lời chung chung : "L� ngừơi t�n hữu, ch�ng t�i t�n k�nh v� y�u mến bất cứ một linh mục n�o, d� chưa hề quen biết." Sau bốn th�ng rưỡi bị giam, một h�m quan b�o cho biết l� cả ba vị đều bị kết �n xử giảo. �ng Cai Th�n hỏi lại �n đ� kết tội g�, quan cho hay l� tội chống lại nh� vua. Ong Th�n cực lực phản đối. Cuối c�ng theo đề nghị của �ng, bản �n được viết th�m bốn chữ "bất khẳng qu� kh�a"; nghĩa l� tội kh�ng chịu bước qua Thập Gi�. C�c �ng vui mừng h�n hoan v� được chết cho Đức Kit�. V� trong những ng�y c�n lại, c�c �ng chuẩn bị sốt sắng đ�n chờ ng�y l�nh nhận hồng ph�c tử đạo. Ba vị chứng nh�n đức tin đ� cảm nghiệm s�u xa lời Đức Kit� ch�c ph�c cho những người b�ch hại v� danh Ng�i. Đối với ba vị, bị bắt chịu khổ nhục, bị giết v� danh Đức Kit� l� niềm vinh ph�c lớn lao. C�c vị đ� h�n hoan đ�n chờ n�, đồng thời kh�ch lệ an ủi c�c t�n hữu kh�c. V� khi nghe b�o giờ xử tử đ� tới, cụ An Khảm vui vẻ n�i với mọi người : "Cha con ch�ng t�i h�m nay được nước Thi�n Đ�ng". Cả ba vị đ� sẵn s�ng giả từ trần gian để về hợp đo�n với h�ng ngũ c�c th�nh Tử Đạo, v� mở rộng đ�i tay đ�n nhận phần thưởng vinh ph�c Ch�a đ� hứa ban cho những t�i trung của Ng�i. Ng�y 13-01-1859, ngo�i ba vị An Khảm, Cai Tả v� Cai Th�n c�n c� bảy gi�o hữu l�ng Quần Cống kh�c được đưa ra ph�p trườngBảy Mẫu, Nam Định. Tr�n đường đi c�c vị lớn tiếng đọc kinh. Đến nơi xử c�c vị tiếp tục đọc kinh Tin, Cậy, Mến v� nhiều lần kinh Ăn Năn Tội chung với nhau, rồi lớn tiếng k�u Ch�a Gi�su. Qu�n l�nh mạnh tay x� c�c vị t� ngửa tr�n đất, rồi tr�i ch�n tay từng người v�o cọc đ� ch�n sẵn. Mỗi người bị hai người l�nh cầm hai đầu d�y thừng tr�ng qua cổ v� k�o thật mạnh cho đến khi tắt thở. C�c t�n hữu l�ng Quần Cống rước c�c vị đưa về qu� m�nh, v� tổ chức an t�ng trọng thể. Đức Pi� XII đ� suy t�n ba anh h�ng tử đạo : Đaminh Phạm Trọng Khảm, Giuse Phạm Trọng Tả, Luca Phạm Trọng Th�n l�n bậc ch�n phước ng�y 29-04-1951. Ng�y 19-06-2002, Đức Gioan Phaol� II suy t�n c�c Ng�i l�n h�ng hiển th�nh.

Ng�y 13 th�ng 11
Th�nh Đaminh PHẠM TRỌNG KHẢM
Quan �n - (1780-1859)

Đaminh Phạm Trọng Khảm sinh khoảng năm 1780 trong một gia đ�nh bảy anh em gi�u c� tại l�ng Quần Cống tại l�ng X� Lũ, phủ Xu�n Trường, tỉnh Nam Định (nay thuộc phận B�i Chu). Th�n phụ �ng l� cụ Phạm Tri Khi�m, một hương chức danh gi� được d�n l�ng trọng vọng. Hấp thụ được nhiều t�nh tốt của cha cậu Khảm nổi tiếng l� người con c� hiếu. Năm 18 tuổi, anh v�ng lời song th�n kết h�n c�ng c� Anr� phượng, một thiếu nữ đạo hạnh trong l�ng. Hai vợ chồng sống rất thuận h�a, được d�n l�ng tin phục mến y�u. Đặc biệt hai người biết hiệp lực gi�o dục v� kh�ch lệ con c�i học h�nh. Con trai �ng l� Cai Th�n cũng l�m đến chức Ch�nh Tổng, được mọi người k�nh nể v� ki�n trung l�m chứng cho đức tin đến hơi thở cuối c�ng với cha của m�nh. Ba người con g�i của �ng l� b� Nhi�u C�n, Nhi�u Trữ v� Hậu Địch cũng được đi học như c�c con trai, nổi tiếng lanh lợi th�o v�c.

Khi bị bắt, vợ cụ An Khảm đ� gần 80 tuổi, vừa l� ti�n chỉ trong l�ng vừa l� hội vi�n d�ng ba, ki�m chức Tr�m họ trong gi�o xứ. Mọi người đều c�ng nhận cụ l� người đạo đức, gi�u l�ng b�c �i v� l�ng nhiệt t�nh trong những tr�ch vụ. C�c thừa sai, cả c�c Gi�m Mục cũng biết tiếng v� cũng đến trọ nh� cụ trong những ng�y kh� khăn. Với gi�o xứ cụ cộng t�c đắc lực với cha sở trong việc điều h�nh tổ chức họ đạo. Với x�m l�ng cụ l� một người đức độ, quan t�m đến nhu cầu mọi người cả x�c lẫn hồn, sẵn s�ng chia sẻ của cải cho kẻ ngh�o kh�, v� kh�ch lệ mọi người can đảm trước những b�ch hại. Gia phả con ch�u cụ đi lại rằng : "Gia nh�n phải kiếm kẻ ngh�o kh� v�o ngồi chung th� cụ mới ăn cơm."

V� sẵn của cải, cụ chia sẻ cho mọi người, c� lần cụ kiếm cớ đ�i cả l�ng. Cụ cho anh m� đi rao khắp c�c hẻm mời mọi người ra ruộng tổ chức đua diều. Ai thắng ai thua kh�ng th�nh vấn đề, miễn l� mọi người được một bữa no say.

Khi qu�n l�nh đến bao l�ng Quần Cống, cụ tập họp mọi người lại, khuy�n họ bền ch�. Để kh�ch lệ những người nh�t đảm, cụ n�i : "Kẻ n�o trong anh em đạp l�n Th�nh Gi� khi quan về, t�i sẽ đuổi ra khỏi l�ng, sẽ kh�ng c� chỗ m� ch�n x�c đ�u". Thế rồi cụ bị bắt, v� tr�n đường �p giải những t�n hữu "cố chấp" về Nam Định, cụ �n được t�ch ri�ng, nhốt ngay trong thuyền của quan để khỏi ảnh hưởng đến người kh�c. Nhưng suốt thời gian t�, cụ vẫn l� chỗ dựa l� nguồn an ủi, l� người kh�ch lệ v� chia sẻ tinh thần cũng như vật chất cho c�c bạn t�.

NG�Y 13 TH�NG 01
Th�nh Giuse PHẠM TRỌNG TẢ
Ch�nh tổng - (1800-1859)
Th�nh Luca PHẠM TRỌNG TH�N
Ch�nh tổng - (1820-1859)

Cuộc đời của hai �ng Cai Tả, Cai Th�n tuy c�ch biệt nhau 20 tuổi đời, nhưng đ� h�a lẫn với nhau trong c�ng bối cảnh lịch sử thời tử đạo, một vị l� cựu, một vị l� Ch�nh Tổng l�ng Quần Cống. Phải l�m g� b�y giờ chắc chắn hai �ng đ� phải b�n luận với nhau rất nhiều, để c�ng với sự ủy th�c của đức Cha Sampecro Xuy�n, gi�m mục gi�o phận Trung khi đ�, hai �ng chọn giải ph�p h�a b�nh bằng phương thế đối thoại. Một mặt với uy t�n ri�ng, c�c �ng trấn an c�c t�n hữu. Mặc kh�c quan hệ với quan tổng đốc để gợi l�n quan tấm l�ng nh�n �i v� qu�ng đại. Rất tiếc, đường lối đ� kh�ng đạt như sở nguyện, n�n hai �ng đ� trả gi� cho sứ mạng h�a giải bằng ch�nh mạng sống của m�nh.

Giuse Phạm Trọng Tả sinh khoảng năm 1800 tại l�ng Quần Cống, x� Tr� Lũ, phủ Xu�n trường tỉnh Nam Định. Cai Tả l� anh em th�c b� với th�nh �n Khảm, l� con Đaminh Phạm Thăng. Khi bị bắt �ng đ� 60 tuổi, l� một kit� hữu đạo đức, một hội vi�n d�ng ba Đaminh v� l� cựu ch�nh tổng đ� chu to�n chức vụ của m�nh. Phụ lực với ch�u Cai Th�n, �ng t�m c�ch gi�p mọi người sống đạo trong ho�n cảnh kh� khăn. Gia phả con ch�u ghi rằng : "Đầy tớ �ng rất đ�ng, chưa tết �ng đ� đi thăm viếng từng nh� v� cho tiền mừng rất hậu. Số tiền ấy thường gấp đ�i số qu� c�p họ biếu x�n �ng trong năm. Tiền th�c gia nh�n vay mượn �ng thường cho một nửa, nếu t�ng qu� th� cho lu�n. C�ng nợ của d�n trong l�ng cũng ch�m chước như thế. Khi b� cai l�n tiếng cằn nhằn, �ng thản nhi�n trả lời 'm�nh qu�n nợ người ch�a qu�n tội m�nh'".

Luca Phạm Trọng Th�n l� con trai cụ An Khảm, sinh khoảng năm 1820 tại l�ng Quần Cống, x� Tr� Lũ, phủ Xu�n Trường tỉnh Nam Định. Như ta đ� biết về cụ An Khảm, dưới m�i nh� gia gi�o v� kh� giả n�y, cậu Th�n đ� lớn l�n trong bầu kh� đạo đức, được ăn học th�nh người. Nhờ tr� kh�n th�ng minh nhanh nhậu v� chăm chỉ chuy�n cần chẳng bao l�u anh đ� "c�ng th�nh danh toại". Khi bị bắt �ng Cai Th�n khoảng 40 tuổi v� đang l� Ch�nh Tổng, vừa quyền thế vừa uy t�n. Thực ra khi mới l�n chức vụ n�y, v� giao tiếp với quan lại nhiều, c� thời kỳ �ng c� vợ nhỏ l� c� Trung người Tr� Lũ, n�n thờ ơ việc đạo nghĩa (vợ ch�nh �ng Cai Th�n l� b� Maria T�m). Nhưng sau nhờ lời khuy�n của th�n phụ, nhất l� của cha giải tội, �ng đ� th�nh t�m s�m hối. Từ đ� �ng trở th�nh một mẫu gương th�nh thiện, một gia trưởng v� một hội vi�n d�ng ba Đaminh đạo đức, một thủ lảnh đ�ng tin cậy.

Năm 1858, t�nh h�nh bắt đạo đang gia tăng, v� li�n qu�n Ph�p-T�y Ban Nha đang đe dọa d�n Việt ở Đ� Nẵng, vua Tự Đức th�m phẫn nộ ra lệnh cho quan qu�n triệt để thi h�nh c�c sắc chỉ nhắm v�o đạo gia t�. Nhưng thực tế việc việc thi h�nh n�y lệ thuộc nhiều v�o c�c quan địa phương c� sốt sắng hay kh�ng. Lợi dụng điều đ�, Đức Cha Sampedro Xuy�n đ� ủy th�c cho Cai Tả v� Cai Th�n trọng tr�ch sứ giả h�a b�nh, v� cũng thuộc th�nh phần l�nh đạo, dễ d�ng tiếp x�c với cấp tr�n.

Hiểu � Đức Cha v� nắm t�nh h�nh c�c t�n hữu Quần Cống, hai �ng đ� đến gặp trực tiếp Tổng Đốc Nam Định, xin �ng nương tay cho c�c t�n hữu được b�nh an, v� hứa k�u gọi d�n ch�ng trung th�nh với đức vua. Cuộc thương thuyết sắp th�nh c�ng, nhưng kh�ng ngờ l�c ấy tại Cao X�, một người v� bất m�n ch�nh s�ch của nh� vua, đ� x�i dục một nh�m người nổi loạn chống lại c�c quan địa phương. Thế l� vị Tổng Đốc liền đổi �, ra lệnh tiếp tục truy l�ng c�c thừa sai, c�c đạo trưởng v� c�c gi�o hữu c� uy t�n trong d�n. Quan kết �n Cai Tả, cai Th�n l� lừa dối v� t�m dịp để bắt hai �ng. Ch�ng ta sẽ biết cơ hội để quan thực hiện � đồ đ� trong phần sau.

Ba lần ra trước t�a, cả ba lần hai �ng đều cương quyết kh�ng bước qua Thập Gi�, d� bị dọa nạt đ�nh đập. Khi quan y�u cầu hai �ng viết những suy nghĩ của m�nh l�n giấy, Cai Th�n đ� viết bảng tuy�n xưng Đức Tin r� rệt v� can đảm như : "T�i l� một Kit� hữu, t�i sẳn s�ng chấp nhận mọi cực h�nh, thậm ch� cả c�i chết đau đớn nhất, hơn l� vi phạm một lỗi d� rất nhỏ trong đạo t�i thờ. Ch�nh tay t�i viết điều n�y Luca Th�n".

�ng Cai Tả kh�ng cương quyết kh�ng x�c phạm Th�nh Gi�, �ng c�n khuy�n bảo mọi người đừng phạm thứ tội m� �ng gọi l� "gh� tởm" đ� .

Nếu Đức Gi�su Ho�ng Tử B�nh An đ� d�ng Th�nh Gi� khổ nhục để h�a giải nh�n loại bạc bẻo với Ch�a Cha th� cuối c�ng, hai �ng Cai Tả v� Cai Th�n sẽ m�i m�i l� sứ giả H�a B�nh bằng c�i chết để chứng tỏ l�ng m�nh lu�n trung t�n với Thi�n Ch�a v� trung th�nh với Gi�o Hội.

Năm 1858 khởi đầu cho giai đoạn 5 cuộc b�ch hại đạo gay gắt nhất trong lịch sử Gi�o Hội Việt Nam. Nh� vua treo giải thưởng xứng đ�ng cho những ai tố c�o nơi tr� ẩn của c�c vị thừa sai �u Ch�u v� ngược lại sẽ trừng trị đ�ch đ�ng những kẻ chứa chấp họ. Thế l� c�c Ng�i phải nay đ�y mai đ�, trốn từ l�ng n�y qua l�ng kh�c. Quần Cống l� một nơi ẩn n�u kh� an to�n, v� c�c chức sắc trong l�ng l� ngừơi C�ng Gi�o, v� ch�nh họ sẵn s�ng đ�n tiếp c�c Ng�i. Đức cha Sampedro xuy�n, đại diện tổng t�a gi�o phận Trung dự đo�n c� thể bị bắt bất ngờ, đ� thủ phong gi�m mục ph� cho Đức cha Valentino Vinh ng�y 14-06 tại ninh Cường, hai cha Riano H�a v� Carrerras Hiển l� phụ phong. Sau đ� cả bốn vị đều ẩn tại l�ng Quần Cống, trọ tại nh� cụ An Khảm, Cai Tả v� Nhi�u C�n.

Quan An s�t Nam Định được mật b�o l�ng Quần Cống chứa chấp T�y dương đạo trưởng, liền huy động qu�n l�nh đến v�y bắt. Nhưng cụ An Khảm kịp biết tin, vội v�ng t�m c�ch đưa c�c vị thừa sai trốn khỏi l�ng. Đức cha Vinh v� hai Linh mục qua l�ng Tr� Lũ. Đức cha Xuy�n đi qua Ki�n Lao (ng�y 08-07 mới bị bắt). Sau khi c�c thừa sai đ� đi xa, cụ cho mỏ l�ng đi trước, đ�ch th�n cầm roi đi sau, bắt m� l�ng rao lớn tiếng : "Tr�nh quan vi�n l�ng nước, c� lệnh cụ �n truyền rằng : người n�o qu� kh�a phải phạt ba roi v� bị đuổi ra khỏi l�ng." Rồi cụ tụ tập d�n lại kh�ch lệ họ.

Sau đ�, quan qu�n �a v�o l�ng, họ bắt to�n thể d�n l�ng tập trung lại, v� rồi gọi cụ An Khảm ra tr�nh diện v� n�i : "Mau nộp ngay lập tức c�c đạo trưởng T�y dương v� bản quốc, cũng như bọn thầy giảng lẩn trốn trong l�ng. Nếu bất tu�n l�o sẻ bị bắt, bị tịch thu t�i sản, nh� cửa sẽ bị thi�u hủy, c�n ch�ng l�o sẽ bị kết tội chống cưỡng nh� vua." Cụ An Khảm hết sức b�nh tĩnh v� biết chắc c�c thừa sai đ� trốn xa rồi, cụ mạnh bạo trả lời : "Đ�ng, đạo ch�ng t�i c� c�c đạo trưởng nhưng c�c ng�i ở đ�u l�m sao ch�ng t�i biết được. Xin quan cứ tự do lục so�t nếu t�m thấy vị n�o trong l�ng th� quan muốn l�m g� cũng được."

Thế l� qu�n l�nh chia nhau lục so�t khắp ncả nh�, dĩ nhi�n l� kh�ng t�m thấy một linh mục. Nhưng l�nh lại ph�t hiện được một số tượng ảnh, �o lễ n�n chủ nh� bị kết tội l� chứa chấp đạo trưởng. Cụ An đ� đứng ra nhận l� m�nh đ� mua những thứ đ�. Tuy vậy quan vẫn ra lệnh bắt tr�i cả nh�.

Trở lại nơi tập trung d�n l�ng, quan An s�t cho đặt một Th�nh Gi� ngay giữa s�n, rồi bắt mọi ngừơi lần lượt bước qua. Nhưng quan đ� thất bại d� l�nh c� đi tới đi lui đe dọa, to�n thể d�n l�ng kh�ng một ai bước qua Th�nh Gi�. Một b� l�o c� lẽ v� qu� sợ, run rẩy tiến l�n v�i bước, định thi h�nh lệnh quan, nhưng cụ An nhanh ch�n hơn cản lại v� khiển tr�ch. Vi�n quan tức giận qu�t l�n rằng : "Ta sẽ mất chức nếu kh�ng kết tội đươc An Khảm v� bọn người v� ph�c n�y." Thế rồi quan lại bắt tr�i An Khảm, Cai Tả v� Cai Th�n v� một số người kh�c, rồi giải về Nam Định, ri�ng cụ An được chở đi trong thuyền của quan.

Ch�ng t�i được nước Thi�n Đ�ng

Về tới Nam Định, hai cha con cụ An Khảm được gặp nhau trong những lần ra t�a, v� sau n�y được giam chung. Hai cha con vui mừng v� x�c động khuyến kh�ch nhau chịu khổ v� l�ng k�nh mến ch�a Kit�.

Tất cả những t� nh�n Quần Cống hẹn với nhau quyết t�m trung th�nh với đức tin, d� phải hy sinh mạng sống. Ri�ng cụ An Khảm đ� nhiều lần đại diện cả nh�m trả lời với quan, đ� t�m c�ch gi�o l� trong đạo.

Một h�m sau khi bắt được Đức Cha Xuy�n, quan cho dẫn ba �ng đến trước mặt Đức Cha. C�c �ng k�nh cẩn ch�o hỏi v� kh�ng dấu được niềm vui gặp lại vị chủ chăn của m�nh. Thấy thế quan phỏng đo�n v� kết tội c�c �ng chứa chấp vị thừa sai n�y. Tuy thực sự Đức Cha đ� ở nh� m�nh, cụ An Khảm t�m c�ch trả lời chung chung : "L� ngừơi t�n hữu, ch�ng t�i t�n k�nh v� y�u mến bất cứ một linh mục n�o, d� chưa hề quen biết."

Sau bốn th�ng rưỡi bị giam, một h�m quan b�o cho biết l� cả ba vị đều bị kết �n xử giảo. �ng Cai Th�n hỏi lại �n đ� kết tội g�, quan cho hay l� tội chống lại nh� vua. Ong Th�n cực lực phản đối. Cuối c�ng theo đề nghị của �ng, bản �n được viết th�m bốn chữ "bất khẳng qu� kh�a"; nghĩa l� tội kh�ng chịu bước qua Thập Gi�. C�c �ng vui mừng h�n hoan v� được chết cho Đức Kit�. V� trong những ng�y c�n lại, c�c �ng chuẩn bị sốt sắng đ�n chờ ng�y l�nh nhận hồng ph�c tử đạo.

Ba vị chứng nh�n đức tin đ� cảm nghiệm s�u xa lời Đức Kit� ch�c ph�c cho những người b�ch hại v� danh Ng�i. Đối với ba vị, bị bắt chịu khổ nhục, bị giết v� danh Đức Kit� l� niềm vinh ph�c lớn lao. C�c vị đ� h�n hoan đ�n chờ n�, đồng thời kh�ch lệ an ủi c�c t�n hữu kh�c. V� khi nghe b�o giờ xử tử đ� tới, cụ An Khảm vui vẻ n�i với mọi người : "Cha con ch�ng t�i h�m nay được nước Thi�n Đ�ng". Cả ba vị đ� sẵn s�ng giả từ trần gian để về hợp đo�n với h�ng ngũ c�c th�nh Tử Đạo, v� mở rộng đ�i tay đ�n nhận phần thưởng vinh ph�c Ch�a đ� hứa ban cho những t�i trung của Ng�i.

Ng�y 13-01-1859, ngo�i ba vị An Khảm, Cai Tả v� Cai Th�n c�n c� bảy gi�o hữu l�ng Quần Cống kh�c được đưa ra ph�p trườngBảy Mẫu, Nam Định. Tr�n đường đi c�c vị lớn tiếng đọc kinh. Đến nơi xử c�c vị tiếp tục đọc kinh Tin, Cậy, Mến v� nhiều lần kinh Ăn Năn Tội chung với nhau, rồi lớn tiếng k�u Ch�a Gi�su.

Qu�n l�nh mạnh tay x� c�c vị t� ngửa tr�n đất, rồi tr�i ch�n tay từng người v�o cọc đ� ch�n sẵn. Mỗi người bị hai người l�nh cầm hai đầu d�y thừng tr�ng qua cổ v� k�o thật mạnh cho đến khi tắt thở. C�c t�n hữu l�ng Quần Cống rước c�c vị đưa về qu� m�nh, v� tổ chức an t�ng trọng thể.

Đức Pi� XII đ� suy t�n ba anh h�ng tử đạo : Đaminh Phạm Trọng Khảm, Giuse Phạm Trọng Tả, Luca Phạm Trọng Th�n l�n bậc ch�n phước ng�y 29-04-1951. Ng�y 19-06-2002, Đức Gioan Phaol� II suy t�n c�c Ng�i l�n h�ng hiển th�nh.