Ng�y 27 th�ng 06 Tuổi Gi� can đảm. Sau 13 ng�y bị lột trần phơi nắng phơi sương, kh�ng một hạt cơm v�o bụng, qu�n l�nh đem b�y trước mặt tử tội một m�m cơm đầy thức ăn ngon v� mời mọc. Thế nhưng cụ gi� 76 tuổi đ� đ� từ chối : "Nếu ăn m� phải xuất gi�o, t�i kh�ng bao giờ ăn !" Cụ gi� dũng cảm đ� l� th�y giảng T�ma To�n. Sinh năm 1764 tại l�ng Cần Ph�n, tỉnh Th�i B�nh, T�ma To�n vừa l� hội vi�n d�ng ba Đaminh, vừa l� th�y giảng c� uy t�n l�m nhiệm việc truyền gi�o ở Trung Linh. Nh� d�ng giao cho th�y chức phụ t� quản l� nh� chung tại đ�y. Thời Minh Mạng b�ch hại, th�y To�n l� c�nh tay phải đắc lực của cha gi� Tuy�n trong việc t�ng đồ. Sa ng� v� thống hối Trong l�ng Trung Linh c� �ng lang Tư, v� ham tiền thưởng tố c�o với quan phủ Xu�n Trường rằng l�ng c� đạo trưởng, n�n ng�y 16.12.1839, qu�n l�nh đến c�n qu�t lục s�at l�ng n�y. Cha Gi� Tuy�n may mắn trốn xuống hầm n�n tho�t nạn. Th�y To�n kh�ng kịp lẩn tr�nh, bị điệu ra tr�nh diện. Th�y khai t�n l� Thi v� ngồi chung với d�n l�ng. Nhưng do sự chỉ điểm của �ng lang Tư, qu�n l�nh tiến về ph�a th�y, k�o khăn tr�n tr�n ra v� tri h� l�n : "T�n n�y s�i đầu đ�ng l� đạo trưởng đ�y". Về sau ch�ng biết th�y kh�ng phải l� Linh mục, nhưng v� tội kh�ng chịu xuất gi�o n�n vẫn bắt giam th�y. Cuộc tử đạo của th�y To�n được ghi dấu bằng hai lần chối đạo :
Kh�ng g� lay chuyển Ng�y 09.05, trước khi xử ch�m cha Giuse Hiển, th�y To�n cũng bị đưa ra t�a với cha. Sau khi hai vị cương quết kh�ng đạp l�n Thập Gi�, quan cho quản tượng l�a hai thớt voi đến sau lưng h�c x� hai vị. Th�y To�n v� cha Hiển b�nh tĩnh cố tr�nh qua một b�n, nhật định kh�ng bước qua Thập Gi�. Trịnh Quang Khanh tức giận truyền đưa th�y gi� về ngục, v� lệnh đưa vị linh mục ra ph�p trường xử ch�m tức khắc. Một h�m vi�n quan kh�i h�i n�i với l�nh : "Dẫn l�o To�n ra đ�y để n� bước qua Thập tự, kẻo n� qu�n". Nhưng �ng ho�n to�n thất vọng, người chiến sĩ đức tin lần n�y gan dạ lạ l�ng, d� bị tra tấn d� man, th�y vẫn một l�ng trung th�nh với đạo Ch�a. Sau một trận đ�n tưởng chết, qu�n l�nh l�i th�y bước qua Th�nh Gi�, th�y liền v�ng dậy quỳ phục xuống đọc kinh An Năn Tội, quan giận dữ cho giam th�y nơi kh�c, bắt nhịn ăn, nhịn kh�t, v� chi l�nh muốn b�y tr� h�nh khổ g� t�y �. Thế l� qu�n l�nh liền lột hết quần �o th�y, buộc hai Th�nh Gi� nhỏ v�o hai b�n ch�n, bắt phơi nắng 13 ng�y liền kh�ng được ăn uống g� cả. Trong khi đ�, ch�ng v�y quanh tr�u chọc th�y : bứt r�u giựt t�c, nh�o tai, vuốt mũi… Khi thấy th�y rơi v�o t�nh trạng đ�i cực độ, người như lả đi, quan Trịnh Quang Khanh �m mưu cho dọn một m�m cơm rượu thịt thơm ngon v� n�i : "Ăn đi, rồi bước qua Thập tự". Nhưng vị anh h�ng đức tin th� chết đ�i hơn l� phải bỏ đạo, th�y n�i : "Nếu ăn m� phải xuất gi�o, t�i kh�ng bao giờ ăn cả". Quan tức m�nh tống giam, bắt th�y nhịn đ�i th�m năm ng�y nữa cho chết rũ t�. C� người l�nh canh t�n Th�m tội nghiệp, ngấm ngầm tiếp tế đ�i ch�t, nhưng rồi anh bị ph�t hiện v� bị quan trừng phạt. Cho tới hơi thở cuối c�ng. Từ đ� th�y gi� To�n phải chịu đ�i kh�t ho�n to�n cho đến khi ng� gục v� tắt hơi thở trong t� ng�y 27.06.1840. thi h�i th�y To�n được ch�n c�ng với x�c t� nh�n. Bẩy th�ng sau, anh dậu cải l�n an t�ng tại Lục Thủy chung với nhiều vị tử đạo kh�c. Đức L�o XIII suy t�n th�y T�ma To�n l�n bậc Ch�n Phước ng�y 27.05.1900. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh. |