 |  |  |  |
|
| ||||||||||||
Ng�y 24 th�ng 11
Gi�m mục Botie Cao chưa l�m Gi�m mục đến một ng�y, nhưng ng�i xứng đ�ng với tước hiệu đ�. Căn cứ v�o khả năng v� nhiệt t�nh. Đức cha Havard Du đ� chọn ng�i l�m Gi�m mục ph� c� quyền kế vị. Cha Cao nhận được giấy quyết định của T�a Th�nh đang khi ở trong t�, v� v� thế chưa kịp thụ phong. T�n thường gọi của ng�i l� Dumoulin do bạn b� đặt (tiếng Ph�p Dumoulin l� m�y xay l�a). Thế nhưng danh xưng Dumoulin đ� đi v�o lịch sử với hai tước hiệu vinh quang : Gi�m mục v� tử đạo. Quả thật đối với Ch�a, gi� trị con người l� nh�n đức v� thiện ch�, d� thuộc giai cấp n�o, mọi người đều được k�u gọi n�n th�nh. Khi Thi�n Ch�a can thiệp Ph�r� Borie sinh ng�y 20.02.1808, tại Beynat miền Correze, th�n phụ t�n l� Guillaume Borie, th�n mẫu l� Rose Borie. Thế nhưng v� song th�n l�m nghề xay l�a, bạn b� h�ng x�m quen gọi cậu l� Dumoulin. Sinh trưởng trong một gia đ�nh tầm thường như vậy, n�n thuở b� Dumoulin c� t�nh cẩu thả. Cha mẹ �p cậu v�o chủng viện, cậu nghe theo nhưng chẳng hứng th� g�, v� vi phạm kỷ luật li�n tục. Cha gi�m đốc phải sử dụng nhiều h�nh thức xử phạt cũng chẳng l�m cậu kh� hơn được. Tuy vậy, Thi�n Ch�a đ� can thiệp v�o cuộc đời con người Ng�i tuyển chọn. Bất ngờ Borie bị một cơn sốt trầm trọng. Tr�n giường bệnh, cậu c� cơ hội suy tư về đời m�nh. Một h�m đang khi đọc cuốn ni�n gi�m của trường Thừa Sai ghi lại cuộc đời c�c vị truyền gi�o, cậu thấy một tia s�ng ch�i l�a trong t�m hồn. Thế l� như th�nh Phaol� tr�n đường Damas xưa, cuộc đời cậu Borie từ nay chỉ lấy Đức Gi�su l�m lẽ sống, từ đ� cậu si�ng năng đến gặp Ch�a trong Th�nh Thể. V� trong những giờ gặp gỡ ấy, cậu nghe như Ng�i k�u gọi cậu l�nh nhận một sứ mạng cao qu� hơn: Sứ mạng truyền gi�o. Trong những gi�y ph�t nguyện cầu linh thi�ng ấy, Borie như thấy Ch�a n�i với m�nh về v�ng Viễn Đ�ng xa xăm, về những người ở đ�y c�n chưa biết Ch�a, về những thừa sai đ� đến đ� rao giảng Tin Mừng v� hỏi cậu c� y�u Ng�i đủ để ra đi như thế kh�ng. C�u trả lời của Borie đ� được ch�nh cậu ghi lại trong một buổi tận hiến cho Đức Maria : "Lạy Mẹ của con ! Xin h�y tin nơi con, khi con trưởng th�nh, con sẽ hiến to�n th�n con cho việc cảm h�a những người chưa tin. Xin Mẹ gi�p con đi theo con đường v� tinh thần của ơn k�u gọi đ�. Xin cho con được đau khổ v� danh Đức Kit�, được đ�n nhận ng�nh l� tử đạo v� đến bến vinh quang". Đức Mẹ như đ� nhận lời cậu. C�ng ng�y Borie c�ng cương quyết hơn với giấc mơ truyền gi�o. Để giấc mơ c� thể th�nh hiện thực, cậu xin chuyển qua chủng viện Hội Thừa Sai Paris. Tại đ�y cậu ki�n tr� học tập, l�nh chức ph� tế năm 1829, rồi năm sau thụ phong linh mục (21.11.1830). Ng�y 01.12.1830, vị t�n linh mục bắt đầu xuống t�u khởi h�nh đến Viền Đ�ng. Thế nhưng v� b�o tố phải dừng lại ở Macao kh� l�u, ng�y 15.5.1832, cha Borie mới tới được Việt Nam. Vị t�ng đồ di tr�. Nửa năm sau, ng�y 06.1.1833, vua Minh Mạng ra chiếu chỉ cấm đạo tr�n to�n quốc. C�c thừa sai bị l�ng bắt gắt gao, l�n phải di chuyển li�n tục, nay nh� n�y, mai nh� kh�c. Ng�y 24.03, cha Borie kể trong thư l� "T�i đ� phải đổi chỗ ở đến 17 lần". Nhưng năm sau, mỗi năm cha đổi chỗ khoảng hai đến s�u lần nữa. N�t đặc biệt của cha Dumoulin l� h�a m�nh rất nhanh với phong tục địa phương. Ng�y đầu ti�n, cha đ� c� thể ăn nước mắn c�ch ngon l�nh (điều n�y rất kh� với người Ch�u �u), cha học tiếng Việt c�ch dễ d�ng v� ph�t �m kh� ch�nh x�c. Nhờ bản t�nh b�nh d�n vui tươi v� hoạt b�t, cha nhanh ch�ng lấy được cảm t�nh của c�c t�n hữu v� với cả lương d�n nữa. Năm 1836, khi đọc những điều vu c�o trong chiếu chỉ của vua Minh Mạng, cha Borie Cao định viết một l� thư điều trần, nhưng c�c thừa sai cản lại, v� n�i l� v� �ch th�i. Năm 1838, sau khi giết thừa sai Jaccard Phan, vua Minh Mạng vẫn chưa thỏa m�n. �ng cho lệnh tiếp tục truy tầm cha Candalh Kim, Gi�m đốc chủng viện Di Loan. Ng�y 02.7, khi quan qu�n bắt linh mục Khoa th� bắt được hai th�y giảng Đức v� Khang. Th�y Khang l�c bị tra tấn qu� đau, đ� khai rằng c� một thừa sai Ch�u �u ở Bố Ch�nh, thủ phủ của Nghệ An. Người bị tiết lộ tung t�ch đ� l� cha Cao, kh�ng phải l� cha Candalh. Dựa v�o lời th�y Khang, qu�n l�nh bủa v�y khắp v�ng Bố Ch�nh, bắt bớ nhiều t�n hữu rồi đe dọa, tra tấn v� dụ dỗ, để t�m cho ra chỗ ẩn của vị linh mục. Giai đoạn n�y cha Cao kh�ng thể ở nh� n�o được đến v�i giờ, lu�n lu�n ng�i phải di động. C�c t�n hữu c� người muốn cho tr�, nhưng lại sợ người kh�c khi bị đ�nh đập, sẽ tố c�o họ. Cuối c�ng ng�y 13.7, cha Cao đ�nh xuống một thuyền nhỏ ch�o ra khơi, chờ mong cuộc l�ng bắt lắng dịu. Nhưng trời bỗng nổi cơn gi�ng b�o, dồn ghe của cha tấp v�o bờ. Cha nghĩ rằng đ�y l� dấu Ch�a muốn m�nh ở lại, cha bỏ ghe trở l�n đất liền, v� ẩn n�p dười một hố s�u c� c�y cối tre ph�a tr�n. "C�c anh đi t�m ai ?" Một thiếu nữ 16 tuổi bị bắt v� bị tra khảo. D� biết chỗ cha ẩn trốn, c� cắn răng chịu đựng, kh�ng tiết lộ điều m�nh biết. Nhưng bố c� kh�ng dằn l�ng được khi thấy con m�nh bị đ�nh đập, đ� chỉ chỗ cho l�nh đến chỗ nơi ẩn trốn của ng�i. Dầu đang giữa đ�m, qu�n l�nh cũng k�o nhau rất đ�ng đi bắt vị thừa sai. Cha Cao nghe rất r� tiếng ch�n của đ�m l�nh, biết rằng kh�ng thể tho�t được nữa, cha liền lao l�n v� hỏi : "C�c anh đi t�m ai ?". Tất cả đ�m l�nh đều ngỡ ng�ng tr�ng thấy một b�ng đen to lớn từ dưới đất chui l�n, họ cứ tưởng l� ma, n�n hoảng sợ kh�ng d�m h� m�i. L�t sau, khi lấy lại b�nh tĩnh, biết l� linh mục, họ y�u cầu cha ngồi xuống, v� cha Cao nhẹ nh�ng ngồi xuống. Ng�i muốn bước v�o cuộc hiến tế bằng một th�i độ v�ng phục ho�n to�n. Th�y Tự thấy cha bị bắt cũng vội chạy đến xưng l� đệ tử của cha. Cha định kh�ng nhận, nhưng th�y khẩn khoản : "Xin cha cho con theo cha đến c�ng". Cha Cao nghe th�y xin thế th� x�c động, ng�i th�o chiếc khăn qu�ng, x� một mảnh trao cho người m�n sinh v� n�i: "Cầm lấy, con h�y giữ n� l�m bằng chứng cho lời con đ� hứa". Th�y Tự đ� giữ m�i miếng vải đ� trong những ng�y th�ng c�ng bị giam với cha. Sau n�y, th�y đ� viết lại cuộc tử đạo đau thương của T�n Sư m�nh. V� cuối c�ng, với mảnh vải như kỷ vật giao ước, th�y Tự đ� theo g�t người cha k�nh y�u: hy sinh mạng sống v� Đức Kit� ng�y 01.7.1840. Tại Đồng Hới, cha Cao phải ra t�a chung với cha Điểm v� cha Khoa. Quan hỏi: "Đạo trưởng Cao, vua đ� cấm Gia T�. Nếu �ng bước qua Thập Gi�, ta sẽ thả �ng về ngay". Cha trả lời: "Th� t�i chết ng�n lần c�n hơn". Quan hỏn tiếp: "Tại sao �ng kh�ng về nước m� giảng, ở đ�y l�m g� để phải trốn tr�nh hết chỗ n�y đến chỗ kh�c?". Cha đ�p: "vua cấm đạo sau khi t�i đ� đến nước n�y, từ đ� vua cấm t�u Au Ch�u cập bến Việt Nam th� l�m sao t�i c� thể về được". Quan lại hỏi: "�ng đ� ở nh� những ai ?". Cha trả lời: "T�i đ� bị quan bắt, t�i xin chịu cực h�nh một m�nh t�i th�i". Quan liền ra lệnh đ�nh cha 30 roi, l�nh nọc cha ra, đ�nh cho đủ số. Tuy rất đau đớn, cha Cao vẫn kh�ng k�u than một lời, quan hỏi ng�i c� đau kh�ng, cha đ�p: "T�i cũng bằng xương bằng thịt như ai kh�c, lẽ n�o kh�ng đau. Nhưng mặc kệ, trước v� sau trận đ�nh t�i vẫn thấy thoải m�i". Quan đ�nh giải cha về ngục, h�m kh�c, quan bắt cha chứng kiến cảnh tra tấn th�y Tự, nhưng đến khi thẩm tra lại, �ng gọi cha Cao ra đối chất: - Tại sao �ng cứng đầu thế? - Thưa, c�u hỏi của ng�i t�i kh�ng trả lời kh�c hơn được. Biết kh�ng thể l�m cha đổi �, quan liền nghị �n gởi về kinh đ�. Cha Cao bị giam chung với hai cha Điểm v� Khoa, ba vị linh mục hằng ng�y c�ng nhau đọc kinh M�n C�i v� h�t vang b�i "Ave Maria Stella": K�nh ch�o Mẹ Maria l� Sao Mai rực rỡ, xin chuyển cầu cho ch�ng con". Mấy ng�y đầu, v� chưa t�m ra tr�ng hạt, ba vị nhổ l�ng quạt để đếm kinh. Ba cha ph� th�c đời m�nh cho nữ vương c�c linh mục : "Như xưa Mẹ đ� d�ng Con y�u qu� trong đền thờ, nay cũng xin hiến d�ng ch�ng con trong cuộc tử đạo đầy hồng ph�c". Trong những ng�y t� tội, cha Cao nhận được văn thư T�a Th�nh gởi tới, đặt ng�i l�m Gi�m mục Gi�m mục hiệu t�a Acanthe v� l�m Đại diện T�ng t�a coi s�c gi�o phận T�y Đ�ng Ngo�i, thay thế Đức cha Harvard Du. Thế nhưng, v� đang bị cầm t�, ng�i kh�ng thể tiến h�nh nghi lễ thụ phong. Chức vụ đ� sau n�y được trao cho cha Retord Li�u. Đường về Thi�n Quốc… Ng�y 24.11.1838, quan v�o ngục tuy�n đọc bản �n xử trảm. Đức cha Cao y�n lặng lắng nghe sắc chỉ của nh� vua, rồi n�i với quan rằng : "Thưa quan, từ b� đến nay t�i chưa lạy ai, v� b�n �u Ch�u ch�ng t�i, đ� l� h�nh vi k�nh trọng chỉ d�nh cho Đấng Tối Cao. Nhưng điều t�i vừa nghe l�m t�i qu� vui mừng, xin được b�y tỏ l�ng tri �n của t�i theo kiểu Đ�ng Phương". N�i xong, ng�i quỳ xuống định lạy, nhưng vi�n quan qu� x�c động, kh�ng thốt l�n lời, vội cản ngăn ng�i lại. L�c dẫn đi xử, Đức cha Cao đi dầu, cổ mang g�ng tay cầm tr�ng hạt, vừa đi vừa đọc kinh. Một vi�n quan kh�c, �t thiện cảm với người C�ng Gi�o đi lại gần, hỏi Đức cha c� sợ chết kh�ng. Ng�i trả lời : "T�i đ�u phải l� qu�n phiến loạn hay qu�n trộm cướp m� sợ chết. T�i chỉ sợ một m�nh Thi�n Ch�a. h�m nay t�i chết, mai sẽ đến phi�n �ng". Nghe thế, vi�n quan th�t l�n: "L�o qu�! T�t cho n� v�i c�i". Nhưng kh�ng người l�nh n�o tu�n lệnh �ng. Đức cha n�i với quan : "Nếu lời đ� l�m phiền �ng th� xin �ng tha lỗi". Tại ph�p trường Đồng Hới, hai cha Khoa v� Điểm bị xử giảo trước. Đến lượt xử ch�m Đức cha cao, người l� h�nh rất k�nh phục ng�i, phải uống rượu để lấy b�nh tĩnh, kh�ng ngờ v� qu� ch�, anh đ� ch�m trật v�o tai, h�m v� vai Đức cha. m�i đến nh�t thứ bẩy, đầu vị thừa sai mới l�a khỏi cổ. Th�n x�c ng�i được ch�n cất ngay tại chỗ, năm sau mới được c�c t�n hữu cải t�ng về họ Hướng Phương. Năm 1843, h�i cốt Đức cha Cao được đưa về chủng viện Hội Thừa Sai Paris, đặt cạnh h�i cốt c�c thừa sai Gagelin K�nh v� Jarcard Phan. Đức L�o XIII suy t�n Gi�m mục Borie Cao l�n bậc Ch�n Phước ng�y 27.05.1900. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh. |