Untitled Document


	Ng�y 30 th�ng 11 Th�nh Giuse MARCHAND DU Linh mục thừa sai Paris - (1803 – 1835) Người tử h�ng b� đao Trong 117 th�nh tử đạo Việt Nam, cuộc tử đạo của th�nh Marchand Du mang m�u sắc bi tr�ng nhất. Với gần ba th�ng trong chiếc cũi chật hẹp, v� những cuộc tra tấn chết đi sống lại, ng�i l� vị duy nhất bị �n b� đao, nghĩa l� bị cắt xẻo 100 nh�t trước khi bị chặt ra l�m bốn phần, c�n thủ cấp bị nghiền n�t đổ xuống biển. Tuy nhi�n, ch�ng ta kh�ng n�n qu� nhấn mạnh đến những đau thương trong cuộc tử nạn, m� qu�n mất chứng từ đời sống của th�nh nh�n : sự nhiệt t�m truyền gi�o, l�ng y�u mến c�c t�n hữu v� ch� cương quyết chỉ phục vụ Tin Mừng. Mong ước tuổi xu�n Đầu thế kỷ XIX, tại l�ng Passavant, nước Ph�p, nhiều người đ� phải ngạc nhi�n khi thấy h�nh vi của một cậu b� chưa đầy mười tuổi : sau giờ học, cậu rủ c�c bạn hữu về nh�, khi�ng b�n, trải khăn l�m b�n thờ, trang ho�ng hoa nến, đặt c�y Th�nh Gi�, rồi bắt trước c�c cử điệu như khi linh mục d�ng lễ Missa cho c�c bạn xem. Đ� l� cậu b� Giuse Marchand. Mở mắt ch�o đời ng�y 17.8.1803 tại l�ng Passavant, tỉnh Doubs. Ngay từ ni�n thiếu, d�n l�ng đ� thấy r� ước muốn trở th�nh linh mục của cậu. Sau khi rước lễ lần đầu, cậu xin cha mẹ đi tu, nhưng v� gia đ�nh l�m nghề n�ng t�ng ngh�o, thiếu người lao động, n�n cha mẹ cậu t�m c�ch tr� ho�n cho cậu đổi �. Tuy nhi�n, Marchand đ� kh�ng thay đổi � định, cậu ki�n quyết ho�n th�nh mộng ước tuổi xu�n, v� cuối c�ng b�n người đổi � l� song th�n của cậu. Năm 18 tuổi, Marchand gia nhập chủng viện gi�o phận Besacon. Năm 1828, sau khi l�nh chức ph� tế, th�y Marchand xin chuyển sang Hội Thừa Sai Paris. Độ nửa năm, th�y được thụ phong linh mục (04.4.1829), sau đ� một th�ng th� đ�p t�u đi Macao đến Việt Nam giảng đạo. Nh� du thuyết nhiệt t�m Th�ng 3.1830, cha Marchand v�o tới Việt Nam, v� lấy t�n mới l� Du. Sau một thời gian học tiếng v� phong tục Việt Nam tại L�i Thi�u, cha du được cử tới Pnom-P�nh để coi s�c c�c t�n hữu Việt Nam tại đ�y (khi đ� đất Campuchia thuộc gi�o phận Đ�ng Trong). Thế rồi �t l�u, cha được gọi về L�i Thi�u coi s�c c�c chủng sinh, đồng thời phụ tr�ch 25 gi�o họ, với khoảng 7000 t�n hữu thuộc tỉnh B�nh Thuận. Trong thư đề ng�y 13.6.1832 gởi về qu� nh� cha viết : "… 25 gi�o họ c�ch nhau rất xa. Muốn chu to�n bổn phận, con kh�ng thể bỏ ph� một gi�y n�o… từ năm giờ s�ng đến ch�n giờ tối, nhiều ng�y chẳng c� l�c n�o rảnh rỗi cả. Con chỉ c� thể d�nh ch�t thời giờ chu to�n việc đạo đức ri�ng lo cho phần rỗi m�nh, c�n th� lu�n lu�n phải l�m việc để th�nh h�a kẻ kh�c… Con chỉ tiếc một điều l� kh�ng thể tận tụy hơn được nữa, để vừa gi�p gi�o d�n, vừa gi�p lương d�n, lại c�n phải bắt buộc di chuyển bằng thuyền, n�n kh�ng thể đi mọi nơi, hầu dẫn về đo�n chi�n Ch�a Gi�su những con chi�n bất hạnh lạc đường…". Cha Du mới đi hết 25 gi�o họ n�y được hai lần th� ng�y 16.1.1833 vua Minh Mạng ra chiếu chỉ l�ng bắt c�c gi�o sĩ �u Ch�u. Đức cha Tabert Từ, cha Cu�not Thể v� c�c thừa sai dẫn theo c�c chủng sinh trốn qua Th�i Lan. Chỉ m�nh cha Du nhất nhất quyết ở lại, ẩn tr�nh ở miền Lục Tỉnh, gi�p c�c họ C�i Nhum, C�i Mơn, B�i Xan, Giồng R�m, v� tr� ngụ tại Mặc Bắc, Vĩnh Long. T�i chỉ biết một điều l� giảng đạo L� văn Kh�i thực ra c� họ Nguyễn, từng nổi loạn ở Cao Bằng, sau ra đầu th�, được Tả qu�n L� Văn Duyệt nhận l�m con nu�i, mới đổi qua họ L�. Lợi dụng việc vua Minh Mạng xử tệ với Tả qu�n (khi đ� đ� thất lộc cho đ�nh tr�n mộ 100 trượng), L� văn Kh�i liền lấy cớ ph� ch�u đ�ch t�n của vua Gia Long, con ho�ng tử Cảnh t�n l� Đản. Việc bại lộ, kh�i bị bắt. Đến 05.7.1833, �ng với khoảng 30 bạn t� vượt ngục, giết một v�i quan, thả c�c t� nh�n kh�c, rồi chi�u binh chiếm Phi�n An (s�i G�n) v� miền Lục Tỉnh. L� Văn kh�i tuy ngoại đạo, ngưng đ� kh�n kh�o hứa hẹn b�i bỏ c�c lệnh cấm đạo của vua Minh Mạng, n�n một số t�n hữu theo �ng. Để c� thể quy tụ nhiều người C�ng Gi�o hơn ủng hộ m�nh, L� Văn Kh�i cho mời cha Du về S�i G�n, cha từ chối. sau v� một số t�n hữu Chợ Qu�n n�i : "Nếu cha kh�ng chịu về, sợ quan giận m� ch�m hết bổn đạo trong th�nh. Ở đ� bổn đạo cũng đ�ng lắm…". Thế l� cha Du đ�nh l�ng về xứ Chợ Qu�n ở nh� thờ cha Phước, nhưng rất �t khi ở nh�, cha lo đi thăm c�c gia đ�nh t�n hữu. L� văn Kh�i nhiều lần mời, cha vẫn kh�ng chịu v�o trong th�nh. Khi qu�n triều đ�nh v�y th�nh Gia Định, Kh�i cho quan đem voi ra Chợ Qu�n bắt �p cha Du phải v�o th�nh. Cha Phước v� nhiều t�n hữu cũng theo v�. Trong th�nh, tướng Kh�i xử đ�i cha kh� rộng r�i, c� nh� ri�ng để d�ng lễ h�ng ng�y, c�c t�n hữu c� thể tụ tập ở đ� để đọc kinh, nghe giảng v� l�nh c�c b� t�ch. Kh�i c� � mua chuộc để cha tiếp sức, nhưng trước sau cha chỉ n�i : "T�i chỉ biết việc đạo, c�n nghề giặc gi� binh l�nh, t�i kh�ng r�nh". Một h�m cha được mời v�o dinh nguy�n so�i. Một xấp thư k�u gọi d�n ch�ng v� t�n hữu nổi dậy chống nh� vua để tr�n b�n. Tướng kh�i xin cha k� t�n. Vị linh mục thấy r� đ� đến l�c tỏ r� lập trường của m�nh, liền đứng dậy cầm xấp thư, n�m tất cả v�o lửa. Dầu vậy qu�n của Kh�i kh�ng d�m l�m g� cha, v� sợ c�c t�n hữu trong đội qu�n sẽ chống lại. Sau hơn hai năm v�y h�m, ng�y 08.9.1835 qu�n chiều đ�nh đ� chiếm lại được th�nh Phi�n An. Cha Du vừa cử h�nh th�nh lễ xong th� bị bắt, bị đ�nh đập v� bị nhốt v�o cũi nhỏ, d�i một m�t (1m), rộng bảy tấc (0.7m), cao t�m tấc (0.8). Đ� sẽ l� "nh� ở" của cha cho đến ng�y xử tử, căn nh� m� chủ nh�n chỉ c� thể ngồi khom lưng suốt ng�y đ�m. Số người bị t�n s�t l�n đến 1994, trong đ� c� 66 t�n hữu (chỉ c� 20 nam, c�n bao nhi�u l� phụ nữ v� trẻ em), cha Phước cũng bị xử lăng tr� (chặt ch�n tay, rồi chẻ th�n h�nh l�m bốn). Cha Du được đưa ra x�t xử : - Giặc đ� đem th�y v�o th�nh, th�y kh�ng l�m g� để ch�ng gi�p ch�ng sao? - T�i chỉ lo việc giảng đạo m� th�i… - Giảng đạo l� giống g� ? - L� đọc kinh, l�m lễ v� dạy dỗ bổn đạo. - Th�y c� biết l�m thuốc m� để dỗ l�ng ngụy cho n� theo kh�ng? - T�i chỉ biết c� một việc l� giảng đạo m� th�i. Sau hai cuộc tra vấn nữa, cha Du bị giam trong cũi v� bị �p giải về kinh đ� c�ng với tổng Trắm, đồ Ho�nh bốn Bang, ph� Nh� v� con trai L� văn Kh�i l� L� văn Vi�n mới bảy tuổi. Đo�n người vế tới Ph� Xu�n ng�y 15.10, cha du bị gaim trong ngục V� L�m gần t�a Tam Ph�p. Đ�ng sau bản �n phản loạn. H�m sau 16.10, cha Du bị đưa ra t�a Tam Ph�p. C�c quan cố �p cha nhận tội gi�p Kh�i l�m loạn. Nhưng cha khẳng định : "T�i chỉ lo cầu nguyện c�ng Ch�a v� l�m lễ th�i". Quan hạch hỏi: - C� phải người gửi thư v� Xi�m, c�ng gửi thư cho qu�n Gia T� trong Đồng Nai, biểu n� đến gi�p ngụy kh�ng ? Cha Du trả lời : "�ng Kh�i c� y�u cầu t�i viết thư, song t�i kh�ng chịu viết, một n�i cho �ng ấy hay : Đạo t�i cấm l�m như vậy v� t�i th� chết chẳng th� l�m theo lời �ng ấy. Dầu thế �ng Kh�i c�n đ�m mấy bức thư ra, biểu t�i k� t�n v�o, th� t�i lấy mấy c�i thư ấy m� đốt đi trước mặt �ng ấy". Để bắt cha nhận tội, tối h�m sau, c�c quan d�ng đủ cực h�nh k�m kẹp : Họ cho nung đỏ k�m sắt v� cho kẹp hai lần v�o hai đ�i cha, rồi giữ nguy�n cho tới khi k�m nguội. Một lần như vậy m�i thịt ch�y x�ng l�n kh�t lẹt, ch�nh qu�n l�nh cũng phải quay mặt đi. Vị anh h�ng đức tin hai lần ngất xỉu, nhưng vẫn giữ nguy�n lời khai cũ. Họ đ�nh nhốt cha v�o cũi lại, rồi đưa về ngục. Để tạo chứng gian buộc tội cha, c�c quan dỗ con trai L� văn Kh�i, hứa trả tự do nếu khai rằng "�ng th�y T�y" gi�p cha em khởi nghĩa. Nhưng cậu b� bảy tuổi ấy kh�ng biết n�i dối, cậu n�i cha Du ho�n to�n v� can, dầu cha cậu c� hứa hẹn, khuy�n dụ nhiều phen. Cuối c�ng, c�c quan đ�nh xoay qua "tội giảng đạo". Họ nhắc đến chiếu chỉ nh� vua, v� hứa �n x� nếu cha bước qua Th�nh Gi�. Cha Du c�m ơn quan v� tuy�n bố sẵn s�ng chịu cực h�nh, chứ kh�ng thể thất trung với Ch�a. họ lại tiếp tục nhốt cha trong cũi. S�u tuần lễ ở kinh đ� đ� tr�i qua như thế. C�c t�n hữu gh� v�o thăm v� tiếp tế cho cha, đều thuật lại rằng : "Cha Du vẫn lu�n vui vẻ v� thường cầm cuốn s�ch nhỏ để đọc đ�m ng�y". Thừa lệnh vua Minh Mạng, bản �n cuối c�ng được viết như sau : "T�y dương ma Sang k�u l� danh Du, Gia T� đạo trưởng, ph� ngụy Kh�i, nhận tội viết thư xin Hồng Mao (nước Anh) v� Xi�m La (Th�i Lan) sang gi�p ngụy thần. Lệnh xử b� đao". Chết v� l� do t�n gi�o S�ng sớm 30.11.1835, bảy ph�t s�ng thần c�ng nổ vang k�u gọi mọi người đến tham dự cuộc xử �n. Cha Du, ba vị tướng của Kh�i v� em L� Văn Vi�n được đưa ra khỏi cũi (ph� Nh� đ� chết trong ngục), mọi người chỉ được đ�ng khố, rồi dẫn đến cửa Ngọ M�n tr�nh diện v� phục lạy vua năm lạy. Vua Minh Mạng tỏ vẻ giận dữ n�m chiếc cờ hiệu xuống đất. Đ� l� dấu kh�ng �n x� lần cuối, năm tội nh�n được đưa ra ph�p trường. Ri�ng cha Du, theo mật lệnh, được đưa v�o t�a Tam Ph�p tra khảo một lần nữa. Đọc nội dung cuộc tra khảo n�y, ch�ng ta thấy quan qu�n kh�ng đ� động g� đến l� do ch�nh trị cả ! Năm người l�nh cầm năm k�m nung đỏ kẹp v�o bắp vế cha. ph�a sau l� năm người l�nh kh�c cầm roi để năm l� h�nh kh�ng được ph�p nương tay. Ba lần k�m kẹp, th�n thể cha Du c� đủ 15 vết bỏng. Song song với cuộc tra tấn l� mẫu đối thoại sau : - Tại sao Gia T� m�c mắt mấy người gần chết? - Kh�ng c�, kh�ng bao giờ t�i thấy điều đ�. - Tại sao mấy người kết h�n lại phải đến c�c th�y đạo trước b�n thờ ? - Họ đến để th�y cả ch�c ph�c v� chứng nhận trước mặt c�c t�n hữu ở đ�. - Khi l�m yến tiệc trong nh� thờ, bay l�m những sự qu�i gở lắm phải kh�ng ? - Kh�ng, chẳng c� những điều qu�i gở. - Vậy sao c� thứ b�nh d�ng l�m b�a m� thuốc l� để ph�t cho những đứa đ� xưng tội m� l�m n� m� đạo đến thế? Cha Du kiệt sức kh�ng thể trả lời được nữa. L�nh dọn cho tử tội bữa ăn sau c�ng, nhưng cha kh�ng d�ng chi cả, chỉ lo cầu nguyện với Ch�a. Sau đ�, l�nh đưa c�c tử tội đến ph�p trường tại họ Thợ Đ�c b�n s�ng Hương, c�ch kinh th�nh một dặm đường. Chết như một tội nh�n Năm c�y cọc đ� cắm sẵn. L�nh tr�i năm tử tội, cha Du bị tr�i v�o c�y cọc thứ hai. Ng�i bị �n "Phản loạn" v� sẽ chết giữa những người phản loạn. D�n ch�ng bị đuổi l�i ra xa 30 thước. Cứ mỗi tử tội lại c� ba l� h�nh, một cầm k�m, một cầm đao, c�n một lo đếm số cho đủ 100 l�t cắt. Trước đ�, l�nh đ� nh�t v�o miệng tội nh�n v� cột chặt, để kh�ng ai c� thể k�u la được nữa. Sau một hồi trống, l� h�nh cắt lớp da tr�n tr�n cha Du lật xuống che mặt, rồi cắt từng mảnh hai b�n ngực, sau lưng, tay ch�n. Qu� đau đớn, vị chứng nh�n giẫy giụa, quằn quại, ngước mắt l�n trời cao rồi gục đầu xuống nhắm mắt l�a đời. Tiếp theo qu�n l�nh cắt đầu của ng�i, cởi d�y, bổ th�n m�nh l�m bốn, v� n�m xuống biển chung với bốn tử tội kia. C�n thủ cấp cha, được đưa đi b�u ở nhiều nơi, rồi được trả về kinh đ�, bị bỏ v�o cối gi� n�t v� cho rắc xuống biển. Ng�y 30.11.1835 cũng l� ng�y k�nh th�nh Anr�. C�c th�nh lễ h�m đ� đều đọc lại đoạn s�ch Isaia (Is. 52,7): "Đẹp thay bước ch�n người rao giảng Tin Mừng" như lời ch�c tụng vị thừa sai đ� ho�n tất sứ mạng t�ng đồ của m�nh. Gi�o Hội đ� rất thận trọng khi nghi�n cứu hồ sơ cha Marchand Du, căn cứ v�o c�c buổi tra khảo, nhất l� cuộc thẩm vấn cuối c�ng, Gi�o Hội khẳng định ng�i đ� hiến mạng sống v� đức tin. (2) Đức L�o XIII đ� suy t�n linh mục Marchand Du l�n bậc Ch�n Phước ng�y 27.5.1900. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.

Ng�y 30 th�ng 11
Th�nh Giuse MARCHAND DU
Linh mục thừa sai Paris - (1803 – 1835)

Người tử h�ng b� đao

Trong 117 th�nh tử đạo Việt Nam, cuộc tử đạo của th�nh Marchand Du mang m�u sắc bi tr�ng nhất. Với gần ba th�ng trong chiếc cũi chật hẹp, v� những cuộc tra tấn chết đi sống lại, ng�i l� vị duy nhất bị �n b� đao, nghĩa l� bị cắt xẻo 100 nh�t trước khi bị chặt ra l�m bốn phần, c�n thủ cấp bị nghiền n�t đổ xuống biển.

Tuy nhi�n, ch�ng ta kh�ng n�n qu� nhấn mạnh đến những đau thương trong cuộc tử nạn, m� qu�n mất chứng từ đời sống của th�nh nh�n : sự nhiệt t�m truyền gi�o, l�ng y�u mến c�c t�n hữu v� ch� cương quyết chỉ phục vụ Tin Mừng.

Mong ước tuổi xu�n

Đầu thế kỷ XIX, tại l�ng Passavant, nước Ph�p, nhiều người đ� phải ngạc nhi�n khi thấy h�nh vi của một cậu b� chưa đầy mười tuổi : sau giờ học, cậu rủ c�c bạn hữu về nh�, khi�ng b�n, trải khăn l�m b�n thờ, trang ho�ng hoa nến, đặt c�y Th�nh Gi�, rồi bắt trước c�c cử điệu như khi linh mục d�ng lễ Missa cho c�c bạn xem. Đ� l� cậu b� Giuse Marchand.

Mở mắt ch�o đời ng�y 17.8.1803 tại l�ng Passavant, tỉnh Doubs. Ngay từ ni�n thiếu, d�n l�ng đ� thấy r� ước muốn trở th�nh linh mục của cậu. Sau khi rước lễ lần đầu, cậu xin cha mẹ đi tu, nhưng v� gia đ�nh l�m nghề n�ng t�ng ngh�o, thiếu người lao động, n�n cha mẹ cậu t�m c�ch tr� ho�n cho cậu đổi �. Tuy nhi�n, Marchand đ� kh�ng thay đổi � định, cậu ki�n quyết ho�n th�nh mộng ước tuổi xu�n, v� cuối c�ng b�n người đổi � l� song th�n của cậu. Năm 18 tuổi, Marchand gia nhập chủng viện gi�o phận Besacon. Năm 1828, sau khi l�nh chức ph� tế, th�y Marchand xin chuyển sang Hội Thừa Sai Paris. Độ nửa năm, th�y được thụ phong linh mục (04.4.1829), sau đ� một th�ng th� đ�p t�u đi Macao đến Việt Nam giảng đạo.

Nh� du thuyết nhiệt t�m

Th�ng 3.1830, cha Marchand v�o tới Việt Nam, v� lấy t�n mới l� Du. Sau một thời gian học tiếng v� phong tục Việt Nam tại L�i Thi�u, cha du được cử tới Pnom-P�nh để coi s�c c�c t�n hữu Việt Nam tại đ�y (khi đ� đất Campuchia thuộc gi�o phận Đ�ng Trong). Thế rồi �t l�u, cha được gọi về L�i Thi�u coi s�c c�c chủng sinh, đồng thời phụ tr�ch 25 gi�o họ, với khoảng 7000 t�n hữu thuộc tỉnh B�nh Thuận.

Trong thư đề ng�y 13.6.1832 gởi về qu� nh� cha viết : "… 25 gi�o họ c�ch nhau rất xa. Muốn chu to�n bổn phận, con kh�ng thể bỏ ph� một gi�y n�o… từ năm giờ s�ng đến ch�n giờ tối, nhiều ng�y chẳng c� l�c n�o rảnh rỗi cả. Con chỉ c� thể d�nh ch�t thời giờ chu to�n việc đạo đức ri�ng lo cho phần rỗi m�nh, c�n th� lu�n lu�n phải l�m việc để th�nh h�a kẻ kh�c… Con chỉ tiếc một điều l� kh�ng thể tận tụy hơn được nữa, để vừa gi�p gi�o d�n, vừa gi�p lương d�n, lại c�n phải bắt buộc di chuyển bằng thuyền, n�n kh�ng thể đi mọi nơi, hầu dẫn về đo�n chi�n Ch�a Gi�su những con chi�n bất hạnh lạc đường…".

Cha Du mới đi hết 25 gi�o họ n�y được hai lần th� ng�y 16.1.1833 vua Minh Mạng ra chiếu chỉ l�ng bắt c�c gi�o sĩ �u Ch�u. Đức cha Tabert Từ, cha Cu�not Thể v� c�c thừa sai dẫn theo c�c chủng sinh trốn qua Th�i Lan. Chỉ m�nh cha Du nhất nhất quyết ở lại, ẩn tr�nh ở miền Lục Tỉnh, gi�p c�c họ C�i Nhum, C�i Mơn, B�i Xan, Giồng R�m, v� tr� ngụ tại Mặc Bắc, Vĩnh Long.

T�i chỉ biết một điều l� giảng đạo

L� văn Kh�i thực ra c� họ Nguyễn, từng nổi loạn ở Cao Bằng, sau ra đầu th�, được Tả qu�n L� Văn Duyệt nhận l�m con nu�i, mới đổi qua họ L�. Lợi dụng việc vua Minh Mạng xử tệ với Tả qu�n (khi đ� đ� thất lộc cho đ�nh tr�n mộ 100 trượng), L� văn Kh�i liền lấy cớ ph� ch�u đ�ch t�n của vua Gia Long, con ho�ng tử Cảnh t�n l� Đản. Việc bại lộ, kh�i bị bắt. Đến 05.7.1833, �ng với khoảng 30 bạn t� vượt ngục, giết một v�i quan, thả c�c t� nh�n kh�c, rồi chi�u binh chiếm Phi�n An (s�i G�n) v� miền Lục Tỉnh.

L� Văn kh�i tuy ngoại đạo, ngưng đ� kh�n kh�o hứa hẹn b�i bỏ c�c lệnh cấm đạo của vua Minh Mạng, n�n một số t�n hữu theo �ng. Để c� thể quy tụ nhiều người C�ng Gi�o hơn ủng hộ m�nh, L� Văn Kh�i cho mời cha Du về S�i G�n, cha từ chối. sau v� một số t�n hữu Chợ Qu�n n�i : "Nếu cha kh�ng chịu về, sợ quan giận m� ch�m hết bổn đạo trong th�nh. Ở đ� bổn đạo cũng đ�ng lắm…". Thế l� cha Du đ�nh l�ng về xứ Chợ Qu�n ở nh� thờ cha Phước, nhưng rất �t khi ở nh�, cha lo đi thăm c�c gia đ�nh t�n hữu. L� văn Kh�i nhiều lần mời, cha vẫn kh�ng chịu v�o trong th�nh.

Khi qu�n triều đ�nh v�y th�nh Gia Định, Kh�i cho quan đem voi ra Chợ Qu�n bắt �p cha Du phải v�o th�nh. Cha Phước v� nhiều t�n hữu cũng theo v�. Trong th�nh, tướng Kh�i xử đ�i cha kh� rộng r�i, c� nh� ri�ng để d�ng lễ h�ng ng�y, c�c t�n hữu c� thể tụ tập ở đ� để đọc kinh, nghe giảng v� l�nh c�c b� t�ch. Kh�i c� � mua chuộc để cha tiếp sức, nhưng trước sau cha chỉ n�i : "T�i chỉ biết việc đạo, c�n nghề giặc gi� binh l�nh, t�i kh�ng r�nh".

Một h�m cha được mời v�o dinh nguy�n so�i. Một xấp thư k�u gọi d�n ch�ng v� t�n hữu nổi dậy chống nh� vua để tr�n b�n. Tướng kh�i xin cha k� t�n. Vị linh mục thấy r� đ� đến l�c tỏ r� lập trường của m�nh, liền đứng dậy cầm xấp thư, n�m tất cả v�o lửa. Dầu vậy qu�n của Kh�i kh�ng d�m l�m g� cha, v� sợ c�c t�n hữu trong đội qu�n sẽ chống lại.

Sau hơn hai năm v�y h�m, ng�y 08.9.1835 qu�n chiều đ�nh đ� chiếm lại được th�nh Phi�n An. Cha Du vừa cử h�nh th�nh lễ xong th� bị bắt, bị đ�nh đập v� bị nhốt v�o cũi nhỏ, d�i một m�t (1m), rộng bảy tấc (0.7m), cao t�m tấc (0.8). Đ� sẽ l� "nh� ở" của cha cho đến ng�y xử tử, căn nh� m� chủ nh�n chỉ c� thể ngồi khom lưng suốt ng�y đ�m.

Số người bị t�n s�t l�n đến 1994, trong đ� c� 66 t�n hữu (chỉ c� 20 nam, c�n bao nhi�u l� phụ nữ v� trẻ em), cha Phước cũng bị xử lăng tr� (chặt ch�n tay, rồi chẻ th�n h�nh l�m bốn). Cha Du được đưa ra x�t xử :

- Giặc đ� đem th�y v�o th�nh, th�y kh�ng l�m g� để ch�ng gi�p ch�ng sao?
- T�i chỉ lo việc giảng đạo m� th�i…
- Giảng đạo l� giống g� ?
- L� đọc kinh, l�m lễ v� dạy dỗ bổn đạo.
- Th�y c� biết l�m thuốc m� để dỗ l�ng ngụy cho n� theo kh�ng?
- T�i chỉ biết c� một việc l� giảng đạo m� th�i.

Sau hai cuộc tra vấn nữa, cha Du bị giam trong cũi v� bị �p giải về kinh đ� c�ng với tổng Trắm, đồ Ho�nh bốn Bang, ph� Nh� v� con trai L� văn Kh�i l� L� văn Vi�n mới bảy tuổi. Đo�n người vế tới Ph� Xu�n ng�y 15.10, cha du bị gaim trong ngục V� L�m gần t�a Tam Ph�p.

Đ�ng sau bản �n phản loạn.

H�m sau 16.10, cha Du bị đưa ra t�a Tam Ph�p. C�c quan cố �p cha nhận tội gi�p Kh�i l�m loạn. Nhưng cha khẳng định : "T�i chỉ lo cầu nguyện c�ng Ch�a v� l�m lễ th�i". Quan hạch hỏi: - C� phải người gửi thư v� Xi�m, c�ng gửi thư cho qu�n Gia T� trong Đồng Nai, biểu n� đến gi�p ngụy kh�ng ?

Cha Du trả lời : "�ng Kh�i c� y�u cầu t�i viết thư, song t�i kh�ng chịu viết, một n�i cho �ng ấy hay : Đạo t�i cấm l�m như vậy v� t�i th� chết chẳng th� l�m theo lời �ng ấy. Dầu thế �ng Kh�i c�n đ�m mấy bức thư ra, biểu t�i k� t�n v�o, th� t�i lấy mấy c�i thư ấy m� đốt đi trước mặt �ng ấy".

Để bắt cha nhận tội, tối h�m sau, c�c quan d�ng đủ cực h�nh k�m kẹp : Họ cho nung đỏ k�m sắt v� cho kẹp hai lần v�o hai đ�i cha, rồi giữ nguy�n cho tới khi k�m nguội. Một lần như vậy m�i thịt ch�y x�ng l�n kh�t lẹt, ch�nh qu�n l�nh cũng phải quay mặt đi. Vị anh h�ng đức tin hai lần ngất xỉu, nhưng vẫn giữ nguy�n lời khai cũ. Họ đ�nh nhốt cha v�o cũi lại, rồi đưa về ngục.

Để tạo chứng gian buộc tội cha, c�c quan dỗ con trai L� văn Kh�i, hứa trả tự do nếu khai rằng "�ng th�y T�y" gi�p cha em khởi nghĩa. Nhưng cậu b� bảy tuổi ấy kh�ng biết n�i dối, cậu n�i cha Du ho�n to�n v� can, dầu cha cậu c� hứa hẹn, khuy�n dụ nhiều phen.

Cuối c�ng, c�c quan đ�nh xoay qua "tội giảng đạo". Họ nhắc đến chiếu chỉ nh� vua, v� hứa �n x� nếu cha bước qua Th�nh Gi�. Cha Du c�m ơn quan v� tuy�n bố sẵn s�ng chịu cực h�nh, chứ kh�ng thể thất trung với Ch�a. họ lại tiếp tục nhốt cha trong cũi. S�u tuần lễ ở kinh đ� đ� tr�i qua như thế. C�c t�n hữu gh� v�o thăm v� tiếp tế cho cha, đều thuật lại rằng : "Cha Du vẫn lu�n vui vẻ v� thường cầm cuốn s�ch nhỏ để đọc đ�m ng�y".

Thừa lệnh vua Minh Mạng, bản �n cuối c�ng được viết như sau : "T�y dương ma Sang k�u l� danh Du, Gia T� đạo trưởng, ph� ngụy Kh�i, nhận tội viết thư xin Hồng Mao (nước Anh) v� Xi�m La (Th�i Lan) sang gi�p ngụy thần. Lệnh xử b� đao".

Chết v� l� do t�n gi�o

S�ng sớm 30.11.1835, bảy ph�t s�ng thần c�ng nổ vang k�u gọi mọi người đến tham dự cuộc xử �n. Cha Du, ba vị tướng của Kh�i v� em L� Văn Vi�n được đưa ra khỏi cũi (ph� Nh� đ� chết trong ngục), mọi người chỉ được đ�ng khố, rồi dẫn đến cửa Ngọ M�n tr�nh diện v� phục lạy vua năm lạy. Vua Minh Mạng tỏ vẻ giận dữ n�m chiếc cờ hiệu xuống đất. Đ� l� dấu kh�ng �n x� lần cuối, năm tội nh�n được đưa ra ph�p trường. Ri�ng cha Du, theo mật lệnh, được đưa v�o t�a Tam Ph�p tra khảo một lần nữa. Đọc nội dung cuộc tra khảo n�y, ch�ng ta thấy quan qu�n kh�ng đ� động g� đến l� do ch�nh trị cả !

Năm người l�nh cầm năm k�m nung đỏ kẹp v�o bắp vế cha. ph�a sau l� năm người l�nh kh�c cầm roi để năm l� h�nh kh�ng được ph�p nương tay. Ba lần k�m kẹp, th�n thể cha Du c� đủ 15 vết bỏng. Song song với cuộc tra tấn l� mẫu đối thoại sau :

- Tại sao Gia T� m�c mắt mấy người gần chết?
- Kh�ng c�, kh�ng bao giờ t�i thấy điều đ�.
- Tại sao mấy người kết h�n lại phải đến c�c th�y đạo trước b�n thờ ?
- Họ đến để th�y cả ch�c ph�c v� chứng nhận trước mặt c�c t�n hữu ở đ�.
- Khi l�m yến tiệc trong nh� thờ, bay l�m những sự qu�i gở lắm phải kh�ng ?
- Kh�ng, chẳng c� những điều qu�i gở.
- Vậy sao c� thứ b�nh d�ng l�m b�a m� thuốc l� để ph�t cho những đứa đ� xưng tội m� l�m n� m� đạo đến thế?

Cha Du kiệt sức kh�ng thể trả lời được nữa. L�nh dọn cho tử tội bữa ăn sau c�ng, nhưng cha kh�ng d�ng chi cả, chỉ lo cầu nguyện với Ch�a. Sau đ�, l�nh đưa c�c tử tội đến ph�p trường tại họ Thợ Đ�c b�n s�ng Hương, c�ch kinh th�nh một dặm đường.

Chết như một tội nh�n

Năm c�y cọc đ� cắm sẵn. L�nh tr�i năm tử tội, cha Du bị tr�i v�o c�y cọc thứ hai. Ng�i bị �n "Phản loạn" v� sẽ chết giữa những người phản loạn. D�n ch�ng bị đuổi l�i ra xa 30 thước. Cứ mỗi tử tội lại c� ba l� h�nh, một cầm k�m, một cầm đao, c�n một lo đếm số cho đủ 100 l�t cắt. Trước đ�, l�nh đ� nh�t v�o miệng tội nh�n v� cột chặt, để kh�ng ai c� thể k�u la được nữa.

Sau một hồi trống, l� h�nh cắt lớp da tr�n tr�n cha Du lật xuống che mặt, rồi cắt từng mảnh hai b�n ngực, sau lưng, tay ch�n. Qu� đau đớn, vị chứng nh�n giẫy giụa, quằn quại, ngước mắt l�n trời cao rồi gục đầu xuống nhắm mắt l�a đời. Tiếp theo qu�n l�nh cắt đầu của ng�i, cởi d�y, bổ th�n m�nh l�m bốn, v� n�m xuống biển chung với bốn tử tội kia. C�n thủ cấp cha, được đưa đi b�u ở nhiều nơi, rồi được trả về kinh đ�, bị bỏ v�o cối gi� n�t v� cho rắc xuống biển.

Ng�y 30.11.1835 cũng l� ng�y k�nh th�nh Anr�. C�c th�nh lễ h�m đ� đều đọc lại đoạn s�ch Isaia (Is. 52,7): "Đẹp thay bước ch�n người rao giảng Tin Mừng" như lời ch�c tụng vị thừa sai đ� ho�n tất sứ mạng t�ng đồ của m�nh. Gi�o Hội đ� rất thận trọng khi nghi�n cứu hồ sơ cha Marchand Du, căn cứ v�o c�c buổi tra khảo, nhất l� cuộc thẩm vấn cuối c�ng, Gi�o Hội khẳng định ng�i đ� hiến mạng sống v� đức tin. (2)

Đức L�o XIII đ� suy t�n linh mục Marchand Du l�n bậc Ch�n Phước ng�y 27.5.1900. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.