Untitled Document


	Ng�y 24 th�ng 07 Th�nh Giuse FERNANDEZ HIỀN, TBN Linh Mục d�ng Đaminh - (1775 – 1838) Cuộc hội ngộ trong t�. Khi bị thẩm vấn về c�c thừa sai, linh mục Fernandez Hiền liền nhận l� c� quen th�n với hai Gi�m mục Delgado Y v� Henares Minh. Cha xin quan cho gặp mặt v� biết hai vị đang bị giam cầm ở đ�y. Cuộc gặp k�o d�i gần tiếng đồng hồ, mỗi vị một cũi. Nhưng cũng đủ để ba vị thủ l�nh gi�o phận Đ�ng trao đổi, an ủi v� kh�ch lệ nhau. Đức cha Delgado Y v� bệnh nặng n�n �t n�i hơn. Nhưng bỗng nhi�n ng�i hỏi cao giọng bằng tiếng Việt, chắc c� � cho quan qu�n nghe được : "N�y cha bề tr�n phụ tỉnh, cha đ� sẵn l�ng tự nguyện để người ta ch�m đầu chưa ?" Kh�ng ch�t ngần ngừ, cha ch�nh Hiền trả lời : "Dĩ nhi�n đ� sẵn s�ng". C�c quan v� l�nh tr�ng c� mặt h�m đ� đều ngạc nhi�n hết sức khi thấy những t� nh�n của họ n�i đến c�i chết cận kề, m� vẫn b�nh tĩnh, nếu kh�ng n�i l� vui vẻ nữa. Hai ng�y sau, t�n tư của cha Hiền được khẳng định r� hơn cho c�c quan : "Xin c�c ng�i biết cho, kh�ng bao giờ t�i ch� đạp Th�nh Gi�. C�n việc về nước (T�y Ban Nha) th� t�i kh�ng muốn, v� t�i đến đ�y với ước nguyện l� giảng đạo Ch�a Kit�, đạo ch�n ch�nh duy nhất gi�p con người sống tốt đẹp ở đời n�y v� đạt hạnh ph�c vĩnh cửu đời sau. T�i sẵn s�ng lấy m�u m�nh để l�m chứng cho người d�n Việt biết đạo Thi�n Ch�a l� đạo thật. Đ� l� mục đ�ch v� niềm vui của t�i". H�nh tr�nh rao giảng Giuse Fernandez sinh ng�y 03.12.1775 trong một gia đ�nh đạo đức ở Ventosa de la Cuesta, tỉnh Valladolid, gi�o phận Avila, T�y Ban Nha. Cha mẹ cậu rất h�n hoan khi cậu xin v�o d�ng Đaminh, v� coi đ� l� một vinh dự cũng như đặc �n Ch�a ban cho gia đ�nh. Tại tu viện th�nh Phaol� (ở Valladolid) cậu tuy�n khấn ng�y 02.08.1796, khi mới 17 tuổi. sau đ� th�y Fernandez học triết l� v� thần học, rồi được thụ phong linh mục. Để thực hiện ho�i b�o truyền b� Tin Mừng cho niền Viễn Đ�ng, cha Fernandez xin chuyển qua Tỉnh Hạt Rất Th�nh M�n C�i v� tới Manila (Phi Luật T�n) ng�y 16.04.1805. Từ đ�y ng�i đến Macao c�ng với ba cha d�ng Đaminh kh�c : Luis Villanova, Giac�b� Mateo v� Manuel Gonzalez. Ng�y 18.02.1806, bốn tu sĩ thuyết gi�o theo một t�u của Anh v�o bến Cửu H�n (Đ� Nẵng). Từ đ�y, bốn vị riệng rẽ đi bộ l�n gi�o phận Đ�ng Đ�ng Ngo�i, trời c� b�o, c�c thuyền b� kh�ng ai gi�m chở. Th�ng 6 năm đ�, cha Fernandez đến được trụ sở Bề tr�n phụ tỉnh. Việt Nam thời n�y đang dưới quyền Gia Long, c�c thừa sai tương đối tự do giảng đạo. Sau một v�i th�ng học tiếng, vị t�ng đồ trẻ tuổi đ� bắt tay v�o c�ng việc truyền gi�o hăng say. Vốn bản t�nh hiền l�nh, khi�m tốn v� nh� nhặn, cha Hiền được mọi người cả gi�o lẫn lương đều qu� mến. Nhờ đ� cha đ� gi�p nhiều lương d�n đ�n nhận đức tin, nhất l� tại l�ng Xu�n Dục. Gi�o xứ cha Hiền phụ tr�ch l�u nhất l� Ki�n Lao, nơi cha đ� n�ng số t�n hữu l�n đến 5.000 khi cuộc b�ch hại của vua Minh Mạng b�ng nổ. Từ đ�y cha phụ tr�ch chủng viện của gi�o phận. Năm 1837, sau một cơn bệnh kiết lỵ su�t chết, tỉnh d�ng trao cho cha chức vụ Bề Tr�n Phụ Tỉnh. Cha v�ng lời nhận tr�ch nhiệm với sự trợ gi�p của linh mục phụ t� Hermosilla Vọng. Tuy l�m cha ch�nh c� v�i th�ng, cha đ� phải l�nh tr�ch nhiệm trong giai đọan b�o tố của gi�o phận Đ�ng. Những l� thư của cha Vi�n bị tịch thu đ� tố c�o sự hiện diện của c�c linh mục ngoại quốc tại Nam Định. C� đơn v� niềm an ủi. Trong cơn truy l�ng gắt gao của Tổng đốc Trịnh Quang Khanh năm 1838, cha Hiền đang ở chủng viện Ninh Cường, được gi�o d�n y�u cầu dọn đi nơi kh�c : "xin cha thương ch�ng con m� l�nh đi nơi kh�c, kẻo nếu họ bắt được cha ở đ�y, ch�ng con sẽ mất hết t�i sản v� c� lẽ mất cả đầu nữa". Thế l� vị linh mục 63 tuổi đang mang trọng bịnh, đ�nh phải ra về Quần Li�u, c� hai th�y giảng theo gi�p đỡ ng�i. Khi đến Quần Li�u, gi�o hữu ở đ�y cũng lo sợ kh�ng k�m b�n Ninh Cường. V� sợ li�n lụy, họ đ� xin ng�i đừng ở lại. Một lần nữa cha Hiền v� hai th�y giảng lại ra đi m� kh�ng biết đến đ�u, vừa đi vừa nghĩ đến gương của Th�y Ch� Th�nh : "C�o c� hang chim trời c� tổ, c�n Con Người kh�ng chỗ gối đầu". Nhưng may mắn thay, đang t�nh trạng bế tắc đ� th� một linh mục Việt Nam xuất hiện. Cha Ph�r� Tuần đang coi xứ L�c M�n khi biết tin, liền đến Quần Li�u can thiệp. Cha tr�ch c�c t�n hữu ở đ�y bội bạc, v� y�u cầu họ cho cha Hiền lưu lại v�i ng�y. Cha Tuần cũng quyết định ở lại để t�m chỗ ẩn mới cho vị thừa sai. Hai ng�y sau, hai cha vượt s�ng qua gi�o phận T�y đ�ng Ngo�i, gh� v�o xứ Kim Sơn. Nhưng vừa đến nơi th� hay tin quan tỉnh Nam Định đ� ra lệnh cho quan địa phương l�ng bắt hai vị rồi. D�n xứ Kim Sơn v� thế kh�ng gi�m lưu giữ, họ mời hai vị linh mục l�n một chiếc thuyền nhỏ rồi đưa c�c vị v�o v�ng x�nh lầy gần đ�. Địa điểm n�y tuy an to�n kh�ng bị truy l�ng, nhưng quả l� gian khổ v� b�n lầy tanh h�i, ban ng�y th� nắng ch�y da, đ�m về th� l�m mồi cho muỗi đốt. Con đường thập gi�. Cũng may c� cha xứ Kim Sơn khi biết t�nh trạng bi đ�t của hai chứng nh�n đức tin liền t�m c�ch thu xếp. Hai ng�y sau, ng�i cho người rước hai cha về tr� ở nh� �ng B�t Bi�n (h�m B�t Phẩm), l� người thọ ơn cha xứ nhiều lần. Hơn nữa �ng n�y ngoại gi�o n�n ở đ�y an to�n hơn. Thực tế B�t Bi�n xử với hai vị rất tốt suốt t�m ng�y liền, trước khi lập mưu giao nộp để l�nh thưởng. Đ�m 18.06, �ng ta n�i dối rằng: "Con nghe tin quan biết hai cha ở đ�y, v� quan qu�n sắp đến v�y l�ng, con phải đem hai cha đi nơi kh�c, an to�n hơn". Rồi �ng ta mời cha ch�nh Hiền xuống thuyền đem nộp ng�i cho quan qu�n tr�n bờ s�ng Qui hậu. Sau đ�, về n�i dối để chở cha Tuần đi nộp tiếp. Nhờ việc tố gi�c n�y, B�t Bi�n được vua Minh Mạng tăng th�m một cấp quan v� thưởng cho 100 n�n bạc. Đ�m h�m đ�, hai m�n đệ Ch�a Kit� bị giam tại huyện, c�c ng�i giải tội cho nhau v� kh�ch lệ nhau chịu đựng gian khổ d� phải chết. S�ng h�m sau, qu�n l�nh điệu hai cha l�n Ninh B�nh, cha Hiền bị nhốt trong cũi bằng tre, cha Tuần phải mang g�ng nặng. Ng�y 22.06, hai cha được giải về Nam Định, c�c quan v� l�nh v� trang ra đ�n hai cha giữa tiếng h� reo chiến thắng. Sau đ� họ giam mỗi vị một nơi. Ngồi b� gối trong cũi tại ngục Nam Định, cha Hiền phải chịu đ�i kh�t, v� nhất l� cơn n�ng nực. c� lẽ ng�i đ� chết tại đ� nếu kh�ng được anh Đường, một t�n hữu tốt bụng đến tiếp cứu. Anh đ� bỏ tiền ra mua chuộc l�nh g�c để được v�o tiếp tế mỗi ng�y một �t lương thực. Mấy ng�y đầu, anh c�n phải gi�p ng�i đưa từng miếng cơm, ngụm nước v�o miệng vị linh mục qu� kiệt sức đến độ tự m�nh kh�ng thể ăn uống được nữa. Một th�ng trong t�, nhiều lần cha bị đưa ra t�a để đối chất. Quan Tổng đốc mới L� Văn Đức điều tra ng�i về l� lịch, đến đ�y l�m g�, bao l�u ? Cha cố trả lời vắn tắt để kh�ng li�n lụy đến ai. Cha n�i : "Từ ng�y vua cấm đạo, ch�ng t�i mạnh ai nấy chốn, chẳng biết ai ở đ�u cả". Quan hứa sẽ đặt cha l�m th�ng dịch vi�n nếu chịu bỏ đạo, cha đ�p : "T�i đến đ�y kh�ng để phục vụ vua ch�a trần gian n�y m� chỉ để rao giảng đạo Đức Ch�a Trời th�i". Thế rồi, cha xin được gặp hai Đức cha đ� bị giam trước, v� b�nh tĩnh tỏ l�ng sẵn s�ng chết v� đức tin theo vị chủ chăn của m�nh. Thấy kh�ng thể l�m cha bỏ đạo, đạp l�n Th�nh Gi�, c�c quan họp nhau v� n�n �n trảm quyết ng�i. Bản �n của cha v� cha Tuần được vua Minh Mạng ch�u ph� tới Nam Định ng�y 18.07. Cha Ph�r� Tuần v� tuổi gi� sức yếu, đ� về với Ch�a trước đ� ba ng�y. Gi�y ph�t vinh quang. S�ng ng�y 24.07, trước khi đem đi xử, c�c quan c�n khuy�n dụ cha Hiền lần cuối : "L�t nữa �ng sẽ bị ch�m đầu nếu kh�ng đạp l�n Thập Gi�. H�y quyết định lại đi, �ng sẽ được tha về �u ch�u". Vị chứng nh�n trả lời: "T�i kh�ng chịu đạp l�n Th�nh Gi�, c�c �ng muốn ch�m th� cứ ch�m". Sau đ� nhốt cha trong cũi, c�c quan để mặc d�n ch�ng đến xem chế nhạo. Họ k�o đến chửi mắng, bứt t�c giật r�u hoặc th� tay đấm v�o người cha. Khoảng 2 giờ chiều, quan qu�n mới đưa vị linh mục đến ph�p trường Bẩy Mẫu. Khi qu�n l�nh k�o ng�i ra khỏi cũi v� n�m l�n chiếu, ng�i hầu như kh�ng gượng dậy nổi, phần v� đau mệt, phần th� đ�i lả, ng�i nằm s�ng so�i ra đ�. Tuy thế, cặp mắt của vị anh h�ng vẫn hướng về trời cao, d�ng l�n Thi�n Ch�a hy tế đời m�nh v� d�ng lời cảm tạ sốt sắng qua 32 năm đ� được ph�c l�m chứng cho Thi�n Ch�a ở Việt Nam. L� h�nh vung gươm xử ch�m đang l�c chứng nh�n c�n ch�m s�u trong � nguyện. Đầu vị tử đạo phải b�u ba ng�y trước khi bị n�m xuống s�ng. C�c gi�o hữu đem �o quan theo sẵn, đ�t tiền để đưa thi h�i ng�i về �n t�ng tại chủng viện Lục Thủy. Hiện h�i cốt ng�i c�n để tại nh� thờ Ph� Nhai. Ng�y 27.05.1900, Đức L�o XIII suy t�n cha Giuse Fernandez Hiền, d�ng Đaminh, l�n bậc Ch�n Phước. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.

Ng�y 24 th�ng 07
Th�nh Giuse FERNANDEZ HIỀN, TBN
Linh Mục d�ng Đaminh - (1775 – 1838)

Cuộc hội ngộ trong t�.

Khi bị thẩm vấn về c�c thừa sai, linh mục Fernandez Hiền liền nhận l� c� quen th�n với hai Gi�m mục Delgado Y v� Henares Minh. Cha xin quan cho gặp mặt v� biết hai vị đang bị giam cầm ở đ�y. Cuộc gặp k�o d�i gần tiếng đồng hồ, mỗi vị một cũi. Nhưng cũng đủ để ba vị thủ l�nh gi�o phận Đ�ng trao đổi, an ủi v� kh�ch lệ nhau. Đức cha Delgado Y v� bệnh nặng n�n �t n�i hơn. Nhưng bỗng nhi�n ng�i hỏi cao giọng bằng tiếng Việt, chắc c� � cho quan qu�n nghe được : "N�y cha bề tr�n phụ tỉnh, cha đ� sẵn l�ng tự nguyện để người ta ch�m đầu chưa ?" Kh�ng ch�t ngần ngừ, cha ch�nh Hiền trả lời : "Dĩ nhi�n đ� sẵn s�ng". C�c quan v� l�nh tr�ng c� mặt h�m đ� đều ngạc nhi�n hết sức khi thấy những t� nh�n của họ n�i đến c�i chết cận kề, m� vẫn b�nh tĩnh, nếu kh�ng n�i l� vui vẻ nữa.

Hai ng�y sau, t�n tư của cha Hiền được khẳng định r� hơn cho c�c quan : "Xin c�c ng�i biết cho, kh�ng bao giờ t�i ch� đạp Th�nh Gi�. C�n việc về nước (T�y Ban Nha) th� t�i kh�ng muốn, v� t�i đến đ�y với ước nguyện l� giảng đạo Ch�a Kit�, đạo ch�n ch�nh duy nhất gi�p con người sống tốt đẹp ở đời n�y v� đạt hạnh ph�c vĩnh cửu đời sau. T�i sẵn s�ng lấy m�u m�nh để l�m chứng cho người d�n Việt biết đạo Thi�n Ch�a l� đạo thật. Đ� l� mục đ�ch v� niềm vui của t�i".

H�nh tr�nh rao giảng

Giuse Fernandez sinh ng�y 03.12.1775 trong một gia đ�nh đạo đức ở Ventosa de la Cuesta, tỉnh Valladolid, gi�o phận Avila, T�y Ban Nha. Cha mẹ cậu rất h�n hoan khi cậu xin v�o d�ng Đaminh, v� coi đ� l� một vinh dự cũng như đặc �n Ch�a ban cho gia đ�nh. Tại tu viện th�nh Phaol� (ở Valladolid) cậu tuy�n khấn ng�y 02.08.1796, khi mới 17 tuổi. sau đ� th�y Fernandez học triết l� v� thần học, rồi được thụ phong linh mục.

Để thực hiện ho�i b�o truyền b� Tin Mừng cho niền Viễn Đ�ng, cha Fernandez xin chuyển qua Tỉnh Hạt Rất Th�nh M�n C�i v� tới Manila (Phi Luật T�n) ng�y 16.04.1805. Từ đ�y ng�i đến Macao c�ng với ba cha d�ng Đaminh kh�c : Luis Villanova, Giac�b� Mateo v� Manuel Gonzalez. Ng�y 18.02.1806, bốn tu sĩ thuyết gi�o theo một t�u của Anh v�o bến Cửu H�n (Đ� Nẵng). Từ đ�y, bốn vị riệng rẽ đi bộ l�n gi�o phận Đ�ng Đ�ng Ngo�i, trời c� b�o, c�c thuyền b� kh�ng ai gi�m chở. Th�ng 6 năm đ�, cha Fernandez đến được trụ sở Bề tr�n phụ tỉnh.

Việt Nam thời n�y đang dưới quyền Gia Long, c�c thừa sai tương đối tự do giảng đạo. Sau một v�i th�ng học tiếng, vị t�ng đồ trẻ tuổi đ� bắt tay v�o c�ng việc truyền gi�o hăng say. Vốn bản t�nh hiền l�nh, khi�m tốn v� nh� nhặn, cha Hiền được mọi người cả gi�o lẫn lương đều qu� mến. Nhờ đ� cha đ� gi�p nhiều lương d�n đ�n nhận đức tin, nhất l� tại l�ng Xu�n Dục.

Gi�o xứ cha Hiền phụ tr�ch l�u nhất l� Ki�n Lao, nơi cha đ� n�ng số t�n hữu l�n đến 5.000 khi cuộc b�ch hại của vua Minh Mạng b�ng nổ. Từ đ�y cha phụ tr�ch chủng viện của gi�o phận. Năm 1837, sau một cơn bệnh kiết lỵ su�t chết, tỉnh d�ng trao cho cha chức vụ Bề Tr�n Phụ Tỉnh. Cha v�ng lời nhận tr�ch nhiệm với sự trợ gi�p của linh mục phụ t� Hermosilla Vọng. Tuy l�m cha ch�nh c� v�i th�ng, cha đ� phải l�nh tr�ch nhiệm trong giai đọan b�o tố của gi�o phận Đ�ng. Những l� thư của cha Vi�n bị tịch thu đ� tố c�o sự hiện diện của c�c linh mục ngoại quốc tại Nam Định.

C� đơn v� niềm an ủi.

Trong cơn truy l�ng gắt gao của Tổng đốc Trịnh Quang Khanh năm 1838, cha Hiền đang ở chủng viện Ninh Cường, được gi�o d�n y�u cầu dọn đi nơi kh�c : "xin cha thương ch�ng con m� l�nh đi nơi kh�c, kẻo nếu họ bắt được cha ở đ�y, ch�ng con sẽ mất hết t�i sản v� c� lẽ mất cả đầu nữa". Thế l� vị linh mục 63 tuổi đang mang trọng bịnh, đ�nh phải ra về Quần Li�u, c� hai th�y giảng theo gi�p đỡ ng�i.

Khi đến Quần Li�u, gi�o hữu ở đ�y cũng lo sợ kh�ng k�m b�n Ninh Cường. V� sợ li�n lụy, họ đ� xin ng�i đừng ở lại. Một lần nữa cha Hiền v� hai th�y giảng lại ra đi m� kh�ng biết đến đ�u, vừa đi vừa nghĩ đến gương của Th�y Ch� Th�nh : "C�o c� hang chim trời c� tổ, c�n Con Người kh�ng chỗ gối đầu". Nhưng may mắn thay, đang t�nh trạng bế tắc đ� th� một linh mục Việt Nam xuất hiện.

Cha Ph�r� Tuần đang coi xứ L�c M�n khi biết tin, liền đến Quần Li�u can thiệp. Cha tr�ch c�c t�n hữu ở đ�y bội bạc, v� y�u cầu họ cho cha Hiền lưu lại v�i ng�y. Cha Tuần cũng quyết định ở lại để t�m chỗ ẩn mới cho vị thừa sai. Hai ng�y sau, hai cha vượt s�ng qua gi�o phận T�y đ�ng Ngo�i, gh� v�o xứ Kim Sơn. Nhưng vừa đến nơi th� hay tin quan tỉnh Nam Định đ� ra lệnh cho quan địa phương l�ng bắt hai vị rồi. D�n xứ Kim Sơn v� thế kh�ng gi�m lưu giữ, họ mời hai vị linh mục l�n một chiếc thuyền nhỏ rồi đưa c�c vị v�o v�ng x�nh lầy gần đ�. Địa điểm n�y tuy an to�n kh�ng bị truy l�ng, nhưng quả l� gian khổ v� b�n lầy tanh h�i, ban ng�y th� nắng ch�y da, đ�m về th� l�m mồi cho muỗi đốt.

Con đường thập gi�.

Cũng may c� cha xứ Kim Sơn khi biết t�nh trạng bi đ�t của hai chứng nh�n đức tin liền t�m c�ch thu xếp. Hai ng�y sau, ng�i cho người rước hai cha về tr� ở nh� �ng B�t Bi�n (h�m B�t Phẩm), l� người thọ ơn cha xứ nhiều lần. Hơn nữa �ng n�y ngoại gi�o n�n ở đ�y an to�n hơn. Thực tế B�t Bi�n xử với hai vị rất tốt suốt t�m ng�y liền, trước khi lập mưu giao nộp để l�nh thưởng.

Đ�m 18.06, �ng ta n�i dối rằng: "Con nghe tin quan biết hai cha ở đ�y, v� quan qu�n sắp đến v�y l�ng, con phải đem hai cha đi nơi kh�c, an to�n hơn". Rồi �ng ta mời cha ch�nh Hiền xuống thuyền đem nộp ng�i cho quan qu�n tr�n bờ s�ng Qui hậu. Sau đ�, về n�i dối để chở cha Tuần đi nộp tiếp. Nhờ việc tố gi�c n�y, B�t Bi�n được vua Minh Mạng tăng th�m một cấp quan v� thưởng cho 100 n�n bạc.

Đ�m h�m đ�, hai m�n đệ Ch�a Kit� bị giam tại huyện, c�c ng�i giải tội cho nhau v� kh�ch lệ nhau chịu đựng gian khổ d� phải chết. S�ng h�m sau, qu�n l�nh điệu hai cha l�n Ninh B�nh, cha Hiền bị nhốt trong cũi bằng tre, cha Tuần phải mang g�ng nặng. Ng�y 22.06, hai cha được giải về Nam Định, c�c quan v� l�nh v� trang ra đ�n hai cha giữa tiếng h� reo chiến thắng. Sau đ� họ giam mỗi vị một nơi.

Ngồi b� gối trong cũi tại ngục Nam Định, cha Hiền phải chịu đ�i kh�t, v� nhất l� cơn n�ng nực. c� lẽ ng�i đ� chết tại đ� nếu kh�ng được anh Đường, một t�n hữu tốt bụng đến tiếp cứu. Anh đ� bỏ tiền ra mua chuộc l�nh g�c để được v�o tiếp tế mỗi ng�y một �t lương thực. Mấy ng�y đầu, anh c�n phải gi�p ng�i đưa từng miếng cơm, ngụm nước v�o miệng vị linh mục qu� kiệt sức đến độ tự m�nh kh�ng thể ăn uống được nữa.

Một th�ng trong t�, nhiều lần cha bị đưa ra t�a để đối chất. Quan Tổng đốc mới L� Văn Đức điều tra ng�i về l� lịch, đến đ�y l�m g�, bao l�u ? Cha cố trả lời vắn tắt để kh�ng li�n lụy đến ai. Cha n�i : "Từ ng�y vua cấm đạo, ch�ng t�i mạnh ai nấy chốn, chẳng biết ai ở đ�u cả". Quan hứa sẽ đặt cha l�m th�ng dịch vi�n nếu chịu bỏ đạo, cha đ�p : "T�i đến đ�y kh�ng để phục vụ vua ch�a trần gian n�y m� chỉ để rao giảng đạo Đức Ch�a Trời th�i". Thế rồi, cha xin được gặp hai Đức cha đ� bị giam trước, v� b�nh tĩnh tỏ l�ng sẵn s�ng chết v� đức tin theo vị chủ chăn của m�nh. Thấy kh�ng thể l�m cha bỏ đạo, đạp l�n Th�nh Gi�, c�c quan họp nhau v� n�n �n trảm quyết ng�i. Bản �n của cha v� cha Tuần được vua Minh Mạng ch�u ph� tới Nam Định ng�y 18.07. Cha Ph�r� Tuần v� tuổi gi� sức yếu, đ� về với Ch�a trước đ� ba ng�y.

Gi�y ph�t vinh quang.

S�ng ng�y 24.07, trước khi đem đi xử, c�c quan c�n khuy�n dụ cha Hiền lần cuối : "L�t nữa �ng sẽ bị ch�m đầu nếu kh�ng đạp l�n Thập Gi�. H�y quyết định lại đi, �ng sẽ được tha về �u ch�u". Vị chứng nh�n trả lời: "T�i kh�ng chịu đạp l�n Th�nh Gi�, c�c �ng muốn ch�m th� cứ ch�m". Sau đ� nhốt cha trong cũi, c�c quan để mặc d�n ch�ng đến xem chế nhạo. Họ k�o đến chửi mắng, bứt t�c giật r�u hoặc th� tay đấm v�o người cha.

Khoảng 2 giờ chiều, quan qu�n mới đưa vị linh mục đến ph�p trường Bẩy Mẫu. Khi qu�n l�nh k�o ng�i ra khỏi cũi v� n�m l�n chiếu, ng�i hầu như kh�ng gượng dậy nổi, phần v� đau mệt, phần th� đ�i lả, ng�i nằm s�ng so�i ra đ�. Tuy thế, cặp mắt của vị anh h�ng vẫn hướng về trời cao, d�ng l�n Thi�n Ch�a hy tế đời m�nh v� d�ng lời cảm tạ sốt sắng qua 32 năm đ� được ph�c l�m chứng cho Thi�n Ch�a ở Việt Nam. L� h�nh vung gươm xử ch�m đang l�c chứng nh�n c�n ch�m s�u trong � nguyện.

Đầu vị tử đạo phải b�u ba ng�y trước khi bị n�m xuống s�ng. C�c gi�o hữu đem �o quan theo sẵn, đ�t tiền để đưa thi h�i ng�i về �n t�ng tại chủng viện Lục Thủy. Hiện h�i cốt ng�i c�n để tại nh� thờ Ph� Nhai.

Ng�y 27.05.1900, Đức L�o XIII suy t�n cha Giuse Fernandez Hiền, d�ng Đaminh, l�n bậc Ch�n Phước. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.