Ng�y 01 th�ng 05
Th�nh Gioan Louis BONNARD HƯƠNG
Linh mục thừa sai Paris (1824 –1852)

Qu� hương v� trầm hương

Cuộc đời th�nh Louis Hương, v� nhất l� cuộc tử đạo của Ng�i gắn liền với t�n gọi đ� được Đức Cha Retordd Li�u đặt cho khi mới tới Việt Nam. Ch�ng ta c� thể thấy r� � của vị gi�m mục qua l� thư gởi cho th�nh nh�n ở trong t�.

"… T�i đ� ch�c l�nh cho cha khi đặt cho cha danh xưng đẹp đẽ CỐ HƯƠNG, nghĩa l� người cha của qu� hương l� hương trầm v� l� hương thơm. Ch�nh l�c n�y đ�y qu� hương y�u dấu đ� đang xuất hiện cho cha trong �nh huy ho�ng, v� cha sắp l� một trong những c�ng d�n hạnh ph�c. Ch�nh l�c n�y đ�y hương trầm chuẩn bị đốt l�n tr�n b�n thờ tử đạo v� bay đến tận ngai Đấng Vĩnh Cửu, ch�nh l�c n�y đ�y hương thơm đ�ng ca ngợi sẽ l�m h�i l�ng Đức Gi�su như b�nh hương của c� Malađ�na, sẽ l�m cho Thi�n Thần v� lo�i người, trời v� đất h�n hoan v� hương vị ngọt ng�o của n�."

Vậy đ�, suốt đời th�nh nh�n đ� rao giảng về qu� hương tr�n trời, đ� chịu đốt ch�y trong lao khổ v� tỏa hương thơm ng�o ngạt cho ng�n mu�n thế hệ.

Gioan Louis Bonnard sinh ng�y 01-03-1824 tại St. Chisrtoten-Jarret, gi�o phận Lyon, nước Ph�p. Năm 12 tuổi, cha mẹ lo liệu cho cậu v�o chủng viện Alixe. Tuy học h�nh kh�ng xuất sắc, cậu được mọi người mến thương v� t�nh hiền l�nh v� đời sống đạo đức. Trong thời gian n�y, cậu được nghe nhiều tin tức v� mẫu gương truyền gi�o ở v�ng Viễn Đ�ng, n�n cũng ước ao sang Việt Nam giảng đạo. Ng�y 04-11-1846, Bonnard xin v�o hội Thừa Sai Paris ho�n tất chương tr�nh thần học v� thụ phong linh mục ng�y 14-12-1848. Đầu năm 1849, cha Bonnard l�n đường sang Việt Nam.

Khi vừa đến Phố Mới (Singapour), c�c bề tr�n định cử cha sang Ai Lao. Nhưng v� đường bộ kh�ng thể đi được, cha phải v�ng về Hương Cảng t�m đường kh�c. Cuối c�ng c�c bề tr�n quyết định bổ nhiệm cha v�o Gi�o phận T�y Đ�ng Ngo�i. Đức Cha Li�u đ�n tiếp cha �n cần, đặt t�n mới l� Hương v� tạo điều kiện học ng�n ngữ v� phong tục ng�n ngữ Việt Nam.

Tr�i ch�n của trời cao

Sau đ� Đức Cha đặt cha Hương coi hai xứ Kẻ Tr�nh v� Kẻ B�ng. M�a chay 1852, cha mời 5 linh mục Việt Nam đến giảng ph�ng cho xứ Kẻ B�ng, nhiều t�n hữu ở chung quanh cũng đến dự. Cuối tuần tĩnh t�m, một số t�n hữu ở họ Bối Xuy�n mời cha Hương về gi�p cho xứ của m�nh. Khi đ� vua Tự Đức đ� ra chiếu chỉ cấm đạo gay gắt, n�n cha lưỡng lự m�i nhận lời. Ng�y 21-03-1852 tại Bối Xuy�n, sau khi d�ng lễ cha ban b� t�ch rửa tội v� l�m nghi lễ b� cho một số trẻ em th� thấy qu�n l�nh đến bao v�y l�ng. Một vi�n quan bị c�ch chức muốn lập c�ng, đ� b�o tin cho quan huyện biết. Cha Hương vội cởi �o lễ, chạy băng qua đồng l�a, nhưng v� nước ngập đến thắt lưng n�n kh�ng tho�t kịp v� bị bắt. Tr�n đường �p giải cha về huyện, qu�n l�nh đi nhanh qu� cha n�i với họ rằng : "Anh n�o gấp cứ đi trước, c�n t�i l�c n�o đến cũng được, chẳng c� g� phải vội" l�nh mới đi chậm lại.

Đức cha Li�u nghe tin cha bị bắt liền cho người đem tiền đến chuộc, nhưng quan huyện kh�ng tiếp. Đức cha gởi thư cho cha Hương như sau :

"Theo t�nh tự nhi�n, việc cha bị bắt l�m t�i buồn phiền qu� đỗi. T�i rất đau l�ng khi bị mất cha, đang l�c cha c� thể đảm tr�ch những nhiệm vụ lớn lao cho miền truyền gi�o. C� thể thấy r� rằng cha được hạnh ph�c l� người con rất y�u dấu của Đức Kito khổ nạn, nếu kh�ng nghĩ như thế, t�i muốn khiển tr�ch cha. Tại sao đang ở một nơi c� thể phục vụ đắc lực hơn nữa, cha bỏ Kẻ B�ng để chui đầu ng� cụt Bối Xuy�n?"

"Tại Kẻ B�ng, cha đ� gặt h�i biết bao nhi�u th�nh quả. Những b� l�a ch�n v�ng ở đ�y thật nhiều, thật nặng với những hạt l�a chắc nịch. Tại đ�y cha đ� �p cho Ch�a Cha tr�n lan thứ rượu nho l� c�c nh�n đức… Th�i, t�i sẵn s�ng tha thứ cho cha, v� ch�nh Thi�n Ch�a đ� muốn thế. Dưới mắt Ng�i cha l� tr�i c�y ch�n mọng giữa trời cao, tr�i c�y sắp được Ng�i h�i về…."

Ngọt ng�o biết bao đau khổ v� Đức Kit�

Quan huyện chỉ giam giữ cha một đ�m, s�ng sớm h�m sau cho �p giải Ng�i đến Nam Định. Hơn một th�ng t� cha bị đưa ra tra khảo bốn lần. Cũng như c�c vị thừa sai kh�c, quan Tổng Đốc hỏi cha về t�n tuổi, qu� qu�n, l� do đến v� những g� l�m tại Việt Nam . nhiều lần c�c quan đ� hỏi những nơi cha đ� đi qua hay đ� tr� ngụ, v� dọa đ�nh đ�n nếu kh�ng khai. Cha đ�p : "C�c ng�i muốn đ�nh th� cứ đ�nh, chư đừng mong t�m được một lời c� hại đến t�n hữu. T�i đến đ�y để phục vụ cho đến chết. C�c ng�i sẽ lầm to nếu t�i tiết lộ điều g� d� rất nhỏ". Khi c�c quan n�i cha đạp l�n Th�nh Gi� v� dọa kết �n tử h�nh, cha trả lời : "T�i đ� n�i t�i kh�ng sợ đ�n đ�nh hoặc c�i chết, t�i sẵn s�ng chịu tất cả…. T�i kh�ng đến đ�y để chối đạo, hay l�m gương xấu cho c�c Kit� hữu.."

Trong một l� thư cha Hương t�m sự rằng :
"N�i chung trong mọi cuộc khảo cung, t�i c� kinh nghiệm cụ thể hiệu lực lời Đức kit� : ‘C�c con đừng sợ phải trả lời những g� c�c quan trần thế, Ch�a Th�nh Linh sẽ n�i thay c�c con’. (Mt.10,20). Thực vậy t�i kh�ng thấy bối rối ch�t n�o, kh�ng thấy sợ g� v� chưa bao giờ t�i n�i tiếng Việt Nam dễ d�ng v� lưu lo�t như thế".

Thứ s�u tuần th�nh năm đ�, Đức Cha Li�u t�m gởi cha L� Bảo Tịnh v�o ngục giải tội v� đưa m�nh th�nh. Cha Hương t�m sự : "Đ� l�u chưa bao giờ t�i vui đến thế, khi mang trong m�nh vua c�c Thi�n Thần. Quả thật phải v� t� mang g�ng xiềng để hiểu được việc chịu đau khổ v� Đức Kit� Đấng ch�ng ta hằng y�u mến, thật ngọt ng�o biết bao. C�c bạn tưởng g�ng c�m của t�i nặng lắm sao ? Ồ, kh�ng ngược lại t�i thấy vui mừng v� c� thể n�i như th�nh Phaol� : "Người t� của Đức Kit�’.

Cha Hương cũng viết tư an ủi song th�n rằng : "Cha mẹ đừng buồn khi hay tin con bị bắt giam v� đổ m�u v� Đức Kit�. Cha mẹ c� y�u con th� h�y vui mừng v� được ph�c trọng ấy… sẽ c� ng�y cha mẹ v� con đo�n tụ tr�n Thi�n Đ�ng, khi đ� chẳng c�n lo phải xa c�ch nhau nữa."

Về phần c�c quan, thấy kh�ng l�m được cha xuất gi�o th� viết �n gởi về kinh đ� rằng : "Ch�ng thần đ� tra khảo nhiều lần nhưng y kh�ng chịu khai g� cả. Kh�ng cần k�o d�i vụ �n nữa, đ�y l� t�n mọi T�y một loại trọng phạm, hiển nhi�n l� đ�ng bị tử h�nh…"

Nhận được tin về bản �n, Đức Cha Li�u viết v�o t� :
"Xin cha cứ b�nh an… T�i sẽ săn s�c đặc biệt những bạn t� v� những t�n hữu của cha. T�i sẽ l� một người cha nh�n từ của họ… Cha xin t�i ban ph�p l�nh, nhưng t�i đ� ch�c l�nh cho cha từ ng�y cha mới đến, ơn l�nh đ� vẫn ở với cha đến mu�n đời, phải t�i đ� ch�c l�nh cho cha khi đặt t�n cha l� "CỐ HƯƠNG’… Nguyện xin sức mạnh của Ch�a cha n�ng đỡ cha tr�n đấu trường cha sắp bước v�o. Nguyện xin c�ng nghiệp Ch�a Con an ủi cha tr�n đồi Canv� cha sắp bước l�n. V� nguyện xin t�nh y�u Ch�a Th�nh Thần sưởi ấm cha trong ngục t�, nơi cha sẽ khởi h�nh đi đ�n nhận ngh�nh vạn tuế tử đạo"

Trong tay ng�i, lạy ch�a !

V� đ�y l� bảng di ch�c của vị chứng nh�n : "Giờ long trọng đ� điểm. Vĩnh biệt, xin ch�o tất cả mọi người đ� thương mến v� nhớ đến t�i. Xin hẹn gặp nhau tr�n trời… tr�ng cậy v�o l�ng nh�n từ của Đức Kit�, t�i tin Ng�i tha thứ mu�n v�n tội lỗi cho t�i, t�i tự nguyện hiến d�ng mạng sống v� m�u v� y�u thương Người v� v� những linh hồn y�u dấu m� t�i muốn phục vụ hết m�nh. Ng�y mai thứ 7, ng�y 01-05, lễ th�nh Philiph� v� Giac�b� T�ng Đồ, gi�p năm ng�y sinh nhật tr�n trời của cha Đ�ng, t�i nghĩ sẽ l� ng�y hiến tế của t�i. Xin cho � Ch�a được thể hiện. T�i vui l�ng chịu chết. Xin ch�c tụng Ch�a. Xin ch�o tất cả trong Th�nh T�m Ch�a Gi�su v� Mẹ Maria. Trong tay Ng�i lạy Ch�a xin ph� th�c linh hồn con ngừơi t� của Đức Kit�".

S�ng ng�y 01-05-1852, cha Hương rước lễ lần cuối, vui vẻ theo qu�n l�nh ra ph�p trường Bảy Mẫu, c�ch đ� một dặm rưỡi về ph�a Nam. Đến nơi cha quỳ tr�n chiếu cầu nguyện. Cha phải chờ mộr giờ đồng hồ, v� qu�n l�nh qu�n mang dụng cụ th�o g�ng, phải chạy vền nh� kiếm. Sau đ� họ tr�i vị chứng nh�n v�o cọc. Theo hiệu chi�ng trống, l�nh ch�m đầu cha rơi tr�n c�t. D�n ch�ng �a v�o thấm m�u l�m kỷ niệm, nhưng l�nh d�ng roi đuổi tất cả ra xa, sau đ� họ lấy �o ngo�i, �o l�t v� hai ống quần cắt ra l�m nhiều mảnh b�n cho d�n. Th�n m�nh v� đầu tử đạo được đưa l�n thuyền bỏ tr�i s�ng. Đức cha Li�u đ� cho người đi một chiếc thuyền lảng vảng gần đ� kịp thời vớt đưa về Vĩnh Trị. Đ�m đ� Đức Cha v� v�i linh mục �m thầm d�ng lễ v� an t�ng vị tử đạo trong chủng viện.

Ng�y 27-05-1900, Đức L�� thứ VIII suy t�n cha Gioan Louis Bonnard Hương l�n bậc ch�n phước. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.