Ng�y 28 th�ng 04
Th�nh Phaol� PHẠM KHẮC KHOAN
Linh mục ( 1771-1840)
Th�nh Ph�r� NGUYỄN VĂN HIẾU
Th�y Giảng (1777-1840)
Th�nh Gioan Baotixita ĐINH VĂN TH�NH
Th�y giảng(1796-1840)

Lời cảm tạ

T�u thượng đế,
N�y thần d�n xin h�t mừng trước bệ
Tuy�n xưng Ng�i l� Ch�a Tể c�n kh�n…
Suy t�n Ch�a bậc t�ng đồ hợp xướng,
T�n tụng Ng�i bao thế hệ ti�n tri.
Đo�n tử đạo quang huy h�ng dũng,
M�u đ�o đổ ra minh chứng về Ng�i…

Đ� l� lời kinh TE DEUM lời kinh tạ ơn m� cha khoan v� hai th�y Hiếu, Th�nh đ� h�t vang l�n trong ngục, cũng như tr�n đường ra ph�p trường. Đ� l� lời kinh đem lại phấn khởi cho những ai nghe được. Đ� l� tiếng h�t của Gi�o Hội sơ khai, khi cuộc b�ch hại 300 năm chấm dứt, nay lại vang l�n tr�n m�i miệng c�c vị tử đạo Việt Nam, vượt thấu ch�n tầng m�y, chấp c�nh cho c�c ng�i bay về hợp đo�n với mu�n thần th�nh tr�n Thi�n Quốc.

Định mệnh nối kết ba con người

Phaol� Phạm Khắc Khoan sinh năm 1771 tại l�ng Bồng Hải, tỉnh Ninh B�nh, thuộc gi�o phận T�y Đ�ng Ngo�i. Sau khi thụ phong linh mục, cha phụ tr�ch xứ Kẻ Vịnh, rồi xứ Ph�c Nhạc, nơi đ�ng d�n cư nhất trong tỉnh. Cha Khoan rất hăng say hoạt động t�ng đồ, ngo�i xứ ch�nh ra cha c�n phụ tr�ch th�m hai họ Đ�ng Bi�n v� T�n Đạo. Mỗi th�ng Ng�i đều đến c�c họ lẻ d�ng lễ, giải tội v� kh�ch lệ gi�o hữu sống đạo đức gương mẫu hơn. Mỗi lần đi như vậy cha thường dẫn theo một v�i th�y giảng để gi�p dạy gi�o l� v� tiếp x�c s�u x�t hơn với quần ch�ng. Năm 1837, c� hai th�y c�ng đi với cha về gi�p họ Đ�ng Bi�n l� th�y Ph�r� Nguyễn Văn Hiếu 60 tuổi, người l�ng Đồng Chuối,v� th�y Gioan Baotixita Đinh Văn Th�nh, 41 tuổi, gốc Luốn kh� (Ph�t Diệm). Tr�n đường trở về, cả ba cha con bị bắt v� bị giải về Ninh B�nh. Khi đ� cha Khoan đ� 66 tuổi.

Trước lời đường mật

V� k�nh trọng cha tuổi cao lại c� tướng người ph�c hậu, một h�m quan Tổng trấn mời ng�i đến v� n�i: "Ta muốn kết th�n với �ng. Ta chỉ muốn t�m c�ch cứu mạng �ng th�i. Xin �ng chịu kh� chấp nhận bước qua Thập Gi�". Cha trả lời : "Mấy th�ng qua ở trong t�, t�i đ� suy t�nh kỹ lắm rồi, nhưng c�ng nghĩ t�i c�ng x�c t�n hơn, c�ng cương quyết giữ vững đức tin cho đến chết". Rồi cha kể lại chuyện xảy ra năm 1802:

"Khi đ�, Thế Tổ Gia Long, phụ th�n của Ho�ng đế ra H� Nội, ch�ng t�i c� đến ra mắt. Người hứa cho ch�ng t�i được tự do giảng đạo, x�y nh� thờ v� c�c nh� b�c �i. Người y�u cầu ch�ng t�i cổ động d�n ch�ng sống h�a thuận v� chăm chỉ l�m ăn. Từ đ� đến nay, t�i vẫn lệnh vua, nhắc nhở b� con l�m điều tốt, tr�nh điều xấu. T�i thờ Vua tr�n trời v� thuần phục vua dưới đất, t�i vẫn xin Vua tr�n trời ban ơn cho c�c quan, để thời c�c ng�i được th�i b�nh thịnh trị. Sao h�m nay quan lại bảo t�i bỏ lệnh Ti�n Đế m� t�i đ� tu�n h�nh biết bao năm nay ?

- Thế �ng kh�ng muốn sống � ?

- Thưa quan, mọi sinh vật đều muốn sống, huống chi l� con người c� suy nghĩ. Ai biết gi� trị cuộc sống m� chẳng ham sống. Thế nhưng với người Kit� hữu, chết l� c�ch sống đời đời tr�n Thi�n Đ�ng.

- Ai bảo �ng l� c� Thi�n Đ�ng.

- Đ� l� chuyện đương nhi�n. Như nh� vua vẫn ban thưởng cho những trung thần, th� Ch�a trời đất chẳng lẽ kh�ng ban thưởng cho những t�i trung phục vụ Người đến chết sao ? Nơi tưởng thưởng đ�, ch�ng t�i gọi l� Thi�n Đ�ng.

- Vậy ai dạy cho �ng biết l� c� Ch�a trời đất ?

- Thưa Tổng trấn, kh�ng cần phải ai dạy cả, ch�nh trời đất vũ trụ l� cuốn s�ch mở ra dạy ta b�i học đ�. Nh�n ngắm những c�ng tr�nh kỳ diệu của thi�n nhi�n tức khắc phải nhận ra c� Đấng Tạo H�a đ� l� Ch�a Trời v� t�n thờ Người".

V� hy vọng thời gian sẽ l�m c�c anh h�ng đức tin nản ch�, quan t�m c�ch tr� ho�n vụ �n thật l�u. Thấm tho�t ba vị đ� ở t� được gần ba năm. Thỉnh thoảng quan lại gọi ra t�a đề nghị bước qua Thập Gi�. Mới đầu th� khuy�n dụ ngọt ng�o, sau d�ng cực h�nh để cưỡng b�ch, nhưng kh�ng c�ch n�o c� thể l�m c�c vị thay l�ng đổi dạ.

Th�i độ hai th�y giảng cũng l�m cho mọi người bỡ ngỡ th�n phục. D� bị h�nh hạ d� man đến đ�u, hai th�y cũng vẫn thản nhi�n nhẫn nại, kh�ng bao giờ tr�ch mắng chửi rủa, chỉ lập đi lập lại một điều : "D� sống d� chết, ch�ng t�i kh�ng bao giờ bỏ đức tin". Niềm an ủi lớn nhất của hai th�y l� được ở gần cha Khoan, sớm h�m t�m sự v� thỉnh thoảng l�nh b� t�ch giải tội. C�c th�y coi những ng�y ở t� như thời gian thanh luyện để lập c�ng đền b� những lỗi lầm từ thơ ấu. Đ�i khi c� người kh�o l�o đưa được M�nh Th�nh Ch�a v�o t�, đ� l� những ng�y sung sướng v� hạnh ph�c nhất của ba vị.

Một lần cha Khoan n�i thẳng với quan �n rằng: "Quan bảo t�i ch� đạp Thập Gi� l� điều chẳng hợp l� ch�t n�o?". Quan hỏi : "Sao lại kh�ng hợp l�, ta chỉ cho �ng con đường sống m� kh�ng hợp l� � ?". Cha n�i : "Thưa quan, nếu nước nh� c� biến, m� quan sợ chết đ�o ngũ th� quan l� kẻ h�n nh�t. Cũng vậy, t�i nhờ ơn Vua cả tr�n trời, t�i đ�u c� quyền sợ chết m� bỏ Người được".

Lời chứng cuối c�ng …v� b�i ca phục sinh

Khi thấy ho�n to�n thất vọng trước sự ki�n t�m quyết ch� của ba người "l�nh" Ch�a Kit�, quan đ�nh quyết định k� �n tử gởi về triều đ�nh xin ph�p. Trong những ng�y chờ đợi cuối c�ng đ�, trại giam Ninh B�nh vang vọng những tiếng h�t h�n hoan. Đ� l� tiếng h�t cha Khoan v� hai th�y giảng h�t l�n lời kinh Tạ Ơn. Cha một c�u, hai th�y một c�u, nhịp nh�ng rộn r�. Tr�n đường ra ph�p trường, ba vị vẫn kh�ng ngừng cất tiếng ca những lời tri �n đ�.

Tại ph�p trường ng�y 28.4.1840, cha Khoan xin ph�p n�i với d�n ch�ng đ�i lời, ng�i n�i : "Thưa đồng b�o v� c�c bạn hữu, ch�ng t�i kh�ng phạm tội �c, kh�ng chống lại vua, kh�ng lỗi luật nước. Ch�ng t�i chết chỉ v� l� Kit� hữu v� v� kh�ng chịu bỏ đạo Kit�, l� đạo duy nhất ch�n thật".

L�nh đẩy ba vị v�o khu vực ri�ng xa tầm mắt d�n ch�ng. Ba vị giơ tay l�n trời, hai th�y hiệp � cầu nguyện với linh mục : "Vinh danh ch�c tụng ngợi khen Thi�n Ch�a, Ch�a trời đất. Ch�ng con hiến d�ng mạng sống cho Ng�i, xin Ch�a ch�c ph�c cho nh� vua được cai trị l�u d�i trong an b�nh. Xin biến đổi tr�i tim vua, để vua tin theo đạo thật, đạo duy nhất c� thể đem lại cho con người hạnh ph�c đ�ch thực".

Tiếp theo ba vị cầu nguyện bằng th�nh ca. như trong đ�m Phục Sinh, cha Khoan h�t l�n ba lần All�luia, All�luia, All�luia mỗi lần n�i cung giọng cao hơn. Xen kẽ v�o đ� hai th�y giảng cũng h�t thay cho cộng đo�n theo cao độ của vị chủ sự : "All�luia, All�luia, All�luia".

Sau đ� l� h�nh thi h�nh phận sự. Ba c�i đầu c�ng rơi xuống đưa ba vị th�nh về hợp xướng với ca đo�n thi�n thần tr�n Thi�n Quốc với kh�c h�t Phục Sinh All�luia bất diệt. Năm đ� cha Khoan 69 tuổi, th�y Hiếu 63 tuổi, th�y Th�nh 44 tuổi. Th�y giảng Huấn chứng kiến từ đầu vụ h�nh quyết, đ� l�nh thi thể ba vị về Ph�c Nhạc an t�ng theo nghi lễ c�ng gi�o.

Đức L�o thứ XIII suy t�n cha Phaol� Phạm Khắc Khoan, hai th�y Ph�r� Nguyễn Văn Hiếu v� Gioan Baotixita Đinh Văn Th�nh l�n bậc ch�n phước ng�y 27-05-1900. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n c�c ng�i l�n bậc Hiển th�nh.

T�m t�nh Đức Cha Retord Li�u trong thơ gởi cha Khoan

"S�ch c� c�u : Chết vinh hơn sống nhục. H�y coi những kẻ bội gi�o, cuộc đời họ đ�ng tủi hổ biết bao. Ngược lại khắp bốn phương thi�n hạ đều vang lời khen ngợi những ai chết cho đức tin. C�c vị tử đạo như tiếng k�n Thi�n Quốc, với �m điệu vang lừng mu�n người lắng nghe. Những kẻ chối đạo, ở lại trần gian chỉ để chờ lưỡi r�u chặt đem về tiếp lửa cho hỏa ngục.
M�u c�c vị tử đạo như giọt sương đ�m tưới m�t vườn hoa Gi�o Hội l�m n� th�m phong nhi�u (phong ph� v� ph� nhi�u)…

T�i viết cho cha những lời vắn tắt vội v� n�y. Ước mong n� th�nh ngọn gi� đưa cha lướt �m đến bến bờ qu� hương. Ước mong n� th�nh đ�a hoa rực rỡ với l�n hương thơm tỏa ng�t niềm vui t� thắm t�m hồn cha trong cuộc chiến cuối c�ng. Xin k�nh cẩn tạm biệt cha. Xin k�nh cẩn h�n l�n g�ng c�m xiềng x�ch của cha. Trong l�c cầu nguyện xin đừng qu�n t�i nh� !" (Launay III, tr.37-38).