Ng�y 12 th�ng 07
Th�nh An� L� THỊ TH�NH (B� Th�nh Đ�)
(1781-1841)

Th�nh nữ ti�n khởi Việt Nam

Nh�n lại lịch sử Gi�o hội C�ng gi�o Việt Nam, số chị em phụ nữ g�p phần xương m�u l�m chứng đức tin kh�ng phải l� �t. Tuy nhi�n tinh thần ki�n cường bất khuất v� Đức tin kit� gi�o của th�nh nữ An� L� thị Th�nh l� một mẫu gương hiếm c�. Ch�nh quan tổng đốc Trịnh Quang Khanh nổi tiếng "h�m x�m tỉnh Nam" (Nam Định) c�ng đ�nh phải bất lực trong việc thuyết phục b� chối đạo. Quan �p dụng nhiều phương thế, từ khuy�n dụ ngon ngọtt đến tra tấn nhục h�nh, g�ng xiềng, đ�n đ�nh đến tan n�t th�n m�nh, cũng kh�ng thể lung lạc đức tin trung ki�n của th�nh nữ. Những giọt m�u tung to� v� đ�n vọt đ� trở n�n những b�ng hoa hồng kết th�nh triều thi�n tử đạo, phần thưởng tuyệt hảo Thi�n Ch�a trọng thưởng : An� L� thị Th�nh, th�nh nữ ti�n khởi của Gi�o Hội C�ng Gi�o Việt Nam.

Người mẹ gương mẫu

An� L� thị Th�nh sinh khoảng 1781 tại l�ng B�i Điền, huyện Y�n Định, tỉnh Thanh Ho�. Ngay từ nhỏ, c� Th�nh đ� theo Mẹ về qu� ngoại ở Ph�c Nhạc, một gi�o xứ lớn nay thuộc gi�o phận Ph�t Diệm, tỉnh Ninh B�nh. Năm 17 tuổi c� kết h�n c�ng anh nguyễn Văn Nhất, người c�ng x�, v� sống với nhau rất hạnh ph�c, thuận ho� sinh hạ được hai con trai t�n Đ� v� tr�n v� bốn g�i : Thu, Năm, Nhi�n, Nụ. Tục lệ địa phương thường gọi t�n cha mẹ bằng t�n người con đầu l�ng, v� thế mới c� t�n �ng Đ�, b� Đ�. Hai �ng b� sống hiền l�nh đạo đức, rất quan t�m đến việc gi�o dục con c�i. C� Lucia Nụ, con g�i �t cung khai khi gi�o quyền thẩm vấn trong việc điều tra phong th�nh như sau :

"Th�n mẫu ch�ng t�i rất chăm lo việc gi�o dục ch�ng t�i. Ch�nh người dạy ch�ng t�i học chữ v� gi�o l�, sau dạy c�ch tham dự th�nh lễ v� xưng tội rước lễ. Người kh�ng để ch�ng t�i biếng nh�c việc xưng tội. Khi ch�ng t�i lơ l�, người th�c dục ch�ng t�i bằng được mới th�i. Người cho ch�ng t�i nhập hội con Đức Mẹ, v�o ban thiếu nữ thưa kinh ở nh� thờ".

Một người con kh�c, c� Anna Năm cũng x�c minh : "Song th�n ch�ng t�i chỉ gả con g�i cho những thanh ni�n đạo hạnh. Sau khi t�i kết h�n th�n mẫu thường đến thăm ch�ng t�i v� khuy�n bảo những điều tốt l�nh. C� lần người dạy t�i : Tu�n theo � Ch�a con lập gia đ�nh l� g�nh rất nặng. Con phải ăn ở kh�n ngoan, đừng c�i lời cha mẹ chồng. H�y vui long đ�n nhận Th�nh Gi� ch�a gởi cho. Người cũng thong khuy�n vợ chồng t�i : "Hai con h�y sống h�a hợp, an vui, đừng để ai nghe ch�ng con c�i nhau bao giờ".

B� An� Đ� thật l� tấm gương s�ng về đạo hạnh cho c�c b� mẹ c�ng gi�o.

Từ b�c �i đến tử đạo

�ng b� Đ� c� long b�c �i hay thương gi�p đỡ người, nhất l� trọng k�nh v� sốt sắng gi�p đỡ c�c linh mục gặp kh� khăn trong thời cấm đạo. �ng b� d�nh một khu nh� đặc biệt để c�c linh mục thừa sai tr� ẩn. Ch�nh đức �i đ� đ� đưa b� Đ� đến ph�c Tử Đạo.

Th�ng 03.1841 đời vua Thiệu Trị, c� bốn linh mục hiện diện tại l�ng Ph�c Nhạc. Cha Berneux Nh�n ở nh� �ng tổng Phaol� Thức, cha Galy L� ở nh� �ng Tr�m Cơ, cha Th�nh ở nh� b� Đ� v� cha Ng�n ở một nh� kh�c.

Một người t�n Đễ theo gi�p cha Th�nh muốn lập c�ng v� tham tiền đ� mật b�o tin c�c linh mục tr� ẩn cho quan Tổng Đốc Trịnh Quang Khanh. Ch�nh quan Tổng Đốc đ�ch th�n chỉ huy 500 l�nh đột xuất bao v�y l�ng Ph�c Nhạc v�o đ�ng s�ng ng�y lễ phục sinh (14.04.1841). Quan truyền tập trung gi�o d�n lại để qu�n l�nh lục so�t từng nh�. Hai cha Th�nh v� Ng�n trốn tho�t kịp. Cha Nh�n vừa d�ng lễ xong vội rời khỏi nh� trọ, sang trốn tr�n g�c bếp nh� phước Mến Th�nh Gi�, nhưng v� t�nh để gấu �o ra ngo�i kẽ v�n n�n bị bắt trứơc nhất. Cha L� được �ng Tr�m Cơ đưa sang vườn nh� b� Đ� ở s�t b�n. B� Đ� chỉ cho cha đường mương kh� ở sau vườn cạnh một bụi tre : "Xin cha ẩn dưới r�nh n�y, Đức Ch�a Trời g�n giữ th� cha tho�t, bằng kh�ng cha v� con đều bị bắt".

N�i xong b� c�ng con g�i Lucia Nụ lấy rơm v� c�nh kh� che phủ l�n, nhưng qu�n l�nh đ� tr�ng thấy cha chạy qua vườn nh� b�, n�n họ đến bắt cha L� v� Đ�, chủ nh�. �ng Tr�m Cơ, bốn hương chức trong l�ng v� hai nữ tu Mến Th�nh Gi� Anna Ki�m v� An� Thanh cũng bị bắt. Tất cả bị tr�i mang g�ng điệu ra đ�nh l�ng. Nh� b� Đ� bị lục so�t, th�c l�a, đồ d�ng, tiền bạc đều bị l�nh lấy hết. Khi bị bắt, b� Đ� rất sợ h�i, nhưng khi điệu b� ra đ�nh l�ng th� gương mặt b� vui tươi v� kh�ng c� vẻ g� l� sợ sệt nữa.

Mặc �o hoa hồng

Qu�n l�nh �p giải c�c nạn nh�n về Gia Định. Họ phải đi suốt đ�m rất cực nhọc. B� Đ� sức yếu, kh�ng chịu nổi g�ng qu� nặng, phải c� người n�ng đỡ nhiều lần. Tới th�nh Nam b� bị giam chung với hai nữ tu. S�u ng�y sau ra trước c�ng đường, quan t�a bắt b� chối đạo b� đ�p : "T�i chỉ t�n thờ Thi�n Ch�a, kh�ng bao giờ t�i bỏ đạo Ch�a mu�n đời…"

C�c quan truyền đ�nh đ�n b�. L�c đầu l�nh đ�nh bằng roi, sau d�ng củi lớn quật v�o ch�n b�. B� kh�ng nản l�ng, khi chồng b� đến thăm, b� giải th�ch v� sao b� ki�n t�m như vậy : "Họ đ�nh đập t�i v� c�ng hung dữ, đến đ�n �ng c�n kh�ng chịu nổi, nhưng t�i đ� được Đức mẹ gi�p sức, n�n t�i kh�ng cảm thấy đau đớn"

Đến lần thẩm vấn thứ hai, thứ ba thấy b� Đ� vẫn một long trung ki�n, qu�n l�nh được lệnh vừa đ�nh vừa l�i b� qua Th�nh Gia. Nhưng b� sấp m�nh xuống đất, k�u lớn tiếng rằng : "Lạy Ch�a, xin thương gi�p con, con kh�ng bao giờ muốn chối bỏ l�ng tin Ch�a, nhưng v� con l� đ�n b� yếu đuối, n�n họ d�ng sức mạnh để để cưỡng b�ch con đạp l�n Thập Gi�"

Lần tiếp theo ra trước t�a, quan cho t�m tay �o lại rồi thả rắn độc v�o trong �o, nhưng b� Đ� vẫn giữ được b�nh tĩnh c�ch lạ l�ng. B� đứng y�n kh�ng hề nh�c nh�ch n�n rắn kh�ng cắn, chỉ lượn v�i v�ng rồi b� ra. C�c quan truyền đ�nh b� dữ hơn nữa rồi giam trong ngục. Nhưng b� đ� kiệt sức, đi kh�ng nổi, phải c� người d�u. Một nh�n chứng t�n Đang, về sau cho biết : "B� An� Đ� đ� bị đ�nh đập t�n bạo đến nỗi th�n m�nh đầy m�u mủ. Tuy vậy b� vẫn vui vẻ, v� c�n muốn chịu kh� hơn nữa". Quả thật b� đ� thể hiện trọn vẹn mối ph�c thứ t�m:

"Tin y�u Ch�a Tể mu�n tr�ng ,
Tan v�ng n�t ngọc chữ trung một l�ng".

C� Lucia Nụ, đến thăm Mẹ trong ngục, thấy y phục th�n mẫu loang lỗ m�u, c� thương mẹ kh�c nức nở, b� an ủi con bằng những lời tr�n trề lạc quan : "Con đừng kh�c nữa, mẹ mặc �o hoa hồng đấy, mẹ vui l�ng chịu khổ v� Ch�a Gi�su, sao con lại kh�c?"

B� c�n khuy�n : "Con h�y về chuyển lời mẹ bảo với anh chị em con coi s�c việc nh�, giữ đạo sốt sắng s�ng tối đọc kinh xem lễ, cầu nguyện cho mẹ v�c Th�nh Gi� ch�a đến c�ng. Chẳng bao l�u mẹ con ta sẽ đo�n tụ tr�n nước Thi�n Đ�ng"

Ngo�i những cực h�nh tra tấn nặng nề v� ăn uống kham khổ, b� c�n chịu th�m đau đớn của bệnh kiết lỵ. Hai nữ tu tận t�m săn s�c b�, c�c linh mục gởi thuốc đến thăm, ban b� t�ch giải tội, xức dầu v� gi�p b�. Trong giờ hấp hối người ta thường nghe b� cầu nguyện : "Lạy Ch�a, ch�a đ� chịu chết v� con, con hết long theo th�nh � Ch�a. Xin Ch�a tha mọi tội lỗi cho con".

Cuối c�ng b� d�ng lời sau hết : "Gi�su Maria Giuse! Con xin ph� linh hồn v� th�n x�c con trong tay Ch�a, xin ban ơn cho con được tu�n theo � Ch�a trong mọi sự".

B� An� Đ� đ� về nh� cha tr�n trời trong tinh thần th�nh thiện ấy. H�m đ� l� ng�y 12.07.1841, sau ba th�ng bị giam cầm hy sinh v� đức tin. B� hưởng thọ 60 tuổi.

Theo tục lệ, người l�nh cho đốt ng�n ch�n b� để cho biết nạn nh�n kh�ng c�n sống. Họ tẩm liệm thi h�i v�o quan t�i do nh� chung đem tới, rồi an t�ng tại ph�p trường Năm Mẫu. S�u th�ng sau, gi�o hữu cải t�ng về Ph�c Nhạc.

Ng�y 02.05.1909, Đức Pi� X đ� suy t�n ch�n phước cho b� An� L� Thị Th�nh. B� thực xứng danh l� gương mẫu v� l� c�c bổn mạng c�c b� mẹ C�ng Gi�o Việt Nam. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.