Ng�y 26 th�ng 11
Th�nh Đaminh NGUYỄN VĂN XUY�N
Linh mục d�ng Đaminh - (1786 – 1839)


Ai ơi giữ lấy t�i kh�n,
Dẫy tr�n tin cậy đầy l�ng mến y�u.
Gươm đao đe đọa dẫu nhiều,
Quỷ ma c�m dỗ sớm chiều đe loi.
Ai m� thắng được tr�n đời,
Mai sau hưởng ph�c c�i trời cao sang.

Đ� l� những vần thơ lục b�t do th�nh Đaminh Xuy�n s�ng t�c trong ngục t�, vừa diễn tả t�m t�nh của m�nh vừa khuy�n nhủ c�c t�n hữu đến thăm. Những vần thơ ngắn gọn nhưng c� đọng trọn vẹn triết l� sống của c�c vị tử đạo, l�ng tr�n đầy niềm tin y�u vượt qua mọi gian khổ để chiếm đoạt vinh quang nước trời.

Tấm l�ng người tu sĩ �o trắng

Đaminh Nguyễn Văn Xuy�n c�n c� t�n l� Do�n, sinh năm 1786 tại l�ng Hưng Hiệp, tỉnh Th�i B�nh. Thấy con c� tr� th�ng minh, cha mẹ cho cậu đi học chữ Nho, rồi gửi gấm cậu cho Đức cha Delgado Y dạy bảo. Được Đức cha nhắc nhở, cậu Xuy�n chăm chỉ học h�nh, nhất l� học giỏi gi�o l�. Lớn l�n, ng�i cho anh v�o chủng viện, v� trao ban chức linh mục năm 1819. Ng�y 20.4 năm sau, cha Xuy�n tuy�n khấn trong d�ng th�nh Đaminh. Từ đ�, cha rất nhiệt th�nh phục vụ c�c gi�o hữu, kh�ng ngừng đi nhiều nơi giảng tĩnh t�m, dạy gi�o l� v� sốt sắng cử h�nh phụng vụ b� t�ch.

Trước ti�n, cha Xuy�n coi xứ Phạm Ph�o, tỉnh Nam Định, rồi về xứ Kẻ M�n, Th�i B�nh trong ba năm. Tại đ�y, ng�i lập họ đạo mới, họ Thanh Minh, chọn th�nh Vinh sơn l�m bổn mạng. Sau cha phụ tr�ch xứ Đ�ng Xuy�n 13 năm. Thời gian n�y d�n ch�ng bị hạn h�n mất m�a nhiều năm, v� bị giặc Phan B� V�nh quấy ph� n�n đ�i ngh�o khổ sở. C� lần cha phải dốc cạn t�i để gi�p đỡ họ, c� lần cha nhường phần cơm của m�nh… Bao giờ cha cũng để một ng�n khoản ri�ng l�m việc b�c �i, từ thiện.

Cuối năm 1836, cha được bổ nhiệm l�m phụ t� cha Fernandez Hiền tại chủng viện Ninh Cường giữa l�c cuộc b�ch hại của vua Minh Mạng gay gắt. Năm sau cha về l�m quản l� gi�o phận Đ�ng Đ�ng Ng�i, gi�p Đức cha Delgado Y. khi Đức cha phải lưu lạc về Ki�n Lao rồi bị bắt th� cha Xuy�n vừa t�m chỗ ẩn trốn, vừa gi�p xứ Hạ Linh. Tuy phải lang thang nay nh� n�y mai nh� kh�c, cha cũng phục vụ c�c t�n hữu ở đ�y được khoảng một năm. Ng�y 18.8, cha đến cử h�nh lễ mừng th�nh Gioakim, bổn mạng họ Ph� Đường (họ lẻ xứ Hạ Linh) th� bị bắt. Một gi�o vi�n trước c� dạy ở B�i Chu biết mặt cha đ� đi b�o quan kiếm tiền thưởng.

Bền tr� trung ki�n…

Cha Xuy�n d�ng lễ gần xong, nghe tiếng loa gọi của qu�n l�nh, cha vội rước hết M�nh Th�nh rồi cởi �o lễ đi trốn. Nhưng kh�ng kịp nữa, qu�n l�nh đ� t�m bắt cha v� dẫn đến quan phủ. Quan phủ cười hỏi: "Đưa đ�y một số bạc, ta tha cho về". Cha trả lời: "T�i chẳng c� đồng n�o trong người, nếu quan tha t�i c�m ơn, nếu quan bắt t�i xin chịu". Về sau gi�o hữu Hạ Linh g�p tiền đem đến chuộc, nhưng quan phủ kh�ng d�m thả nữa v� tr�n tỉnh đ� biệt.

Khi nghe thuật lại chuyện, cha Xuy�n an ủi họ : "Anh em h�y để tiền lo cho gi�o xứ th� hơn, đừng tốn tiền chuộc t�i l�m chi v� �ch. � Ch�a đ� muốn, chẳng ai l�m kh�c được. Anh em cứ b�nh an về nh�, nhớ cầu nguyện cho t�i chịu sự kh� cho n�n". Thế rồi cha mang g�ng nặng theo l�nh về Nam Định.

Biết cha l� quản l� t�a Gi�m mục, Tổng đốc Trịnh Quang Khanh kh�ng những bắt cha bỏ đạo m� c�n muốn khai th�c c�c t�i sản gi�o phận. Lần đầu ti�n khi ra lệnh đ�nh đ�n, Tổng đốc đứng ngay b�n th�c giục: "Đ�nh nữa, mạnh l�n cho đến khi n� chịu khai v� xuất gi�o". Người chiến sĩ đức tin chỉ biết k�u t�n cực trọng "Gi�su, Maria, xin cứu con !", cho đến khi bất tỉnh phải khi�ng về ngục.

Những lần sau ng�i cố gắng cắn răng chịu đựng kh�ng k�u một tiếng, cũng chẳng tiết lộ điều g� về gi�o phận. Quan tổng đốc cho d�ng những cực h�nh đ� man hơn : lấy sắt nung đỏ d� v�o ch�y từng miếng thịt, cầm k�m nguội, kẹp hay cắt nhiều chỗ tr�n th�n thể … Nhưng cha can đảm gắng sức n�i thẳng với quan: "D� sống d� chết, t�i cũng kh�ng bỏ đạo. T�i chọn c�i chết để sống đời đời, hơn l� nghe quan sống th�m �t l�u m� mu�n đời bị ti�u diệt".

Nhiều lần qu� đau đớn ngất xỉu giữa cuộc tra tấn. Sợ vị quản l� gi�o phận chết sớm, Tổng đốc sai l�nh đưa cha về ngục, cho mời lang y chữa trị để mong biết được những t�i sản m� �ng tưởng l� v� số. Đến khi cha Xuy�n b�nh phục, quan lại đưa ra khảo nữa, nhưng �ng phải thất vọng v� thực sự gi�o phận chẳng c� g� để khai, mặt kh�c, chẳng bao giờ cha chịu khuất phục bỏ đạo.

Phần thưởng nước trời

Ng�y 25.10, quan Tổng đốc lập bản �n trảm quyết gởi về kinh đ�. Th�ng sau bản �n của cha Xuy�n v� cha Dụ trở lại Nam Định. Những ng�y cuối, hai cha được giam chung một ph�ng, tay bắt mặt mừng, xưng tội với nhau, an ủi kh�ch lệ nhau vững ch� đến c�ng.

Ng�y 26.11.1839, hai cha bị dẫn đi xử. Giữa đ�m qu�n l�nh đ�ng đảo v� trang voi ngựa, hai vị chứng nh�n Đức Kit� đi bộ mang g�ng, nhưng b�nh tĩnh vui vẻ, vừa đi vừa cầu nguyện cho tới ph�p trường Bảy Mẫu. D�n ch�ng đi xem đều bỡ ngỡ th�n phục. Quan hỏi lại lần ch�t c� muốn xuất gi�o để được tha kh�ng. Hai vị trả lời: "Kh�ng", rồi đưa tay cho l�nh tr�i v�o cọc đ� ch�n sẵn.

Hai nh�t gươm c�ng vung l�n, hai t�i tớ Ch�a được l�nh triều thi�n tử đạo tiến thẳng về Trời. Cha Xuy�n với 53 tuổi đời, phục vụ Ch�a trong chức vụ linh mục được 20 năm. Thi thể ng�i được an t�ng ngay tại đ�. Th�ng gi�ng năm 1841, t�n hữu cải t�ng h�i cốt ng�i về Lục Thủy.

Đức L�o XIII suy t�n cha Đaminh Nuyễn Văn Xuy�n, linh mục d�ng Thuyết gi�o l�n bậc Ch�n Phước ng�y 27.5.1900. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n h�ng Hiển th�nh.