Ng�y 01 th�ng 05
Th�nh Augustin� Schoeffler �NG
Linh mục thừa sai Paris (1822-1851)

Ơn gọi loan b�o tin mừng

Đối với th�nh Augustin� Đ�ng sứ mệnh loan b�o Tin Mừng l� một nhiệm vụ cao cả nhất… đặc biệt cho những v�ng truyền gi�o xa x�i. Đ� l� điều th�nh nh�n hằng mong ước khi gia nhập hội Thừa Sai Paris. Mặc cho gia đ�nh nhiều lần đ� cản trở, th�nh nh�n đ� một l�ng dứt kho�t theo � Ch�a hơn nghe lời cha mẹ trần gian, v� khi rời đất Ph�p ng�i đ� n�i :

"T�i kh�ng biết điều g� sẽ xảy đến với t�i, nhưng điều tệ nhất c� thể đến, đ� l� phải chịu một nh�t gươm... Nhưng t�i tin rằng người tội lỗi như t�i sẽ chẳng đ�ng được ơn trọng ấy".

Phải v�ng lời Thi�n Ch�a...

Augustin� Đ�ng sinh ng�y 22-11-1822 tại Mittelbronn tỉnh Lorraine, nước Ph�p. Từ b�, cậu đ� tỏ ra l� một người đạo đức, chăm học, si�ng năng cầu nguyện v� c� � hướng đi tu. Cha xứ nhận đỡ đầu v� đưa v�o chủng viện gi�o phận Nancy. Trong chủng viện cậu tu�n giữ đ�ng đắn kỷ luật, v�ng lời bề tr�n, ho� thuận với bạn b� v� học h�nh xuất sắc, n�n được mọi người y�u mến, sau khi học triết học v� năm thứ nhất thần học, th�y Augustin� Đ�ng cảm thấy Ch�a k�u gọi m�nh đi truyền gi�o n�n xin ph�p ba mẹ chuyển qua hội Thừa Sai Paris.

Thời gian đ�, những tin tức về c�ng cuộc truyền gi�o ở Đ�ng Nam � gởi về kh�ng được s�ng sủa. Đi truyền gi�o như đi v�o cỏi chết. Do đ� song th�n th�y cố sức ngăn cản. �ng b� n�i nhiều lời nặng nề khiển tr�ch con kh�ng v�ng lời. Augustin� Đ�ng đắn đo nhiều nhưng căn cứ v�o lời Ch�a : "Ai y�u cha mẹ hơn th�y th� kh�ng đ�ng l�m m�n đệ th�y." (Mt.10,37). Augustin� Đ�ng quyết định gia nhập hội Thừa Sai Paris d� cha mẹ kh�ng đồng �.

Khi đ� th�y viết thư cho một người bạn : "Than �i, để theo ch�n Ch�a Gi�su vất vả qu�, vướng đường nọ mắc đường kia". Người bạn đ� nhắn nhủ : "Việc giảng đạo l� việc quan trọng, nếu tự � l�m m� kh�ng được Ch�a gọi th� nguy cơ mất linh hồn đ�". Th�y trả lời : "Xin đừng qu�n lời Kinh Th�nh : Phải v�ng lời Thi�n Ch�a hơn v�ng lời người ta."

Kh�ng để ai li�n luỵ

Gia nhập hội Thừa Sai ng�y 09-10-1846 th� ng�y 29-05-1847, th�y Augustin� Đ�ng được thụ phong linh mục. Sau đ� được gởi đến gi�o phận T�y Đ�ng Ngo�i. Đức Cha Retordd Li�u, vui mừng đ�n tiếp giữ cha lại trụ sở học tiếng v� phong tục Việt Nam, rồi cho cha th�p t�ng trong c�c cuộc kinh l� để hiểu r� t�nh h�nh hơn. Sau đ� cử cha l�n coi xứ Đo�i. Trong nhiệm sở mới cha Đ�ng t�ch cực l�m việc mục vụ v� truyền gi�o, số người trở lại ng�y c�ng nhiều. Khi vua Tự Đức ra chiếu chỉ cấm đạo năm 1848, cha n�i : "Kỳ n�y trong ch�ng t�i thế n�o cũng c� kẻ bị ch�m, chớ g� người đ� l� t�i." Thế nhưng cha vẫn an to�n l�m việc trong ba năm.

Ng�y 01-03-1851, sau khi đến giảng ph�ng m�a chay cho xứ Bầu Nọ, cha Đ�ng đi đường rừng qua giảng ở Bản Mộ th� bị qu�n l�nh bắt. Thời đ� cuộc nổi loạn của Ho�ng Bảo (Trưởng tử của vua Thiệu Trị) mới thất bại, l�nh tuần dinh đang truy l�ng c�c th�nh vi�n c�n x�t lại. T�n hữu Bầu Nọ cũng biết chuyện, nhưng chủ quan l�nh chỉ đi l�ng v�o ban đ�m, n�n đưa cha Đ�ng đổi chỗ giữa ban ng�y, kh�ng ngờ c� một t�n hữu ham tiền đ� đi b�o cho quan. Họ bố r�p v� bắt cha đang len lỏi trong rừng rậm. Một linh mục Việt v� hai ch� gi�p lễ cũng bị bắt với Ng�i.

Quan tuần phủ địa phương tuy�n bố m�nh kh�ng c� � giải nộp vị Thừa Sai, v� ra gi� chuộc l� một n�n v�ng với 100 n�n bạc, chợt hiểu ra rằng những người n�y d� đ�i được tiền rồi, cũng nộp m�nh cho quan lớn như thường, n�n cha n�i : "V� qu� �ng nhất thiết đ�i tiền chuộc, h�y thả những người n�y về, chỉ c� họ mới biết chỗ t�i để tiền" Quan tuần trưởng thật trả tự do cho cha Việt Nam v� hai ch� gi�p lễ. Phần cha Đ�ng khi thấy họ đ� đi xa, mới n�i r� � muốn chỉ một m�nh bị bắt th�i.

Tức giận vi�n quan cho giải cha l�n tỉnh Sơn T�y. Dọc đường gặp một người t�n hữu, cha n�i : "H�y về n�i với anh chị em đừng lo sợ g� hết, d� thế n�o t�i cũng kh�ng khai một ai cả". Khi đến tỉnh c�c quan điều tra về qu� qu�n, t�n tuổi, đến An Nam bao l�u, cư tr� những nơi n�o, c� biết vua cấm đạo kh�ng.

Cha đ�p : "T�i t�n l� Augustin� Đ�ng, qu� ở nước Ph�p, năm nay 29 tuổi, t�i đến đ�y để gảing đạo Đức Ch�a Trời. T�i đ� biết An Nam cấm đạo ngặt, nhưng t�i kh�ng sợ xử tử. C�n việc ở đ�u t�i sẽ kh�ng n�i, đừng hỏi nữa l�m g�."

Ng�y 05-03, lại bị điệu ra t�a, cha Đ�ng vẫn khai như cũ v� cương quyết từ chối bước qua Th�nh Gi�, n�n ng�y h�m đ� c�c quan gởi �n về kinh đ� : "T�n Ao-du-tinh l� người T�y d�m coi thường việc nước, đến đ�y giảng đạo d�n ch�ng. Chiếu theo sắc chỉ Đức Vua, y phải chịu trảm quyết, bỏ đầu tr�i s�ng. Về những kẻ chứa chấp, thần đ� tra hỏi nhưng y kh�ng chịu n�i. L� trưởng v� những kẻ c� c�ng, xin theo lời truyền, thưởng 30 lạng bạc. Ri�ng vi�n tuần phủ, xin thưởng th�m một số nữa". Tuy nhi�n m�i đến th�ng 04-1851, nh� vua mới ch�u ph� bản �n.

Suốt một th�ng t�, cha Đ�ng bị quản th�c rất chặt chẽ. Một th�y giả l�m l�nh canh đến gần ngục m� vẫn kh�ng n�i g�. Khi thấy cha th�y thổn thức muốn kh�c n�n phải vội trở ra ngo�i ngay, sợ bị lộ. Một t�n hữu quan hệ ri�ng với quan cai ngục để v�o tiếp tế �t nải chuối, v� t�nh quan tỉnh đi ngang qua nh�n thấy, liền ra lệnh sa thải vi�n cai ngục đ�. Tuy nhi�n d� nghi�m ngặt như thế, cha Phượng cũng v�o giải tội cho Ng�i được một lần, nhờ giả dạng l�m người b�n h�ng rong.

Ng�y 11-04 bản �n của vua ra đến T�y Sơn : "Trẫm đ� cứu x�t hồ sơ t�y dương đạo trưởng ở Sơn T�y. Luật nước đ� cấm đạo Gia-t�. Thế m� t�n Ao-du-tinh vẫn cả gan v�o nước ta giảng đạo lừa dối d�n. Trẫm truyền trảm quyết, đầu y th� bỏ tr�i s�ng để răn dạy kẻ kh�c". Bản �n x�c định ng�y xử l� 01-05 Dương lịch, đ�ng ng�y đầu th�ng hoa d�ng k�nh Đức Mẹ. Cha Đ�ng nghe tin đ� th� th� vui mừng quỳ xuống đất tạ ơn Ch�a v� Đức Mẹ đ� xếp đặt cho m�nh được tử đạo v�o ng�y đầu th�ng Đức Mẹ.

Ng�y khải ho�n

Ng�y xử diễn ra như một ng�y hội, cha Đ�ng đi ch�nh giữa, hai b�n l� 8 binh sĩ tay cầm gươm s�ng lo�ng, ph�a trước l� hai h�ng l�nh, mỗi h�ng 50 người, một h�ng cầm s�ng h�ng kia cầm gi�o. Khi c� hiệu lệnh, l�nh ở hai h�ng bắt ch�o s�ng v� g�ao l�m th�nh một cổng ch�o. Ph�a sau c� hai thớt voi trận chở hai quan gi�m s�t. Vị chứng nh�n đi giữa h�ng rước, cười tươi tỉnh như ng�y khải ho�n. Cổ mang g�ng, đầu ngẩng cao, hai tay �m x�ch sắt để khỏi vướng, cha thỉnh thoảng nhắm mắt lại để cầu nguyện. Đức cha Retord Li�u sau n�y đ� phải k�u l�n : "Đẹp biết bao c�i chết của vị tử đạo !". Hầu hết mọi người hiện diện h�m đ� bao quanh cha đều sửng sốt v� th�n phục.

Khi đến nơi xử, ph�p trường năm Mẫu, cha Đ�ng quỳ xuống cầu nguyện một l�t, rồi cầm th�nh gi� đeo tr�n cổ một c�ch cung k�nh h�n ba lần, đoạn cởi �o đưa đầu cho l� h�nh v� n�i : "Anh l�m nhiệm vụ nhanh l�n". Quan gi�m s�t nghe thấy cản lại : "Kh�ng được phải chờ đến hồi chi�ng thứ ba mới được ch�m". H�m đ� người l� h�nh run sợ qu�, n�n ch�m ba nh�t m� vẫn chưa đứt. Phải lấy gươm cắt phần thịt c�n lại. Đầu vị tử đạo bị bỏ tr�i s�ng mất t�ch. Thi thể ng�i được ch�n cất tại chỗ, sau hai đ�m t�n hữu cải l�n đem về an t�ng ở họ B�ch Lộc.

Đức L�� XIII suy t�n cha Augustin� Đ�ng l�n bậc ch�n phước ng�y 27-05-1900. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.