Ng�y 01 th�ng 08
Th�nh B�nad� Vũ Văn Duệ
Linh mục - (1755 – 1838)

Người t� gi� hy sinh tự nguyện

M�a thu năm 1838 tại nh� giam Nam Định, một t� nh�n đ� 83 tuổi h�nh như vẫn coi sự kh�c nghiệt của trại giam l� nhẹ. Những đ�m mưa to gi� lạnh, chỗ của cụ nằm bị nước mưa giột, nhưng cụ vẫn kh�ng chịu dời chỗ kh�c theo lệnh của l�nh canh. Từ ng�y v�o t�, cụ trải chiếu dưới đất, kh�ng nhận tiếp tế chăn mền, rồi khoảng một tuần sau, cụ bỏ lu�n chiếu để nằm tr�n đất.

Cụ gi� đ� l� linh mục B�nad� Vũ văn Duệ. Đối với ng�i, phải c� những hy sinh tự nguyện để bổ t�c cho những hy sinh bất đắc dĩ. Những hy sinh đ� l� những phương ph�p luyện � ch� để đủ sức đối đầu với những thử th�ch cuối c�ng ngo�i ph�p trường. Đối với ng�i, suy niệm cuộc thương kh� của Ch�a Gi�su phải dưa đến việc tham dự, chia sẻ những nỗi cơ cực c�c Ch�a trong thực h�nh. Cha n�i: "Nơi t�i nằm b�y giờ c�n �m �i hơn th�nh gi� Ch�a Gi�su xưa kia nhiều".

Vị linh mục khắc khổ

Bernad� Vũ Văn Duệ sinh năm 1755 tại l�ng Quần Anh Hạ (Quần Phương), tỉnh Nam Định, trong một gia đ�nh C�ng Gi�o. Ngay từ nhỏ, cậu Duệ đ� d�ng m�nh cho Ch�a, v� chuẫn bị học h�nh hướng tới chức linh mục. Nhưng việc học của cậu bị gi�n đọan nhiều lần v� t�nh h�nh b�ch hại c�c ch�a Trịnh v� thời vua Cảnh Thịnh. M�i đến năm 1795, th�y Duệ mới được toại nguyện, thụ phong linh mục đ� 40 tuổi. Cha Duệ phục vụ Gi�o Hội v� c�c linh hồn trong nhiệm vụ mục tử suốt 37 năm. Đến năm 1832, năm ng�i 77 tuổi, Đức Cha x�t thấy t�nh trạng bệnh tật, đ� cho cha về hưu tại xứ Trung Lễ.

Kh�ng thể phục vụ Gi�o Hội trực tiếp nữa, cha Duệ đ� d�ng những ng�y th�ng bệnh tật để cầu nguyện cho Gi�o Hội. Tuy đ� gi�, mỗi ng�y cha vẫn tiếp tục đọc, suy niệm, chia sẻ Tin Mừng v� hướng dẫn cho c�c t�n hữu trong v�ng t�m đến b�n hỏi. Cha gia tăng những việc khổ chế h�m m�nh : bỏ nằm giường để ngủ tr�n đất, kh�ng nằm m�ng để muỗi tự do đốt… nhiều người cản trở v� lo cho tuổi gi� của cha, cha trả lời : "Bấy nhi�u h�m m�nh đ� l� g� ? T�i kh�ng c� cơ hội dể l�m việc lớn th� t�i chọn lựa một ch�t kh� khăn vậy th�i".

Gi� trị một lời hứa

Từ ng�y vua Minh Mạng lệnh cho quan Trịnh Quang Khanh gắt gao truy l�ng c�c gi�o sĩ, Đức Cha Delgado Y, Gi�m mục gi�o phận Đ�ng phải bỏ trụ sở B�i Chu đi trốn. Một h�m tr�n đường xuống Ki�n Lao, Đức Cha gh� v�o Trung Lễ gặp cha Duệ. Đức Cha n�i nửa đ�a nửa thật : "Cụ c�n sức theo t�i đến thủ phủ Nam Định chăng ?". Cha Duệ hiểu � người cha chung gi�o phận muốn n�i về việc tử đạo, n�n trả lời : "Thưa Đức Cha, khi n�o Đức cha bị bắt, xin cho ph�p con theo c�ng".

C� lẽ vị Gi�m mục n�i đ�a rồi qu�n đi, nhưng cha Duệ kh�ng bao giờ qu�n điều m�nh đ� n�i. Từ ng�y 28.05.1838, khi nghe tin Đức cha bị bắt ở Ki�n Lao, cha Duệ đ� kh�c l�c v� muốn ra tr�nh diệnnvới quan qu�n để được tử đạo với Gi�m mục của m�nh. l�c đ� cha đ� 83 tuổi, mắt th� l�a n�n đi đ�u phải c� người dẫn, thế nhưng kh�ng ai chịu đưa cha đến nộp cho c�c quan cả.

Cũng từ đ�, nằm trong nh�, hễ nghe c� tiếng ch�n người b�n ngo�i, cha lại h� l�n : "H�y b�o tin cho c�c quan biết t�i ở đ�y. T�i l� linh mục, h�y đến m� bắt t�i". C�c gi�o hữu xin cha thinh lặng kẻo li�n lụy đến d�n l�ng. Cha đ�p: "T�i kh�ng thể im được v� t�i đ� hứa với Đức cha". Một h�m l�nh đi qua, nghe tiếng cha gọi th� bước v�o. Cha n�i : "B�y giờ c�c �ng đ� c� linh mục, h�y bắt m� nộp cho quan đi". Một th�y giảng đứng đ� liền n�i: "�ng nội t�i đ�, c�c �ng đừng để � l�m g�, �ng ấy gi� nua n�n l� lẫn, tự cho m�nh l� linh mục đ� th�i". Cha Duệ thanh minh rất tỉnh t�o chớ chưa lẩm cẩm. Nhưng l�nh thấy cụ gi� đ� ngo�i 80 tuổi, nằm liệt tr�n giường như thế th� tin lời th�y giảng rồi bỏ đi. Qu�n l�nh đ� xa rồi m� cha gi� Bernad� cứ lẩm bẩm ph�n n�n v� người ta đ� l�m cha mất cơ hội bị bắt.

Những ng�y sau đ�, cha Duệ vẫn tiếp tục la l�n y�u cầu mội người đi ngang b�o cho quan đến bắt m�nh. C�c t�n hữu thấy kh�ng cản được ng�i nữa th� b�n t�nh với nhau, họ đưa cha đến một t�p lều của một người c�i ở ngo�i đồng, nhờ một b� đạo đức chăm s�c cơm nước. Họ nghĩ rằng qu�n l�nh chẳng đến khu vực đ�. kh�ng ngờ ng�y 04.07.1838, một to�n l�nh v� t�nh đi ngang qua nghe tiếng cha đ� gh� v�o. Cha n�i "C�c ch� t�m đạo trưởng hả ? T�i l� đạo trưởng đ�y". Kh�ng c� ai ở đ� để cải ch�nh như h�m trước, n�n cha bị bắt đem về nộp cho Tổng đốc Trịnh Quang Khanh.

Vững như b�n thạch

Tổng đốc thấy l�nh dẫn đến một người qu� gi� nua tuổi t�c th� cười, rồi cho đặt tấm ảnh Ch�a tr�n đất v� n�i : "�ng l�o bước qua tấm ảnh đi, ta sẽ tha cho về". Cha Duệ đ�p: "Xin quan lớn đừng bảo t�i l�m thế, d� thế n�o t�i chẳng thể v�ng lời quan". Bấy giờ trời đ� gần tối, quan cho giam cha trong một ng�i ch�a gần đ� v� bỏ đ�i suốt đ�m. S�ng h�m sau l�nh giải cha về Nam Định. Vi�n quan �n ở đ�y cũng để một Th�nh Gi� y�u cầu cha bước qua. Cha trả lời �ng như đ� n�i với quan Tổng đốc. Vi�n quan tội nghiệp tuổi gi� n�n kh�ng đ�nh đập g�, như bắt cha phải mang g�ng v� cho đưa v�o trại giam.

Gần hai th�ng trong t�, nhiều lần quan cho người v�o dụ dỗ cha bỏ đạo, nhưng cha cương quyết từ chối. Những ng�y đầu trong trại giam trật hẹp, h�i h�m, cha Duệ phải trải chiếu dưới đất ngủ, c� người thương đem đến biếu cha một chiếc chăn để quấn cho ấm, cha từ chối v� n�i: "Nơi t�i nằm b�y giờ c�n �m �i hơn Th�nh Gi� Ch�a Gi�su xưa nhiều". C� một h�m mưa giột ướt hết nơi cha nằm, l�nh đến bảo cha dời chỗ, cha kh�ng chịu: "Cứ để t�i ở chỗ ướt n�y cũng được, kh�ng can chi. T�i chỉ lo những sự đời sau v� ước ao đổ m�u v� dạo Ch�a Kit� th�i".

Ng�y 12.07, Đức cha Y đ� l�a thế, ly trần trong ngục nhưng vẫn bị đem ra ph�p trường xử ch�m. Nghe tin đ�, cha Duệ bỏ lu�n chiếu, ngủ tr�n đất. Cha n�i: "Gi�m mục l� cha đ� phải xử, ta l� con nằm chiếu sao phải lẽ". Cha Duệ đ� chọn những hy sinh tự nguyện để dọn m�nh đ�n nhận cuộc tử đạo. Thời gian n�y cũng c� cha Hạnh, linh mục d�ng Đaminh bị giam chung. Cha Hạnh trẻ hơn, mới 66 tuổi n�n thường thay mặt cha gi� trả lời cho c�c quan. Sau khi thấy kh�ng l�m hai vị đổi � được nữa, c�c quan liền l�m �n gởi về kinh đ�:

"Ch�ng t�i đ� tra khảo hai t�n Vũ Văn Duệ v� Nguyễn Văn Hạnh. Ch�ng đ� bị bọn T�y lừa m� theo đạo Gia T� từ l�u. Chẳng những ch�ng tin m� c�n giảng đạo ấy cho nhiều kẻ kh�c tin theo nũa… Xem ra đạo ấy đ� thấu tận t�m can bọn ch�ng đến nỗi kh�ng thể bỏ được. Vậy ch�ng t�i luận cho ch�ng �n trảm quyết, để ai lấy đều biết tội ch�ng nặng, đ�ng phải phạt thể ấy".

Chiến thắng vinh quang

Theo luật thời đ�, ở tuổi cha Duệ 83 lẽ ra kh�ng bị xử tử, nhưng vua Minh Mạng bất chấp cả luật lệ, k� bản �n liền. nghe tin ấy, cha Duệ tỏ ra vui mừng, gia tăng việc h�m m�nh chuẩn bị cho ng�y hồng ph�c cha vẫn mong đợi. Ng�y 24.07, quan cho t�ch ri�ng cha Hạnh đi giam nơi kh�c. Nhưng ng�y 01.08, hai vị c�ng được đưa ra t�a lần ch�t trước khi đưa đi xử. Cả hai vị đều khẳng kh�i tuy�n xưng niềm tin v�o Thi�n Ch�a. cha Duệ v� qu� yếu sức, l�nh phải c�ng ra ph�p trường Bảy Mẫu. Ra đến cửa th�nh, v� vi�n quan chủ tọa cuộc xử �n chưa đến, hai linh mục phải đứng ngo�i nắng mấy giờ liền. một người đưa cha Duệ một chiếc chiếu nhỏ để che nắng, cha cảm ơn từ chối. Suốt h�nh tr�nh, cha l�m dấu Th�nh Gi� nhiều lần v� cầu nguyện c�ch sốt sắng.

Đến nơi hai vị cầu nguyện chung một l�t. Sau đ�, l�nh th�o g�ng xiềng x�ch v� tr�i hai vị v�o cọc. Theo lệnh quan, hai l� h�nh thi h�nh phận sự, ch�m v� tung đầu l�n cho mọi người tr�ng thấy. D�n ch�ng �a v�o thấm m�u hai vị tử đạo. Qu�n l�nh ch�n cả đầu lẫn x�c tại ph�p trường, sau c�c t�n hữu xin ph�p được đưa thi h�i về an t�ng tại Lục Thủy.

Thế l� cha Duệ đ� thực hiện trọn vẹn lời hứa với vị Gi�m mục Y: Đi theo ng�i đến c�ng, để rồi chung hưởng hạnh ph�c trường tồn tr�n Thi�n Quốc.

C�ng với vị Gi�m mục của m�nh, Đức cha Y, linh mục Bernad� Vũ Văn Duệ được Đức L�o XIII suy t�n l�n bậc Ch�n Phước ng�y 27.05.1900. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.