Ng�y 06 th�ng 12
Th�nh Giuse NGUYỄN DUY KHANG.
Th�y Giảng d�ng ba Đaminh - (1832 – 1861)

Một m�n sinh trung th�nh.

Th�nh Giuse Nguyễn Duy Khang được c�c t�n hữu Việt Nam t�n k�nh trong số bốn th�nh tử đạo Hải Dương. Tuy th�nh nh�n tử đạo sau hơn một th�ng, nhưng vẫn được chung vinh dự với linh mục Almate B�nh, hai Gi�m mục Valentin� Vinh v� Hemosilla Li�m, v� đ� c�ng đồng lao khổ với ba vị huynh trưởng đ� trong d�ng Đaminh.

L� người trợ t� của Gi�m mục Hemosilla Li�m, th�y Giuse Khang đ� theo s�t gương cha chung của gi�o phận Đ�ng Đ�ng Ngo�i trong những ng�y lưu lạc. Rồi khi qu�n l�nh v�y bắt Đức cha th� với nhiệt t�m của th�nh Ph�r� t�ng đồ xưa trong vườn c�y dầu, th�y định d�ng v� lực để chống cự. Nhưng sau c�ng, th�y đ� nghe lời của vị m� m�nh muốn bảo vệ. Th�y chấp nhận bị bắt để l�m chứng cho điều cao thượng hơn : L�m chứng cho t�nh thương, cho l�ng nh�n �i v� thứ tha của Tin Mừng.

Một tu sĩ đạo đức

Giuse Nguyễn Duy Khang ch�o đời năm 1832, tại Cao mại, x� Tr� Vi, huyện Vũ Ti�n, phủ Kiến Xương, tỉnh Th�i B�nh. Cha mẹ cậu l� những gi�o hữu đạo đức, hướng dẫn c�c con v�o đời sống đạo ng�y tư nhỏ. Nhưng cha cậu đ� sớm qua đời, cậu được mẹ săm s�c tận t�nh. B� lo niệu cho cậu được học h�nh, gợi cho cậu � muốn hiến d�ng đời m�nh cho Thi�n Ch�a v� gởi cậu v�o nh� Đức Ch�a Trời gi�p việc cho cha Matth�u Năng d�ng Đaminh.

Sau mười năm sống với vị linh mục l�o th�nh th�nh thiện n�y, cậu Giuse Khang được cha gửi v�o chủng viện Kẻ Mốt để học tiếng Latinh, chuẩn bị cho sứ vụ linh mục tương lai. Giai đoạn n�y th�y Giuse Khang xin gia nhập d�ng ba Đaminh, v� được anh em t�n nhiệm bầu l�m trưởng tr�ng điều h�nh mọi �ng việc trong nh� như lao động, nấu ăn, li�n lạc cới c�c bề tr�n. Mặc d� bận rộn, thay Khang vẫn n�u gương s�ng cho anh em trong việc học h�nh v� kỷ luật. Những ai đ� tiếp x�c với th�y đều n�i th�y đạo đức, c� t�nh cương trực, nhưng lại lu�n lu�n h�a nh� với hết thảy mọi người.

Khi đ�, Đức cha Hemosilla Li�m cũng ở Kẻ Mốt đ� t�n nhiệm th�y c�ch đặc biệt v� chọn th�y l�m người phụ t� ri�ng. Th�y Khang vui vẻ phục vụ Đức cha c�ch tận t�nh : từ việc dọn b�n thờ, sắp xếp c�c hồ sơ, sao ch�p c�c hồ sơ lu�n lưu, cho đến c�ng t�c cơm nước, li�n lạc. C� lần th�y c�n đ�o hang tr� ẩn cho hai cha nữa.

Mẫu gương can đảm.

Gi�o Hội Việt Nam l�c ấy đang trong t�nh trạng bị b�ch hại khốc liệt, dưới thời vua Tự Đức. Để ti�u diệt hết đạo Gia T� trong cả nước, nh� vua ban h�nh chiếu chỉ ph�n s�p ng�y 05.8.1861. theo chiếu chỉ đ�, mọi t�n hữu Gia T� gi� trẻ lớn nhỏ, nam nữ đều bị ph�n t�n v�o c�c l�ng ngoại gi�o. c�c t�n hữu bị khắc chữ tr�n m�, gia đ�nh bị ph�n chia, vợ một nơi, chồng một nẻo, con c�i mỗi đưa một miền. C�c th�nh đường, nh� chung, t�i sản của gi�o hữu bị tịch thu, bị chia ch�c hay ph� hủy.

Trong bối cảnh đ�, ng�y 18.9, Đức cha Hemosilla Li�m v� c�ng đau đớn khi phải quyết định giải t�n chủng viện Kẻ Mốt. linh mục Khoa, đại diện ng�i n�i với c�c chủng sinh: "Anh em khỏi ch�o Đức cha, kẻo ng�i kh�ng cầm nổi nước mắt". Ri�ng th�y Khang nhất quyết xin v� được chọn để đi theo Đức cha cho tới c�ng. Khi gi� từ c�c bạn, th�y n�i nửa đ�a nửa thật: "T�i nhất định theo Đức cha, c�c quan c� bắt ng�i, ắt sẽ chẳng tha t�i. Đức cha chết v� đạo, t�i cũng chết theo, mất đầu c�n ch�n sợ g�". Từ đ�m đ�, hai cha con bắt đầu sống lưu lạc. Tương lai tuy mờ mịt, nhưng th�y Khang vẫn vui tươi nhờ l�ng tin tưởng ph� th�c v� t�m t�nh hiến d�ng mạng sống nếu Ch�a muốn.

Ba tuần lễ đầu, th�y Khang c�ng với Đức cha sống trong hang tr� ẩn ở Thọ Ninh. Nhưng quan qu�n đ� ph�t hiện nơi ẩn đ�, n�n hai cha con phải bỏ đất liền, xuống một thuyền đ�nh c�. Th�y Khang ch�o thuyền qua thị x� Hải Dương đến t� t�c tr�n thuyền của một gi�o hữu t�n B�nh. Ch�nh nơi đ�y đ� th�nh "T�a Gi�m mục lưu động" của vị chủ chăn. Được v�i ng�y, hai vị t�nh cờ gặp Đức cha Valentin� Vinh v� linh mục Almat� B�nh đi thuyền từ Kẻ N� xuống. Thật l� cuộc gặp gỡ v� c�ng cảm động v� vui mừng của bốn th�nh tử đạo Hải Dương. C�c vị tạ ơn Ch�a v� cơ may đặc biệt n�y, trao đổi tin tức v� c�ng nhau cầu nguyện cho Gi�o Hội. Đến s�ng, c�c vị chia tay mỗi thuyền đi một ngả.

Một h�m gia đ�nh Trương B�nh xảy ra cuộc c�i lộn. Người con trai tức giận với cha mẹ n�n tố c�o �ng b� chứa chấp đạo trưởng. Thế l� đội Bảng liền đem gia nh�n đến bắt Đức cha. Thấy họ tới nơi, th�y Khang liền nhổ c�y s�o chống thuyền v� chạy đến đứng chắn trước mặt họ như muốn ngầm bảo : phải bước qua x�c t�i, rồi muốn bắt ai th� bắt.

Nhưng vị Gi�m mục khả k�nh v� nh�n �i đ� đến nắm lấy vai th�y, ng�i n�i: "Đừng l�m g� hại họ, h�y ph� mặc cho � Ch�a". Th�y Khang ngỡ ng�ng quay lại nh�n người cha gi� v� chợt hiểu ra � ng�i, th�y chỉ n�i được một lời : "Thưa v�ng", rồi bỏ s�o tre xuống đưa tay cho l�nh tr�i. L�nh giải hai vị v�o th�nh Hải Dương v� giam mỗi vị một nơi.

Vị tử đạo Hải Dương

Một th�ng rưỡi trong t�, th�y Khang được sống chung với một số gi�o hữu. Th�y liền tổ chức cho cả ph�ng giam đọc kinh chung mỗi ng�y ba lần, v� mỗi tối l�m việc thống hối đền tội để chuẩn bị đ�n nhận ph�c tử đạo. Trong thời gian n�y, th�y bị đưa ra t�a tra tấn ba lần, bị đ�nh đ�n khắp hai b�n m�ng. Lần n�o th�y cũng can đảm chịu đựng, kh�ng hề tiết lộ bất cứ chi tiết n�o về h�ng gi�o sĩ, kh�ng chịu bỏ đạo như c�c quan y�u cầu. Sau mỗi trận đ�n, c�c gi�o hữu trong ngục đều nấu nước rửa v� xoa b�p cho th�y dịu bớt cơn đau.

Đặc biệt ở trong t�, th�y Khang vẫn tiếp tục viết thư cho c�c bạn học đang lưu lạc ở l�ng Hảo Hội. một l� thư th�y viết : "C�c quan mới tra tấn t�i một kỳ để hỏi Đức cha đ� ở những đ�u, song t�i chẳng trả lời, tr�i lại vui l�ng chịu đ�n. Xin anh em cầu nguyện cho t�i".

Trong l� thư kh�c th�y viết : "Anh em cho t�i một c�i quần, v� quần t�i cũ, phải đ�n nhiều đ� r�ch n�t. Cũng xin gửi cho t�i một c�i khăn để khi t�i chết, c� c�i m� liệm x�c đem ch�n".

Ng�y 06.12.1861, th�y Giuse Khang được nghe bản �n trảm quyết ở kinh đ� gửi ra, th�y vui vẻ theo lịnh ra ph�p trường Năm mẫu, nơi đ� thấm m�u người cha k�nh y�u của th�y ng�y 01.11 trước đ�. sau khi bị ch�m đầu, d�n ch�ng địa phương an t�ng thi thể ngay ở ngo�i ruộng.

Năm 1867, theo lệnh của Đức cha Hy, th�y cai Hinh, anh ruột của vị tử đạo đ� dời h�i cốt em của m�nh về nh� nguyện Kẻ Mốt.

Ng�y 20.5.1906, Đức Th�nh Cha Pi� X suy t�n th�y Giuse Nguyễn Duy Khang l�n bậc Ch�n Phước. Ng�y 19-06-1988, Đức Gioan Phaol� II suy t�n ng�i l�n bậc Hiển th�nh.