LỄ TH�NH GIA NĂM A
Hc
3:2-6.12-14 ; Cl 3:12-21; Mt 2:13-15.19-23
An Phong op : Gia ��nh - Ơn Gọi N�n Th�nh
G. Nguyễn Cao Luật op : C�i N�i Đầu Ti�n L�n Đường Di Cư
Fr. Jude Siciliano, op : Ng�i chịu thương tổn v� con người
Giac�b� Phạm Văn Phượng op : Tr�ch nhiệm cha mẹ
Fx. Trần Đức Tu�n op : Xin Ch�a ch�c l�nh cho gia đ�nh ch�ng con
Đỗ Lực op : Chiếc N�i H�a B�nh
Fr Jude Siciliano, op : H�y tập Gia đ�nh n�n th�nh
Gia
��nh - Ơn Gọi N�n Th�nh
Mt 2:13-15.19-23
Thư C�l�s� trong b�i đọc 2, nhắc nhở "Anh em l� những người được Thi�n ch�a tuyển chọn, hiến th�nh v� y�u thương".
Ch�ng ta biết rằng thế giới ng�y nay đang đứng trước những nguy cơ đe dọa cuộc sống gia đ�nh. �ể c� được một đời sống gia đ�nh �m ấm hạnh ph�c, người ta đ� c� nhiều phương c�ch, c� nhiều b�i học, c� những trung t�m cố vấn về đời sống gia đ�nh. Tất cả những điều đ� đều rất tốt; nhưng l� người kit� hữu ch�ng ta c�n c� một nền tảng kh�c để hướng dẫn đời sống tron gia đ�nh : "Ch�ng ta l� những người được Thi�n Ch�a tuyển chọn, th�nh hiến v� y�u thương". Ch�nh v� thế, đời sống h�n nh�n kit� hữu được đặt nền tảng tr�n một b� t�ch, b� t�ch h�n nh�n, để cuộc h�n nh�n đ� được đặt tr�n nền tảng l� ch�nh c�i chết của Ch�a; cuộc h�n nh�n đ� nằm trong giao ước cứu độ : được ch�nh �n huệ của Thi�n Ch�a ch�c ph�c, được trở th�nh "ơn gọi" để th�nh h�a cuộc sống những ai được k�u gọi sống trong bậc h�n nh�n.
Nếu người chồng, người vợ trung t�n với điều m�nh cử h�nh khi thực hiện b� t�ch h�n nh�n; nếu những người con trong gia đ�nh � thức m�nh được Thi�n Ch�a cho sinh ra v� sống trong ơn cứu độ của Ch�a Gi�su qua b� t�ch H�n nh�n, th� mọi người trong gia đ�nh phải lu�n t�m về nền tảng nguồn mạch đ�ch thực của đời sống gia đ�nh : "ch�ng ta l� những người được Thi�n Ch�a tuyển chọn, th�nh hiến v� y�u thương"; v� ch�nh Thi�n Ch�a sẽ thực hiện giao ước Ng�i đ� k� kết trong m�u của �ức Gi�su Kit�.
Cuộc sống của Th�nh gia thất kh�ng phải l� một cuộc sống b�nh y�n, sung sướng; ngược lại, ta thấy những kh� khăn cực nhọc, những đe dọa, những tru�n chuy�n. Nhưng đ� vẫn lu�n l� một gia đ�nh th�nh, tr�n đầy hạnh ph�c v� t�nh y�u, bởi v� cuộc sống đ� lu�n được dẫn dắt bởi Th�nh � Ch�a; bởi v� th�nh Giuse v� �ức Mẹ l� những người lu�n sống trong �n nghĩa với Ch�a.
H�nh ảnh Th�nh Gia cho ch�ng ta thấy người ta c� thể sống hạnh ph�c ngay cả trong những biến động của cuộc sống, v� nhất l� c� thể n�n th�nh trong ch�nh đời sống gia đ�nh. "Ơn gọi" sống đời sống h�n nh�n cũng l� ơn gọi của Ch�a; v� Ch�a gọi l� để người kit� hữu n�n th�nh trong đời sống h�n nh�n. Ch�nh khi tr�n trọng ơn gọi n�y, ch�nh khi trung t�n với tr�ch vụ của m�nh, ch�nh khi chu to�n trọn vẹn Th�nh � của Ch�a trong ơn gọi n�y, gia đ�nh của người kit� hữu cũng trở th�nh một th�nh gia.
Lạy Ch�a Gi�su,
Xin ch�c
ph�c cho gia đ�nh ch�ng con,
v� ch�nh Ch�a đ� đặt gia đ�nh ch�ng con trong giao ước cứu độ của Ch�a.
Xin cũng
ch�c ph�c cho bao gia đ�nh
đ� kh�ng c�n một cộng đồng y�u thương hạnh ph�c;
nhưng đ� biến th�nh hỏa ngục trần gian.
Xin g�n
giữ ch�ng con trong đời sống đạo th�nh t�n v� nhiệt th�nh.
�ể ch�ng con lu�n biết
lo toan đời sống gia đ�nh của ch�ng con trong �nh s�ng đức tin.
Xin cho
ch�ng con biết nối kết đời sống gia đ�nh với t�nh y�u thương của ch�a.
�ể ch�ng con biết y�u thương như Ch�a đ� y�u thương,
biết cho đi như ch�nh Ch�a đ� cho cả cuộc sống của Ch�a,
biết tha thứ như ch�nh ch�a đ� tha thứ mu�n ng�n tội lỗi của con người.
Lạy Ch�a
Gi�su, trong lễ tế hằng ng�y tr�n b�n thờ,
ch�ng con xin d�ng gia đ�nh của ch�ng con tr�n đĩa th�nh,
xin Ch�a biến t�nh y�u dễ t�n phai v� tẻ nhạt của ch�ng con
th�nh t�nh y�u bền vững v� nồng n�n của ch�a.
C�i N�i Đầu Ti�n L�n Đường Di Cư
Mt 2:13-15.19-23
Tin Mừng th�nh M�t-th�u thuật lại chuyến đi sang Ai-cập, tiếp đ� l� cuộc s�t hại c�c trẻ em v� tội, v� ng�y trở về Na-da-r�t.
Theo chiều hướng đ� chọn, th�nh M�t-th�u tiếp tục giới thiệu �ức Gi�su trong sự lệ thuộc v�o th�nh Giuse, người gia trưởng hợp ph�p, người c�ng ch�nh lu�n l�m theo th�nh � Thi�n Ch�a, mặc d� � n�y chỉ được truyền lại trong u tối của những giấc mơ. Thế nhưng, th�nh Giuse kh�ng ho�i nghi, l�ng tin của Người vẫn vững v�ng : l�c đi cũng như l�c về, th�nh Giuse đ� mau mắn chỗi dậy, đem Con Trẻ v� Mẹ Người l�n đường.
Trong tr�nh thuật n�y, Con Trẻ giữ địa vị ưu ti�n : t�c giả muốn l�m nổi bật chức vị của Con Trẻ. V� c� những đe dọa từ b�n ngo�i muốn l�m hại mạng sống của Con Trẻ, cả gia đ�nh đ� phải l�n đường di cư. Một lần nữa, người ta đ� thấy thấp tho�ng b�ng d�ng của c�y thập gi�.
Theo Kinh Th�nh, cuộc di cư sang Ai-cập c� tầm quan trọng đặc biệt trong lịch sử cứu độ : nhắc lại cuộc giải tho�t khỏi Ai-cập, cũng như h�nh tr�nh vượt qua sa mạc để đi v�o đất hứa. Khi dẫn chứng lời ng�n sứ H�-s�, th�nh M�t-th�u muốn gợi ra một ch� giải s�u sắc về biến cố l�nh nạn sang Ai-cập v� trở về : lời tr�ch dẫn đ� l� ch�a kh�a để hiểu to�n bộ sứ mạng của �ức Gi�su.
Thi�n Ch�a gọi Con của Người l� �ức Gi�su từ Ai-cập về, như xưa kia đ� gọi �t-ra-en. �ức Gi�su đ� sống nơi bản th�n cuộc xuất h�nh của d�n �t-ra-en v� đ� đảm nhận tất cả lịch sử �t-ra-en. �ức Gi�su ch�nh l� �t-ra-en mới, Người mang lấy tất cả những g� d�n �t-ra-en đ� trải qua, đặc biệt l� việc xuất h�nh khỏi Ai-cập.
K�m theo đ�, gia đ�nh của �ức Gi�su l� biểu tượng cho "số c�n s�t lại" như lời ng�n sứ X�-ph�-ni-a. Gia đ�nh n�y c� li�n hệ chặt chẽ với Thi�n Ch�a, v� l�m t�i hiện lịch sử của �t-ra-en.
Nh�n s�u hơn, việc �ức Gi�su từ Ai-cập trở về c�n l� một cuộc xuất h�nh c�nh chung. Với �ức Gi�su, một �t-ra-en đ�ch thực được th�nh h�nh, đ� l� Gi�o Hội. Cả nh�n loại đều được mời gọi l�n đường đi về �ất Hứa, bỏ lại sau lưng đất Ai-cập, l� đất của n� lệ, của �p bức, của tội lỗi, để bước v�o v�ng đất tự do, chan h�a �nh s�ng. Trong cuộc xuất h�nh n�y, �ức Gi�su l� người dẫn đầu, l� M�-s� mới. Người sẽ đi đến c�ng, v� đưa tất cả những ai đi theo Người về tới �ất Hứa. �ức Gi�su kh�ng chỉ hướng dẫn, Người c�n đi t�m kiếm con người ở những v�ng u tối của qu� khứ, của tội lỗi, để dẫn đưa họ v�o �nh s�ng rạng ngời của Thi�n Ch�a.
Phi�u Lưu Trong Tin Tưởng
Trong tr�nh thuật Tin Mừng h�m nay, một lần nữa, vai tr� của th�nh Giuse vẫn c� t�nh c�ch quyết định với ba lần được b�o mộng. Trong hai lần b�o mộng đầu, th�nh Giuse được hướng dẫn để đưa �ức Gi�su đi l�nh nạn v� trở về. Như ch�ng ta vừa n�i, đ� l� h�nh ảnh của d�n �t-ra-en : Con Trẻ được đưa ra khỏi qu� hương v� trở về băng qua sa mạc. Th�nh Giuse đ� đem lại cho sự hiện diện của �ức Gi�su một chiều k�ch x� hội qua việc đưa Người hội nhập v�o lịch sử của cha �ng, lịch sử của to�n d�n.
C�n lần b�o mộng thứ ba lại kh�c. Sứ thần kh�ng xuất hiện, th�nh Giuse tự quyết định lấy về tương lai của gia đ�nh : khởi đầu một cuộc sống giữa l�ng x� hội.
Qua những c�u chuyện như thế, người ta thấy được th�nh Giuse l� con người kh�ng n�i, nhưng h�nh động. V� trong khi h�nh động, th�nh Giuse kh�ng theo � ri�ng m�nh, cũng kh�ng h�nh động chỉ để bảo vệ gia đ�nh ri�ng của m�nh theo khuynh hướng tự nhi�n của một con người, ngược lại, th�nh nh�n lu�n tu�n phục chỉ thị của Thi�n Ch�a v� tin rằng t�nh thương của Thi�n Ch�a quan ph�ng lu�n dẫn đưa bước đường của con người tới chỗ an to�n.
�ể l�m được như thế, th�nh Giuse đ� phải vượt l�n tr�n sự sợ h�i thường t�nh trước những biến cố lạ l�ng. Tu�n phục trong phi�u lưu. Phi�u lưu trong tin tưởng.
Quyết định của th�nh Giuse đưa gia đ�nh về tr� ngụ tại Na-da-r�t đ� c� ảnh hưởng tr�n to�n bộ cuộc đời của �ức Gi�su. T�n tuổi của �ức Gi�su sẽ gắn liền với ng�i l�ng nhỏ b� n�y : "�� l� �ng Gi�su con �ng Giuse, người Na-da-r�t" (Ga 1,45). V� t�n ng�i l�ng ấy c�n được gắn liền với t�n �ức Gi�su tr�n thập gi�. Ng�i l�ng qu� ấy chẳng c� g� đ�ng lưu � (x. Ga 1,46) nhưng đ� trở th�nh bất tử v� đ� gắn liền với t�n tuổi của Con Thi�n Ch�a, �ấng Cứu độ nh�n loại. Ch�nh Người đ� chọn ng�i l�ng đ� để sống những ng�y của tuổi trẻ, thời gian chuẩn bị kỹ c�ng cho sứ vụ c�ng khai sau n�y.
C�ch h�nh động của Thi�n Ch�a vẫn thế. Người chọn những điều tầm thường, chẳng ch�t gi� trị trước mặt nh�n loại, để đ�ng g�p v�o chương tr�nh lớn lao của người. Trước mặt Thi�n Ch�a, chẳng c� g� l� tầm thường; tất cả đều c� gi� trị của m�nh. C�ng khi�m tốn, c�ng nhỏ b�, lại c�ng nhận được nhiều t�nh thương của Thi�n Ch�a...
Gia ��nh H�m Nay
�� sống trong một gia đ�nh lo�i người, v� thể hiện l�ng v�ng phục, t�nh y�u thương. Người đ� sống một thời gian d�i tại gia đ�nh, cho tới tuổi trưởng th�nh. Ch�nh tại m�i trường n�y, Người đ� chuẩn bị th�nh lập c�ng đồng của c�c cộng đồng, tức l� Hội Th�nh. C� thể suy diễn rằng, m�i trường gia đ�nh đ� tạo n�n h�nh ảnh gương mẫu cũng như đem lại kinh nghiệm cho việc th�nh lập cộng đo�n m�n đệ sau n�y.
Ch�ng ta vừa nhắc đến ở tr�n l� trong tr�nh thuật n�y, Con Trẻ giữ địa vị ưu ti�n. Kh�c với mọi gia đ�nh trần gian, gia đ�nh Na-da-r�t quy tụ chung quanh Con Trẻ, chứ kh�ng phải chung quanh những người lớn. Ch�nh Con Trẻ đem lại cho gia đ�nh � nghĩa độc đ�o. To�n bộ gia đ�nh đều hướng về việc chuẩn bị cho sứ vụ của �ức Gi�su. Gia đ�nh ấy kh�ng sống cho ri�ng m�nh. Gia đ�nh ấy chỉ đạt được � nghĩa của m�nh khi gi�p Con Trẻ sống cho Thi�n Ch�a.
�ức Gi�su kh�ng chỉ sống tại gia đ�nh Na-da-r�t, nhưng từ cộng đo�n nhỏ b� ấy, Người muốn th�nh lập một đia đ�nh rộng lớn, bao gổm to�n thể nh�n loại, tức l� Hội Th�nh, l� cộng đo�n những người tin.
�iều n�y c� nghĩa l�, trong viễn tượng của Nước Trời do �ức Gi�su thực hiện, mọi thực tại trần gian đều được hiểu theo sự chuyển động mới. Ch�ng kh�ng đ�nh mất gi� trị của m�nh, nhưng được đặt v�o trong những tương quan kh�c, s�u xa hơn v� như vậy ch�ng chỉ c� t�nh tương đối. N�i c�ch kh�c, ch�ng sẽ được đ�nh gi� t�y theo mức li�n hệ với thực tại Nước Trời, với �ức Gi�su.
Ng�y nay, ch�ng ta đang sống trong một thế giới phải đối diện với cuộc nỗ tung của đời sống gia đ�nh : vấn đề gia đ�nh đang gặp phải những kh� khăn, v� đang cần được đặt lại, c� khi tận gốc. Những người ki-t� hữu ch�ng ta được mời gọi để nhắc nhở cho người kh�c về � nghĩa đ�ch thực của gia đ�nh : tầm mức lớn lao của gia đ�nh được thể hiện khi n� trở th�nh nơi chuẩn bị, nơi đ�o tạo cho một thế giới mới, cho một cộng đo�n thần linh m� Thi�n Ch�a muốn l�m n�y sinh giữa ch�ng ta.
Gia đ�nh kh�ng tự kh�p k�n nơi ch�nh m�nh, nhưng l� c�i n�i để mỗi th�nh phần trong đ� được lớn l�n, được ph�t triển, vươn tới những cộng đo�n kh�c, v� cuối c�ng l� cộng đo�n Hội Th�nh.
Tr�nh thuật của th�nh M�t-th�u đ� quan niệm gia đ�nh như một điểm bản lề giữa truyền thống v� lịch sử. Vai tr� của gia đ�nh ch�nh l� đưa đứa trẻ v�o trong một nền văn h�a, một "đẳng cấp" thi�ng li�ng. Sứ mạng của gia đ�nh l� mở ra cho Con Trẻ một tương lai, đặt Con Trẻ v�o con đường lịch sử ri�ng của m�nh, con đường của tự do.
Qua c�ch diễn tả của th�nh M�t-th�u, "Th�nh Gia Thất" l� mối d�y sự sống, đ� vượt qua c�i chết do c�c bậc vua ch�a nắm quyền b�nh, đ� đi qua sa mạc, đ� cư ngụ tại bi�n th�y của mọi miền đất Ga-li-l� của d�n ngoại, v� l� c�i n�i đầu ti�n của cộng đo�n Hội Th�nh sau n�y.
CUỘC PHI�U LƯU
Mt 2:13-15.19-23
Nh�n loại đang cho�ng v�ng v� những cảnh gia đ�nh đổ n�t. Nhiều vấn đề lớn h�m nay sẽ được giải quyết nếu bắt đầu từ gia đ�nh. Bởi vậy cần nh�n v�o gia đ�nh Nadar�t để t�m một giải ph�p tốt đẹp nhất cho những vấn nạn gia đ�nh h�m nay.
LY HƯƠNG.
�ức Gi�su đ� xuất hiện với những kh� khăn chồng chất trong một gia đ�nh.Kh� khăn lớn nhất đe dọa tới ch�nh mạng sống H�i Nhi Gi�su.Ch�nh sứ thần đ� b�o mộng cho �ng Giuse : "Vua H�r�đ� sắp t�m giết H�i Nhi đấy !" (Mt 2:13) Giữa cơn quẫn b�ch, con đường giải tho�t đ� mở ra trước mắt, khi "sứ thần Ch�a hiện ra b�o mộng cho �ng Giuse rằng: 'N�y �ng, dậy đem H�i Nhi v� mẹ Người trốn sang Ai cập, v� cứ ở đ� cho đến khi t�i b�o lại." (Mt 2:13) Thi�n Ch�a đ� can thiệp để giải tho�t ch�nh Con M�nh.
Nhưng trước ti�n, H�i Nhi c� thể tho�t nạn v� vui hưởng những ng�y tự do nơi đất kh�ch qu� người kh�ng, nếu �ng Giuse kh�ng v�ng lời tuyệt đối lệnh truyền đ� ? Ch�nh sự v�ng lời đ� dẫn đến cuộc sống an vui v� tự do. �ng v�ng lời bồng bế gia đ�nh l�a bỏ qu� hương, vượt bi�n sang Ai cập. Sẽ c� ng�y trở về qu� cha đất tổ. Nhưng ra đi hay trở về kh�ng quan trọng. Quan trọng l� l�m sao nhận ra v� tu�n h�nh Th�nh �.Thực tế �ng Giuse đ� c�ng gia đ�nh ở lại Ai cập cho đến khi vua H�r�đ� băng h�." (Mt 2:15) Sống nơi đất kh�ch, bao giờ �ng cũng �m giấc mộng hồi hương. Chỉ c� nơi qu� hương, con người mới đ�ch thực sống cuộc sống của m�nh. Ngo�i qu� hương chỉ l� n� lệ, xa lạ, tăm tối.
Giữa cảnh tha hương, �ng Giuse chỉ c� một kim chỉ nam duy nhất l� Th�nh � Thi�n Ch�a. Bởi vậy, khi nhận được lệnh sứ thần, "�ng liền trỗi dậy đưa H�i Nhi v� mẹ Người về đất �traen," (Mt 2:21) "để ứng nghiệm lời Ch�a ph�n xưa qua miệng ng�n sứ : Ta đ� gọi con Ta ra khỏi Ai cập," (Mt 2:15; Hs 11:1) tho�t miền đất đầy b�ng tối tử thần. Từ một kinh nghiệm cứu �traen D�n Ch�a tho�t �ch n� lệ Ai cập, "th�nh Math�u muốn cho thấy �ức Gi�su l� người khởi đầu t�i thiết to�n thể d�n tộc �traen như một cuộc xuất h�nh mới đầy l� tưỡng (x. Mt 19:28; 21:43)Việc trốn chạy n�y l� một cuộc xuất h�nh mới với một t�n M�s� vĩ đại hơn." (The New Jerome Biblical Commentary 1990:636)Tương lai đang mở ra cho nh�n loại �
Khi về đến qu� cha đất tổ, "v� nghe biết �ckh�lao đ� kế vị vua cha l� H�r�đ�, cai trị miền Giuđ�, n�n �ng sợ kh�ng d�m về đ�." (Mt 2:22) Một quyết định sai lầm l�c n�y sẽ dẫn đến những hậu quả khốc hại cho H�i Nhi. �ng Giuse đang đứng trước ng� ba đường. Giữa l�c �ng hoang mang như thế, "được b�o mộng, �ng lui về miền Galil�." (Mt 2:22) Trong ho�n cảnh n�o, �ng cũng quyết định dựa tr�n Th�nh �. Kh�ng phải �ng kh�ng đủ trưởng th�nh. D� c� th�u thập đủ tin tức, �ng cũng dựa v�o �ấng kh�n ngoan tuyệt đối để khỏi �n hận về sau. Cuối c�ng theo hướng Th�nh �, �ng đ� đưa gia đ�nh "đến ở tại một th�nh kia gọi l� Nadar�t." (Mt 2:23) Trong đường lối Thi�n Ch�a quan ph�ng, thời ấy vua Herod Antipas đang x�y thủ đ� tại Sepphoris, một th�nh gi�p ranh Nadar�t. Theo kh�n ngoan tự nhi�n, �ng Giuse đ� chọn Nadar�t l�m nơi cư tr� cho gia đ�nh. Chắc chắn ở đ� �ng c� thể thoải m�i kiếm kế sinh nhai nu�i sốnggia đ�nh v� bảo đảm cho tương lai cậu b� Gi�su (x.The New Jerome Biblical Commentary 1990:636)
Th�nh � đ� hướng dẫn �ng Giuse chọn Nadar�t "để ứng nghiệm lời đ� ph�n qua miệng c�c ng�n sứ rằng : Người sẽ được gọi l� người Nadar�t." (Mt 2:23) Viết thế, th�nh Math�u "�m chỉ �ức Gi�su l� 'người được th�nh hiến' trong d�ng tộc Samson v� Samuel. Nếu vậy, c� thể th�nh Math�u muốn n�i �ức Gi�su đầy sức mạnh để cứu độ d�n Người." (The New Jerome Biblical Commentary 1990:636) Th�nh Giuse quả thật đ� được Thi�n Ch�a tuyển chọn đặc biệt trong c�ng tr�nh cứu mu�n d�n.
GIA ��NH TRONG SỨ MẠNG CỨU �Ộ.
Cũng như th�nh Giuse, ch�ng ta "l� những người được Thi�n Ch�a tuyển lựa, hiến th�nh v� y�u thương" (Cl 3:12)để ho�n th�nh sứ mạng lớn lao trong gia đ�nh.Gia đ�nh kh�ng phải l� một nơi n�u ẩn của những con người tầm thường với những việc kh�ng t�n. Theo � định Thi�n Ch�a quan ph�ng, gia đ�nh l� h�nh ảnh sống động nhất diễn tả tất cả khả năng s�ng tạo v� cứu độ của Thi�n Ch�a. "T�nh cha v� mẹ, theo � muốn của Thi�n Ch�a, được đặt trong mối tương quan th�ng phần v�o quyền s�ng tạo của Thi�n Ch�a, v� do đ�, c� một quan hệ hỗ tương nội tại." (�GH Gioan Phaol� II : VietCatholic News, 23/9/2000) Kh�ng c� gia đ�nh, con người kh�ng thể ho�n th�nh sứ mạng s�ng tạo đ�.
Muốn ho�n th�nh sứ mạng cứu độ,con người phải "c� l�ng thương cảm, nh�n hậu, khi�m nhu, hiền h�a v� nhẫn nại, chịu đựng v� tha thứ cho nhau." (Cl 3:13)Nghĩa l� trong m�i trương nhỏ b� đ�, con người cũng c� thể t�m được đầy dẫy những cơ hội l�m chứng cho Thi�n Ch�a. Nếu cứ luẩn quẩn với c�i t�i, con người sẽ kh�ng t�m được lối tho�t v� kh�ng thể ho�n th�nh sứ mạng cứu độ. Nhưng nếu c� c�i nh�n của th�nh Giuse, họ sẽ thấy "c�i t�i l� c�i đ�ng gh�t."��ng gh�t v� trong ngữ học Việt Nam "T�I" chỉ được gh�p với ba dấu sắc, huyền v� nặng: TỐI, TỒI, TỘI. ��ng khung trong c�i t�i l� ch�m v�o c�i u tối. Trong đ� chỉ thấy những chuyện tồi bại v� tội lỗi.Khi n�o tho�t được c�i t�i, con người sẽ thật sự t�m được �nh s�ng, sự thật v� sự sống. ��ng thế "ai đi ban ng�y th� kh�ng vấp ng�, v� thấy �nh s�ng của thế gian n�y. C�n ai đi ban đ�m, th� vấp ng� v� kh�ng c� �nh s�ng nơi m�nh !" (Ga 11:9) �nh s�ng �ức Gi�su đem tới l� t�nh y�u Thi�n Ch�a. Bởi đ�, muốn sống hạnh ph�c, "anh em phải c� l�ng b�c �i : đ� l� mối d�y li�n kết tuyệt hảo," (Cl 3:14) nguồn mạch s�ng tạo v� sức mạnh cứu độ của Thi�n Ch�a.
Mối d�y b�c �i đ� kh�ng chỉ li�n kết mọi phần tử gia đ�nh, nhưng c�n kết hiệp họ với Thi�n Ch�a. Thực vậy, "gia đ�nh Kit� hữu được k�u gọi l�m cho thi�n hạ thấy m�nh l� một nơi cầu nguyện chung, khi cầu nguyện như vậy, trong tự do của người con, người ta thưa chuyện với Thi�n Ch�a bằng c�ch gọi Người với c�i t�n tr�u mến "Lạy Cha ch�ng con". Ch�a Th�nh Thần gi�p ch�ng ta kh�m ph� gương mặt của Ch�a Cha như kiểu mẫu trọn vẹn của t�nh Cha trong gia đ�nh." (�GH Gioan Phaol� II : VietCatholic News, 10/10/2000)Th�nh Giuse đ� họa lại trọn vẹn h�nh ảnh Ch�a Cha để cho mọi người cha biết c�ch ứng xử trong những l�c gia đ�nh gặp thử th�ch.
H�nh ảnh người cha trong gia đ�nh Nadar�t chắc chắn đ� in s�uv�o t�m khảm �ức Gi�su trong suốt thời gian ẩn dật. Ch�nh nhờ những năm th�ng sống dưới sự che chở của Th�nh Giuse, �ức Gi�su đ� học được c�ch phục vụ mọi người. Thật vậy, "Ch�a cứu chuộc từng sống ẩn dật tại Nazareth trong phần lớn đời Ng�i, về mặt 'con người',Người đ� 'tu�n phục'(Lc 2, 51), �ức Maria mẹ Ng�i v� Th�nh Giuse người thợ mộc. �ức 'tu�n phục' thảo hiền n�y lại chẳng l� biểu lộ đầu ti�n sự v�ng phục Cha Người 'cho đến chết' (Ph 2, 8), nhờ đ� Người đ� cứu chuộc thế gian sao ?" (�GH Gioan Phaol� II : VietCatholic News,23/9/2000)
Ch�nh trong m�i trường t�nh y�u đ�, �ức Gi�su đ� học nơi th�n phụ Giuse tất cả gương cương nghị trong khi thi h�nh Th�nh � Thi�n Ch�a. Quả thực, từ khi chấp nhận cưới �ức Maria, th�nh Giuse đ� "liều nhắm mắt đưa ch�n." Trong cuộc phi�u lưu đ�, c�ng với �ức Maria, th�nh nh�n chỉ biết sống cho �ức Gi�su, mở đường cho một d�n mới, một d�n nhiệt th�nh l�m điều thiện v� kh�ng ngừng tranh đấu chống lại mọi cảnh n� lệ, �p bức v� tội lỗi. Ch�nh �ức Gi�su, nhờ b�n tay Mẹ Maria v� th�nh Giuse, sẽ dẫn mu�n d�n về �ất Hứa chan h�a �nh s�ng v� sự sống.
Ng�i chịu thương tổn v�
con người
Mt
2:13-15.19-23
Thưa qu� vị.
Ở bang California nước Mỹ, c� đ�i vợ chồng gi�, �ng l�m nghề l�i xe, b� thợ may v� nội trợ. Họ c� 4 người con đang lớn. Một h�m �ng đi chơi về mang theo mấy b� dưa cải. �ng đưa cho b� v� bảo b� rửa sạch muối dưa v� n� l� giống rau cải đặc biệt. B� muối được mấy hũ, mang ra ăn thử. Quả nhi�n giống dưa rất ngon. �ng b� mang biếu h�ng x�m l�ng giềng để c�ng thưởng thức. Từ ấy �ng bỏ nghề l�i xe, đi thu thập v� nghi�n cứu c�c loại dưa ngon. Ở nh� b� cũng bỏ nghề thợ may, chăm ch� v�o việc cải tiến c�ch muối dưa. �t l�u sau cả v�ng biết tiếng nghề trồng dưa v� muối dưa của hai �ng b�. Họ tới tấp l�i xe đến mua. Hai �ng b� trở n�n gi�u c�. Nhưng tuổi đời đ� lớn, hai �ng b� trở về gi�, rồi �ng mất, b� buồn b� mấy th�ng trời bỏ cả nghề muối dưa.
Thấy mẹ c� đơn v� u sầu, bốn người con x�m lại b�n với nhau lại trồng dưa để mẹ c� dưa muối cho khu�y khoả những ng�y c�n lại. Họ nhất tr� kh�i phục vườn dưa cũ của cha. Thấy thế người mẹ can ngăn c�c con m� rằng : �Mẹ đ�u c� th�ch muối dưa, nghề của mẹ l� may v�. Ba ch�ng con th�ch trồng dưa n�n mẹ phải chiều ba m� học muối dưa !� Người con �t liền đứng dậy bật m� : �Em đ� trồng dưa với ba, em biết, ba đ�u c� th�ch trồng dưa, ba th�ch l�i xe, nhưng v� mẹ th�ch muối dưa, n�n ba trồng để mẹ c� dưa muối.�
L�c ấy cả nh� mới vỡ lẽ, họ đ� hy sinh cho sở th�ch của nhau trọn cuộc đời. H�m nay l� ng�y lễ th�nh ho� gia đ�nh, hẳn qu� vị kh�m phục gương s�ng của hai �ng b� đ�. Nhưng những tin tức từ Afghanistan dưới chế độ Taliban đối xử t�n bạo với phụ nữ khiến cả thế giới r�ng m�nh sợ h�i v� kh�ng hiểu nổi. Kh�ng ri�ng g� Afghanistan, nhiều quốc gia tr�n thế giới vẫn c�n n�o trạng v� h�nh động d� man với nữ giới. Họ gồm hơn một nửa d�n số. B�i đọc thứ hai trong th�nh lễ h�m nay cũng c� khi g�y n�n hiểu lầm �Người vợ h�y phục t�ng chồng, như thế mới xứng đ�ng l� người thuộc về Ch�a.�
Những người c� đầu �c trọng nam khinh nữ sẽ suy nghĩ : �� ra thế đấy, kinh Coran, Kinh th�nh, đều b�nh vực quyền lợi ph�i mạnh, đ�n b� phải phục t�ng đ�n �ng�. Tại gia t�ng phụ, xuất gi� t�ng phu, phu tử t�ng tử. Họ cố t�nh qu�n đi phần thứ hai của c�u văn : �Người chồng h�y y�u thương, chứ đừng cay nghiệt với vợ.� Thực ra, b�i n�y được chọn v� những đức t�nh gia đ�nh m� th�nh Phaol� muốn c�c cộng đo�n Kit� hữu phải c�. Đ� l� l�ng thương cảm, nh�n hậu, khi�m nhu, hiền ho� v� nhẫn nại.
Th�nh Phaol� muốn d�ng những từ đ� để giải quyết v�i vấn đề gi�o l� v� lu�n l� trong cộng đồng t�n hữu th�nh C�l�s�. C� biệt l� vấn đề g� th� kh�ng thuộc nội dung th�nh lễ h�m nay. Nhưng một từ m� ch�ng ta kh�ng thể qu�n : �Tr�n hết mọi sự, anh em h�y mặc lấy đức b�c �i� (3,14). C�u n�y căn bản để sống th�nh thiện, gương mẫu d� l� trong gia đ�nh hay gi�o hội địa phương. N� nghe gần gần như chiếc �o rửa tội. �Anh em h�y mặc lấy Ch�a Kit�� (Gl 3, 27). Tức đời sống mới trong Thi�n Ch�a. Nhưng tự th�n ch�ng ta chẳng thể sống c�c nh�n đức tr�n đ�y. Nguồn mạch của ch�ng v� của sự hối cải tổng qu�t mọi người phải c�, l� Đức Kit� hằng sống. Ng�i hoạt động trong ch�ng ta. Ch�ng ta chỉ c� thể �mặc lấy� đức b�c �i, thương cảm, khi�m nhượng, hiền ho�, nhẫn nại khi ch�ng ta �mặc lấy� Đức Kit�. Suy niệm những nh�n đức th�nh Phaol� kể ra trong th�nh lễ, hẳn mỗi người phải tự hỏi : �Gia đ�nh t�i c�n thiếu những nh�n đức n�o ? Tha thứ ? Rộng lượng ? Ki�n nhẫn ? Thương cảm hay tử tế ? V� ch�ng ta cần phải trả lời ngay trước mặt Ch�a, trước mặt cộng đo�n để cho th�nh lễ trọn phần th�nh thiện !
Như vậy mỗi khi cử h�nh phụng vụ, lời Ch�a Kit� lại cư ngụ dồi d�o trong anh chị em. Anh chị em lại được l�nh nhận lời ban sự sống, lời hằng sống, lời đổi mới cuộc đời ch�ng ta. N�i c�ch kh�c, sự hiện diện của Ch�a Gi�su phục sinh rất sống động v� thực tế. Với Ng�i ch�ng ta được th�c đẩy sống trọn l�nh hơn v� đem cả t�m hồn m� ca h�t cảm tạ Thi�n Ch�a Cha (3,17). Với những tư tưởng n�y, th�nh Phaol� muốn l�m dịu bớt t�nh gay go trong cộng đồng t�n hữu C�l�s�.
Thực ra đối với ng�i, trong đức Kit� kh�ng c�n đ�n �ng hay đ�n b�, n� lệ hay tự do, Hy lạp hay Do th�i (Gl 3,28). Tất cả đều đang hướng về Đức Kit�, chẳng bao l�u nữa sẽ quang l�m. Con t�u hội th�nh đang chao đảo, tại sao lại c�n l�m cho n� tệ hơn.
Đ�ng thế, ch�ng ta mừng lễ Gi�ng sinh trong tiếng ồn �o của ca h�t, bu�n b�n, kịch nghệ, TV, Radio, CD, v.v� trong khi th�nh gia lại phải chạy trốn sự t�n s�t của H�r�đ�. Thi�n ni�n kỷ thứ ba chưa được tr�n một tuổi, th� bao nhi�u tai hoạ đ� dồn dập ập tới. Thi�n tai, b�o lụt, chiến tranh, khủng bố, to� th�p đ�i thương mại quốc tế trong một giờ đồng hồ bị sập đ� chết hơn ba ng�n người. Lầu năm g�c cũng tan hoang đốt ch�y cả v�ng trời Washington DC. Đ�ng như Cao B� Qu�t đ� m� tả (đ� mang tiếng kh�c bưng đầu m� ra) �Đời c� vui sao chẳng cười kh� ?� Trong b�i Ph�c �m h�m nay, th�nh Matth�o đ� cho ch�ng ta biết mặt kh�c của cuộc đời, một thực tế cay đắng m� con người thường đối xử với nhau. Nếu như phụng vụ kh�ng bỏ phần giữa c�u truyện, th� ch�ng ta c� cả một bức tranh t�n nhẫn của H�r�đ�. �ng s�t hại một t� trẻ thơ v� sợ h�i Ch�a H�i Đồng.
Việc l�m của H�r�đ� chưa chấm dứt, n� c�n tiếp tục từ hai ng�n năm nay. N� �p bức v� t�n ph� những người v� tội, những gia đ�nh hiền l�nh khắp thế gian. Xin h�y tưởng tượng nỗi sợ h�i của những gia đ�nh thất nghiệp, những người phải di tản v� chiến cuộc, những n�ng d�n bị xua đuổi ra khỏi ruộng nương, l�ng mạc để lấy chỗ x�y dựng c�c nh� m�y mới� cuộc sống của họ cũng bấp b�nh như th�nh gia khi trốn sang Ai Cập.
Số phận long đong của Ch�a Gi�su l� li�n tục, từ l�c sinh ra cho đến chết. Tr�nh thuật h�m nay của th�nh Matth�o về tuổi thơ của Ch�a Gi�su đ� l� một bi kịch v� đ� c� đầy đủ yếu tố để ch�ng ta dự đo�n được kết th�c thảm khốc. Nhưng Ng�i kh�ng trốn chạy, sau n�y khi bắt đầu sứ mệnh, ma quỷ trong hoang địa c�m dỗ Ng�i đi theo con đường kh�c, dễ d�i hơn, �t nhọc nhằn khốn khổ hơn, bằng c�c ph�p lạ, bằng c�ch k�u cầu Cha Ng�i gi�p đỡ : �Bởi lẽ Thi�n Ch�a sẽ truyền lệnh cho c�c thi�n thần n�ng đỡ �ng, kh�ng để cho ch�n �ng vấp ng� (Mt 4,6). Nhưng th�nh Matth�o đ� lưu � rằng : Đ� kh�ng phải l� chương tr�nh của Thi�n Ch�a. Ng�i ho�n to�n chỉ đạo cho Ch�a Gi�su phải dấn th�n v�o mọi ng�c ng�ch của cuộc sống nh�n sinh, kể cả vật lộn, kiệt quệ v� chết ch�c. Ng�i kh�ng xuống trần như một kh�ch du lịch, chụp h�nh, thăm hỏi thổ d�n, chơi đ�a, tắm biển rồi trở về nghỉ ngơi trong c�c kh�ch sạn sang trọng đầy đủ tiện nghi mặc cho thi�n hạ chịu đựng những kh� khăn h�ng ng�y. Ng�i thực sự chia sẻ số phận nặng nề của con người, ngoại trừ tội lỗi.
Viết như thế để ch�ng ta đừng l�ng mạn ho� gia đ�nh th�nh gia như l� một gia đ�nh ho�n hảo x�t về mặt vật chất. Gia đ�nh đ� l� một gia đ�nh l�nh đ�nh ngh�o khổ đang chạy trốn b�n tay nghiền n�t của bạo ch�a H�r�đ�.
M�a n�y, gia đ�nh n�y l�m gương mẫu th�nh thiện kh�ng phải l� v� được trưng b�y trang trọng trong ph�ng kh�ch mỗi nh� như Radio, TV, v� c�c b�i ca h�t xưng tụng, nhưng l� v� Thi�n Ch�a hiện diện. Cũng như Ng�i hiện diện trong mỗi cuộc đời ch�ng ta, trong mỗi gia đ�nh ch�ng ta. Ng�i chạy trốn xuống Ai cập với th�nh gia v� Ng�i cũng chạy trốn ngh�o đ�i, bệnh tật với ng�n vạn gia đ�nh tr�n thế giới.
Vậy th� trong c�c lời cầu xin của th�nh lễ h�m nay, ch�ng ta cũng phải nhớ đến c�c gia đ�nh đau khổ đ�. Con số l�n đến h�ng trăm triệu, chưa kể c�c trẻ em Afghanistan, Israel, Somali. Ch�ng chưa hề � thức được tại sao ch�ng lại phải chịu khổ, chịu chết tất tưởi. Ch�ng ta cầu xin cho ch�ng được gặp những b�n tay nh�n �i, t�m thấy qu� hương mới, m�i nh� mới. Đ� l� � nghĩa của từ Emmanuel, rất cụ thể trong mỗi số phận con người, ch�ng ta chờ đợi Ch�a v� Ng�i thể hiện trong cuộc đời ch�ng ta, thực sự ở với ch�ng ta như th�nh Phaol� n�i : �Ng�i đ� ho�n to�n tr�t bỏ vinh quang, mặc lấy th�n n� lệ, trở n�n giống ph�m nh�n, sống như người trần thế� (Pl 2,7). Ng�i chịu thương tổn v� lo�i người, chịu đ�y ải v� chết ch�c v� lo�i người.
Tuy nhi�n, ch�ng ta kh�ng được ph�p yếm thế, thất vọng. B�i ca Alleluia phải l� b�i ca ri�ng của người t�n hữu. Tr�i tim của Thi�n Ch�a vẫn l� tr�i tim của người Cha, đầy y�u thương v� nh�n �i. Sau khi H�r�đ� băng h�, Ng�i gọi Con Ng�i từ Ai Cập trở về. Sau khi chịu chết tr�n c�y thập tự, Ng�i đ� cho Con Ng�i trỗi dậy vinh quang. Sau những nhọc nhằn kh� khăn ở thế gian n�y, hạnh ph�c v� bi�n sẽ chiếu toả tr�n mọi gương mặt c�c t�n hữu. Vậy th� lễ th�nh gia giữ một gi� trị vĩnh viễn trong mỗi t�m hồn, mỗi gia đ�nh, v� to�n thể Gi�o Hội. Amen. Alleluia.
Tr�ch nhiệm cha mẹ
(Mt
2,13-15.19-23)
Những vụ �n li�n tục xảy ra tr�n địa b�n th�nh phố, cũng như tr�n c�c tỉnh th�nh trong cả nước, m� thủ phạm đa phần l� thanh thiếu ni�n, đang l�m cho giới hữu tr�ch v� những người c� tr�ch nhiệm quan t�m suy nghĩ. Quả thực, c� lẽ chưa bao giờ những vụ �n h�nh sự, thậm ch� l� những vụ trọng �n, m� thủ phạm l� thanh thiếu ni�n, chiếm tỉ lệ cao như hiện nay. T�nh trạng n�y kh�ng phải chỉ xảy ra ở Việt Nam, m� hầu như quốc gia n�o cũng đang phải đối mặt. C� thể n�i vấn đề thanh thiếu ni�n phạm ph�p đang l�m đau đầu c�c nh� chức tr�ch, l� nỗi lo �u cho c�c bậc cha mẹ, v� l� mối bận t�m của c�c nh� gi�o dục.
C� nhiều nguy�n nh�n giải th�ch t�nh trạng phạm ph�p của thanh thiếu ni�n. nhưng chưa c� cơ quan hữu tr�ch n�o ch�nh thức đưa ra những nguy�n nh�n ấy, rải r�c đ� đ�y, ch�ng ta c� thể nhận ra được một số lời giải th�ch. Hầu hết những trường hợp v� vụ việc phạm ph�p của thanh thiếu ni�n đều bắt nguồn từ sự sụp đổ hay �t l� sự lỏng lẻo trong quan hệ giữa vợ chồng hay cha mẹ.
Trường hợp của Nguyễn Ch� Hận Th� l� một th� dụ, cha đ� bỏ mẹ l�c Hận Th� mới được ba th�ng tuổi. Đ� cũng l� t�nh trạng gia đ�nh của một số th�nh vi�n trong c�c băng đảng cướp giật, bu�n b�n v� sử dụng H�-r�-in m� c�ng an đ� triệt ph� trong thời gian gần đ�y. Điều đ�ng n�i l� hậu quả của sự sụp đổ n�y lại tr�t l�n đầu những đứa b� v� tội. Mẹ của Nguyễn Ch� Hận Th� đ� giải th�ch v� sao t�n em được đặt như vậy, em kh�ng c�n vinh dự l� hoa tr�i của t�nh y�u m� đ� trở n�n dấu hiệu, n�n bằng chứng �ch� hận th�� của mẹ đối với cha.
Nhiều bậc cha mẹ ng�y nay vo tr�n bổn phận của m�nh v�o vấn đề kinh tế. Họ tưởng rằng khi cung cấp cho con c�i đầy đủ những nhu cầu về tiền bạc, l� c� thể, hoặc chắc chắn đ� cung cấp cho con c�i ch�a kh�a giải quyết hết mọi vấn đề, �c� tiền mua ti�n cũng được�, huống hồ những vấn đề kh�c từ cuộc sống. Thế nhưng sự thật đ�u phải đơn giản như vậy. Những g� từ cuộc sống đ� bao lần chứng minh, đ� chỉ l� một lối lập luận cường điệu, m�o m� v� n�ng cạn. Con c�i, ngo�i c�i ăn c�i mặc, c�n c� biết bao điều kh�c nữa, thế m� kh�ng �t bậc cha mẹ qu�n mất tr�ch nhiệm n�y. Nh�n ng�y lễ Th�nh Gia h�m nay, xin gợi � chia sẻ một �t điều về vấn đề tr�ch nhiệm của cha mẹ đối với con c�i.
Đối với những bậc cha mẹ, điều chắc chắn l� họ sẽ phải trả lẽ về những bổn hận v� tr�ch nhiệm của họ trong vai tr� l�m cha l�m mẹ của m�nh. Bổn phận ấy l� tạo n�n con c�i về phần x�c v� nu�i nấng cho ch�ng lớn l�n. Tr�ch nhiệm ấy l� hướng dẫn v� gi�o dục con c�i n�n những con người. c� một điều kh� mỉa mai l� mối bận t�m v� sự đầu tư cho kh�u tr�ch nhiệm n�y thường bị thả nổi hoặc giản lược đến kh�ng bằng nhu cầu cơm �o.
Chẳng hạn, ch�ng ta thấy c� một n�t chung trong c�c vụ �n phạm ph�p của thanh thiếu ni�n, đ� l� nhiều thủ phạm xuất th�n từ những gia đ�nh c� chức c� quyền, từ những gia đ�nh gi�u c�. Khi bị bắt, phương tiện đi lại của ch�ng l� những loại xe đắt tiền, v� trong t�i ngo�i số tiền mặt nhiều đến kinh ngạc, c�n c� cả ngoại tệ v� điện thoại di động cao cấp. Khi được hỏi, một trong số h�ng trăm thanh ni�n bị bắt v� tội mua b�n v� sử dụng H�-r�-in tại T�n B�nh, đ� trả lời tỉnh bơ : �Tiền n�y l� mẹ cho để bỏ t�i ti�u vặt�. C�u trả lời n�y l� bằng chứng cho thấy nhiều bậc cha mẹ đ� sai lầm tai hại khi nghĩ rằng : thương con l� thỏa m�n đầy đủ những g� ch�ng y�u cầu v� chu cấp cho ch�ng nhiều tiền m� kh�ng hề quan t�m ch�ng sẽ sử dụng những đồng tiền đ� v�o mục đ�ch g� v� th�i độ của ch�ng trước đồng tiền ra sao ?
Người ta thường n�i : �Tiền bạc l� t�n đầy tớ tốt, nhưng lại l� �ng chủ xấu�. Ai m� chả biết �ng chủ xấu thường b�y ra trước mặt những con thi�u th�n non dạ non l�ng nhiều cạm bẫy mang d�ng vẻ hấp dẫn, h�o nho�ng v� l�i cuốn. C�c bậc cha mẹ kh�ng thể v� can v� quan niệm sai lầm v� c�ch h�nh sử v� tr�ch nhiệm như vậy. Lo cho con c�i n�n người, chuẩn bị cho ch�ng một h�nh trang t�m thể l� l� một bổn phận kh�ng thể thiếu. Bổn phận ấy kh�ng thể nhờ tiền bạc l�m thay được, nhất l� khi những đồng tiền ấy c� được từ những nguồn thu bất ch�nh.
B�n cạnh những cha mẹ đ�ng tr�ch ấy, vẫn c�n những bậc cha mẹ quan niệm một c�ch đ�ng đắn rằng : �Để lại cho con một rương v�ng, kh�ng bằng để lại cho con một quyển s�ch qu��. Quyển s�ch ấy c� thể đơn giản l� một nghề lao động ch�n ch�nh, bởi v� �nhất nghệ tinh nhất th�n vinh�. Ở tầm cao hơn, quyển s�ch ấy c� thể chứa đựng nhiều điều hay, lẽ phải, những chuẩn mực n�n theo, những l�nh vực n�n l�m để con người sống, suy nghĩ v� h�nh động thế n�o cho đ�ng với phẩm gi� của một con người. Ở tầm cao hơn nữa, l� những chiều k�ch bao la của kiến thức, của tư duy. Gia sản tinh thần của nh�n loại đẹp hơn, lớn hơn l� nhờ c� nhiều người v�o được v�ng trời n�y v� triển nở được trong đ�.
Tuy nhi�n, để c�i đức lại cho con c�i mới ch�nh l� đỉnh điểm của những g� tốt đẹp v� cao qu� nhất m� cha mẹ c� thể l�m cho con c�i. Điều đ� c� nghĩa l� trong khi thi h�nh bổn phận v� thi�n chức l�m cha l�m mẹ, những người cha người mẹ ấy biết trước hết phải gi�o dục ch�nh bản th�n m�nh, bởi một lẽ rất đơn giản : �Thượng bất ch�nh th� hạ tắc loạn� v� �Kh�ng ai c� thể cho c�i m�nh kh�ng c�, cha mẹ h�y trở n�n người để con c�i trở n�n người, cha mẹ thế n�o th� con c�i sẽ như thế.
Nh�n dưới g�c cạnh tr�n, th� gia đ�nh với con c�i ở trong đ� được v� như con t�u đang lướt s�ng tr�n biển đời trần thế, cần c� vị thuyền trưởng t�i ba v� dũng cảm l� cha mẹ. Con t�u gia đ�nh c� tới bến an b�nh, nghĩa l� con c�i sau n�y c� trở th�nh người trưởng th�nh v� hữu �ch cho x� hội v� Gi�o Hội, th� cũng t�y thuộc v�o c�ng tr�nh gi�o dục mang t�nh chất gương mẫu v� y�u thương của cha mẹ. Xin �ng b� anh chị em h�y nh�n v�o gương mẫu của Th�nh Gia : Ch�a Gi�su, Đức Maria v� th�nh Giuse, v� xin c�c ng�i hướng dẫn v� gi�p đỡ.
Xin Ch�a ch�c l�nh cho gia
đ�nh ch�ng con
(Mt
2:13-15.19-23)
Giữa bối cảnh thế giới v� x� hội đang ph�t triển kh�ng ngừng. Gi�o dục gia đ�nh được xem như l� một vấn đề của Gi�o hội. Ng�y nay, nhiều gia đ�nh đổ vỡ v� những l� xem ra chẳng đ�ng l� g�. Ch�ng ta biết rằng thế giới ng�y nay đang đứng trước nguy cơ đe dọa cuộc sống gia đ�nh.
Gia đ�nh Gi�o hội r�t gọn, l� trường dạy đức tin, l� nơi đầu ti�n con c�i nhận được sự gi�o dục, v� gia đ�nh cũng l� nơi con c�i trưởng th�nh về đời sống tinh thần v� thể chất của một con người. Đức Pio XI trong th�ng điệp về gi�o dục Kit� c� viết : �Nền gi�o dục hữu hiệu nhất v� bền bỉ nhất l� nền gi�o dục được nhận l�nh từ một gia đ�nh Kit� gi�o c� qui củ v� khu�n ph�p. Những gương l�nh của cha mẹ v� của những người trong gia đ�nh c�ng chiếu toả v� bền bỉ, th� kết quả gi�o dục c�ng lớn lao�.
Gia đ�nh Th�nh Gia c� thế n�i l� một gia đ�nh rất th�nh thiện v� gương mẫu, nhưng cũng đ� phải chịu bao đau khổ v� nghịch cảnh như bao gia đ�nh b�nh thường kh�c khi bị vua H�r�đ� t�m giết H�i Nhi, v� th�nh Giuse đ� phải đưa H�i Nhi v� Mẹ Người trốn sang Ai cập. Nhờ đ� mọi gia đ�nh Kit� hữu kh�c c� thể y�n t�m đứng vững trước những kh� khăn thử th�ch của cuộc sống. H�nh ảnh Th�nh Gia cho ch�ng ta thấy, người ta c� thể sống hạnh ph�c ngay cả trong những biến chuyển của cuộc sống, v� nhất l� c� thể n�n th�nh trong ch�nh đời sống gia đ�nh.
Ng�y nay gia đ�nh cũng bị đe doạ khi m� c� những gia đ�nh qu� ngh�o v� nợ nần, c� những gia đ�nh thiếu b�ng người cha, vắng người mẹ, c� những gia đ�nh v� qu� ngh�o, con c�i phải đi b�n v� số, đi l�m thu� l�m mướn. C� những đứa con bị bỏ rơi, bị thất học, bị lam dụng.... b�n cạnh đ� cũng c� những xung đột giữa vợ chồng, giữa cha mẹ v� con c�i. Kết quả l� nạn ph� thai, ngoại t�nh, ly dị... từ đ� gia đ�nh kh�ng c�n nơi �m ấm cho con c�i. Gia đ�nh Th�nh gia l� mẫu gương tuyệt vời cho ch�ng ta noi theo, nếu mỗi th�nh vi�n trong gia đ�nh biết hy sinh cho nhau, biết gi�p đỡ v� chia sẻ những kh� khăn cho nhau th� gia đ�nh sẽ hạnh ph�c.
Một gia đ�nh sống c� qui củ v� khu�n khổ th� đ� l� một m�i trường tốt để dạy đức tin cho con c�i. Cha mẹ phải � thức c�ng việc đ� trước ti�n l� của m�nh v� ch�nh m�nh phải chịu tr�ch nhiệm về việc gi�o dục đức tin cho con c�i trước mặt Thi�n Ch�a sau n�y. Như trong Hiến chế về Gi�o hội, C�ng Đồng Va-ti-ca-n� II đ� n�i : �Những người đầu ti�n phải lấy lời n�i v� gương s�ng m� dạy dỗ đức tin cho con c�i ch�nh l� cha mẹ �.
B�n cạnh đ�, trong đời sống gia đ�nh, ta cũng sẽ gặp thử th�ch v� đau khổ do sự thiếu t�nh thương, v� t�nh, hiểu lầm, t�nh �ch kỷ của người kh�c, thậm ch� của ch�nh những người trong gia đ�nh m�nh. Ch�nh ta cũng g�y ra những thử th�ch v� đau khổ tương tự như thế cho tha nh�n, v� cho cả những người trong gia đ�nh m�nh. Nhưng những thử th�ch đ� đều nằm trong kế hoạch của Thi�n Ch�a nhằm th�nh h�a v� tinh luyện t�nh y�u nơi bản th�n ta cũng như những người th�n trong gia đ�nh ta. Điều quan trọng l� ta phải nhận ra th�nh � Thi�n Ch�a trong những thử th�ch đ�, v� lu�n lu�n sẵn s�ng l�m theo th�nh � Ng�i. Gia đ�nh Nadar�t xưa cũng gặp rất nhiều đau khổ, nghịch cảnh như gia đ�nh ch�ng ta đ� gặp. C� biết bao ho�n cảnh khiến người trong gia đ�nh hiểu lầm nhau, tạo n�n những xung đột, v.v� l�m cho nhau đau khổ, v� đ�i buộc mọi người phải chịu đựng, tha thứ lẫn nhau. Ch�nh trong thử th�ch v� đau khổ, con người mới chứng tỏ được t�nh y�u của m�nh đối với Thi�n Ch�a v� tha nh�n, đặc biệt đối với những người trong gia đ�nh m�nh.
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể,
Đời sống gia đ�nh c� biết bao kh� khăn, thử th�ch v� đau khổ, chẳng những đến từ ngoại cảnh, từ x� hội, m� c�n đến từ ch�nh những người trong gia đ�nh. Xin cho ch�ng con nhận ra những đau khổ, những thử th�ch đ� đều l� những phương tiện Ch�a d�ng để th�nh h�a, tinh luyện t�nh y�u của bản th�n ch�ng con v� gia đ�nh ch�ng con.
Lạy Ch�a, xin Ch�a cũng ch�c l�nh cho gia đ�nh ch�ng con để mọi người lu�n được sống trong t�nh y�u Ch�a. Amen.
Chiếc
N�i H�a B�nh
(Mt
2:13-15.19-23)
Hơn bao giờ hết, ng�y nay, x� hội lẫn Gi�o hội đều ch� � v� b�n bạc nhiều đến vai tr� v� nghĩa vụ của gia đ�nh. Trong sứ điệp đầu năm 2008, �GH B�n�đict� XVI đ� nh�n gia đ�nh như một �chiếc n�i của sự sống v� t�nh y�u� hay như một �cộng đồng h�a b�nh. Thực vậy, h�nh thức hiệp th�ng đầu ti�n giữa con người với nhau ch�nh l� sự hiệp th�ng m� t�nh y�u khơi l�n giữa một người nam v� một người nữ, quyết định kết hiệp với nhau một c�ch bền vững để c�ng nhau x�y dựng một gia đ�nh mới.� (1) Nếu kh�ng c� gia đ�nh, con người kh�ng biết l�m sao học được b�i học thương y�u v� sống chung h�a b�nh với nhau.
Nhưng ch�nh gia đ�nh sẽ dựa tr�n khu�n mẫu n�o để x�y dựng cuộc sống hạnh ph�c trong t�nh y�u v� h�a b�nh, nếu kh�ng phải l� gia đ�nh Nadar�t ? Bởi vậy, ngay sau lễ Gi�ng Sinh, Gi�o Hội muốn ch�ng ta nh�n v�o gương Th�nh Gia để thấy một khu�n mẫu s�ng gi� nhất cho mọi gia đ�nh. Từ đ�, con người cũng c� thể r�t lấy những b�i học cho cuộc sống chung của nh�n loại h�m nay.
CHIẾC N�I SỰ SỐNG V� T�NH Y�U
Những bức tranh vẽ cảnh Th�nh Gia trốn sang Ai cập thật quyến rũ. �ức Maria bồng con tr�n tay, cỡi lừa do th�nh Giuse dắt đi. Nhưng thực tế chẳng đẹp t� n�o. Tin Mừng cho biết Vua H�rốt đ�i lấy mạng Ch�a Gi�su. Thấy mưu kế kẻ th�, Thi�n Ch�a Tối Cao đ� sai thi�n thần đến b�o mộng cho �ng Giuse di chuyển ... v� di chuyển thật nhanh.
Chẳng c� g� l�ng mạn khi �ng Giuse v� �ức Maria phải từ bỏ chương tr�nh về Nadar�t sống cuộc đời �m ả. C�c ng�i mong c� ng�y an cư lạc nghiệp để nu�i dạy b� thơ Gi�su. Th�nh Gia đ� trốn tho�t để t�m sự sống, phấn đấu để sống, đặc biệt quan t�m lo lắng cho H�i Nhi Gi�su b� bỏng. H�i Nhi qu� đặc biệt, n�n phải được chăm s�c v� y�u thương một c�ch kh�c thường.
Theo đường lối Thi�n Ch�a, Th�nh Giuse v� Mẹ Maria đều nhận thấy B�lem thật l� mối đe dọa lớn cho sinh mạng Người Con của c�c ng�i. Trước khi trốn tho�t, nhờ thi�n thần b�o mộng, �ng Giuse đ� chọn đ�ng hướng khi quyết định đem cả Mẹ Con �ức Maria sang Ai Cập. Cũng như �ng M�s� v� d�n Israel, Ch�a Gi�su đ� tho�t chết c�ch lạ l�ng. Như Israel, Ch�a được đưa sang Ai cập v� được k�u gọi ra khỏi nơi lưu đ�y để trở về �ất Hứa.
Trong cơn bấn loạn, nếu kh�ng c� ơn tr�n, Th�nh Giuse kh�ng thể thấy phương hướng r� r�ng . Ngay sau khi được b�o mộng, ��ng Giuse liền trỗi dậy, v� đang đ�m, đưa H�i Nhi v� Mẹ Người trốn sang Ai cập.� (Mt 2:14) Chậm một ch�t c� thể g�y nguy hiểm cho t�nh mạng H�i Nhi. Nhưng một người c� tinh thần khi�m tốn v� v�ng phục như �ng Giuse, l�m sao c� thể chậm chạp được ?! �ng đủ b�nh tĩnh v� can đảm đem cả gia đ�nh sang tr� ngụ nơi đất kh�ch qu� người.
D� ở đ�u, Th�nh Gia lu�n l� c�i n�i t�nh y�u cho H�i Nhi Gi�su. �ức Maria đ� ban cho Ch�a th�n x�c v� bản t�nh lo�i người. C�n Th�nh Giuse đ� gi�p x�y dựng v� bảo vệ c�i n�i sự sống v� h�a b�nh đ�. B�n tay �u yếm của nghĩa phụ Giuse đ� cứu Ch�a H�i Nhi tho�t cơn b�ch hại trong gang tấc. Dưới m�i nh� Nadar�t, Th�nh Giuse đ� dầy c�ng l�m gương v� chỉ dạy cho Người Con của m�nh một nghề để c� thể sống lương thiện v� mưu sinh trong tương lai. Bởi vậy, thi�n hạ mới xầm x� về Ch�a : ��ng kh�ng phải l� b�c thợ sao ?�(Mt 13:55; Mc 6:3) Từ tấm b�, Ch�a đ� được dạy dỗ để �ng�y c�ng th�m kh�n ngoan, th�m cao lớn v� th�m �n nghĩa đối với Thi�n Ch�a v� người ta.�(Lc 2:52) Tất cả đều nhằm chuẩn bị cho Ch�a l�n đường cứu độ trần gian.
Th�nh Giuse v� Mẹ Maria đ� ho�n th�nh sứ mệnh c�ch vẻ vang, mặc d� giữa bao thiếu thốn, s�ng gi�, hiểm nguy, ngh�o khổ, sợ h�i, lo �u, ngăn trở v.v. C�c ng�i đ� trở n�n th�nh v� đ� được mời gọi bước theo đường hướng của Thi�n Ch�a.
GIA ��NH, CỘNG �ỒNG H�A B�NH
Dưới con mắt Ch�a Gi�su, �ức Mẹ v� Th�nh Giuse quả l� những hồng �n v� c�ng qu� gi� của Thi�n Ch�a Cha.Trong Th�nh Gia, H�i Nhi Gi�su đ� lớn l�n trong bầu kh� an b�nh v� đầy ắp t�nh y�u. Kh�ng bao giờ Ch�a thấy cảnh bạo h�nh trong gia đ�nh. Ch�a đ� thấy Cha Mẹ lu�n nỗ lực biến Th�nh Gia th�nh một cộng đồng gương mẫu về h�a b�nh.
Th�nh Gia l� một lời mời gọi v� nhắc nhở mọi gia đ�nh nhớ đến sứ mạng củng cố h�a b�nh thế giới. Trong gia đ�nh, con người đứng trước những th�ch đố về h�a b�nh khi sống chung với người kh�c. Con người được huấn luyện th�nh những kh� cụ g�p phần x�y dựng h�a b�nh. N�i r� hơn, con người đươc gi�o dục để trở th�nh những nh�n vị v� biết t�n trọng phẩm gi� tha nh�n. Thật vậy, �kh�ng thể cổ động việc x�y dựng nh�n phẩm nếu kh�ng quan t�m tới gia đ�nh...� (2) C�ng nh�n kỹ v�o Th�nh Gia, gia đ�nh c�ng thấy nh�n phẩm Ch�a Gi�su đ� được nhồi nắn như thế n�o qua tay �ức Maria v� Th�nh Giuse. Mỗi người một c�ch, c�c ng�i đ� đưa Ch�a kh�ng những qua cơn s�ng gi�, nhưng c�n gi�p Ch�a l�m quen với những thử th�ch cuộc đời.
�Trong chương tr�nh của Tạo H�a, gia đ�nh được tr�nh b�y như �một nơi đầu ti�n d�nh cho con người v� x� hội tập sống nh�n đạo v� l� �c�i n�i cho sự sống v� t�nh y�u.�� (3) Gia đ�nh sẽ dạy cho con người biết lựa chọn sống chung h�a b�nh v� từ chối những th�i bạo động trong cuộc sống chung. �� l� những lựa chọn cần thiết gi�p con người ng�y c�ng sống � thức hơn trong x� hội rộng. Bởi thế, �gia đ�nh l� người th�y đầu ti�n v� cần thiết dạy về h�a b�nh � Gia đ�nh l� nền tảng x� hội � v� gia đ�nh l�m cho c�c th�nh vi�n c� thể kinh nghiệm sống h�a b�nh một c�ch ki�n quyết.� (4)
Theo �GH B�n�đict� XVI, ch�ng ta phải hỗ trợ v� gi�o dục c�c gia đ�nh. Nhưng ch�ng ta cũng phải hoạt động cho h�a b�nh tr�n mọi l�nh vực, cho d� những nỗ lực nhỏ nhoi của ch�ng ta chỉ như giọt nước b�m miệng th�ng. Sở dĩ v� �ch�nh trong gia đ�nh người ta học c�ch y�u thương v� trung th�nh với Ch�a� (5) của h�a b�nh. Ch�nh v� xa rời Thi�n Ch�a, c�c gia đ�nh đ�nh mất nguồn sống b�nh an. Tự bản chất, �gia đ�nh c� chiều k�ch x� hội đặc biệt v� độc đ�o, v� gia đ�nh l� nơi chủ yếu c� c�c mối tương quan li�n vị, l� tế b�o đầu ti�n v� then chốt của x� hội.� (6) Từ những tương quan đ�, con người bước ra ngo�i x� hội với một l�ng tự tin v� tin tưởng tha nh�n để x�y dựng một x� hội tốt đẹp.
Hơn l�c n�o, mọi người cần phải thấy r� �gia đ�nh c� một đ�ng g�p duy nhất v� độc nhất v�o thiện �ch x� hội, v� gia đ�nh như một cộng đồng tự nhi�n gi�p con người cảm nghiệm về bản t�nh x� hội của m�nh. Thực vậy, mỗi đơn vị gia đ�nh hiện hữu nhờ sự hiệp th�ng giữa c�c nh�n vị.� (7) Nếu sự hiệp th�ng bế tắc, con người kh�ng thể sống h�a b�nh. Do đ�, bạo động ph�t sinh ngay từ trong gia đ�nh. Thay v� l� tổ ấm, gia đ�nh trở th�nh hỏa ngục. Trong đ� một lũ s�i lang đang d�nh giựt, x�u x�, cắn nuốt lẫn nhau.
�ể lấy lại đ�ng bản chất v� vai tr� của m�nh, gia đ�nh phải noi gương Th�nh Gia, một họa ảnh tuyệt vời về Thi�n Ch�a Ba Ng�i. Sống theo đ�ng gương mẫu Th�nh Gia, chắc chắn gia đ�nh sẽ tạo được một m�i trường đ�o luyện những con người sống đ�ng theo lương t�m.Quả thực, trong gia đ�nh, người ta mới hiểu thế n�o l� sống theo quy luật lu�n l�. �Quy luật lu�n l� ấy phải điều h�nh những chọn lựa của lương t�m v� hướng dẫn mọi th�i độ của con người.� (8) C� quen h�nh động theo quy luật lu�n l� đ�, lương t�m mới ng�y c�ng trong s�ng v� biết t�n trọng tha nh�n. Nhờ đ�, x� hội mới c� thể c� trật tự, ổn đ�nh v� h�a b�nh.
Như thế, r� r�ng �gia đ�nh c� một tầm quan yếu đối với nh�n vị. Ch�nh trong n�i sự sống v� t�nh y�u m� con người sinh ra v� lớn l�n. Khi một em b� được thụ thai, x� hội nhận một tặng phẩm nh�n vị mới, đươc k�u gọi �từ miền s�u thẳm nhất của bản th�n tới hiệp th�ng với tha nh�n v� hiến th�n cho người kh�c.� Bởi đ�, ch�nh trong gia đ�nh việc nam nữ hiến th�n cho nhau trong h�n nh�n tạo n�n một m�i trường sống để con c�i �ph�t triển t�i năng, � thức về phẩm gi� v� chuẩn bị đối diện với số phận duy nhất v� của ri�ng m�nh.�� (9) Như thế, từ trong một m�i trường nhỏ hẹp l� gia đ�nh, con người c� thể được chuẩn bị về mọi mặt để c� thể ứng xử trong mọi ho�n cảnh phức tạp ngo�i x� hội. Nếu kh�ng, con người sẽ vuột mất một cơ hội c� t�nh c�ch quyết định cho cuộc sống hạnh ph�c. Gia đ�nh quả l� cơ hội duy nhất v� lớn nhất cho sự ph�t triển con người v� x� hội.
Nếu họa lại đ�ng h�nh ảnh Th�nh Gia, gia đ�nh sẽ l� một nh� trường dạy con c�i sống theo Tin Mừng. Trong đ�, con c�i sẽ học biết về cuộc đời Ch�a Gi�su v� noi gương khi�m nhường, v�ng phục của �ức Mẹ v� Th�nh Giuse. Họ sẽ biết bắt chước �ức Mẹ �suy đi nghĩ lại trong l�ng� tất cả những g� xảy đến cho gia đ�nh dưới con mắt đức tin. Họ sẽ sống c�ng ch�nh v� l�m việc cần mẫn như th�nh Giuse. Sống trong gia đ�nh như thế, con c�i sẽ �ng�y c�ng th�m kh�n ngoan, th�m cao lớn v� th�m �n nghĩa� (Lc 2:52) như Ch�a Gi�su. Quả thực, �trong bầu kh� t�nh cảm tự nhi�n quy tụ c�c phần tử gia đ�nh, c�c nh�n vị được nh�n nhận v� học hỏi tr�ch nhiệm trong to�n thể cuộc sống l�m người của m�nh.�Cơ cấu đầu ti�n v� nền tảng x�y dựng sinh th�i học con người l� gia đ�nh, để con người nhận lấy những kh�i niệm h�nh th�nh đầu ti�n về ch�n l� v� sự thiện, v� học xem y�u v� được y�u nghĩa l� g�. Bởi đ�, gia đ�nh thực sự � nghĩa cho việc l�m người.� (10) C�ng nh�n s�u v�o gia đ�nh, c�ng thấy nguồn sống đ�ch thực của x� hội v� nh�n vị.
V�NG XO�Y BẠO LỰC
Nh�n v�o t�nh trạng x� hội đầy bạo động h�m nay, ch�ng ta c� thể r�t ra những kết luận n�o về gia đ�nh ? Phải chăng trong gia đ�nh, c�c th�nh phần đang học y�u thương v� sống chung h�a b�nh với nhau ? Nếu thế, bạo động từ đ�u ph�t sinh ? Ai chịu tr�ch nhiệm về những h�nh vi bạo động của c�c c� nh�n ?
Ng�y nay bao thảm cảnh x� hội xảy ra chỉ v� gia đ�nh đ� đ�nh mất bản chất tổ ấm của m�nh. Cơn xo�y bạo lực đ� lan tỏa từ gia đ�nh ra ngo�i x� hội. L�m sao tho�t ra khỏi v�ng xo�y đ� ? Bao nhi�u nỗ lực về mọi mặt ch�nh trị, luật ph�p c� ph� tan được v�ng xo�y đ� kh�ng ?
Việt Nam đ� im tiếng s�ng hơn 30 năm qua, nhưng x� hội đ� b�nh an chưa ? Gia đ�nh c� hết cảnh bạo lực để con c�i lớn l�n trong t�nh y�u v� b�nh an kh�ng ? �Theo th�ng tin từ b�o điện tử Việt Nam Net, tại phi�n thảo luận, đại biểu Trương Thị Thu H�, tỉnh Đồng Nai, dẫn chứng rằng trong 5 năm vừa qua, c� tr�n 350.000 vụ việc về bạo lực trong gia đ�nh được đưa ra xử l� tại to�. Hơn 180 ng�n vụ li�n quan đến đ�nh đập. Trong số những l� do dẫn đến ly dị th� 53% l� bạo lực trong gia đ�nh.� (11) X� hội đ�n nhận được những phần tử n�o từ những gia đ�nh đầy bạo lực đ�?
C�ng nh�n ra ngo�i x� hội, c�ng thấy những cảnh n�o l�ng. Bởi đ�u gia đ�nh Việt Nam n�n n�ng nỗi ? Khoa học gia Dương Nguyệt �nh vạch trần sự thật : �C�i x� hội ngh�o đ�i như Việt Nam n�n c�ng l�c c�ng băng hoại, n�n xảy ra những chuyện bu�n b�n phụ nữ ra nước ngo�i, người ta l�m đủ mọi thứ cũng chỉ v� đồng tiền. Nh�n lại lịch sử Việt Nam đ� c� bao nhi�u lần ch�ng ta bị đ� hộ bởi T�u, bởi Ph�p, bởi Nhật, đ� c� lần 2 triệu người Việt Nam bị chết đ�i, vậy m� trong lịch sử Việt Nam chưa bao giờ c� chuyện phụ nữ Việt Nam đi ra ngo�i l�m đĩ điếm, l�m vợ người nước ngo�i chỉ v� đồng tiền. Đ�y l� lần đầu ti�n trong lịch sử mấy ng�n năm của Việt Nam c� chuyện như vậy... Đ� l� điều rất đ�ng buồn.� (12) Chẳng lẽ d�n tộc đ� đến thời mạt vận ?! ��u l� con đường giải tho�t ?
Những kh� khăn h�m nay chỉ c� t�nh c�ch giai đoạn. Sức sống d�n tộc vẫn c�n �m ỉ nhưng m�nh liệt. Thật vậy, thế giới đ� thấy tuổi trẻ Việt Nam h�m nay, họ đang chứng tỏ tất cả sức mạnh trong những cuộc tranh đấu đ�i chủ quyền tr�n to�n vẹn l�nh thổ v� tranh đấu cho d�n chủ, nh�n quyền. Niềm hy vọng vẫn nh� l�n từ truyền thống tốt đẹp trong gia đ�nh.
N�i t�m, muốn tho�t v�ng xo�y bạo lực v� sống b�nh an, cần phải t�i kh�m ph� v� noi gương Th�nh Gia. Trong chương tr�nh Thi�n Ch�a, gia đ�nh l� một mầu nhiệm t�nh y�u. Th�nh Gia chỉ cho ch�ng ta c�ch thức mỗi phần tử gia đ�nh cộng t�c v�o c�ng tr�nh của Thi�n Ch�a. Mối li�n hệ th�n cận trong gia đ�nh gi�p ch�ng ta cảm nghiệm được t�nh thương gần gũi v� th�n mật của Thi�n Ch�a. �ức Maria hạnh ph�c biết bao khi c� một người chồng như th�nh Giuse, liều th�n bảo vệ hai Mẹ Con. Th�nh nh�n l� một người cương nghị v� đầy t�nh cảm, nhưng khi�m tốn v� kh�ng gian dối. Người đ� v� c�ng qu� mến vẻ đẹp t�m hồn của �ức Maria v� hằng k�nh sợ Thi�n Ch�a.
Qua Th�nh Gia, ta mới thấy chương tr�nh cứu độ của Thi�n Ch�a ngay trong gia đ�nh. Ng�y nay ch�ng ta đặc biệt kh�m ph� thấy Thi�n Ch�a thường ho�n th�nh kế hoạch cứu độ ngang qua t�nh y�u thầm k�n của gia đ�nh. Trong ng�i trường t�nh y�u v� đầy hy sinh n�y, mỗi phần tử được mời gọi biến gia đ�nh th�nh chiếc n�i h�a b�nh cho x� hội.
Lạy Ch�a, xin Ch�a cho gia đ�nh ch�ng con biết noi gương Th�nh Gia để đời sống gia đ�nh ng�y c�ng vững mạnh tr�n thế giới v� qu� hương ch�ng con. Nhờ đ�, x� hội tho�t được cơn xo�y bạo lực v� mọi người sống trong b�nh an. Amen.
đỗ lực 30.12.2007
---------------
1. Sứ điệp đầu năm 2008 của �GH B�n�đict� XVI, http://www.zenit.org/article-21248?l=english
2. To�t Yếu Học Thuyết X� Hội của Gi�o Hội, 185.
3. Ibid., 209.
4. Sứ điệp đầu năm 2008 của �GH B�n� đict� XVI, http://www.zenit.org/article-21248?l=english
5. To�t Yếu Học Thuyết X� Hội của Gi�o Hội, 210.
6. Ibid., 211.
7. Ibid. 213.
8. Sứ điệp đầu năm 2008 của �GH B�n� đict� XVI, http://www.zenit.org/article-21248?l=english
9. To�t Yếu Học Thuyết X� Hội của Gi�o Hội, 212.
10. Ibid.
11.
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/2007/11/05/
DomesticViolenceNetworkInVietnam_PAnh
/
Lm Jude Siciliano, OP (Chuyển
ngữ: FX.
Trọng Y�n, OP)
H�Y TẬP GIA Đ�NH N�N TH�NH
Mt 2: 13-15,19-23
Trong nh� thờ vẫn c�n m�ng cỏ, c�y th�ng lễ gi�ng sinh l�m ch�ng ta nhớ tới b�i h�t �Đ�m th�nh v� c�ng� đ�m thinh lặng� đ�m �nh s�ng�. Nhưng b�i ph�c �m h�m nay lại kh�ng n�i đến những khung cảnh �m lắng v� đầy �nh s�ng đ�. Những g� Th�nh Gia đang trải qua đ� l� sự sợ h�i, khủng hoảng v� vội v�ng trong việc trốn chạy.
Th�nh Matth�u nh�nh ch�ng đưa ch�ng ta đi từ một hang đ� b�nh dị, đến chuyến viếng thăm của Ba Vua để rồi n�i ngay đến t�nh trạng rối rắm hiện nay khi th�nh Giuse đưa đức Maria v� Ch�a H�i Nhi chạy trốn sang Ai-Cập. Để tr�nh sự đe doạ đến t�nh mạng của H�i nhi, V� đ�y cũng l� viễn cảnh m� H�i Nhi n�y sẽ g�nh lấy khi kh�n lớn.
Ch�ng ta thử tưởng tượng những kh� khăn m� Th�nh Gia Thất gặp phải khi phải đi l�nh nạn tho�t khỏi b�n tay đe doạ của vua Herode: như phải sống ở xứ lạ qu� người, kh�ng b� con th�n thuộc đầy kh� khăn v� gian khổ. Ng�y nay, những gia đ�nh bị t�nh trạng nầy chi phối kh�ng hiếm; qua ph�t thanh, b�o ch� v� truyền h�nh; nhiều gia đ�nh chạy trốn chiến tranh, thi�n tai, ức chế. Họ đi t�m kế sinh nhai n�n phải trốn sang xứ người một c�ch bất hợp ph�p. Ng�y lễ h�m nay ch�ng ta c� thể gọi l� Lễ của những người tỵ nạn v� người di cư. V� Thi�n Ch�a đang ở giữa những gia đ�nh bị ruồng bỏ, bị bắt buộc phải ly hương để t�m cuộc sống như Th�nh Gia Thất xưa đ� l�m để được tồn tại
Th�nh Matth�u muốn viết r� l� ch�nh Thi�n Ch�a đ� dẫn đưa Th�nh Gia Thất đi l�nh nạn, như Ch�a đ� che chở v� dẫn dắt d�n Israelra khỏi ngục t� v� �p bức. Ch�ng ta kh�ng n�n ngạc nhi�n v� to�n bộ c�u chuyện H�i nhi Gi�suva v� Kinh Th�nh L� một chuổi lien tục những c�u chuye5n để diễn tả t�nh y�u thương của Thi�n Ch�a đối với những kẻ thấp h�n nhất trong x� hội. Th�nh Gia l� h�nh ảnh kiểu mẫu m� Thi�n Ch�a muốn c�c gia đ�nh noi theo; nhất l� c�c gia đ�nh đang gặp những bất trắc.
Th�nh Giuse v� Đức Marial� gương m�u cho c�c gia đ�nh: Cha mẹ cần biết chăm s�c, y�u thương v� bảo vệ cho con trẻ v� những người ốm đau trong gia đ�nh.Con c�i l� những phần tử yếu đuối nhất trong gia đ�nh. Nhưng �c hại thay, l� c� những gia đ�nh thường đ�nh đập trẻ con. Trong x� hội ch�ng ta c� nhiều trẻ em mang những vết thương về t�m l� do bị đ�nh đập ảnh hưởng đến t�nh cảm gia đ�nh của mổi em. Kh�i niệm về một "gia đ�nh th�nh thiện" l� một m�u thuẫn cho nhiều người. t�i ước sao ch�ng ta lu�n th�m lời cầu nguyện cho họ qua Th�nh Gia Thất xưa.
H�m nay ch�ng ta kh�ng chỉ cầu nguyện v� nghỉ đến những gia đ�nh đang gặp khốn kh�, m� ch�ng ta cũng phải nghỉ đến cả c�c gia đ�nh �b�nh thường� họ cũng đang gặp nhiều kh� khăn hằng ng�y. Trong ch�ng ta, nhiều gia đ�nh vẫn c�n cha mẹ đi l�m. Nhiều gia đ�nh ngh�o phải l�m 2 việc. C�c con trẻ được khuyến kh�ch học th�m ngo�i gi. Nhiều gia đ�nh kh�ng c�n th� giờ để ngồi ăn chung với nhau. V� thế n�n lưu � l� khi giảng lễ h�m nay; ch�ng ta kh�ng n�n vẽ một bức tranh kh�ng thực tế v� b�nh dị của Th�nh Gia Thất như một gương mẫu cho gia đ�nh hiện nay H�y nhớ rằng, ngoại trừ một số ph� tế đ� kết h�n, c�c linh mục c�n độc th�n chưa c� kinh nghiệm về cuộc sống gia đ�nh trong x� hội ng�y nay
Trong cuộc sống hằng ng�y h�m nay, c�c gia đ�nh bị nhiều �p lực chi phối.Th�nh Phaol� khuy�n c�c t�n hữu C�l�x� về c�ch đối xử với nhau như thế n�o trong gia đ�nh: �Anh em l� người được Thi�n Ch�a tuyển lựa, hiến th�nh v� y�u thương. V� thế, anh em h�y biết thương cảm, c� l�ng nh�n hậu, khi�m cung, hiền ho� v� nhẫn nại. H�y chịu đưng v� tha thứ cho nhau. Nếu trong anh em, ai c� điều g� phiền muộn nhau, anh em h�y tha thứ cho nhau như Ch�a đ� tha thứ cho anh em.
Khi đọc kinh th�nh, n�n ch� trọng đến c�ch tr�nh b�y của th�nh Matth�u về Ch�a Gi�su l� ai. Matth�u nhắc lại lịch sữ c�c nh� l�nh đạo của d�n Israel, David v� M�-S�... nhưng Matth�u kh�ng nhắc đến vua Herode nữa. V� vua thật của d�n Do-Th�i đ� sinh ra. V� ba nh� đạo sĩ đ� đi t�m v� gặp vua d�n Do-Th�i. Matth�u viết Ch�a Gi�su thuộc d�ng d�i vua David, v� sinh ra ở B�-Lem l� qu� hương của Vua David. Ch�a Gi�su từ Israel sang Ai-Cập. Cũng như đứa trẻ M�-S� đ� tho�t được b�n tay của Pharaon Ai-Cập t�m giết. C�c sự kiện trong cuộc sống của Ch�a Gi�su kh�ng phải l� một sự tr�ng hợp ngẫu nhi�n, đối với Matth�u �ng ch� trọng tr�nh b�y Ch�a Gi�su như l� "Đấng ứng nghiệm" những điều Cựu Ước c�ng bố. Đức Gi�su l� ai, v� những g� đ� xảy ra trong đời sống của Ng�i thể hiện tốt lời c�c Ng�n Sứ n�i về Ng�i: Thi�n Ch�a đ� kh�ng qu�n d�n Ng�i đ� chọn, v� vị vua cũa d�n Ch�a đ� đến.
Cuối c�ng, Vua d�n Do Th�i sau khi trải qua biết bao khốn kh�, được về từ Ai-Cập lại kh�ng đến trong vinh quang của ho�ng gia v� được đặt tr�n ngai v�ng. M� �m thầm về với gia đ�nh đơn ngh�o tại Nazareth, một ng�i l�ng b� nhỏ. Matth�u lại cho ch�ng ta thấy đức Gi�su đ� ứng nghiệm lời kinh th�nh "..Ng�i được gọi l� người Nazareth" Trong c�c dử kiện th�nh Matth�u ch� trọng đến việc: Thi�n Ch�a th�ng qua c�c Thi�n Sứ đ� bảo vệ v� g�n giữ vua d�n Israel.
Trong thời đầu ti�n của gi�o hội, c�c t�n hữu hợp nhau trong gia đ�nh để cầu nguyện v� đ� l� truyền thống �gi�o hội gia đ�nh�. C�c gi�m mục ở Mỹ gọi s�ch gi�o l� l� �S�ch đem sự s�ng�; trong đ�, c�c gia đ�nh c�ng gi�o được nhắc nhở: �Họ l� cộng đồng cơ bản để nu�i dưỡng đức tin."
Sự thật v� chắc chắn rằng Ch�a Gi�su l� người Do Th�i v� lớn l�n trong một gia đ�nh Do Th�i. Ph�c �m cho ch�ng ta thấy đ�y l� một gia đ�nh ngoan đạo lu�n tu�n giử lề luật của đạo. L�c nhỏ, Ch�a Gi�su học kinh th�nh ở nh� v� lu�n tu�n giử c�c nghi lễ t�n gi�o. V� chắc l� gia đ�nh lu�n cầu nguyện chung, rồi c�ng nhau đi l�n đền thờ. Người Do Th�i đ� sống đạo một c�ch trọn vẹn trong gia đ�nh; n�n mới c� thể tồn tại qua nhiều thế kỷ lưu lạc đoạ đ�y. Khi kh�ng thể l�n đền thờ được, họ c� thể vẫn c�ng nhau thờ phụng sống đạo trong gia đ�nh. Một trong những ng�y lễ quan trọng nhất của người Do Th�i l� lễ Vượt Qua, họ vẫn được tổ chức tại nh�.
Ch�ng ta, những Kit� hữu, lu�n nhấn mạnh đến việc d�ng th�nh lễ cộng đo�n nhất l� trong ng�y Ch�a Nhật tại th�nh đường gi�o xứ. Ch�ng ta cũng được khuyến kh�ch sống đức tin trong gia đ�nh. Như m�a vọng năm nay, nhiều nh� treo v�ng hoa m�a vọng, th�nh gi�, ảnh tượng, đ�n v� nước th�nh v..v.. Những g� ch�ng ta thực hiện trong phụng vụ ng�y Ch�a Nhật tại nh� thờ thường l� ph�t xuất từ gia đ�nh. Như từ việc chia sẻ lời Ch�a tại nh�, đọc kinh tối s�ng hay kinh trước khi ăn. Đ� l� c�ch ch�ng ta học hỏi đức tin trong gia đ�nh, điều n�y chứng tỏ ch�ng ta l� th�n thể mầu nhiệm của Ch�a Gi�su trong phụng vụ ng�y Ch�a Nhật. Ch�ng ta l� một gia đ�nh được Thi�n Ch�a nu�i dưỡng qua lời Ch�a, c�c b� t�ch đ� được trao ban bởi nhiều người trong cộng đo�n.