LỄ HIỂN LINH NĂM A, B, C
Is 60,1-6 / Ep 3,2-3a. 5-6 /Mt 2,1-12
Giac�b� Phạm Văn Phượng op : Truyền gi�o
Giac�b� Phạm Văn Phượng op : Ch�a tỏ m�nh
Giac�b� Phạm Văn Phượng op : T�m Ch�a -�nh sao
Augustin� Trần Thế Ho�ng op : Ch�a Hiển Linh - Bổn Phận T�n Vinh Danh Ch�a
Giuse Vũ An T�n op : Anh em h�y chiếu s�ng như những v� sao giữa đời
Giuse Đỗ Văn Phi op : Mỗi T�n Hữu L� Một �nh Sao Dẫn Đường
Lời Ch�a v� Th�nh Thể : Ch�ng t�i thấy ng�i sao của Người ở phương đ�ng
M�A SAO S�NG
Một thế giới, hai bầu trời. Một �nh sao, hai c�i nh�n. �nh sao xưa đ� th�c giục c�c chi�m tinh cất bước l�n đường từ những miền xa x�i, hẻo l�nh. Cũng �nh sao đ� đ� đẩy bạo ch�a H�r�đ� v�o b�ng tối lo sợ, phập phồng. �nh sao xưa c� c�n chiếu �nh s�ng v�o b�ng tối trần gian h�m nay kh�ng ?
D�I THEO �NH SAO
Sau bao năm th�ng chờ đợi, c�c chi�m tinh đ� thấy r� niềm hi vọng trong �nh sao lạ tr�n bầu trời B�lem. �nh sao đ� dẫn c�c vị đến thật gần. Bỗng nhi�n niềm hi vọng tắt ng�m theo �nh sao băng. Tưởng chừng tất cả hi vọng đều ti�u tan. Sợ chuyến du h�nh mất mục ti�u, c�c �ng vội v�o yết kiến vua H�r�đ� ở Gi�rusalem. Tuy l� những nh� hiền triết, c�c �ng cũng đơn sơ hỏi c�o gi� H�r�đ� : "Đức Vua d�n Do th�i mới sinh, hiện ở đ�u ? Ch�ng t�i đ� thấy v� sao của Người xuất hi�n b�n phương Đ�ng, n�n ch�ng t�i đến b�i lạy Người" (Mt 2:2). C� lẽ qu� mải miết trong ng�nh chuy�n m�n, c�c �ng đ� kh�ng hề hay biết về t�nh h�nh ch�nh trị quanh triều đại H�r�đ�. L�c đ� kh�ng ai ưa th�ch nh� vua, v� �ng bị coi l� kẻ tho�n nghịch ngai vua Đav�t. Chung quanh �ng rất nhiều kẻ th�. Biết đ�u những chi�m tinh n�y kh�ng phải l� d�ng d�i Do th�i đến ch�o mừng ấu vương c� sức qui tụ d�n ch�ng thay đổi c�n c�n quyền lực R�ma ?
Đứng ngồi kh�ng y�n v� một tin động trời do c�c chi�m tinh mới tung ra, vua H�r�đ� vội "triệu tập tất cả c�c thượng tế, c�c kinh sư" (Mt 2:4) để tra cứu Kinh th�nh. Cuối c�ng mới biết ấu vương sinh ra "tại B�lem, miền Giuđe"(c.5), qu� hương của Jess�, th�n phụ Đav�t, đ�ng như lời ng�n sứ Mikha (5:1,3) v� 2 Samuel (5:2) đ� loan b�o. Sấm ng�n của Balaam (Ds 24:17) cũng đ� động tới một vị qu�n vương xuất th�n từ d�ng họ Giac�p. Kết quả cuộc tra tầm Th�nh kinh đ� c�ng kho�t s�u nỗi lo sợ của nh� vua. Dầu thế, �ng ra vẻ b�nh tĩnh v� th�nh t�m n�i với c�c nh� chi�m tinh : "Xin qu� ng�i đi d� hỏi tường tận về H�i Nhi, v� khi đ� t�m thấy, xin b�o lại cho t�i, để t�i cũng đến b�i lạy Người" (Mt 2:8).
Nhờ �nh sao, khi t�m thấy H�i Nhi, c�c nh� chi�m tinh "liền sấp m�nh b�i lạy Người, rồi mở bảo tr�p, lấy v�ng, nhũ hương v� mộc dược m� d�ng tiến"(c.10). Kh�c hẳn với c�o gi� H�r�đ�, c�c �ng đ� thể hiện r� tấm l�ng s�ng mộ th�nh thực đối với vị Vua tương lai. V�ng để t�n nhận quyền vua. Nhũ hương d�nh ri�ng cho Thi�n Ch�a. Mộc dược đặc biệt d�ng trong việc mai t�ng. Như thế tất cả những b�u vật đ� đều mang t�nh biểu tượng n�i l�n căn t�nh v� sứ mệnh của Đức Kit� (x.The Application Study Bible:1991). C�ng một sự kiện, hai th�i độ kh�c hẳn nhau. Kẻ ở xa h�a ra gần. Người ở gần lại h�a xa. Cả một truyền thống đạo đức v� Kinh th�nh cũng chẳng gi�p g� cho kẻ gian manh, độc �c. Ch�n l� chỉ d�nh cho những t�m hồn ch�n th�nh, d� chẳng c� phương tiện n�o kh�c ngo�i thi�n nhi�n.
Thi�n Ch�a gi�ng sinh cứu độ mu�n d�n. �nh sao của Người đ� chiếu khắp v�ng trời, chứ kh�ng ri�ng cho người Do th�i. Mặc d� tr�n ngập �nh sao v� c� đủ bằng chứng Th�nh kinh soi dẫn, họ vẫn kh�ng thể đến với Vua trời đất. Đam m� quyền lực v� tiền bạc đ� nhận ch�m họ trong "b�ng tối bao tr�m mặt đất" (Is 60:2). D� trong cảnh "m�y m� phủ lấp chư d�n"(c.2), c�c nh� chi�m tinh vẫn t�m được "vinh quang của Đức Ch�a như b�nh minh chiếu tỏa"(c.1). Họ đ� nghe tiếng th�c giục từ b�n trong nội t�m : "Đứng l�n, bừng s�ng l�n ! V� �nh s�ng của ngươi đến rồi"(c.1). Khi đ� đạt được tất cả mộng ước, họ đ� "loan truyền lời ca tụng ĐỨC CH�A"(c.6).
ƠN CỨU ĐỘ PHỔ QU�T
Như thế kh�ng ai c�n c� quyền tự h�o l� d�n ri�ng Ch�a nữa. Trong Đức Kit� kh�ng c�n ph�n biệt lương gi�o. Ch�nh "lương t�m l� một mạc khải của Thi�n Ch�a" (Danielou : 1956), đang điều khiển cuộc sống con người. Nhưng nhất l� "trong Đức Kit� Gi�su v� nhờ Tin Mừng, c�c d�n ngoại được c�ng thừa kế gia nghiệp với người Do th�i, c�ng l�m th�nh một th�n thể v� c�ng chia sẻ điều Thi�n Ch�a hứa" (Ep 3:6). Như thế "d�n ngoại v� Do th�i ho�n to�n b�nh đẳng trong kế hoạch cứu độ của Thi�n Ch�a" (Faley:1994).
Nhiều tổ phụ trước Abraham đ� l� những "vị th�nh lương d�n" v� họ đ� sống ngay ch�nh trước Thi�n Nhan, mặc d� kh�ng biết g� về Giao Ước Ch�a k� kết với Abraham v� M�s� (x.Dupuis:1997). "Thư Do th�i chứng nhận c� thể c� đức tin cứu rỗi ngo�i v� cả trước hệ thống t�n gi�o Do th�i"(Dupuis:1997). Ch�nh v� thế ơn cứu độ lu�n mang chiều k�ch phổ qu�t. Nếu bị đ�ng khung trong một khu�n khổ văn h�a, t�n gi�o, x� hội, chắc chắn ơn cứu độ kh�ng ph�t xuất từ Thi�n Ch�a.
Bởi thế muốn mang ơn cứu độ tới mu�n d�n, người m�n đệ Ch�a Kit� cũng phải c� một tầm nh�n như Thi�n Ch�a, Đấng kh�ng hề biết đến bất cứ một thứ giới hạn n�o. Hoạt động Th�nh Linh bao tr�m khắp vũ trụ. Chẳng lẽ tr�i đất nhỏ x�u kh�ng đủ cho �nh s�ng Người lan tỏa khắp nơi sao ? Theo C�ng đồng Vatican II, "Gi�o hội C�ng gi�o kh�ng hề phủ nhận nhũng g� l� ch�n thật v� th�nh thiện nơi c�c t�n gi�o. Những phương thức h�nh động v� lối sống, những huấn giới v� gi�o thuyết đ� cũng thường đem lại �nh s�ng của Ch�n l�, Ch�n L� chiếu soi cho hết mọi người"(NA 2).
Nếu đ� c�ng nhận trong c�c t�n gi�o kh�c cũng c� "những g� l� ch�n thật v� th�nh thiện", Gi�o hội phải t�n trọng c�c gi� trị đ�. Biết bao gi� trị đ�ch thực trong c�c t�n gi�o như Phật gi�o, Khổng gi�o, L�o gi�o, An gi�o v.v. Tới nay, "Gi�o hội giữ một niềm k�nh phục s�u xa nhất đối với c�c truyền thống n�y v� t�m c�ch đối thoại ch�n t�nh với những người theo những t�n gi�o đ�"(ĐGH Gioan Phaol� II :1999).
Nếu kh�ng được chuẩn bị trong nền văn h�a Việt Nam nhuần nhuyễn đạo l� Khổng Phật, thử hỏi d�n tộc ch�ng ta c� sẵn s�ng đ�n nhận Tin Mừng như thế kh�ng ? Hạt giống Tin Mừng như được gieo v�o miền đất m�u mỡ, được cầy bừa kỹ c�ng từ cả ng�n năm trước. Những đức t�nh bẩm sinh của d�n tộc như "tinh thần bao dung t�n gi�o v� sống chung h�a b�nh" (ĐGH Gioan Phaol� II :1999) rất cần thiết để đ�n nhận Tin Mừng v�o l�ng văn h�a d�n tộc. C�ng ng�y đạo c�ng thấm s�u v�o sinh hoạt văn h�a, văn nghệ, x� hội v.v. Chẳng hạn c�c đ�ng g�p của c�c văn nghệ sĩ, c�c gi�o chức, c�c c�n sự y tế, x� hội C�ng gi�o đang lăn xả v�o mọi ng�nh sinh hoạt để x�y dựng qu� hương. Thơ nhạc ng�y c�ng thấm nhiễm tinh thần Tin Mừng. Kh�ng biết ai đ� bắt đầu gọi ng�y đầu tuần l� Ch�a Nhật. C� lẽ đ� l� một Kit� hữu thuộc l�ng c�u truyện tạo dựng trời đất trong S�ng Thế K�. N�i g� chăng nữa, kh�ng ai c� thể chối c�i vai tr� Thi�n Ch�a gi�o trong việc s�ng lập chữ Quốc Ngữ.
Nếu kh�ng c� t�nh phổ qu�t, l�m sao Tin Mừng c� thể thấm s�u v�o văn h�a d�n tộc đến thế ? Tin Mừng đang gieo niềm hi vọng m�nh liệt v�o t�m hồn mọi người đầu thế kỷ 21. Ch�ng ta đ� l� người của thế kỷ 21 với mộng ước mang Ch�a Kit� đến cho qu� hương. Kh�ng ai c� thể thay thế được Người v� Người l� vị Cứu Ch�a độc nhất. Nơi Người "d�n ch�ng tại � Ch�u gặp được c�u trả lời cho tất cả những vấn nạn s�u sắc nhất của họ, hi vọng của họ được ho�n th�nh, nh�n phẩm của họ được n�ng cao v� sự ng� l�ng của họ được vượt thắng" (ĐGH Gioan Phaol� II :1999).
Truyền gi�o (Mt 2,1-12)
Trước đ�y ch�ng ta quen gọi lễ h�m nay l� lễ Ba Vua. C�c �ng ấy c� phải l� vua kh�ng ? Kh�ng phải, họ chỉ l� những nh� qu� ph�i thuộc về ho�ng tộc, v� nếu họ l� vua th� kh�ng l� g� m� vua H�-r�-đ� lại kh�ng biết đến xuất xứ của họ. Đ�ng kh�c, nếu họ l� vua th� kh�ng thể ra đi �m thầm như vậy, m� phải c� tiền h� hậu h�t với nhiều người hộ tống v� với lễ nghi ngoại giao đ�ng ho�ng. Một l� do nữa chứng tỏ họ kh�ng phải l� vua, đ� l� căn cứ v�o nghề nghiệp của họ, l� nghề thi�n văn. Ở v�o thời đ� chỉ c� c�c nh� qu� tộc mới ưa th�ch v� chuy�n về thi�n văn. T�m lại, họ chỉ l� c�c đạo sĩ, học rộng, hiểu biết nhiều về chi�m tinh, n�n c� thể gọi họ l� những nh� chi�m tinh như thuật lại trong Tin Mừng.
Một điều nữa, c� ba �ng hay nhiều hơn ? Tại Xy-ri v� �c-m�-ni, người ta n�i c� 12 �ng, ch�ng ta thường kể c� ba �ng, hoặc l� căn cứ v�o ba sắc d�n được n�i đến trong s�ch ng�n sứ I-sai-a, hoặc l� v� lễ vật tiến d�ng c� ba thứ l� v�ng, mộc dược v� nhũ hương. Nhưng theo chuyện kể, họ đ� g�y ảnh hưởng x�n xao cho cả th�nh Gi�-ru-sa-lem, th� c� lẽ đ�ng hơn số ba. Tin Mừng chỉ n�i �c� mấy nh� chi�m tinh�, tức l� ở số nhiều, chứ kh�ng n�i r� bao nhi�u. Đến thế kỷ IX, người ta coi như quả quyết c� ba �ng v� đặt t�n cho một �ng l� G�t-pa, đại diện cho d�n da v�ng, một �ng l� Ban-tha-sa, đại diện cho d�n da đen, một �ng l� Men-ki-o, đại diện cho d�n da trắng. Nhưng điều quan trọng kh�ng phải l� x�c định họ l� vua hay kh�ng phải l� vua, c� ba �ng hay nhiều hơn, m� ch�nh l� h�y nh�n họ như h�nh ảnh sống động của tất cả những ai trong đời đ� c� một l�ng khao kh�t ch�n th�nh t�m kiếm Thi�n Ch�a, khởi đi từ những thiện hảo tốt l�nh, nghĩa l� họ l� d�n ngoại, từ xa x�i, kh�ng biết Kinh Th�nh, nhưng lại ch�n th�nh v� sẵn s�ng vượt qua những chặng đường gian khổ để t�m gặp Ch�a, trong khi đ� d�n Do Th�i ở gần, hiểu biết Kinh Th�nh, lại kh�ng mảy may kiếm t�m.
Mặc dầu c�ch gọi Ba Vua vẫn giữ nguy�n gi� trị cổ k�nh, nhưng ng�y nay phụng vụ sử dụng t�n gọi Hiển Linh để l�m nổi bật � định mầu nhiệm chung nhất của Thi�n Ch�a trong m�a Gi�ng Sinh, đ� l� Ng�i muốn tỏ m�nh ra cho tất cả mọi người, mọi thời, bất luận họ l� ai v� ở đ�u, miễn l� họ biết ch�n th�nh kiếm t�m Ng�i. V� thế, đ�y kh�ng chỉ l� một biến cố của ng�y đ� qua m� c�n l� một sứ điệp của ng�y h�m nay v� cho những ng�y sẽ tới, Ch�a vẫn tỏ m�nh, nhưng vấn đề l� người ta c� thiện ch� đến gặp Ng�i kh�ng.
Thực vậy, Hiển Linh c� nghĩa l� Thi�n Ch�a tỏ m�nh ra, cụ thể ở đ�y Ch�a tỏ m�nh ra cho c�c d�n tộc ngo�i Do Th�i. Đ�ng vậy, Thi�n Ch�a kh�ng chỉ tỏ m�nh cho d�n Do Th�i, Ng�i c�n tỏ m�nh cho c�c d�n tộc kh�c, v� Ng�i muốn cứu độ mọi người chẳng trừ ai. Đối với c�c nh� chi�m tinh phương Đ�ng l� đại diện cho d�n ngoại, Ng�i đ� d�ng một ng�i sao lạ để mời họ l�n đường đi gặp Đấng Cứu Độ. Họ đ� sẵn s�ng mang theo lễ vật l�n đường theo �nh sao để đi t�m Ch�a, kh�ng quản gian nan vất vả, kh�ng ngại đường xa v� định, kh�ng sợ phải hy sinh c�ng sức, thời giờ v� tiền bạc, kh�ng nản ch� thất vọng khi gặp trở ngại dọc đường. Ch�nh v� đầy thiện ch� như vậy n�n cuối c�ng họ đ� gặp được Ch�a.
Ng�y nay, Thi�n Ch�a vẫn ngỏ lời với những ai chưa biết Ng�i bằng nhiều c�ch kh�c nhau, Ng�i vẫn l�m s�ng l�n mu�n �nh sao, kh�ng phải ở tr�n trời cao, nhưng ở trong l�ng người. �nh sao đ� c� thể l� một l� tưởng, một kh�t vọng m�nh liệt, kh�t vọng sự thật, tự do, ấm no, hạnh ph�c...�nh sao đưa con người l�n đường t�m kiếm, nếu c� thiện ch� họ sẽ gặp được Ch�a.
Đối với ch�ng ta cũng vậy, d� ch�ng ta đ� gặp Ch�a, d� ch�ng ta đ� được rửa tội, d� ch�ng ta đ� gia nhập Gi�o hội, ch�ng ta vẫn c�n phải đi t�m Ch�a, cuộc đời ch�ng ta lu�n l� một cuộc l�n đường theo �nh sao, v� Ch�a vẫn lu�n gửi tới ch�ng ta nhiều dấu chỉ như những �nh sao để chỉ dẫn cho ch�ng ta. �nh sao đ� c� thể l� những biến cố vui buồn của cuộc sống, c� thể l� những người sống quanh ch�ng ta, c� thể l� một lời dạy dỗ, nhủ khuy�n, c� thể l� một gương s�ng ch�ng ta được nghe, được thấy. Nhưng muốn nh�n những điều tốt đẹp đ� như �nh sao của Ch�a, ch�ng ta phải chuẩn bị t�m hồn như những thửa đất đ� c�y bừa dọn sạch gai g�c, sỏi đ�, sẵn s�ng đ�n nhận hạt giống tốt. Phải biết t�m hiểu � Ch�a nơi mỗi biến cố trong cuộc sống v� cố gắng thực hiện những gợi � Ch�a gửi tới.
Đ�ng kh�c, ch�ng ta vừa l� người đi t�m kiếm vừa l� �nh sao cho người kh�c đi t�m Ch�a. Đ�ng vậy, mỗi Kit� hữu lu�n phải l� một �nh sao : lời n�i, việc l�m, c�ch xử thế của mỗi người phải n�n gương mẫu cho bạn b�, cho người c�n xa c�ch Ch�a. Một nụ vười, một �nh mắt, một lời kh�ch lệ, một sự cảm th�ng, chia sẻ, gi�p đỡ� l� những �nh sao đưa anh em về với Ch�a. Như vậy, lễ Hiển Linh cũng nhắc nhở ch�ng ta về việc truyền gi�o.
Xưa kia, Thi�n Ch�a đ� tỏ m�nh ra cho c�c nh� chi�m tinh bằng �nh sao lạ, ch�nh nhờ �nh sao ấy c�c �ng đ� đi t�m v� gặp thấy Ch�a Gi�su gi�ng sinh để thờ lạy. Từ đ� Thi�n Ch�a vẫn tiếp tục tỏ m�nh ra cho nh�n loại để con người nhận biết sự thật v� đ�n nhận sự sống. Cũng như ng�y xưa, Thi�n Ch�a đ� mời gọi c�c ng�n sứ cộng t�c, cũng như Đức Kit� đ� mời gọi c�c m�n đệ cộng t�c, ng�y nay Ng�i cũng mời gọi ch�ng ta cộng t�c v�o c�ng cuộc cao cả ấy. Vẫn cần c� những �nh sao để chỉ đường dẫn lối cho những người kh�c gặp thấy Ch�a. Người Kit� hữu được mời gọi trở th�nh những �nh sao cho những người chung quanh ngay trong cuộc sống b�nh thường hằng ng�y của m�nh, để trong sinh hoạt b�nh thường ấy, người ta c� thể gặp được những t�n hiệu dẫn đưa đến Thi�n Ch�a, đ� l� �nh sao của cho đi, của qu�n m�nh, của b�c �i, của phục vụ� những �nh sao đ� c� sức tỏa s�ng gi�p ngưới ta nhận ra Thi�n Ch�a, nhận ra t�nh thương của Ng�i.
Ch�a tỏ m�nh
(Mt 2,1-12)
Trước đ�y ch�ng ta gọi ng�y lễ h�m nay l� lễ Ba Vua, đ�y l� c�ch gọi quen thuộc đối với gi�o d�n Việt Nam để n�i về việc c�c nh� chi�m tinh phương Đ�ng t�m đến B�-lem viếng Ch�a H�i Đồng. Gọi l� vua v� họ mặc phẩm phục như c�c vị đế vương, v� x�c định l� ba người, v� c� ba sắc d�n được n�i đến trong s�ch ng�n sứ I-sai-a, m� cũng v� lễ vật tiến d�ng c� ba thứ r� r�ng l� v�ng, nhũ hương v� mộc dược như Tin Mừng thuật lại. Cứ thế, theo truyền thống, Ba Vua trở n�n t�n gọi cho ng�y lễ.
Nhưng điều quan trọng kh�ng phải l� x�c định họ l� vua hay kh�ng phải l� vua, họ c� ba vị hay bao nhi�u vị, m� ch�nh l� h�y nh�n họ như h�nh ảnh sống động của tất cả những ai trong đời đ� c� một l�ng khao kh�t ch�n th�nh t�m kiếm Thi�n Ch�a khởi đi từ những thiện hảo tốt l�nh, nghĩa l� họ l� d�n ngoại từ xa, kh�ng biết Kinh Th�nh, nhưng lại ch�n th�nh v� sẵn s�ng vượt qua những chặng đường gian khổ để t�m gặp Ch�a, trong khi đ� d�n Do Th�i ở gần, hiểu biết Kinh Th�nh, lại kh�ng mảy may kiếm t�m.
Mặc dầu t�n gọi Ba Vua vẫn giữ nguy�n gi� trị cổ k�nh, nhưng ng�y nay Phụng vụ sử dụng t�n gọi Hiển Linh để l�m nổi bật � định mầu nhiệm chung nhất của Thi�n Ch�a trong M�a Gi�ng Sinh, đ� l� Ng�i muốn tỏ m�nh ra cho tất cả mọi người, mọi thời, bất luận họ l� ai v� ở đ�u, miễn l� họ biết ch�n th�nh kiếm t�m Ng�i. V� thế, đ�y kh�ng chỉ l� một biến cố của ng�y đ� qua m� c�n l� một sứ điệp của ng�y h�m nay v� cho những ng�y sẽ tới, Ch�a vẫn tỏ m�nh, nhưng vấn đề l� người ta c� thiện ch� đến gặp Ng�i kh�ng.
Trong một tập truyện ngụ ng�n xuất bản gần đ�y, một linh mục đ� tưởng tượng ra một c�u chuyện như sau : c� một người đạo đức kia ước ao được xem thấy Ch�a trước khi chết, ng�y ng�y b� ăn chay, cầu nguyện để ước nguyện n�y được Ch�a nhận lời. Thế l� một đ�m nọ trong một giấc mơ, b� được Ch�a cho biết sẽ đến thăm b�, suốt ng�y h�m sau, b� qu�t dọn v� trang ho�ng nh� cửa để đ�n rước Ch�a, thế nhưng b� chờ m�i m� kh�ng thấy Ch�a đến.
Trong đ�m kế tiếp, c� tiếng Ch�a hỏi : tại sao b� kh�ng tiếp đ�n Ng�i ? Người đ�n b� trả lời b� đ� chờ đợi Ch�a ở cửa trước. Ch�a cho b� biết Ch�a đ� chờ đợi ở cửa sau. Ng�y h�m sau, người đ�n b� lại chờ đợi Ch�a ở cửa sau, nhưng b� vẫn kh�ng thấy b�ng d�ng Ch�a. Đ�m đến lại c� tiếng Ch�a hỏi tại sao b� kh�ng đ�n tiếp Ch�a, bởi v� Ng�i đến qua c�c cửa sổ. Suốt ng�y h�m sau, người đ�n b� hết ra cửa trước lại về cửa sau v� nh�n qua c�c cửa sổ, nhưng b� cũng kh�ng hề thấy tăm hơi của Ch�a. Đ�m đến, b� lại nghe c� tiếng n�i của Ch�a, v� lần n�y Ch�a bảo b� h�y t�m Ng�i b�n giếng sau nh�. Cũng thế, người đ�n b� đ� chạy ra bờ giếng, nhưng cũng kh�ng thấy Ch�a đ�u. Kh�ng c�n đủ ki�n nhẫn nữa, b� đ� tr�ch Ch�a tại sao lại chơi tr� c�t bắt với b�. Bấy giờ Ch�a mới n�i : �Nếu con định đ�n rước Ta ở một nơi n�o đ� th� m�i m�i sẽ kh�ng bao giờ thấy Ta ở đ�u cả, thay v� t�m kiếm khắp nơi, con h�y mở mắt t�m hồn v� con sẽ thấy Ta�.
Đ�m đ�, người đ�n b� kh�ng c�n nghe thấy tiếng Ch�a nữa, nhưng chung quanh m�nh, b� chỉ thấy b�ng đ�m dầy đặc, nhưng ch�nh l�c đ�, khi con mắt t�m hồn b� đ� được mở rộng, b� đ� nh�n thấy Ch�a ở khắp mọi nơi. Đ�ng vậy, ch�ng ta chỉ c� thể thấy Ch�a bằng con mắt t�m hồn m� th�i, nếu t�m hồn ch�ng ta rộng mở, nếu t�m hồn ch�ng ta trong sạch, nghĩa l� kh�ng bị ngăn chặn bởi bất cứ bức tường n�o của dục vọng, của đam m�, �ch kỷ, tiền bạc�th� ch�ng ta c� thể thấy Ch�a ngay cả trong mỗi người ch�ng ta gặp gỡ.
Xưa kia Thi�n Ch�a đ� tỏ m�nh ra cho ba nh� chi�m tinh bằng �nh sao lạ, ch�nh nhờ �nh sao n�y, c�c �ng đ� đi t�m v� đ� gặp được Ch�a Gi�su gi�ng sinh để thờ lạy. Từ đ� Thi�n Ch�a vẫn tiếp tục tỏ m�nh ra cho nh�n loại để con người nhận biết sự thật v� đ�n nhận sự sống. Cũng như ng�y xưa Thi�n Ch�a đ� mời gọi c�c ng�n sứ cộng t�c, cũng như Ch�a Gi�su đ� mời gọi c�c m�n đệ cộng t�c, ng�y nay Ng�i cũng mời gọi ch�ng ta cộng t�c v�o c�ng cuộc cao cả ấy, vẫn cần c� những �nh sao để chỉ đường dẫn lối cho những người kh�c gặp thấy Ch�a. Người Kit� hữu được mời gọi trở th�nh �nh sao cho những người chung quanh ngay trong cuộc sống b�nh thường hằng ng�y của m�nh, để trong sinh hoạt b�nh thường ấy, người ta c� thể gặp được những t�n hiệu dẫn đưa đến Thi�n Ch�a, đ� l� �nh sao của cho đi, của qu�n m�nh, của b�c �i, của phục vụ�những �nh sao đ� c� sức tỏa s�ng, gi�p người ta nhận ra Thi�n Ch�a, nhận ra t�nh thương của Ng�i.
T�m Ch�a -�nh sao
(Mt 2,1-12)
Trước đ�y ch�ng ta gọi ng�y lễ h�m nay l� lễ Ba Vua, đ�y l� t�n gọi quen thuộc đối với gi�o d�n Việt Nam để n�i về việc c�c nh� chi�m tinh phương Đ�ng t�m đến hang đ� B�-lem k�nh viếng, thờ lạy Ch�a H�i Đồng. Gọi l� vua v� thấy họ mặc phẩm phục như c�c vị đế vương, v� x�c định l� c� ba vị, v� c� ba sắc d�n được n�i đến trong s�ch ng�n sứ I-sai-a, m� cũng v� lễ vật tiến d�ng c� ba thứ l� v�ng, mộc dược, v� nhũ hương.
Nhưng điều quan trọng kh�ng phải l� x�c định họ l� vua hay kh�ng phải l� vua, họ c� ba người hay c� thể c� nhiều hơn nữa, m� ch�nh l� h�y nh�n họ như h�nh ảnh sống động của tất cả những ai trong đời đ� c� một l�ng khao kh�t ch�n th�nh t�m kiếm Thi�n Ch�a, khởi đi từ những thiện hảo tốt l�nh. V� thế, ng�y nay phụng vụ sử dụng t�n gọi �Hiển Linh� để l�m nổi bật � định mầu nhiệm chung nhất của Thi�n Ch�a trong mầu nhiệm Gi�ng Sinh, đ� l� Ng�i muốn tỏ m�nh ra cho tất cả mọi người, mọi thời đại, bất luận họ l� ai v� ở đ�u, miễn l� họ biết ch�n th�nh kiếm t�m Ng�i. V� thế, đ�y kh�ng chỉ l� một biến cố của ng�y đ� qua, m� c�n l� một sứ điệp của ng�y h�m nay v� cho những ng�y sẽ tới, đ� l� Thi�n Ch�a vẫn tỏ m�nh ra, nhưng vấn đề l� người ta c� thiện ch� đến gặp Ng�i kh�ng.
Trở lại b�i Tin Mừng, ch�ng ta thấy với một dấu hiệu kh�ng r� rệt, kh�ng chắc chắn, kh�ng đầy đủ l� ng�i sao lạ, thế m� c�c nh� chi�m tinh đ� nhất định ra đi t�m �vua mới�, đ�ng l� �tr�n vạn nẻo đường�, biết bắt đầu đi về đ�u ? Thực l� �đ�y biển m� kim�, v� thực l� một cuộc phi�u lưu nguy hiểm.
Nhưng bất chấp tất cả mọi nguy hiểm, mọi kh� khăn, c�c �ng ki�n quyết d�i theo �nh sao thực hiện l�ng tin của m�nh, cuối c�ng c�c �ng cũng t�m đến nơi, c�c �ng kh�ng gặp thấy một trẻ sơ sinh nằm trong nhung lụa m� chỉ thấy một h�i nhi nằm trong m�ng cỏ. C�c �ng đi t�m vua Do Th�i m� lại chỉ gặp một h�i nhi ngh�o kh�. Nhưng kh�ng v� thế m� c�c �ng thất vọng, ngược lại, c�c �ng vẫn tin, v� l�ng tin đ� được biểu lộ một c�ch cụ thể bằng việc phủ phục xuống một c�ch khi�m tốn để thờ lạy v� d�ng lễ vật.
C�u chuyện c�c nh� chi�m tinh đi t�m kiếm Ch�a vẫn lu�n lu�n hợp thời v� c� gi� trị cho mọi người, bởi v� cuộc đời ch�ng ta ở trần gian lu�n phải đi t�m kiếm Ch�a v� sống vai tr� �ng�i sao dẫn lối� cho người kh�c. Đ� l� hai điều ch�ng ta cần ghi nhớ h�m nay. Qua đoạn Tin Mừng, c� thể n�i c� ba hạng người đối với việc t�m Ch�a : hạng thứ nhất, l� c�c nh� chi�m tinh, l� những người tuy chưa biết Ch�a, nhưng khi vừa nhận được một tia s�ng đ� vội v� đi t�m. Hạng thứ hai l� c�c tư tế, những người Pha-ri-s�u v� kinh sư, họ l� những người th�ng thạo Kinh Th�nh, biết rất nhiều về Ch�a, đến nỗi c� thể chỉ đường ch�nh x�c cho kẻ kh�c t�m gặp Ch�a ở B�-lem, nhưng ch�nh họ lại kh�ng đi t�m. Hạng thứ ba l� vua H�-r�-đ� v� những người thuộc hạ, khi được c�c nh� chi�m tinh cho biết Ch�a sinh ra, họ kh�ng những kh�ng vui mừng m� c�n b�y mưu t�nh kế để s�t hại Ng�i, do l�ng gian �c th�c đẩy. Ng�y nay, trong x� hội, ch�ng ta thấy vẫn lu�n c� ba hạng người tr�n : c� những người ch�n th�nh t�m kiếm để thờ phượng Ch�a, những người kh�c lại dửng dưng với đức tin t�n gi�o, v� thậm ch� c� những người c�n th� gh�t v� t�m c�ch ti�u diệt Ch�a.
Ri�ng đối với ch�ng ta, d� ch�ng ta đ� gặp Ch�a, d� ch�ng ta đ� được rửa tội, d� ch�ng ta đ� gia nhập Gi�o Hội, ch�ng ta vẫn c�n phải đi t�m Ch�a, ch�ng ta c� thể t�m thấy Ch�a ở đ�u ? Trong một tập truyện ngụ ng�n xuất bản gần đ�y, một linh mục đ� tưởng tượng ra một c�u chuyện như sau :
C� một người đ�n b� đạo đức kia ước ao được xem thấy Ch�a trước khi chết, ng�y ng�y b� ăn chay cầu nguyện để điều ước mong n�y được Ch�a nhận lời. Thế l� một đ�m nọ trong một giấc mơ, b� được Ch�a cho biết Ch�a sẽ đến thăm b�. Suốt ng�y h�m sau, b� qu�t dọn v� trang ho�ng nh� cửa để đ�n rước Ch�a, nhưng b� chờ m�i m� kh�ng thấy Ch�a đến.
Trong đ�m kế tiếp, c� tiếng Ch�a n�i : tại sao b� kh�ng tiếp đ�n Ng�i ? Người đ�n b� thưa b� đ� chờ đợi Ch�a suốt đ�m ngay ở cửa trước. Ch�a cho b� biết Ch�a đ� chờ đợi ở cửa sau. Ng�y h�m sau, người đ�n b� lại chờ đợi Ch�a ở cửa sau, nhưng b� vẫn kh�ng thấy b�ng d�ng Ch�a. Đ�m đến lại c� tiếng Ch�a n�i tại sao b� kh�ng đ�n tiếp Ch�a ? bởi v� Ng�i đến qua ng� cửa sổ. Suốt ng�y h�m sau, người đ�n b� hết ra cửa trước, lại về cửa sau v� nh�n qua c�c cửa sổ, nhưng b� cũng chẳng thấy Ch�a. Đ�m đến, b� cũng lại nghe c� tiếng Ch�a n�i, v� lần n�y Ch�a bảo b� h�y t�m kiếm Ng�i ở bờ giếng sau nh�. Cũng thế, người đ�n b� ngồi đợi Ch�a ở bờ giếng suốt ng�y, nhưng cũng kh�ng thấy Ch�a đ�u. kh�ng c�n đủ ki�n nhẫn nữa, b� tr�ch Ch�a tại sao lại chơi c�t bắt với b�. Bấy giờ Ch�a mới n�i : �Nếu con định t�m kiếm v� tiếp đ�n Ta ở một nơi n�o đ�, th� m�i m�i sẽ kh�ng bao giờ thấy Ta ở đ�u cả. Thay v� t�m kiếm khắp nơi, con h�y mở mắt t�m hồn v� con sẽ thấy Ta�.
Đ�m đ�, người đ�n b� kh�ng c�n nghe thấy tiếng Ch�a n�i g� nữa, chung quanh b� chỉ thấy b�ng đ�m dầy đặc, nhưng ch�nh l�c đ�, khi con mắt t�m hồn b� đ� được mở rộng, b� đ� nhận thấy Ch�a ở khắp mọi nơi.
Đ�ng vậy, ch�ng ta chỉ c� thể thấy Ch�a bằng con mắt t�m hồn m� th�i. Nếu t�m hồn ch�ng ta rộng mở, nếu t�m hồn ch�ng ta trong sạch, nghĩa l� kh�ng bị ngăn cản bởi bất cứ bức tường n�o của dục vọng, của đam m�, �ch kỷ, của tiền bạc, của lạc th�, th� ch�ng ta c� thể thấy Ch�a ngay cả trong mỗi người.
Xưa kia, Thi�n Ch�a đ� tỏ m�nh ra cho ba người chi�m tinh bằng �nh sao lạ, ch�nh nhờ �nh sao n�y, c�c �ng đ� đi t�m v� đ� gặp thấy Ch�a Gi�su gi�ng sinh để thờ lạy. Từ đ� Thi�n Ch�a vẫn tiếp tục tỏ m�nh ra cho nh�n loại để con người nhận biết sự thật v� đ�n nhận sự sống. Cũng như ng�y xưa, Thi�n Ch�a đ� mời gọi c�c ng�n sứ cộng t�c, cũng như Đức Kit� đ� mời gọi c�c m�n đệ cộng t�c, ng�y nay, Ng�i cũng mời gọi ch�ng ta cộng t�c v�o c�ng cuộc cao cả n�y, bởi v� vẫn cần c� những �nh sao để chỉ đường dẫn lối cho những người kh�c gặp thấy Ch�a. Mỗi người Kit� được mời gọi trở th�nh �nh sao cho những người chung quanh ngay trong cuộc sống b�nh thường hằng ng�y, đ� l� �nh sao của cho đi, của qu�n m�nh, của b�c �i, của phục vụ, hoặc một nụ cười, một �nh mắt, một lời hỏi thăm, một lời kh�ch lệ, một sự cảm th�ng, chia sẻ, gi�p đỡ� đ� l� những �nh sao đưa anh em về với Ch�a, những �nh sao đ� c� sức tỏa s�ng, gi�p anh em nhận ra Ch�a v� nhận ra t�nh y�u thương của Ng�i.
GẦN NH� XA NG�
(Mt 2:1-12)
Sau kỳ Đại Hội Truyền Gi�o Ch�u � lần I tại Chiang Mai, Th�i Lan, th�ng 10, 2006, c� lẽ c�c Gi�o Hội � Ch�u đang gia tăng những cuộc tiếp x�c với c�c t�n gi�o v� văn h�a địa phương để t�m c�ch đối thoại v� học hỏi. Tương lai sẽ rộ l�n một phong tr�o nhập thể văn h�a. �nh s�ng sẽ l�e l�n trong đ�m trường � ch�u chăng ? Những cuộc trao đổi rất hữu �ch, v� trong c�c t�n gi�o đ� cũng c� những hoạt động của Ch�a Th�nh Thần. Thật vậy, theo C�ng đồng Vatican II, �Gi�o hội C�ng gi�o kh�ng hề phủ nhận nhũng g� l� ch�n thật v� th�nh thiện nơi c�c t�n gi�o. Những phương thức h�nh động v� lối sống, những huấn giới v� gi�o thuyết đ� cũng thường đem lại �nh s�ng của Ch�n l�, Ch�n L� chiếu soi cho hết mọi người�(NA 2).
Phải chăng đ� l� một cuộc t�m kiếm ngược chiều với c�c đạo sĩ h�m xưa ? Ng�y xưa, c�c đạo sĩ đ� từ nơi xa đến t�m Vua vũ trụ mới sinh tại B�lem. Nhờ �nh s�ng thi�n nhi�n, c�c �ng đ� t�m đến tận đỉnh cao của mọi ước vọng, đ� l� �ấng Cứu �ộ mu�n d�n. C�c �ng xuất hiện như những con người thiện ch� v� ngay thẳng. �� l� những con người sẵn s�ng l�n đường t�m kiếm.
Khi kh�ng c�n t�m thấy sự trợ gi�p nơi thi�n nhi�n, họ đ� t�m đến g� cửa nh� vua. C�nh cửa đ� mở ra. Những trang s�ch vội v�ng x�c định phương hướng. Nhưng l�ng người vẫn kh�p k�n trước những tin tức bổ �ch từ những pho s�ch. Khi kh�ng c� thiện ch�, d� gần nh� nhưng vẫn xa ng�. Ngay cả khi đầy đủ phương tiện nhất, người ta vẫn ngần ngại l�n đường. �c ph�n đo�n bị t� liệt. Những sai lầm, ngu đần, cố chấp, t�n bạo từ đ� mọc l�n. Theo th�nh Thomas, khi muốn phạt một x� hội n�o, Thi�n Ch�a để bọn người ngu dốt cai trị x� hội đ�. C� lẽ điều đ� đ�ng cả ngo�i đời lẫn trong đạo.
C�c chi�m tinh gia l� những nh� l�nh đạo t�i ba, những tư tế được k�nh trọng, c�c nh� thi�n văn v� b�i to�n đại t�i. Dưới quyền l�nh đạo của họ, c� lẽ d�n ch�ng sống rất hạnh ph�c. Nhưng khi bỏ lại tất cả để đi t�m Ấu Ch�a nơi một ch�n trời v� định, họ c�n kh�n ngoan kh�ng ? Theo ti�u chuẩn tự nhi�n, ai cũng đ�nh gi� họ l� những người dại dột khi l�n đường phi�u lưu như thế. Nhưng cũng như �ng Abraham, họ kh�ng biết m�nh đi đ�u, nhưng biết r� m�nh đang đi theo tiếng gọi lương t�m.
Bước ch�n họ khua vang như n�i l�n chiều k�ch phổ qu�t của ơn cứu độ. Ch�a c� thể t�m thấy th�n hữu nơi những con người bất ngờ. Sau n�y, ai ngờ Ch�a tuyển mộ c�c m�n đệ từ những ngư d�n thất học ? Tin Mừng d�nh cho người ngh�o ? Người ngoại trở th�nh những tấm gương b�c �i ? Như thế, phải chăng Ch�a đ� tự đồng h�a với những người k�m may mắn cả về của cải vật chất lẫn tinh thần ? Phải chăng c� thể t�m thấy Ch�a nơi cả người ngh�o v� ngoại gi�o ? Nhiều khi kh�ng biết ch�ng ta đem Ch�a đến cho d�n ngoại hay ngược lại ? Thật kh� biết được sự thật !
Sự thật h�m nay được phơi b�y qua những lễ vật c�c nh� chi�m tinh k�nh d�ng Ấu Ch�a. Trong x� hội Do th�i, nhất l� trong ho�ng cung, thiếu g� những thứ như v�ng, nhũ hương v� mộc dược ? Nhưng những đ� vẫn nằm bất động trong một x� g�c vắng tanh trong c�c chiếc h�m cồng kềnh. Khi được trưng b�y, c�c b�u vật đ� cũng chỉ để khoe khoang hay tăng th�m vẻ ki�u h�nh của con người. Tr�i lại, những thứ b�u vật đ� đ� mang một � nghĩa rất lớn trong tay c�c chi�m tinh gia khi họ cung k�nh �d�ng tiến� m� �thờ lạy�(Mt 2:11) Thi�n Ch�a l�m người. Họ thật khi�m tốn, hy sinh, v� kh�n ngoan.
D� c� cả một đo�n cố vấn kh�n ngoan v� t�i giỏi v�y quanh, vua H�r�đ� cũng kh�ng thể c� một th�i độ kh�n ngoan như thế. D� cả lực lượng qu�n sự h�ng hậu, �ng cũng kh�ng thể biểu dương được sức mạnh. Bằng chứng, �ng kh�ng t�m nổi c�c chi�m tinh gia v� kh�ng giết được Ấu Ch�a để thực thi � đồ t�n bạo v� th�m độc. ��ng l�, �mưu sự tại nh�n, th�nh sự tại Thi�n.� Kinh th�nh cũng dạy : �Ch�a đối xử tốt l�nh với những người thiện hảo. Nhưng với kẻ gian h�ng, Ch�a lại d�ng mưu.� Chỉ cần một �nh sao v� một ch�t mộng b�o, Ch�a đ� v� hiệu h�a những mưu đồ th�m độc v� sức mạnh thế quyền.
Sự hiện diện v� cung c�ch của c�c nh� chi�m tinh cho thấy ơn cứu độ d�nh cho mu�n d�n. Ngay từ thời thơ ấu, Ch�a Gi�su đ� mạc khải Nước Trời l� gia nghiệp chung cho mọi người. Lời hứa cứu độ kh�ng d�nh ri�ng cho d�n tộc n�o. Như vậy, kh�ng c� bi�n giới n�o trong Nước Ch�a. Kh�ng c� nam nữ, gi�u ngh�o, giỏi dốt, sang h�n. Kh�ng chỉ thấy người tốt trong h�ng ngũ những người c� đạo hay địa vị. Bất cứ đ�u cũng c� thể kiếm thấy c�c th�n hữu của Ch�a.
Từ l�c c�n ẵm ngửa, Ch�a đ� trở th�nh điểm quy tụ mu�n d�n. Ch�a mời gọi những người từ xa đến. Xa cả về kh�ng gian lẫn văn h�a, t�n gi�o. C�c nh� chi�m tinh l� những t�m hồn ch�n thực v� sẵn s�ng đ�p lại tiếng Ch�a mời gọi tận th�m t�m. C�c �ng đi t�m Ấu Ch�a để thờ lạy, chứ kh�ng đi t�m người t�i v�o l�m việc trong cung. Họ đ� x�c định r� được địa vị cao cả của Ấu Ch�a, vượt xa mọi bậc th�nh hiền tr�n đời. Bởi thế, họ đ� đ�ch th�n đi t�m. Họ đi t�m sự thật, chứ kh�ng t�m địa vị hay thế lực như vua H�r�đ�. T�m t�nh thương, h�a b�nh, n�n họ đ� thấy an b�nh thư th�i nơi Ch�a. Thi�n Ch�a đến nơi đ�y để chạm tới m�t c�ng tr�i đất v� mọi bi�n giới vũ trụ.
Ch�a Gi�su l� Mặt Trời C�ng Ch�nh. Mặt Trời chiếu s�ng khắp vũ trụ v� tới mọi người. Dĩ nhi�n, vẫn c�n những nơi ẩn khuất v� những con người chạy trốn Mặt Trời. Nhưng kh�ng phải v� thế m� c� thể n�i Mặt Trời chỉ chiếu soi cho nhiều người, chứ kh�ng cho mọi người. Cũng thế, để cho mọi người được hưởng ơn cứu độ, Ch�a đ� chết đi. M�u Ch�a đổ ra cho mọi người, chứ kh�ng phải cho một số hay nhiều người. N�i ngược lại l� v� t�nh phủ nhận sức mạnh của ơn cứu độ v� giới hạn t�nh phổ qu�t của hồng �n cứu rỗi.
Lạy Ch�a, xin gi�p con d�i bước theo �nh s�ng ng�i sao l� lương t�m để con t�m ra Ch�a m� thờ lạy như c�c nh� chi�m tinh. Xin l�m cho �nh s�ng ấy bừng l�n trong t�m hồn c�c nh� l�nh đạo trong Gi�o hội v� x� hội Việt nam h�m nay. Amen.
Ch�a Hiển Linh : Bổn Phận T�n Vinh Danh Ch�a
C�c nh� chi�m tinh đ�ch thực l� những người d�n ngoại. Họ kh�ng phải l� con d�n được tuyển chọn của �traen. Nhờ sự hiểu biết của m�nh, c�c �ng đ� nhận ra �nh sao l� lời mời gọi của Vị Vua cao cả vừa ra đời. Kh�ng quản ngại kh� khăn gian khổ trước mắt, c�c �ng đ� l�n đường đi theo �nh sao. Những l�c �nh sao ẩn khuất l� những l�c c�c �ng lần m� trong đ�m tối. Dựa v�o l� tr� c�c �ng đ� đến vua H�r�d� để hỏi thăm vị vua mới sinh ra. Sau khi d� hỏi cặn kẽ, vua H�r�đ� đ� ph�i c�c �ng đi Belem v� khi t�m thấy H�i Nhi th� b�o lại cho vua, để vua cũng đến b�i lạy Người.
C�c �ng ra đi. Bấy giờ ng�i sao họ thấy ở phương Đ�ng, lại dẫn đường cho c�c �ng đến tận nơi H�i Nhi ở, mới dừng lại. Tr�ng thấy ng�i sao, c�c �ng mừng rỡ v� c�ng. C�c �ng kh�ng ngạc nhi�n khi ng�i sao dẫn c�c �ng đến một nơi hẻo l�nh của một ng�i l�ng ở B�lem v� dừng lại tr�n một ng�i nh� đơn sơ b� nhỏ. Ngược lại, niềm vui h�n hoan của c�c �ng đ� d�ng tr�o khi thấy H�i Nhi. C�c �ng liền sấp m�nh b�i lạy Người rồi mở bảo tr�p, lấy v�ng, nhũ hương v� mộc dược m� d�ng tiến.
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể
Hiển linh l� việc Ch�a tỏ m�nh ra cho nh�n loại. Xưa kia Người đ� hiện diện tr�n tr�i đất n�y. C�c đạo sĩ l� những người đầu ti�n tin v�o �nh sao l� tiếng mời gọi của Ch�a. C�c �ng đến v� b�i lạy Ng�i. Đấng m� c�c �ng thờ lạy cũng ch�nh l� Ng�i đang hiện diện nơi đ�y trong nh� tạm, nơi Mặt Nhật n�y. Nhưng lạy Ch�a, c� lẽ ch�ng con l� những người kh�ng nhận ra sự hiện diện rất đỗi gần gũi của Ng�i. Ng�i kh�ng thể hiện m�nh c�ch h�o nho�ng trong vinh quang. Ng�i cũng kh�ng bộc lộ c�ch minh nhi�n đến mức buộc ch�ng con phải tin. Ng�i ẩn th�n trong tấm b�nh nhỏ, để rồi len v�o v� ngự trong t�m hồn những ai đ�n nhận Ng�i với l�ng tin y�u cảm mến.
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể
Được ơn ri�ng, ba nh� đạo sĩ đ� nhận ra H�i Nhi Gi�su c�n măng sữa l� Đấng cao cả đ�ng để c�c �ng b�i lạy mu�n đời. Xin cho ch�ng con cũng nhận ra Ch�a trong những sự kiện b�nh thường xảy ra trong cuộc sống. Xin khơi dậy nguồn s�ng nội t�m ở nơi mỗi người ch�ng con để ch�ng con t�m thấy Ch�a trong những ng�y tẻ nhạt, hay những ng�y gặp khốn đốn, lo toan, vất vả của chuỗi ng�y mệt nhọc trong c�ng việc l�m ăn, học h�nh, nghi�n cứu�
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể
C�c nh� đạo sĩ đ� vượt chặng đường xa để được b�i lạy Ng�i. C�c �ng đ� d�ng v�ng, nhũ hương, mộc dược để t�n vinh danh Ng�i. Xin cho ch�ng con biết d�ng l�n Ng�i tấm l�ng yếu đuối v� tội lỗi để được Ng�i chữa l�nh. Xin cho ch�ng con được nhận ra Ch�a đang hiện diện trong b� t�ch Th�nh Thể để tỏ l�ng t�n s�ng thờ lạy Ng�i v� th�nh danh Ng�i đến mu�n thuở mu�n đời. Amen.
Anh em h�y chiếu s�ng
như những v� sao giữa đời
(Mt 2,1-12)
Thi�n Ch�a y�u thương v� muốn cứu độ hết thảy mọi người. Người kh�ng ngừng tự mạc khải ch�nh m�nh cho con người qua những dấu chỉ tự nhi�n của trời đất, qua từng biến cố lịch sử, qua lời Người trong Kinh Th�nh v� đặc biệt qua Người con l� Đức Gi�su Kit�, Đấng trung gian v� vi�n m�n của mạc khải (X. GLHTCG 50-53; 65-66; 73). Ngay khi vừa gi�ng trần, Ch�a Gi�su đ� b�y tỏ Ơn Cứu Độ cho mu�n d�n, m� đại diện l� ba nh� chi�m tinh đến từ phương đ�ng được Tin Mừng tường thuật h�m nay.
Đặt m�nh trước Th�nh Thể Ch�a Gi�su trong ng�y đầu năm mới n�y, ch�ng ta c�ng nhau nh�n lại lối sống đạo của ch�ng ta trong thời gian qua, v� nguyện xin Ch�a cho đời sống ch�ng ta được thấm đẫm Lời Ch�a, để Ch�a được hiển linh trong v� qua cuộc đời của ch�ng ta.
Nhờ kinh nghiệm nghi�n cứu về sự chuyển động của c�c v� sao, c�c nh� chi�m tinh đ� thấy �nh sao lạ v� nhận ra sự xuất hiện của Đấng Cứu Độ, Vua d�n Do Th�i. C�c ng�i hăm hở l�n đường t�m kiếm. H�nh tr�nh ấy kh�ng mấy su�n sẻ, c� l�c ng�i sao dẫn đường biến mất, nhưng với l�ng tin v� sự quyết t�m, c�c ng�i đ� t�m đến tận nơi vị vua mới sinh ra để b�i lạy v� d�ng lễ vật.
Nh�n lại chặng đường ba nh� chi�m tinh đ� đi, để nhận thấy rằng, con đường ấy cũng ch�nh l� h�nh tr�nh cuộc sống của ch�ng ta ; h�nh tr�nh c� thể đưa ch�ng ta đến cuộc gặp gỡ th� vị v� ngạc nhi�n : đ� l� cuộc gặp gỡ giữa Thi�n Ch�a với lo�i người. Trong cuộc đời của mỗi ch�ng ta lu�n c� những �nh sao, khi �m thầm, l�c m�nh liệt, hướng dẫn ch�ng ta đến với Thi�n Ch�a. Đ� l� Kinh Th�nh, l� Gi�o l�, l� anh chị em, l� những biến cố trong cuộc sống,... Tuy nhi�n, liệu ch�ng ta c� can đảm v� đủ tin tưởng v�o sự hướng dẫn của Thi�n Ch�a để thực hiện một cuộc kh�m ph� thi�ng li�ng đầy mạo hiểm như c�c nh� chi�m tinh xưa kh�ng ?
Hơn nữa, nhờ �nh sao dẫn đường, c�c nh� chi�m tinh đ� đến được tận nơi H�i Nhi sinh hạ. L� Kit� hữu, mỗi ch�ng ta c�n được mời gọi, được th�c b�ch n�n �nh sao chỉ đường cho những người chưa nhận biết Ch�a bằng nhiều c�ch thức kh�c nhau.
Nếu �nh sao xưa l� phương tiện dẫn ba nh� chi�m tinh đến với Ch�a, th� nay, nhờ Tin Mừng, lối sống của ch�ng ta cần toả s�ng để nối d�i �nh sao năm xưa. C� thể ch�ng ta kh�ng c� khả năng rao giảng bằng lời, nhưng lu�n c� cả cuộc đời để sống y�u thương, cảm th�ng, tha thứ, chia sẻ, ủi an hay phục vụ. Thực vậy, một học sinh chăm ngoan ở trường, một c�ng nh�n vi�n gương mẫu chuy�n cần trong c�ng việc, một gia đ�nh đạo hạnh sống ho� thuận trong khu phố,... chẳng phải l� muối cho đời, l� �nh s�ng cho trần gian đ� sao ? (X. Mt 5,13-14)
Nếu như xưa kia c�c nh� chi�m tinh đ� sử dụng khả năng v� kiến thức của m�nh để t�m đến Ch�n L�, th� nay, ch�ng ta cũng cần tận dụng mọi khả năng Ch�a ban để phụng sự Ch�a v� phục vụ tha nh�n.
Nếu trước kia c�c nh� chi�m tinh vẫn tiếp tục h�nh tr�nh cả khi c�c ng�i kh�ng c�n thấy ng�i sao lạ dẫn đường, kh�ng t�m đ�u ra phương hướng để đi, th� những l�c cuộc đời tr�n đầy u tối v� những l�c tưởng chừng như kh�ng biết sẽ về đ�u, ch�ng ta cũng cần bền ch� v� t�n th�c v�o Thi�n Ch�a, để mỗi l�c c�ng tiến s�u hơn v�o mầu nhiệm t�nh y�u của Người.
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể, xưa Ch�a đ� cho �nh sao lạ dẫn đường đưa ba nh� chi�m tinh t�m gặp Ch�a, nay xin Ch�a soi l�ng mở tr� ch�ng con, gi�p ch�ng con đọc ra được � nghĩa của những �nh sao trong cuộc sống. Xin th�m l�ng can đảm v� nghị lực, để từ đ� ch�ng con h�n hoan cất bước ra đi v� đem lại cho cuộc sống, cho đời m�nh một sinh lực mới.
Xin Ch�a h�y chiếu s�ng qua ch�ng con,
để những người ch�ng con tiếp x�c
cảm nhận được Ch�a đang hiện diện nơi ch�ng con.
Xin cho ch�ng con biết rao giảng về Ch�a,
kh�ng phải bằng lời n�i su�ng,
nhưng bằng cuộc sống chứng t�,
v� bằng tr�i tim tr�n đầy t�nh y�u của Ch�a. Amen.
(Mẹ T�r�xa Calcutta)
Nhu Cầu T�n Gi�o
(Mt
2:1-12)
Tới nay, mọi người đều kinh ngạc trước th�ng tin sau đ�y về t�nh trạng t�n gi�o tại Việt Nam. �Cuối năm 2005, c�c cộng đo�n c�ng gi�o tại Sơn La đ� ch�nh thức đệ đơn l�n c�c cấp ch�nh quyền, đăng k� được ph�p sinh hoạt c�ng khai theo như Ph�p lệnh đ� qui định. Cũng trong giai đoạn n�y, nhiều lần To� Gi�m mục Hưng Ho� đ� gửi c�ng văn tới Ch�nh quyền Sơn La �đề nghị cho c�c linh mục l�n l�m việc mục vụ tại Sơn La� , nhưng đều bị Ch�nh quyền Sơn La từ chối với một l� do l�ng nh�ch : �Sơn La kh�ng c� nhu cầu t�n gi�o.� (1)
Nếu chỉ l� mảnh đất v� tri tr�n miền thượng du Bắc Việt, Sơn La kh�ng c� nhu cầu t�n gi�o, đ�ng như ch�nh quyền quả quyết. Nhưng ch�nh quyền c� phải l� tập hợp những cục đất v� tri kh�ng ? Nếu l� những cục đất v� tri, l�m sao ch�nh quyền c� thể đại diện những con người tr�n mảnh đất ấy để quả quyết : �Sơn La kh�ng c� nhu cầu t�n gi�o� ? Chẳng lẽ t�n gi�o l� một sản phẩm địa phương n�o đ� d�n ch�ng Sơn La kh�ng quen ti�u thụ ? C�n nếu t�n gi�o l� một đặc t�nh x�c định bản chất con người, ch�nh quyền Sơn La c� gồm những con người kh�ng ?
Ngay từ thời xa xưa, từ những miền đất rất xa lạ, c�c nh� chi�m tinh cũng thấy c� nhu cầu t�n gi�o. Nếu kh�ng, họ đ� kh�ng đến thờ lạy Ch�a H�i Nhi. C� lẽ H�r�đ� cũng kh�ng thấy nhu cầu t�n gi�o, n�n d� ở rất gần, �ng cũng kh�ng đến l�m một nghi lễ như họ. Tr�i lại, �ng c�n t�m c�ch giết H�i Nhi, để đề ph�ng hậu họa. Chỉ mới nghe c�c nh� chi�m tinh nhắc đến ��ức Vua d�n Do th�i,� �ng đ� bất an v� c� những mưu đồ đen tối. Trong khi đ�, c�c nh� chi�m tinh phải bỏ nh� cửa v� phong tục, vượt qua bao nhi�u hiểm nguy, d�i �nh sao l�n đường t�m kiếm để tỏ một th�i độ t�n gi�o trước H�i Nhi. Tại sao c� t�nh cảnh tr�i ngược đ�? Như thế mới r� nhu cầu t�n gi�o vượt qua mọi bi�n giới v� trở th�nh của to�n thể nh�n loại. Nhu cầu n�y c�n vượt qua những �n lệnh của nh� vua. Nh� vua bảo c�c nh� chi�m tinh quay lại để b�o c�o t�nh h�nh, họ đi về qu� nh� lu�n.
L�N �ƯỜNG
Từ những miền xa lạ, v� nhu cầu t�n gi�o th�c đẩy, ba nh� chi�m tinh đ� l�n đường theo �nh sao lạ. Họ đi t�m thờ lạy H�i Nhi Gi�su. Họ chỉ tin tưởng v�o thi�n nhi�n. Kh�ng Kinh th�nh. Kh�ng truyền thống đạo đức như Do th�i. Nhưng ch�nh Thi�n Ch�a đ� mạc khải cho họ qua những phương tiện th�ch hợp trong t�n gi�o của họ. Nhờ ng�i sao thi�n mệnh, họ c� thể học biết về ng�y sinh của Ch�a Gi�su v� t�m đường đến với Người.
Nhưng khi họ gần tới nơi, đ� lọt v�o l�nh địa của người Do th�i, ng�i sao biến mất. Một sự kiện nhỏ nhoi, nhưng lại l�m x�o trộn chương tr�nh của họ. Bao nhi�u mộng ước tan t�nh trong gi�y ph�t. Gần tới mục ti�u th� mọi sự đều xoay chiều. Thế l� họ gh� v�o cung điện nh� vua t�m c�u giải đ�p. Dĩ nhi�n khi thấy c�c nh� chi�m tinh, tức những người tr� thức đến với m�nh, vua H�r�đ� rất vui mừng. Khi nghe b�o tin về �Vua d�n Do Th�i� mới sinh, tuy trong bụng xốn xang, nh� vua vẫn lịch sự mở tiệc khoản đ�i họ để c� thời giờ tra cứu v� l�n kế hoạch. Vua ra lệnh c�c nh� tr� thức Do th�i tra cứu Kinh Th�nh Họ chỉ x�c định được địa điểm Ấu Ch�a sinh ra, chứ kh�ng biết g� về thời gian.
Thế l�, nh� vua phải kh�o l�o hỏi c�c nh� chi�m tinh về �ng�y giờ ng�i sao đ� xuất hiện.� (Mt 2:7) Như thế cũng chưa nắm chắc. Chẳng lẽ b�y giờ lại sai qu�n l�nh đi theo họ ? L�m thế, sợ họ sẽ cho m�nh l� bất lịch sự. Nghĩ thế, n�n nh� vua lại t�m c�ch dặn d� để mong đ�n nhận được th�ng tin đầy đủ v� ch�nh x�c. �ng đ� kh�o l�o che dấu � đồ hiểm độc bằng một c�u n�i đạo đức : �Xin qu� ng�i đi d� hỏi tường tận về H�i Nhi, v� khi đ� t�m thấy, xin b�o lại cho t�i, để t�i cũng đến b�i lạy Người." (Mt 2:8) B�i lạy Người hay giết Người để củng cố ngai v�ng? Lịch sử đ� phơi b�y tất cả sự thật.
Nh� vua đ� kh�ng ngăn cản h�nh vi t�n gi�o của c�c nh� chi�m tinh. Nhưng �ng hiểm độc hơn nhiều. �ng diệt tận gốc, chứ kh�ng trừ ngọn. Giết Thi�n Ch�a hay hủy diệt l�ng tin của c�c t�n hữu vẫn l� giấc mơ ng�n đời của c�c bạo ch�a.
Nhưng l�m sao hủy diệt l�ng tin ? D� sống ở một nơi xa xăm v� phải vượt qua nhiều nguy hiểm, c�c nh� chi�m tinh vẫn kh�ng ngại l�n đường. Họ đến như những người d�n ngoại. Họ thờ phượng Ch�a Gi�su như những người d�n ngoại. Họ trở về qu� nh� vẫn như những d�n ngoại. Họ kh�ng cải đạo th�nh c�c t�n hữu Do th�i hay Kit� gi�o. Thi�n Ch�a chấp nhận l�ng tin v� việc thờ phượng của họ. Thi�n Ch�a hướng dẫn họ tr�n đường về qu� nh� qua giấc mơ. �iều n�y chứng tỏ Thi�n Ch�a c� li�n hệ với d�n ch�ng trong c�c t�n gi�o kh�c, ngo�i Do th�i v� Kit� gi�o.
Bởi đ�, khi l�n đường cũng như l�c về qu� nh�, họ lu�n được b�nh an tr�n những nẻo đường Ch�a hướng dẫn. D� c� trải qua đ�m đen hay lang thang qua những miền đất lạ, t�m hồn họ vẫn kh�ng bối rối như vua H�r�đ� v� hay x�n xao như d�n th�nh Gi�rusalem (Mt 2:3). �ng v� d�n th�nh chỉ nghĩ đến những quyền lợi vật chất. C�c nh� chi�m tinh cũng chỉ thấy một sao lạ b�o hiệu về ��ức Vua d�n Do th�i,� chứ kh�ng c� Kinh Th�nh để thấy s�u xa hơn. Nếu c� Kinh Th�nh, hẳn c�c �ng đ� đọc s�ch D�n Số chương 24 để hiểu s�u xa hơn � nghĩa lời Thi�n Ch�a qua lời sấm Balaam:
�Sấm ng�n của người nghe c�c lời Thi�n
Ch�a,
v� biết những tư tưởng của Đấng Tối Cao,
được Đấng To�n Năng cho nh�n linh thị,
của người ngủ m� mắt vẫn mở trong l�c xuất thần.
T�i thấy n�, nhưng b�y giờ chưa phải l�c,
t�i nh�n, nhưng chưa thấy n� kề b�n;
một v� sao xuất hiện từ Gia-c�p,
một vương trượng trỗi dậy từ �t-ra-en
sẽ đập v�o m�ng tang M�-�p, đ�nh vỡ sọ tất cả con c�i Sết,
v� x�m chiếm �-đ�m,
cả X�-ia cũng bị x�m chiếm nữa.
�t-ra-en sẽ biểu dương sức mạnh,
Gia-c�p sẽ thống trị qu�n th�,
v� ti�u diệt kẻ trốn khỏi th�nh phố." (Ds 24:16-19)
Như thế, ng�i sao biểu thị Vị Vua, �ấng nắm vương trượng. Dĩ nhi�n, đối với ch�ng ta, lời sấm đ� c� một � nghĩa lớn hơn điều đ� n�i trong Cựu ước về vương triều �av�t v� việc chiến thắng những kẻ th� quốc gia của người Do th�i. Vua Do Th�i h�m nay c�c nh� chi�m tinh đến t�n thờ l� Vua c�c Vua, Vua mọi d�n mọi nước, Vua đem Tin Mừng chinh phục cả thế giới.
Hơn nữa, �một vương trượng trỗi dậy từ �t-ra-en� kh�ng phải để chinh phục mọi d�n tộc cho Israel thống trị, nhưng chịu nộp mạng v�o tay vương quốc h�ng mạnh nhất. �� l� vương triều đ� nổi l�n để giải tho�t tất cả ch�ng ta khỏi �ch thống trị của bất cứ vua ch�a trần gian n�o.
Sau c�ng, những � nghĩa s�u xa hơn của ng�i sao phương đ�ng c�n thấy trong biểu tượng truyền thống do c�c m�n qu� của c�c nh� chi�m tinh mang tới : v�ng tuy�n dương �ức Kit� l� Vua. Nhũ hương tượng trưng Ch�a Kit� l� Thương Tế. Mộc dược n�i l�n Ch�a Kit� l� Hy Lễ. H�i Nhi đ� �sinh ra để l�m Vua,� Vua sẽ cai trị cả thế giới từ c�y thập gi�.
Như thế, �c�c d�n ngoại được c�ng thừa kế gia nghiệp với người Do-th�i, c�ng l�m th�nh một th�n thể v� c�ng chia sẻ điều Thi�n Ch�a hứa.�(Ep 3:6) Ch�a Gi�su Kit� đ� đem một ch�n l� phổ qu�t v� tối cao v�o lịch sử nh�n loại. Người đ� l�m cho tr�i tim con người kh�ng bao giờ nghỉ y�n. Từ đ� họ lu�n sống trong tinh thần li�n kết với con c�i Abraham, l�m th�nh một d�n Israel duy nhất của Thi�n Ch�a. Nhờ truyền thống đ�, mới thấy c�c n�i giống, d�n tộc v� ng�n ngữ quy tụ quanh một Cứu Ch�a duy nhất. Quả thật, Thi�n Ch�a �muốn cho mọi người được cứu độ v� nhận biết ch�n l�.�(1 Tm 2:4)
Khi c�c nh� chi�m tinh đến thờ lạy Ch�a l� thời đại cuối c�ng đ� bắt đầu. Cũng như họ, mỗi người ch�ng ta được k�u gọi nhận biết Ch�a l� �tận điểm của lịch sử nh�n loại, điểm quy tụ những ước vọng của lịch sử v� c�c nền văn minh, trung t�m điểm của nh�n loại, niềm vui của mọi con tim v� sự ho�n th�nh mọi ước vọng. Quả quyết như thế, kh�ng phải l� đặt dấu chấm hết cho c�c c� nh�n v� c�c d�n tộc, nhưng l� loan truyền cho họ Tin Mừng : b�n kia những giới hạn hữu h�nh của Gi�o hội, Ch�a Kit� kh�ng ngừng t�c động đến tận con tim mỗi người bằng �n sủng v� h�nh.
Như thế, vương quốc Thi�n Ch�a kh�ng x�m lấn nhưng thăng hoa những thực tại trần gian. Khi sinh ra, H�i Nhi kh�ng ngừng đem lại cho nh�n loại �n sủng để mọi người c� thể sống hiệp th�ng v� phục vụ lẫn nhau m� sống trong b�nh an v� hạnh ph�c. Những ai c� l�ng tin, đều phải l�n đường như c�c nh� chi�m tinh, theo �nh sao l� lương t�m hằng chiếu s�ng trong t�m hồn. Như thế, t�n gi�o l� một nhu cầu xuất ph�t từ bản chất v� tận th�m t�m con người, chứ kh�ng do x� hội hay truyền thống sắp đặt.
TỰ DO T�N GI�O
T�n gi�o l� một nhu cầu bức thiết của con người. Chỉ c� con vật mới kh�ng c� nhu cầu t�n gi�o. ��ng hơn, thay v� quả quyết �Sơn La kh�ng c� nhu cầu t�n gi�o,� nh� nước phải n�i : �Sơn La kh�ng c� quyền tự do t�n gi�o.� Kh�ng phải Sơn La m� th�i, nhưng c�n bao nhi�u nơi kh�c đang bị tước đoạt quyền tự do t�n gi�o.
Tự do t�n gi�o l� quyền tối thượng của con người. Khi quyền l�m người kh�ng được t�n trọng, l�m g� c�n quyền theo t�n gi�o ? Thật vậy, �tự do sống theo lương t�m v� theo t�n gi�o li�n quan tới con người về phương diện c� nh�n cũng như x� hội. Quyền tự do t�n gi�o phải được nh�n nhận theo ph�p l� v� ph� chuẩn như một quyền d�n sự. Tuy nhi�n, tự bản chất đ� kh�ng phải l� một quyền v� giới hạn. Những giới hạn ch�nh đ�ng cho việc thi h�nh quyền tự do t�n gi�o phải được quy định một c�ch thận trọng trong mỗi ho�n cảnh x� hội ch�nh trị, theo những đ�i hỏi c�ng �ch v� được ch�nh quyền ph� chuẩn qua c�c luật ph�p ph� hợp với trật tự lu�n l� kh�ch quan. Cần c� những luật lệ đ� v� nhu cầu bảo vệ hữu hiệu quyền của mọi c�ng d�n v� giải quyết những tranh chấp quyền lợi một c�ch �n h�a, đồng thời v� nhu cầu th�ch đ�ng trong việc g�n giữ h�a b�nh nơi c�ng cộng, để con người sống chung với nhau trong một trật tự tốt đẹp v� một nền c�ng l� thực sự. Sau c�ng, cần phải c� luật lệ ấy v� phải đặc biệt g�n giữ nếp sống đạo đức của quần ch�ng.� (2) Nh� nước kh�ng thể t�y tiện đặt những giới hạn quyền tự do t�n gi�o, bất chấp những ti�u chuẩn c�ng l� v� đạo đức kh�ch quan.
Sở dĩ ch�nh quyền Sơn La c� thể ăn n�i trơ trẽn như thế, v� quyền tự do t�n gi�o chỉ được ph� chuẩn tr�n bản văn hiến ph�p, chứ chưa c� bộ luật t�n gi�o. Thực tế, t�y địa phương, quyền đ� sẽ được ban ra như một �n huệ nhỏ giọt. Nơi n�o c� tai mắt quốc tế, th� người ta tr�nh diễn m�n tự do t�n gi�o tối đa. C�n những nơi xa x�i như Sơn La, địa phương xử theo luật rừng. Kh�ng c� một định chế ph�p l� về t�n gi�o, kh�ng thể buộc họ t�n trọng c�ng �ch v� trật tự lu�n l� kh�ch quan. C�ng kh�ng thể đ�i hỏi c� việc x�t xử theo c�ng l�, khi chẳng c� một cơ quan độc lập để x�t xử những vi phạm nh�n quyền.
Bao giờ mới c� sự nh�n nhận �Gi�o hội c� quyền đ�i hỏi phải được ph�p luật thừa nhận c� bản sắc đặc th�� ? (3) Theo c�ng t�m, nh� cầm quyền phải hiểu rằng �hiển nhi�n v� c� sứ mệnh đối với to�n thể nh�n loại, đồng thời biết m�nh thực sự li�n kết với lo�i người v� lịch sử nh�n loại một c�ch s�u xa, n�n Gi�o hội c� quyền đ�i hỏi quyền tự do ph�n quyết về mặt đạo đức c�c thực tại nh�n loại, bất cứ khi n�o cần bảo vệ những quyền căn bản của con người hay c�ng cuộc cứu rỗi c�c linh hồn.� (4)
Kh�ng cần phải c� niềm tin mới thấy được quyền tự do t�n gi�o. Nếu luật đ�i người kh�c t�n trọng quyền tự do kh�ng theo một t�n gi�o n�o, th� luật cũng kh�ng được quyền ngăn cản v� phủ nhận quyền tự do t�n gi�o. Chỉ những ai khăng khăng bảo vệ � kiến v� quyền lợi ri�ng, mới �cả v� lấp miệng em� hay �lấy thịt đ� người� m� th�i. Những người nắm quyền sợ rằng khi được nh�n nhận như một thực thể c� quyền ri�ng, t�n gi�o sẽ lấn sang những l�nh vực d�n sự v� đ�i hỏi nh�n quyền cho d�n ch�ng nữa.
D� bị ngăn cản tới đ�u �Gi�o hội vẫn kiếm t�m : tự do ng�n luận, giảng dạy v� truyền gi�o ; tự do thờ phượng c�ng khai ; tự do tổ chức v� điều h�nh nội bộ ri�ng; tự do tuyển chọn, gi�o dục, bổ nhiệm v� chuyển đổi c�c thừa t�c vi�n ; tự do x�y dựng c�c cơ sở t�n gi�o ; tự do sở hữu v� thu t�ch c�c của cải đầy đủ cho c�c hoạt động ; v� tự do thiết lập c�c hội đo�n kh�ng phải chỉ cho c�c mục đ�ch t�n gi�o, nhưng cho c�c mục đ�ch gi�o dục, văn h�a, y tế v� b�c �i nữa.� (5) Tất cả những thứ tự do đ� đều nằm trong quyền l�m người. Một nh� nước biết điều phải t�n trọng những quyền cơ bản đ�, mới mong nở m�y nở mặt với thi�n hạ.
Khi kh�ng t�n trọng quyền tự do của người kh�c, ch�nh m�nh cũng mất tự do lu�n. Cả người bị t� v� kẻ canh t� cũng đều ở trong t�. H�y mở kh�a cho t� nh�n ra ngo�i, để m�nh khỏi phải ch�n th�n nơi chốn ngục t� nữa !
�NH S�NG BỪNG L�N
Khi bị tước đoạt nh�n quyền, tự do t�n gi�o biến mất. Nếu bạo ch�a H�r�đ� giết được H�i Nhi Gi�su, d� c�c nh� chi�m tinh c� loan tin v� cổ động d�n ch�ng, họ cũng chẳng c�n g� để thờ lạy nữa. Như thế, H�r�đ� tr� dập tự do t�n gi�o tận nguồn cội. Nhưng người t�nh kh�ng bằng Trời t�nh. Những con người theo lẽ phải bao giờ cũng t�m được lối tho�t. C�c nh� chi�m tinh kh�ng ngờ đ� gặp một con c�o gi�. Nhờ được b�o mộng, họ mới thấy tất cả bộ mặt thật của n�. Họ đ� kh�ng trở lại gặp v� l�m theo l�ng dạ nham hiểm của con người t�n �c đ�. Nhờ thế, H�i Nhi Gi�su vẫn c�n sống. Cuối c�ng, kẻ s�t nh�n phải chết, mặc d� đ� t�m mọi c�ch để giết H�i Nhi. Những kẻ muốn tước đoạt mạng sống con người, cuối c�ng cũng chẳng giữ đươc g� cho m�nh.
Nh�n v�o qu� hương h�m nay, ch�ng ta cũng thấy một cảnh tương tự. H�r�đ� vẫn c�n đ�. Những chi�m tinh gia c� lẽ kh�ng biết đến mưu th�m chước độc của H�r�đ� ! Tất cả �m mưu chỉ nhằm củng cố ngai v�ng. Nếu họ theo đường cũ trở lại gặp H�r�đ�, việc g� sẽ xảy ra ? Biết bao nh� chi�m tinh thời đại đ� theo đường m�n để gi�p H�r�đ� thực hiện mưu đồ b�n Ch�a v� giết Ch�a. Bởi đ�, mới c� cảnh ngăn cấm con người thờ phượng Thi�n Ch�a nơi c�c miền cao nguy�n.
Ngay giữa l�ng thủ đ� H� Nội, biểu tượng của T�a Th�nh Vatican tại Việt Nam, khu T�a Kh�m Sứ l� t�i sản của Gi�o hội C�ng gi�o Việt Nam đ� bị chiếm dụng một c�ch bất c�ng gần nửa thế kỉ. Theo Đức TGM Ng� Quang Kiệt : �Từ nhiều năm nay, T�a Tổng Gi�m mục v� Hội đồng Gi�m mục đ� nhiều lần đệ đơn l�n Ch�nh quyền c�c cấp xin giao lại T�a Kh�m sứ để Gi�o hội c� đủ phương tiện cần thiết cho những họat động t�n gi�o tối thiểu. Đề nghị ch�nh đ�ng của t�n gi�o chưa được đ�p ứng, trong khi đ� Quận H�an Kiếm lại d�ng T�a Kh�m sứ để kinh doanh bu�n b�n. Trước đ�y đ� b�n phở, nay lại mở ng�n h�ng. V� ng�y 13-12-2007 vừa qua th�m kinh doanh giữ xe với quang cảnh thật hỗn độn.� (6)
R� r�ng biểu tượng T�a Th�nh đ� bị những kẻ v� thần biến th�nh nơi dung tục. Thử hỏi c�ng l� ở đ�u ? Niềm tin c� được t�n trọng trong một chế độ vẫn r�u rao về tự do t�n gi�o ?
Thời gian kh�ng thể k�o d�i l�u hơn. �Ng�y 20.12.2007, khoảng 5,000 người vừa đi vừa h�t lời Kinh H�a B�nh tiến ra khu đất T�a Kh�m Sứ cạnh T�a gi�m mục. H�m nay th� tượng Đức Mẹ Sầu Bi đ� được rước ra đặt trước T�a Kh�m Sứ.� (7) �� l� điểm son của GHVN cuối năm 2007. H� Nội đ�ng l� thủ đ� của l�ng tin Việt Nam.
Tại sao gi�o d�n Gi�o phận H� Nội d�m biểu dương sức mạnh lớn như thế ? Đức TGM Ng� Quang Kiệt giải th�ch: �Sự trưởng th�nh đ�ch thực của người gi�o d�n H� Nội n�i ri�ng, qua đ�, h�ng gi�o d�n C�ng gi�o VN n�i chung, l� ở chỗ đ� l� những con nguời gi�o d�n c� � thức v� tr�ch nhiệm cao. � thức về l�ng y�u chuộng c�ng l� v� b�nh vực c�ng l�; � thức về quyền lợi chung, quan t�m đến �ch chung của Gi�o Hội� Tập thể gi�o d�n H� Nội như thế c�n l� một tập thể của � thức c�ng l� v� d�n chủ, nh�n quyền. Những năm th�ng im l�m v� chịu đựng của người d�n VN đ� qua rồi, đ� đến l�c �nh s�ng văn minh d�n chủ, đến l�c � thức tự do v� tr�ch nhiệm của một chủ thể đ� đạt đến sự trưởng th�nh. Đối với người Kit� hữu, tất cả đ� l� bởi v� họ � thức về phẩm gi� của nh�n vị con người, đựoc tạo dựng theo h�nh ảnh của Thi�n Ch�a. Ch�nh nơi c�ng l�ng của Ba Ng�i Thi�n Ch�a m� �tiến tr�nh d�n chủ� đ� h�nh th�nh: Sự duy nhất trong kh�c biệt.� (8)
T�m lại, nhu cầu t�n gi�o nằm s�u trong bản t�nh con người. Chỉ cần một �nh sao, c�c nh� chi�m tinh đ� hi�n ngang l�n đường t�m đến thờ lạy H�i Nhi, bất chấp mọi gian nguy tr�n đường v� sự nham hiểm của l�ng người. Nhưng nếu kh�ng c� l�ng tin, d� sống ngay tại miền đất Ch�a sinh ra, con người vẫn kh�ng thể hưởng được hồng �n do t�nh y�u Thi�n Ch�a.
Lạy Ch�a, xin cho �nh s�ng bừng l�n trong t�m hồn v� cuộc đời ch�ng con. Xin cho d�n tộc con sớm hưởng quyền tự do t�n gi�o để Nước Ch�a ng�y c�ng tốt đẹp hơn. Amen.
đỗ lực 06.01.2008
1. http://www.vietcatholic.net/News/Html/50602.htm
2. To�t Yếu Học Thuyết X� Hội của Gi�o Hội, 422.
3. ibid.
4. ibid.
5. ibid., 426.
6. http://vietcatholic.net/News/Html/49931.htm
7. Ibid.
8. http://www.vietcatholic.net/News/Html/50628.htm
Mỗi
T�n Hữu L� Một �nh Sao Dẫn Đường
(Mt 2,1-12)
Tr�nh thuật Tin Mừng theo th�nh M�tth�u h�m nay cho ch�ng ta biết : B�-lem l� nơi H�i Nhi Gi�su đ� cất tiếng kh�c ch�o đời, thời vua H�r�đ� trị v�. Như thế, th�nh M�tth�u đ� gi�n tiếp khẳng định: Đức Gi�su l� người của lịch sử, c�ch ri�ng Ng�i l� người của lịch sử d�n tộc Do-th�i � d�n ri�ng của Thi�n Ch�a.
Ch�nh Đức Gi�su l� con người chiếu s�ng cho cả qu� khứ v� đem lại � nghĩa cho cả gi�ng lịch sử d�n Ch�a. Ch�nh Ng�i sẽ căn cứ v�o lịch sử qu� khứ d�n tộc m�nh để từng bước nhận ra được � nghĩa sứ mạng của m�nh v� c�ch thức ho�n th�nh sứ mạng ấy.
Sau khi x�c định nơi ch�n nhau cắt rốn của Đấng Cứu Thế, th�nh M�tth�u tiếp tục kể lại biến cố c�c đạo sĩ phương Đ�ng tới b�i lạy H�i Nhi Gi�su. Đ� l� những nh� chi�m tinh, c� thể họ đ� đọc được dấu lạ do thấy �nh s�ng của h�nh tinh sao mộc v� sao thổ lồng v�o nhau. Hay n�i một c�ch đơn giản: lời loan b�o về ng�i sao ph�t xuất từ nh� Gia-c�p đ� được ứng nghiệm với biến cố sinh ra của Đức Gi�su l� vị cứu tinh. (x. Ds 24,17)
Nhưng điều được nhấn mạnh trong b�i Tin Mừng h�m nay l� d�n ngoại m� c�c đạo sĩ l� người đại diện, đ� đến b�i lạy H�i Nhi Gi�su. Tr�i ngược với sự hăng say nhiệt th�nh của c�c đạo sĩ phương Đ�ng l� sự b�ng quan của c�c nh� l�nh tụ đạo v� đời tại th�nh th�nh Gi�rusalem, họ kh�ng hề nh�c nh�ch. Ri�ng vua H�r�đ� c� n�i đến việc vua sẽ đến b�i lạy H�i Nhi mới sinh, nhưng thực ra �ng ta chỉ muốn đến để mưu s�t Ng�i m� th�i.
C�c nh� chi�m tinh l� d�n ngoại. Họ đại diện cho mọi d�n tộc, cho ch�nh ch�ng ta. Họ khao kh�t t�m ơn cứu độ. Qua những dấu chỉ kỳ diệu hay đơn sơ trong vũ trụ, họ nghe thấy lời mời gọi l�n đường. Chấp nhận l�n đường l� chấp nhận bỏ lại tất cả v� sẵn s�ng bước đi trong đ�m tối. C�c nh� chi�m tinh kh�ng dựa v�o điều g� kh�c ngo�i �nh sao khi tỏ khi mờ. Cần c� đức tin cứng c�p mới d�m dựa v�o một dấu chỉ mong manh như thế. Cũng cần c� đức tin mạnh mẽ lắm mới d�m tin rằng vị vua mới sinh đang khi�m tốn sống trong một hang b� lừa ở B�lem, chứ kh�ng uy nghi ngự giữa ho�ng cung lộng lẫy. Cần c� một đức tin khi�m tốn biết chừng n�o mới c� th�i độ sấp m�nh b�i lạy trước H�i Nhi, v� tiến d�ng lễ vật qu� gi�.
Thi�n Ch�a vẫn kh�ng ngừng l�i k�o cả nh�n loại đến với Con Một của Ng�i l� Đức Gi�su Kit�. Ng�i vẫn kh�ng ngừng cho những �nh sao dẫn đường. Kh�ng phải l� �nh sao tr�n trời cao, m� l� �nh s�ng Ng�i gieo v�o l�ng người. Mỗi người ch�ng ta phải trung th�nh với �nh s�ng đ�, v� bước v�o cuộc h�nh tr�nh đức tin đầy mạo hiểm, như c�c nh� chi�m tinh ng�y xưa.
Đ�i khi ch�ng ta c� n�t giống H�r�đ�, sợ h�i bối rối trước sự xuất hiện của Đấng Cứu Độ. H�y để Ch�a l�m lung lay ngai v�ng của ch�ng ta, đưa ch�ng ta v�o sự bấp b�nh, mong manh, để rồi cuối c�ng ch�ng ta gặp được sự vững v�ng trong Ch�a.
*
Cuộc sống ng�y h�m nay đặt con người trước nhiều th�ch đố phải chọn lựa. Th�ch đố phải sống cho sự c�ng bằng trong một x� hội c� qu� nhiều bất c�ng. Th�ch đố phải sống t�nh li�n đới v� y�u thương trong một x� hội c� qu� nhiều chiến tranh v� hận th�. Ch�a Kit� đ� đến v� chiếu tỏa �nh s�ng của Ng�i v�o thế gian. Ng�i mời gọi mỗi người ch�ng ta h�y bước theo �nh s�ng của Ng�i, �nh s�ng của y�u thương, ho� b�nh v� x�y dựng.
�Gi�ng Sinh� gợi lại cho ch�ng ta một biến cố trọng đại : biến cố Ng�i Hai xuống thế l�m người. Ng�i đến với tất cả mọi người, thuộc mọi quốc gia v� ng�n ngữ. Ng�i đến để mang lại niềm vui v� b�nh an, mạc khải cho con người một vương quốc vĩnh cửu, mời gọi ch�ng ta bước theo �nh s�ng của Ng�i, �nh s�ng dẫn v�o sự sống.
Trong gi�y ph�t thinh lặng n�y, ch�ng ta h�y để cho �nh s�ng của Ch�a chiếu tỏa t�m hồn ch�ng ta, hầu nhận ra Ch�a đang hiển linh trong ch�nh cuộc sống của m�nh.
Lạy Ch�a Gi�su H�i Đồng, Ch�a đ� đến thế gian để con người được sống v� sống dồi d�o. Xin cho mọi người lu�n biết t�n trọng sự sống l� �n huệ Ch�a ban, để kh�ng c�n cảnh c�c thai nhi bị từ chối quyền được sinh ra nhưng c�c em sẽ được sống xứng đ�ng với nh�n phẩm của m�nh.
Lạy Ch�a Gi�su, ch�ng con đang sống giữa một thế giới m� nhiều người chưa nhận biết Ch�a, nhiều người đang đ�nh mất niềm tin v�o Ch�a, sống như thể kh�ng c� Thi�n Ch�a. Xin biến đổi cuộc đời ch�ng con th�nh �nh sao dẫn đưa những ai đang lầm đường lạc lối trở về với Ch�a để họ được sống v� sống dồi d�o trong t�nh thương của Ch�a. Amen.
Ch�ng
t�i thấy ng�i sao của Người ở phương đ�ng
Mt 2,1 � 12
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể !
H�m nay ch�ng con mừng lễ Ch�a Hiển Linh để kỷ niệm việc Ch�a tỏ m�nh ra cho d�n ngoại. C�c nh� chi�m tinh l� những người đại diện cho mọi d�n tộc v� cho ch�nh mỗi người ch�ng con. Họ đ� khao kh�t t�m kiếm ơn cứu độ qua những dấu chỉ kỳ diệu hay đơn sơ trong vũ trụ, c�c nh� chi�m tinh đ� nghe được lời mời gọi l�n đường. Chấp nhận l�n đường l� chấp nhận bỏ lại tất cả v� bước đi trong đ�m tối, sẵn s�ng đi theo sự hướng dẫn từ trời cao. Sự hướng dẫn đ� biểu lộ qua một ng�i sao s�ng.
Một điều chắc chắn kh�ng thể nghi ngờ được l� khi quyết định đi theo ng�i sao s�ng c�c ng�i đ� phải hy sinh rất nhiều : chăn ấm gối �m, bạn b� th�n thuộc v� nhất l� những lời chỉ tr�ch ph� b�nh của những người kh�ng hiểu được việc l�m của c�c ng�i. C�c nh� chi�m tinh đ� kh�ng dựa v�o điều g� kh�c ngo�i �nh sao khi tỏ khi mờ. Qua đ� gi�p cho mỗi người ch�ng con nhận thấy rằng : cần phải c� đức tin cứng c�p mới d�m dựa v�o một dấu chỉ mong manh như vậy. Cần c� một đức tin mạnh mẽ lắm mới d�m tin rằng vị vua mới sinh ra đang nằm trong m�ng cỏ ở B�lem. Cũng cần c� một đức tin khi�m tốn biết chừng n�o mới c� được th�i độ sấp m�nh b�i lạy trước một H�i Nhi b� nhỏ để d�ng lễ vật cho Người. Sau khi đ� gặp được H�i Nhi Gi�su, c�c đạo sĩ đ� đi qua đường kh�c để trở về xứ sở của m�nh. V� cuộc gặp gỡ với Đức Gi�su đ� đổi mới họ, họ đ� bỏ con đường đ� đi để tiến sang một con đường kh�c, họ đ� trở n�n những con người mới.
Lạy Ch�a, ng�y h�m nay ng�i sao dẫn đường cho ch�ng con ch�nh l� Lời Ch�a. Nhờ việc đọc v� suy ngẫm Lời Ch�a m� ch�ng con c� thể nhận ra Ch�a trong cuộc sống. Xin gi�p ch�ng con biết nối g�t ba nh� đạo sĩ khi xưa để lu�n khao kh�t v� l�n đường thực hiện việc t�m kiếm Ch�a. Đối với họ, chấp nhận l�n đường l� chấp nhận một cuộc phi�u lưu. Dấn th�n v�o một xứ sở lạ, đi nhưng chưa biết chắc địa chỉ m�nh đến. Chấp nhận l�n đường l� chấp nhận ngưng c�ng việc l�m ăn, bỏ dở nhiều dự định. H�nh tr�nh vượt sa mạc m�nh m�ng, kh� cằn chắc chắn sẽ gặp bao kh� khăn thử th�ch v� c� lẽ thử th�ch lớn nhất đối với họ đ� l� l�c ng�i sao dẫn đường biến mất. Dầu vậy, họ đ� kh�ng nản l�ng cứ tiếp tục l�n đường v� l�ng ki�n tr� đ� đưa họ tới đ�ch.
Cuộc đời ch�ng con nhiều khi cũng gặp phải ho�n cảnh bế tắc như vậy, khi ng�i sao dẫn đường biến mất. Ch�ng con kh�ng biết phải cư xử, giải quyết vấn đề thế n�o cho ổn thỏa. Kh�ng r� phải đi theo con đường n�o mới l� đường Ch�a muốn ch�ng con đi. Trong những giờ ph�t thử th�ch ấy, xin cho ch�ng con đừng nản l�ng thất vọng ! Nhưng biết n�i gương c�c nh� chi�m tinh xưa biết ph� th�c trong sự quan ph�ng của Ch�a. Biết chạy đến với c�c vị chủ chăn trong Gi�o Hội v� tin rằng : Ch�a sẽ kịp thời soi s�ng, gi�p ch�ng con biết những việc phải l�m cho đẹp l�ng Ch�a v� mưu �ch cho phần rỗi tha nh�n.
Xin Ch�a cũng gi�p ch�ng con mỗi khi gặp Ch�a cũng được biến đổi cuộc sống của m�nh. Cuộc gặp gỡ với H�i Nhi Gi�su ở B�lem đ� đ�nh dấu một kh�c quanh vừa bất ngờ vừa triệt để. Ba vị đạo sĩ sau khi gặp Ch�a đ� đi lối kh�c để trở về xứ sở m�nh, họ đ� chuyển sang một hướng kh�c v� đ� sống một cuộc đời mới. Thế nhưng, nh�n lại cuộc sống của m�nh nhiều khi ch�ng rước lễ một c�ch rất thờ ơ v� bất cẩn chẳng c� một ch�t chuẩn bị n�o. Rước Ch�a ngự v�o t�m hồn m� chẳng c� sự biến đổi n�o. H�ng ng�y, h�ng tuần ch�ng con vẫn đi lễ, vẫn chầu Th�nh Thể Ch�a, nhưng khi trở về th� ch�ng con chẳng thay đổi ch�t n�o. Vẫn chứng n�o tật ấy.
Xin Ch�a thứ tha cho ch�ng con, nhiều khi ch�ng con cũng giống như c�c thượng tế v� c�c kinh sư : hiểu biết rất r�nh rẽ về Kinh Th�nh, thấm nhuần lời dạy của Đức Kit�, chỉ cho người kh�c rất hay về đạo Ch�a nhưng ch�nh bản th�n m�nh lại kh�ng sống, kh�ng thực h�nh những điều m�nh dạy, những điều m�nh biết. V� nhiều khi ch�ng con mang danh l� người C�ng Gi�o nhưng ch�ng con lại kh�ng bằng một �ng�i sao lạ�. Ch�ng con chẳng biết hướng dẫn người kh�c đến với Ch�a m� tệ hơn lại c�n cản trở những người kh�c đến với Ch�a. Kh�ng cản trở bằng lời n�i d�m pha th� lại bằng ch�nh đời sống b� bối, kh�ng gương mẫu. C� đạo m� chẳng sống tốt hơn người ngoại đạo. Ch�a Gi�su đ� từng khiển tr�ch những người biệt ph�i v� luật sĩ rằng : �Khốn cho c�c người, hỡi c�c kinh sư v� người Pharis�u giả h�nh ! C�c người kho� cửa Nước Trời kh�ng cho thi�n hạ v�o ! C�c người đ� kh�ng v�o, m� những kẻ muốn v�o, c�c người cũng kh�ng để họ v�o� (Mt 23,13).
Lạy Ch�a Gi�su ! Xin cho ch�ng con biết chiếu s�ng Đức Tin bằng những nghĩa cử y�u thương, qu�n m�nh v� phục vụ tha nh�n. Bằng những việc l�m gương mẫu trong đời sống h�ng ng�y như lời th�nh Phaol� dạy : "Anh em phải chiếu s�ng như những v� sao tr�n v�m trời" (Pl 2,15). Hoặc như lời Ch�a ph�n : "�nh s�ng của anh em phải chiếu gi�i trước mặt thi�n hạ, để họ thấy những c�ng việc tốt đẹp anh em l�m, m� t�n vinh Cha của anh em, Đấng ngự tr�n trời" (Mt 5,16). Amen