HOME

 
   


1.
Những nẻo đường diệu vợi :
t�m một lối đi

Cuộc sống tr�n đầy ch�nh l� ch�ng ta thu t�ch từng ph�t gi�y hiện tại. Nếu chỉ nh�n về tương lai để sống, c� lẽ ch�ng ta chỉ nghe vẳng lại b�n tai những điệp kh�c chế nhạo : �H�y đợi đấy !�. Cuộc sống sẽ tươi đẹp v� � nghĩa khi ch�ng ta biết sống trọn vẹn với từng biến cố. (Trang 10)

Nếu con ếch ra khỏi đ�y giếng, n� sẽ chẳng bao giờ c�n coi trời như một nắp vung; nếu ch�ng ta ra khỏi sự đ�ng khung t� t�ng của kiến thức, của kinh nghiệm, của lập trường, của định kiến ..., ch�ng ta sẽ thấy cuộc đời n�y rất kh�c. Mỗi ch�ng ta chỉ như hạt c�t giữa sa mạc bao la, như hạt mưa giữa l�ng biển cả. Cuộc đời mu�n ng�n lối, qu� m�nh m�ng. Ch�ng ta nhiều khi như bị cho�ng ngợp, lạc lối giữa d�ng cuộc sống.

Để l� m�nh, để thăng tiến, để thấy cuộc sống tr�n đầy � nghĩa, ch�ng ta phải lao v�o kh�m ph�, h�a nhập, v� t�m ra những ch�n trời mới.


NHỮNG CH�N TRỜI MỚI

Những ch�n trời mới n�y sẽ mở ra một cuộc sống tr�n đầy, cuộc sống ch�ng ta đang kh�t vọng hướng tới. Đời sống thật th� vị nếu ch�ng ta biết c�ch quan t�m, l�m cho n� c� gi� trị v� gởi v�o đ� tất cả sự hiện diện của m�nh.

C�nh cửa cuộc đời

Giờ đ�y, bạn đang khởi đầu một h�nh tr�nh mới của cuộc sống : c� thể bạn vừa tốt nghiệp phổ th�ng trung học, đang mệt nho�i với những kỳ thi tuyển đại học; hoặc bạn đ� ra trường, đang tất bật nộp đơn t�m việc; hoặc cũng c� thể bạn đang lưỡng lự chọn cho m�nh một hướng đi� Cuộc sống đầy hứa hẹn, nhưng cũng đầy bất trắc ph�a trước. Đ�y ch�nh l� thời gian để bạn thử sức v� trưởng th�nh.

Bạn đang đứng trước c�nh cửa cuộc đời, bạn c� thể bước từ m�i trường n�y sang m�i trường kh�c, từ m�i trường hạn hẹp sang một thế giới rộng lớn hơn. L�c n�y, c� lẽ hơn một lần bạn đ� biết thế n�o l� khủng hoảng; ch�ng ta kh�ng tr�nh n� vấn đề, nhưng h�y đối diện với điều ch�ng ta đang quan t�m. Người Trung Hoa quan niệm khủng hoảng như một �hỗn hợp� gồm hai đặc t�nh : vừa nguy hiểm m� vừa l� cơ may. C� thể v� như bạn đang tham gia một tr� chơi nguy hiểm với đầy thử th�ch, chướng ngại, nhưng đầy hứng th� v� hứa hẹn cho bạn một phần thưởng xứng đ�ng, vinh quang rực rỡ nếu bạn l� kẻ chiến thắng.

D� bao căng thẳng, sức �p v� nguy hiểm nhưng giai đoạn n�y v� c�ng � nghĩa, n� gi�p ta phản tỉnh v� can đảm nh�n thẳng v�o những vấn đề của cuộc sống, nhờ vậy ch�ng ta c� thể tự kh�m ph� v� ph�t triển những năng lực của m�nh.

Một khi thấy được khả năng của m�nh, bạn c� thể tự tin hơn v� can đảm l�nh nhận tr�ch nhiệm của cuộc sống. Cuộc sống đang mỉm cười ch�o đ�n bạn. Đ�u đ� bạn nghe một tiếng th� thầm : can đảm l�n, cuộc đời kh�ng c� chỗ d�nh cho ai sợ h�i v� bỏ cuộc !

Lời mời gọi sống tr�n đầy

Bạn vừa vượt qua cơn khủng hoảng ư ? Xin ch�c mừng bạn ! Bạn xứng đ�ng nh�n b�nh minh l� dạng v� rạng rỡ bước v�o chặng đường mới. Như lớp vỏ trấu của hạt l�a đ� nứt ra, � k�a, một mầm mạ xanh tuyệt vời nh� mọc. Nhưng bạn ơi, bạn kh�ng phải chỉ như hạt l�a đ�u, bạn cao qu� hơn nhiều, bạn c�n c� khả năng � thức v� l�m chủ từng bước ch�n tr�n đường th�nh to�n của bạn. Điều bạn c�, hạt l�a v� tri kia kh�ng hề c� được đ�u nh�. Bạn bảo : ��i đời c�n d�i, những 80 năm kia m� !�. Bạn ơi, trọn cuộc đời bạn l� ph�t gi�y hiện tại n�y đ�y !

Mỗi khoảnh khắc hiện tại l� một qu� tặng

�Chỉ c� một cuộc đời l� ph�t gi�y n�y ch�ng ta đang sống�. B�c sĩ Jon Kabat - Zinn, người l�m việc với những bệnh nh�n thương tổn về tinh thần, đ� n�i với c�c bệnh nh�n của �ng những lời chi�m niệm đ�. �ng đ� giới thiệu với ch�ng ta một quy luật, một ch�a kh�a để bước v�o cuộc sống tr�n đầy : Đời bạn l� g� kh�c hơn nếu kh�ng phải l� tổng hợp tất cả những ph�t gi�y hiện tại n�y lại; nếu lỡ bỏ ph� ph�t gi�y n�o, c� nguy cơ một phần cuộc đời bạn bị đ�nh mất.

Cuộc sống tr�n đầy ch�nh l� ch�ng ta thu t�ch từng ph�t gi�y hiện tại. Nếu chỉ nh�n về tương lai để sống, c� lẽ ch�ng ta chỉ nghe vẳng lại b�n tai những điệp kh�c chế nhạo : �H�y đợi đấy !�. Cuộc sống sẽ tươi đẹp v� � nghĩa khi ch�ng ta biết sống trọn vẹn với từng biến cố. D�ng chảy cuộc đời kh�ng hề dừng lại đợi ch�ng ta. Bạn kh�ng thể n�i : H�y đợi đến khi n�o c� việc l�m ổn định, t�i sẽ thực sự sống cuộc đời của m�nh; h�y đợi khi t�i thế n�y, thế kia... l�c đ� t�i sẽ sống trọn vẹn. Kh�ng đ�u ! C� ph�t gi�y n�o m� bạn kh�ng sống; nhưng khổ nỗi người ta lại kh�ng biết phải sống thế n�o cho đẹp, cho trọn, cho ra sống. Bạn ạ, h�y đ�n nhận từng ph�t gi�y hiện tại của cuộc đời bạn như một qu� tặng, bạn sẽ hiểu thế n�o l� sống đ�ch thực.

Cuộc mạo hiểm phi�u lưu

Sống cuộc sống tr�n đầy cũng c� nghĩa l� ch�ng ta phải tự ch�o chống con thuyền đời m�nh. Biển đời nhiều s�ng gi�, c�ng đ�i hỏi ch�ng ta gi�u nghị lực. Kh�ng ai kh�c c� thể l�m thế c�ng việc của ch�ng ta, kh�ng ai sống thay cho ch�ng ta, hạnh ph�c kh�ng ở vườn người, nhưng ẩn s�u ngay trong tr�i tim của bạn.

Để sống tr�n đầy, bạn phải th�m hiểm ngay ch�nh cuộc sống của bạn : quan s�t, lắng nghe, h�nh động v� chấp nhận cả những rủi ro xảy đến. Cuộc mạo hiểm n�y kh�ng nhất thiết đ�i hỏi ch�ng ta phải li�n tục đương đầu với những c�ng việc nguy hiểm hoặc ra vẻ �h�nh sự� với ch�nh m�nh. Dấn th�n sống tr�n đầy l� ch�ng ta l�m một cuộc mạo hiểm vĩ đại xuy�n qua từng khoảnh khắc của tiến tr�nh th�nh nh�n, từng khoảnh khắc của cuộc sống đời thường. Ch�ng ta đang được mời gọi sống phi thường với từng ph�t gi�y b�nh thường trong cuộc sống.

Đức Gi�su, mẫu gương của cuộc sống tr�n đầy

Đối với người Kit� hữu, Đức Gi�su l� mẫu gương của cuộc sống tr�n đầy, v� Đức Gi�su mời gọi ch�ng ta h�y theo Người tr�n nẻo đường Người đ� đi. Đ� l� nẻo đường y�u thương v� phục vụ.

Thi�n Ch�a gởi Con của m�nh xuống để tỏ b�y cho con người biết họ được Thi�n Ch�a y�u thương; v� Người mời gọi họ cũng phải y�u thương tha nh�n như ch�nh Ch�a đ� y�u họ. Đức Gi�su đồng cảm,  sẻ chia với từng phận người khốn khổ : c�ng đ�i, c�ng kh�t, c�ng x�t xa với nỗi thất vọng của họ; v� đến �để cho họ được sống v� sống dồi d�o�.

Tiến tr�nh sống sung m�n của ch�ng ta được thể hiện trong hai đ�i hỏi :

Ngươi phải y�u mến Đức Ch�a, Thi�n Ch�a của ngươi, hết l�ng, hết linh hồn v� hết tr� kh�n ngươi. Đ� l� điều răn lớn nhất v� điều răn đứng đầu. C�n điều răn thứ hai cũng giống điều răn ấy l� : Ngươi phải y�u người th�n cận như ch�nh m�nh� (Mt 22, 37 - 39).

Người Kit� hữu của mọi thời đại đều hiểu rằng t�nh y�u phải được x�y dựng tr�n t�nh y�u v� ch�nh t�nh y�u dẫn tới đời sống sung m�n. H�y nghe những lời th�nh Phaol� nhắn nhủ gi�o đo�n �ph�x� :

T�i nguyện xin Ch�a Cha, thể theo sự phong ph� của Người l� Đấng vinh hiển, ban cho anh em được củng cố mạnh mẽ nhờ Thần kh� của Người, để con người nội t�m nơi anh em được vững v�ng. Xin cho anh em nhờ l�ng tin, được Đức Kit� ngự trong t�m hồn; xin cho anh em được b�n rễ s�u v� x�y dựng vững chắc tr�n đức �i, để c�ng to�n thể c�c th�nh, anh em đủ sức thấu hiểu mọi k�ch thước d�i rộng cao s�u, v� nhận biết t�nh thương của Đức Kit�, l� t�nh thương vượt qu� sự hiểu biết. Như vậy anh em sẽ được tr�n đầy tất cả sự vi�n m�n của Thi�n Ch�a� (Ep 3, 16 - 19).

T�nh y�u sẽ cho ch�ng ta sức mạnh, sự bền bỉ v� sự hiểu biết; đ� l� tất cả những g� thiết yếu để ch�ng ta sống tr�n đầy. T�nh y�u đem đến cho ch�ng ta nghị lực v� kh�t vọng để vươn đến những điều trọn hảo. T�nh y�u gi�p ch�ng ta biết l�m thế n�o để ph�t huy t�i năng của m�nh, đương đầu v� lớn l�n trong mọi trạng huống của cuộc sống.


BIẾT M�NH

Biết m�nh l� cả một h�nh tr�nh d�i kh�m ph�. Cần gọi t�n, x�c định v� t�n trọng con người phức tạp của ch�ng ta trong bất cứ giai đoạn n�o. Nhiều l�c ch�ng ta cảm thấy bế tắc, mất phương hướng sống, thấy cuộc sống nhạt nhẽo, v� vị, chẳng biết sống để l�m g� nữa; những l�c như thế, rất cần phải phản tỉnh, t�m ra � nghĩa sống, t�m lại con người thật của m�nh.

H�y biết rằng bạn l� độc nhất v� nhị

Để sống tr�n đầy cũng c� nghĩa l� phải � thức v� hiểu biết m�nh l� ai. Con ch� quấn qu�t, vẫy đu�i mừng mỗi khi bạn đi đ�u về; n� cũng ăn, cũng ngủ, cũng tỏ vẻ th�n thiện, nhưng tuyệt nhi�n chẳng � thức được n� l� g� cả, kh�ng hề � thức được n� l� con ch�. Chỉ c� con người, con người mới � thức được m�nh l� duy nhất, � thức m�nh hiện hữu. Ch�ng ta kh�ng chỉ � thức điều n�y trong một khoảnh khắc n�o đ�, m� l� trọn vẹn cuộc sống. Biết m�nh để rồi kh�ng đ�nh mất m�nh, kh�ng vong th�n giữa cuộc đời trăm ngả. Cuộc sống mỗi ch�ng ta l� một chuỗi li�n tục kh�ng đứt đoạn; chối từ qu� khứ l� ch�ng ta kh�ng c� hiện tại v� cũng chẳng c� tương lai.

Cuộc sống được h�nh th�nh từ h�ng vạn mảnh vụn kinh nghiệm ch�ng ta c� về bản th�n qua c�c biến cố, qua mối tương quan với tha nh�n, qua c�ng việc, qua học h�nh nghi�n cứu � Tất cả mọi việc xảy ra đều g�p phần l�m n�n cuộc sống đời ch�ng ta.

Việc hiểu biết ch�nh m�nh như thế l� điểm hội tụ sức mạnh gi�p ch�ng ta c� thể đối đầu với những xung đột, đ�nh gi� đ�ng c�c bậc thang gi� trị, đ�n nhận được những mất m�t trong cuộc sống v� gi�p ch�ng ta sống tự trọng, hiểu biết những gi� trị của bản th�n, biết y�u ch�nh m�nh, ngay cả khi ch�ng ta bị bỏ rơi, khinh bỉ, l�m mất phẩm gi�.

Sống thật để biết m�nh

Nếu muốn biết m�nh, t�i phải can đảm sống con người thật của t�i, con người trần trụi, kh�ng tự vệ, kh�ng đeo mặt nạ, kh�ng b�i đen, kh�ng t� hồng � Đ� l� cơ may để t�i nhận ra khu�n mặt đ�ch thực của m�nh; kh�ng ai hiểu t�i hơn ch�nh t�i; chỉ c� t�i mới c� thể biết r� t�i l� ai.

Đ�n nhận những cảm x�c

Cảm gi�c hay cảm x�c l� th�nh phần thiết yếu cho thấy ch�ng ta l� ai, cảm x�c n�y rất cần được ch�n nhận. Nhiều khi người ta hay lờ đi hoặc n� tr�nh cảm x�c của m�nh. Thật l� kh�i h�i, l�m sao c� thể ngăn cản cảm x�c, ch�ng ta chỉ c� thể cảm nhận m� th�i. Cảm x�c l� c�i g� rất thật chứ kh�ng phải chỉ l� � niệm. Những cảm x�c mạnh mẽ kh�ng biến mất, nhưng tồn tại như những tảng băng ngầm ch�m s�u trong v� thức, một l�c n�o đ� n� c� thể trồi l�n v� nổ tung như ngọn n�i lửa nhiều năm �m ỉ s�i sục. L�m sao đừng bao giờ để ch�ng ta bị dồn n�n, h�y kiểm so�t cảm x�c của m�nh trước khi ch�ng b�ng nổ.

Việc biết m�nh đ�i hỏi ch�ng ta lu�n phải phản tỉnh trong mọi ho�n cảnh. Cảm x�c c� thể đ�ng vai tr� người bạn, cũng c� thể l� kẻ độc t�i ph�t x�t ! Nhờ việc đ�n nhận c�c cảm x�c như người bạn, v� kh�ng bao giờ để ch�ng trở th�nh những kẻ độc t�i, ch�ng ta c� được cơ may tốt để hiểu biết m�nh hơn.

Biết được m�nh đang muốn điều g�

Biết m�nh cũng c� nghĩa l� biết được điều m�nh đang mong muốn, đang kh�t vọng. Chẳng thể quyết định được g�, nếu ch�ng ta thực sự kh�ng biết được điều m�nh mong muốn. Ch�ng ta sẽ bế tắc khi để người kh�c hoặc những t�c động b�n ngo�i như quảng c�o, ca nhạc, thời trang, b�o ch� �muốn� thay cho ch�ng ta. Khi đ� ch�ng ta sẽ rơi v�o ảo vọng, cứ tưởng như m�nh chọn lựa c�i n�y, h�i l�ng với c�i kia, nhưng thực chất ch�ng ta chỉ l� con rối cho người kh�c giật d�y m� th�i. C� những người khi ở v�o độ tuổi �ngũ thập như tri thi�n mệnh� mới giật m�nh thấy rằng họ chưa bao giờ l�m điều họ muốn cả. Những điều ch�ng ta mong muốn sẽ định h�nh con người của ch�ng ta.

Biết người kh�c nghĩ g� về m�nh

Trong giao tiếp hằng ng�y, mỗi cuộc đối thoại, d� chỉ l� một lời ch�o thăm : �Anh khoẻ kh�ng ?�, cũng n�i l�n một điều g� đ� về ch�nh m�nh. �t nhất qua c�i bắt tay, qua nụ cười, qua �nh mắt, người ta cũng n�i với bạn rằng bạn đang hiện hữu.

Nếu ai đ� ch�o t�i : �B�o đấy � !�, th� ra t�i cũng được nhận biết một c�ch ho�n to�n c� vị rồi; v� nếu cũng ch�nh người đ� dừng bước, chăm ch� nh�n t�i v� n�i : �Ch�o B�o, bạn khoẻ chứ ?�, th� l�c ấy t�i cảm thấy rằng m�nh thật c� � nghĩa trong �nh mắt của người ấy.

Tuy nhi�n cũng n�n lưu �, ti�u chuẩn đ�nh gi� m�nh kh�ng thể ho�n to�n dựa v�o dư luận, v� ch�ng ta cũng kh�ng thể trở n�n giống như người ta mong mỏi được đ�u. Ch�ng ta lu�n phải lắng nghe, tiếp nhận � kiến, nhưng cũng phải lu�n l� ch�nh m�nh, chịu lấy tr�ch nhiệm đời m�nh. Kh�ng thể để một ai vẽ l�n cuộc đời của ch�nh ch�ng ta được.

Biết những t�i năng của m�nh

T�i năng l� khả năng hay năng khiếu c� gi� trị, v� đ� cũng l� qu� tặng. Trong � nghĩa n�y, th� người ta sinh ra đ� c� t�i rồi, thi�n ph� l� vậy. Một nghệ sĩ Violon t�i ba, dĩ nhi�n phải qua khổ luyện, nhưng kh�ng thể phủ nhận yếu tố thi�n ph� nơi nghệ sĩ n�y. Người ta n�i thi�n t�i l� do 90% tập luyện, nhưng nếu kh�ng c�, d� chỉ l� 1% yếu tố ph� ban th� d� c� khổ luyện cũng kh� c� thể th�nh thi�n t�i.

T�i năng kh�ng chỉ l� điều g� mang t�nh vật l� hay một năng lực tr� tuệ. Kh�a cạnh nh�n c�ch cũng l� những qu� tặng độc đ�o. Sống thiếu nh�n c�ch, kh�ng phải l� sống đẹp, sống tr�n đầy. Nh�n c�ch mỗi người mỗi kh�c, mỗi người đều c� khả năng đặc biệt, điều quan trọng l� ta nhận ra v� l�m cho tăng triển. Người xưa bảo �ngọc bất tr�c bất th�nh kh�, nếu ch�ng ta kh�ng biết c�ch đ�nh thức t�i năng của m�nh th� ch�ng vẫn ngủ y�n v� chẳng bao giờ t�i năng th�nh hiện thực được. Th�nh Phaol� khuy�n nhủ gi�o hữu C�rint� phải nhận ra những khả năng như l� �n huệ Ch�a ban :

"C� nhiều đặc sủng kh�c nhau, nhưng chỉ c� một Thần Kh�. Nhưng ch�nh Thần Kh� duy nhất ấy l�m ra tất cả những điều đ� v� ph�n chia cho mỗi người mỗi c�ch, t�y theo � của Người� (1Cr 12, 4.11).

Mỗi người ch�ng ta đều được trao ban những đặc sủng. Để trở n�n con người sống tr�n đầy, rất cần c� thời gian kh�m ph� đ�u l� qu� tặng m�nh đ� được trao ban.


ĐI TR�N Đ�I CH�N CỦA M�NH

Người trưởng th�nh l� người đi tr�n đ�i ch�n của m�nh chứ kh�ng phải l� mượn đ�i ch�n kẻ kh�c. T�nh tự lập l� điều cần thiết để ch�ng ta được lớn l�n.

Can đảm chọn lựa v� chấp nhận hậu quả

Một khi chấp nhận chọn lựa l� chấp nhận hệ quả của chọn lựa đ�, d� l� hệ quả t�ch cực hay ti�u cực. Cuộc sống lu�n đặt ch�ng ta v�o t�nh trạng phải li�n tục chọn lựa : chọn lựa giữa c�i xấu v� c�i tốt; giữa c�i tốt v� c�i tốt hơn � V� chọn lựa cũng c� nghĩa l� phải từ bỏ, kh�ng thể n�o chọn cả hai được. C� chọn lựa được người kh�c t�n dương. C� chọn lựa bị người kh�c ch� cười. Nhưng d� thế n�o đi nữa, quyền quyết định vẫn l� ở bạn, theo tự do của bạn v� ch�nh bạn l� người phải l�nh nhận hậu quả trước ti�n chứ kh�ng phải ai kh�c.

Quyết định của bạn kh�ng thể dựa v�o lời khen hay tiếng ch� của người kh�c, bạn phải c� lập trường. Tuy nhi�n, như thế kh�ng c� nghĩa l� bạn dửng dưng với dư luận, với những đ�i hỏi, kh�t vọng hay � kiến của người kh�c; một người trưởng th�nh tự nhi�n biết c�n nhắc v� chọn lựa. Người tự lập c� thể dựa v�o ph�n đo�n của m�nh v� quyết định chọn lựa; tuy nhi�n cũng c� thể tham khảo � kiến người kh�c. Tự lập kh�ng phải l� độc đo�n, lập dị. Tự lập bao gồm sự phụ thuộc lẫn nhau, kết hợp cả sự dịu d�ng v� mạnh mẽ của tinh thần độc lập v� phụ thuộc.

Học để biết tự lập v� phụ thuộc lẫn nhau

Ngay từ trong gia đ�nh, ch�ng ta cần phải c� tinh thần tự lập. Bạn c� suy nghĩ ri�ng, lập trường ri�ng, c� chọn lựa ri�ng, v� dĩ  nhi�n cha mẹ cũng phải d�nh cho con c�i một khoảng tự do, một g�c ri�ng tư. Kh�ng tự lập th� l�m sao l�m chủ được đời m�nh; bạn thấy đấy, hệ quả kh�n lường. Rất nhiều người d� đ� lớn tuổi nhưng vẫn sống t�nh trạng ấu trĩ, kh�ng thể ph�n đo�n hay quyết định được điều g�. C� lẽ ch�ng ta kh�ng muốn m�nh l� loại người như thế.

Tuy nhi�n người tự lập đ�ch thực kh�ng phải l� kẻ lu�n phản kh�ng lại với thế giới, cũng kh�ng phải l� cỗ m�y lạnh l�ng cứ vận h�nh đều đặn. Họ l� người biết sống phụ thuộc v�o nhau, biết cho đi - l�nh nhận, biết tin v�o ch�nh m�nh v� cũng tin v�o tha nh�n. Nhờ vậy, họ biết nhạy cảm với nhu cầu của người kh�c, biết đ�n nhận v� cũng biết chọn lựa, thay đổi; biết đ�nh thức những t�i năng, sở trường, kiến thức v� cảm x�c của m�nh đồng thời nhận ra rằng đ�i khi m�nh cũng cần được sự gi�p đỡ, v� kh�ng phải v� thế m� con người m�nh bị thay đổi.

Cuộc sống lu�n l� tương trợ, l� sống với, sống c�ng. Chẳng ai hiện hữu đơn độc. Sự hiện hữu của ch�ng ta cần thiết cho người kh�c v� ngược lại, sự hiện hữu của tha nh�n cũng cần thiết cho ch�ng ta. Sự hỗ tương qua lại n�y l�m cho cuộc sống trở n�n phong ph� v� tr�n đầy. Kh�m ph� ra m�nh hiện hữu nơi tha nh�n, v� tha nh�n hiện hữu nơi m�nh, l� một nhận thức căn bản để ch�ng ta biết thế n�o l� sự tự lập v� phụ thuộc lẫn nhau trong cuộc sống.

Tr�ch nhiệm với sự tự do của m�nh

Tự lập bao gồm yếu tố tự do. Tự do l� qu� tặng cao qu� gi�p ch�ng ta sống trưởng th�nh hơn. Tuy nhi�n, ch�ng ta kh�ng sống một m�nh, ch�ng ta sống trong x� hội với những con người c� quyền tự do, c� nhu cầu tự do, v� họ cũng l� những người tự do. Sự tự do của mọi người đ�i hỏi ch�ng ta phải t�n trọng v� c� tr�ch nhiệm đối với nhu cầu v� quyền lợi của người kh�c.

Sự tự do của ngưới Kit� hữu n�i l�n rằng ch�ng ta c� thể nh�n thấy điều vĩ đại hơn đằng sau những lợi tức nhỏ b�, v� ch�ng ta c� thể quan t�m, tr�ch nhiệm với tha nh�n trong ho�n cảnh cụ thể của họ. Quả thực, tự do bao gồm tinh thần tr�ch nhiệm, tự do y�u thương. Nếu bị nhốt k�n trong ngục t� của l�ng ham muốn, tham lam �ch kỷ, ch�ng ta sẽ kh�ng c� tự do.

Sự tự do đ�ch thực l�m cho ch�ng ta c� thể lớn l�n v� diễn tả ch�nh m�nh trong việc đ�p ứng nhu cầu của tha nh�n như l� ch�nh nhu cầu của ch�ng ta vậy. Khi tự do trở th�nh v� giới hạn, tha hồ sống theo sở th�ch, chẳng cần quan t�m tới ai, th� l�c ấy kh�ng c�n l� tự do nữa m� l� bừa b�i, ph�ng t�ng.

Đối với người Kit� hữu, tự do phải được đặt trong viễn cảnh : tự do tho�t khỏi tội lỗi v� tự do y�u thương. Th�nh Ph�r� khiển tr�ch mạnh mẽ những người đ� đẩy người kh�c v�o sai lầm v� ngoan cố : �Họ hứa cho những kẻ đ� được tự do, nhưng ch�nh họ lại l�m n� lệ cho lối sống dẫn đến hư vong, v� đ� thua ai th� phải l�m n� lệ cho người ấy� (2 Pr 2, 19). Những nết xấu như �ch kỷ, bất c�ng, lạm dụng người kh�c � c� thể sẽ thống trị đời sống ch�ng ta. Đức Gi�su Phục Sinh hứa ban sức mạnh cho ch�ng ta vượt qua mọi tội lỗi v� được tự do để y�u thương.


KẾT LUẬN

Con người ng�y nay đang dần d� để lộ ra sự yếu đuối, bất lực của m�nh qua việc kh�ng kiềm chế nổi c�i t�i �ch kỷ, qua việc sử dụng sức mạnh như một phương tiện ti�u diệt, g�y chết ch�c, tang thương. Chẳng hạn những thai nhi v� tội, kh�ng c� sức kh�ng cự, đ� bị con người, c� khi l� ch�nh cha mẹ khước từ. Hay người ta sử dụng sức mạnh để phục vụ chiến tranh, khủng bố �  Sức mạnh đ�ch thực phải mang đến sự biến đổi trong h�n hoan v� sự sống. 

Rất thường khi, người ta hiểu sức mạnh theo nghĩa ti�u cực, sức mạnh c�ng ph� v� hủy diệt, sức mạnh �p chế kẻ kh�c, sức mạnh đồng tiền, sức mạnh của kẻ quyền thế � Sức mạnh ở đ�y phải được hiểu theo nghĩa t�ch cực, sức mạnh thực sự phải c� khả năng s�ng tạo, x�y dựng cuộc sống, phải dẫn tới c�i đẹp, t�nh y�u; v� sức mạnh chỉ c� thể l� t�ch cực nếu n� được sử dụng để thăng tiến con người, l�m triển nở cuộc sống, l�m cho cuộc sống tươi s�ng v� c� � nghĩa.

Bước v�o cuộc h�nh tr�nh, bạn sẽ thấy cuộc đời mu�n ngả. Nếu cứ đứng m�i ở ng� ba đường, bạn sẽ chẳng bao giờ tới đ�ch được. Cuộc sống đang mời gọi ch�ng ta kh�m ph�, dấn th�n, v� giải thưởng vĩ đại kh�ng phải chỉ l� sự th�nh c�ng m� l� ch�nh sự th�nh to�n đời ta. Mu�n năng lực c�n đang ẩn ch�m, đang chờ thời cơ thi thố, vấn đề l� ch�ng ta c� can đảm cất bước đăng tr�nh hay kh�ng. Nếu coi cuộc đời như một cuộc chơi, th� cuộc chơi n�o c�ng mạo hiểm lại c�ng th� vị !