 |
|
|
�Cuộc sống kh�ng
c� sự kh�m ph� H�y tạm v� cuộc đời như m�a xu�n; xu�n năm n�o cũng thế. C� kh�c chăng l� ch�nh sự biến đổi cảm nhận của l�ng người. Người kh�ng cảm nhận, kh�ng rung cảm, th� xu�n đến rồi, xu�n hờ hững ra đi. Như vậy, điều quan trọng l� phải cảm nhận, � thức, hay n�i kh�c đi l� phải sống. Socrate, một triết gia vĩ đại, v� l� nh� gi�o dục tuyệt vời thời cổ đại Hy Lạp, đ� nhắc nhở c�c đồ đệ của m�nh lu�n sống trong th�i độ � thức v� phản tỉnh. �ng n�i : �Cuộc sống kh�ng c� sự kh�m ph� l� cuộc sống v� nghĩa�. �ng đ� truyền cảm hứng cho c�c đồ đệ của m�nh để họ vật lộn với � nghĩa của cuộc sống. Ch�ng ta kh�ng b�nh luận lời dạy của triết gia ở đ�y, nhưng ch�ng ta c� thể �p dụng c�u n�i n�y trong một kh�a cạnh kh�c : �Một cuộc đời kh�ng được sống th� chẳng c� gi� trị g� để kh�m ph� !�
Thực ra, ch�ng ta thấy c� bao nhi�u người biết sống thực, sống tr�n đầy ? Bao nhi�u người đang lao m�nh về ph�a trước m� kh�ng lường được những hố thẳm. Thực ra hố thẳm cuộc đời v� huyệt mộ cũng chẳng kh�c nhau l� mấy, điểm kh�c biệt duy nhất l� sống hay chết m� th�i. Họ đi t�m những kinh nghiệm mới, đối diện với ch�nh bản th�n để vươn l�n, thu gom những g� học được trong cuộc sống v� d�ng những hiểu biết của m�nh để s�ng tạo n�n một điều g� đ� c� gi� trị. Cuộc sống của ch�ng ta l� một chuỗi d�i những học hỏi v� s�ng tạo. H�y nh�n sự tăng trưởng của đứa trẻ như một điển h�nh : Từ một h�i nhi đỏ hỏn l�c mới ch�o đời, chỉ sau v�i th�ng trẻ c� thể biết lật, biết lẫy, rồi gặm tay, m�t ch�n � Một hai năm sau, trẻ bập bẹ tiếng gọi mẹ, gọi bố, rồi trẻ dần dần � thức thế giới kh�c biệt quanh m�nh, những c�u hỏi �tại sao �, tại sao ?� lu�n lu�n tr�n m�i miệng. Từ một đứa trẻ ho�n to�n sống lệ thuộc, dần dần b� � thức m�nh c� một c�i g� ri�ng biệt, c�i t�i h�nh th�nh; v� cứ thế b� lớn dần theo năm th�ng, trải qua nhiều cuộc khủng hoảng, những giai đoạn buồn ch�n c� đơn �; nhưng đ� kh�ng phải l� dấu hiệu bi quan, khủng hoảng vẫn l� dấu hiệu của sự sống. N�i như Socrate, đ� l� một cuộc sống đang được kh�m ph�, v� dĩ nhi�n đ� l� cuộc sống c� gi� trị. Vượt qua hố thẳm
Cuộc sống kh�ng
phải l�c n�o cũng rải đầy hoa hồng, m� ph�a trước chờ bạn c� thể l� gai
g�c, �V� thử đường đời bằng phẳng cả, Anh h�ng h�o kiệt c� hơn ai�. Bạn đang được mời gọi để chinh phục ch�nh cuộc đời của bạn, mặc cho n� một � nghĩa sống. Bạn đang thất bại ư ? C� phải v� thế m� bạn thất vọng ? Tại sao lại b�n rẻ cuộc đời cho một v�i thất bại, một ch�t khủng hoảng như vậy ? C� ai n�n kh�n kh�ng một lần lỡ dại ? Thực ra, những thất bại, những bất trắc dạy cho ch�ng ta b�i học s�u sắc hơn l� cuộc đời cứ bon bon m�i tr�n con đường th�nh c�ng. Điều thất bại th� thảm nhất, nếu c�, l� ch�ng ta lu�n th�nh c�ng chưa bao giờ thất bại ! H�y tập kh�i h�i với ch�nh m�nh, lạc quan v� can đảm vượt qua những hố thẳm của cuộc sống. Ch�nh l�c cuộc sống ch�ng ta đang được �cử h�nh�, sẽ đong đầy gi� trị v� nở hoa. Kh�ng c� hai cuộc đời để sống thử, để thử nghiệm. Ch�ng ta chỉ c� một chọn lựa duy nhất l� sống hay chết. Khi thấy đời m�nh c�n loay hoay, khắc khoải, nhiều ch�ng gai, nhiều hố thẳm, đ� l� dấu hiệu cho thấy ch�ng ta c�n kh�t khao, chiến đấu, vươn l�n m�i, v� muốn sống tr�n đầy. G� cửa hồn m�nh Ch�ng ta c� những khả năng tuyệt vời c� khi đang được bộc lộ, nhưng phần lớn ch�ng c�n bị ch�n v�i trong v� thức, trong tiềm năng. Với mu�n v�n cung bậc kh�c nhau, nếu kh�ng được tấu l�n, sẽ chẳng bao giờ c� nốt nhạc, chẳng bao giờ c� ca kh�c hay bản h�a tấu, v� như vậy người nghệ sĩ cũng chẳng c� thật. Bạn c� khả năng, nhưng khả năng ấy kh�ng được thể hiện th� m�i m�i bạn cũng chỉ mờ nhạt. H�y g� cửa hồn m�nh để đ�nh thức t�i năng l�n tiếng. C� ch� c�ng được nu�i chung với b�y g�; th�ng ng�y đắp đổi, c�ng chỉ biết bới r�c nhặt s�u. Một h�m chợt nh�n thấy ch� c�ng kh�c nhảy m�a vui nhộn, c�ng ta th�m kh�t muốn được �nhập hội hoa đăng�, nhưng cuối c�ng c�ng nghĩ m�nh l� phận g� h�n k�m, n�n đ�nh bới r�c, nhặt s�u. Y�n phận. Tiếc thay ! C� bao giờ bạn n�i : �Tại sao lại kh�ng ? Sao người kh�c l�m được t�i lại kh�ng l�m được ?�. H�y tin rằng bạn c� đủ khả năng l�m mọi việc, nếu bạn muốn. H�y đ�nh thức khả năng của bạn, h�y n�i �c� với khả năng ấy. Trở n�n �con người mới� Trong sự ho�n thiện Kit� gi�o, mỗi ch�ng ta đều được mời gọi l�m triển nở đời sống v� ph�t triển những khả năng của m�nh theo mọi l�nh vực. Trong thư gởi gi�o đo�n �ph�s�, th�nh Phaol� nhắc nhở phải � thức tầm quan trọng l�m triển nở những �n ban ch�ng ta đ� l�nh nhận : �� T�i khuy�n nhủ anh em h�y sống xứng đ�ng với ơn k�u gọi m� Thi�n Ch�a đ� ban cho anh em. Anh em h�y ăn ở thật khi�m tốn, hiền từ v� nhẫn nại, lấy t�nh b�c �i m� chịu đựng lẫn nhau � Mỗi người ch�ng ta đ� nhận được �n sủng t�y theo mức độ Đức Gi�su ban cho � Ch�nh Người đ� ban cho kẻ n�y l�m t�ng đồ, người nọ l�m ng�n sứ, kẻ kh�c l�m người loan b�o Tin Mừng, kẻ kh�c nữa l�m người coi s�c v� dạy dỗ � Anh em phải cởi bỏ con người cũ với nếp sống xưa �, anh em phải để Thần Kh� đổi mới t�m tr� anh em, phải mặc lấy con người mới, l� con người đ� được s�ng tạo theo h�nh ảnh của Thi�n Ch�a để thật sự sống c�ng ch�nh v� th�nh thiện�(Ep 4, 1 -12; 23 - 24). Theo th�nh Phaol�, những �n huệ ch�ng ta l�nh nhận được đều c� c�ng một mục đ�ch l� x�y dựng t�nh b�c �i v� đời sống đức tin trong cộng đo�n. V� như vậy, nghi�n cứu, học h�nh, s�ng tạo, l� l�m triển nở những �n ban, gi�p ch�ng ta sống tr�n đầy v� trở n�n m�n đệ đ�ch thực của Đức Gi�su, đồng thời l�m cho người kh�c được triển nở trong đời sống sung m�n, hiệp th�ng v� huynh đệ.
Trường học cuộc đời Bể học th� v� chừng, sức người lại hữu hạn. Việc học c� bao giờ l� đủ. Ngo�i m�i trường học h�nh quy củ, c�n c� c�nh cửa trường đời mở rộng th�nh thang. Cứ cho l� cuộc đời khoảng 60 năm, th� c� khi một phần ba thời gian ch�ng ta d�nh cho việc học h�nh, s�ch vở. Nhưng như thế đ�u đ� l� đủ, bể kiến thức th� m�nh m�ng v� hạn, những điều ta biết chỉ như ch�t muối giữa đại dương; v� như vậy con người phải học m�i, trường học cuộc đời sẽ cho ch�ng ta những b�i học qu� gi� m� kh�ng vị thầy n�o cung cấp đủ. Ch�ng ta c� thể học trong mọi ho�n cảnh, l�c th�nh c�ng, khi thất bại, l�c b�nh an, l�c khắc khoải kiếm t�m. Th�m một ng�y được sống, lại c� một điều g� đ� mới lạ cần học tập. Trường học cuộc đời kh�ng c� ng�y bế giảng, v� mở ra phương trời v� tận, cho đến khi ch�ng ta từ bỏ thế giới n�y bước v�o thế giới mới, trời mới, đất mới. Trường học cuộc đời kh�ng c� gi�o �n, kh�ng c� chương tr�nh, m�n sinh lu�n phải th�ch ứng với mọi t�nh huống, đối diện với những bất trắc c� thể xảy ra. Tr�n tiến tr�nh đ�, điều căn bản ch�ng ta phải học được đ� l� chọn lựa sự sống v� sự tự do. Nhiều l�c ch�ng ta tưởng m�nh đang sống, nhưng thực ra đ� chết ! Cứ nghĩ m�nh tự do, nhưng thực ra đang bị cầm t�; nhiều khi ch�ng ta bị nhốt k�n bởi th�nh kiến, đầu �c hẹp h�i, �ch kỷ, hay những đam m�, nhu cầu giả tạo � Muốn sống mạnh, sống tự do, ch�ng ta phải bu�ng xả tất cả những xiềng x�ch đ�. D� c� cột ch�n bằng sợi chỉ v�ng, th� con chim vẫn bị t� t�ng, vẫn mất tự do. Ch�ng ta c� mẫu gương của một con người sống b�t ng�t, tự do, tự tại, đ� ch�nh l� Đức Gi�su, một con người kh�ng b�m chấp, kh�ng n�u k�o, kh�ng nơi tựa đầu, nhưng c� tất cả; một con người hy hiến mạng sống nhưng l� chủ tể sự sống; một con người chết tất tưởi nhục nh� nhưng chỗi dậy s�ng ngời trong vinh quang phục sinh. H�y nghe lời Người nhắn gởi ch�ng ta : �Quả vậy, ai muốn cứu mạng sống, th� sẽ mất, c�n ai liều mất mạng sống m�nh v� Thầy, th� sẽ t�m được mạng sống ấy. V� nếu người ta được cả thế giới m� phải thiệt mất mạng sống, th� n�o c� lợi g� ? Hoặc người ta sẽ lấy g� m� đổi mạng sống m�nh ?� (Mt 15, 25 - 26). Hoa tr�i của việc học tập Khi cất tiếng kh�c ch�o đời, đ� l� l�c ch�ng ta bắt đầu b�i học vỡ l�ng. V� phải rất l�u, ch�ng ta mới cảm nhận được c� đ�i b�n tay vỗ về chăm s�c m�nh, c� một th�n thể ấm �p ấp ủ m�nh. Khi đ�i, ng�n ngữ đơn giản l� kh�c th� l�n, v� lập tức ch�ng ta được no n� với bầu sữa mẹ; rồi dần d�, ch�ng ta cảm nhận được c� đ�i mắt tr�u mến �u yếm nh�n m�nh, nghe được những �m thanh quen thuộc ngọt ng�o. Tất cả đều phải học hết bạn ạ : Học nh�n, học n�i, học đụng chạm, học lắng nghe, học mỉm cười v� ngay cả học kh�c nữa. Tr�n tiến tr�nh th�nh nh�n, học hỏi trao tặng cho ch�ng ta cuộc sống. Học hỏi kh�ng phải chỉ l� để tồn tại, nhưng c�n để sống tr�n đầy. Bởi v� : Học h�nh gi�p ch�ng ta biết c�ch chọn lựa Bạn h�y tưởng tượng m�nh đang bước v�o một căn ph�ng rộng m�nh m�ng, trần nh�, tường nh� đều qu�t một mẫu hắc �n, kh�ng một tia s�ng n�o lọt v�o, trong căn ph�ng trưng b�y đầy những tranh ảnh đẹp. Bạn c� thấy g� kh�ng ? Dĩ nhi�n bạn kh�ng thể thưởng thức, cũng chẳng thể chọn lựa. Tri thức, những điều bạn thu thập được, sẽ l� �nh s�ng mở mắt cho bạn (mặc d� trước đ�, mắt bạn vẫn mở nhưng chẳng thấy g�), đưa bạn v�o một thế giới kỳ th�, tha hồ chi�m ngắm, mặc sức chọn lựa. Kh�ng c� thứ �nh s�ng n�y ch�ng ta sẽ trở th�nh kẻ đui m� giữa ban ng�y, mất định hướng trong cuộc sống. Cuộc đời như một căn ph�ng rộng m�nh m�ng, trong căn ph�ng trưng b�y đầy những bức tranh qu� gi�, ch�ng ta rất cần �nh s�ng tri thức để ngắm nh�n v� chọn lựa, nhiều khi cơ hội chỉ đến một lần, lỡ nhắm mắt v�o, cơ hội vụt khỏi tầm tay. Học h�nh gi�p ta vượt qua sợ h�i Xin bạn h�y tiếp tục tưởng tượng m�nh đang bước đi trong đ�m tối, xung quanh đầy những �m thanh hỗn tạp pha lẫn một ch�t huyền b�, một ch�t hoang d�, v� một ch�t tĩnh mịch. Chắc hẳn d� �t hay nhiều, một tho�ng sợ h�i n�o đ� đ� nặng t�m hồn bạn. �nh s�ng tri thức sẽ đẩy l�i b�ng đen đ�, h�a giải những �m thanh huyền b� đang �m ảnh, v� l�c n�y ch�ng ta như đang bước đi giữa ban ng�y trong sự huy�n n�o của buổi b�nh minh rực s�ng, cảm gi�c sợ h�i sẽ tan biến mất. Nguy�n nh�n g�y sợ h�i l� do ch�ng ta kh�ng biết, c�n khi biết rồi, sợ h�i kh�ng c�n l� do hiện hữu nữa. Học h�nh cung cấp những năng lực Một trong những nhiệm vụ quan trọng của thời trai trẻ l� thủ đắc năng lực cần thiết để đảm nhận c�ng việc trong cuộc sống. Năng lực l� sức mạnh để ch�ng ta đạt đến mục đ�ch quan trọng của đời m�nh. Những kiến thức về con người, x� hội, văn h�a, ch�nh trị, t�nh bạn, t�nh y�u, l� tưởng cuộc sống � tất cả đều l� những điều ch�ng ta phải học tập, c� khi tr�n trường lớp, c� khi tr�n trường đời. Học h�nh gi�p th�ch ứng với những thay đổi Cuộc sống lu�n biến động v� thay đổi kh�ng ngừng. Một ph�t dừng ch�n l� c� nguy cơ ch�ng ta tụt hậu. Để th�ch ứng được với những thay đổi ch�ng mặt đ�, ch�ng ta rất cần sự hiểu biết để c� thể nhận định sự việc, c�n bằng những x� lệch, x�c định mối tương quan t�nh bạn, t�nh y�u, đ�p ứng những đ�i hỏi của c�ng việc � Kh�ng c� ch�a kh�a tri thức, l�m sao ch�ng ta c� thể m� mẫm t�m được giải đ�p th�ch hợp cho những vấn đề tr�n v� c�n nhiều vấn đề quan trọng, phức tạp hơn nữa. Học h�nh : phận sự ri�ng của mỗi người Kh�ng ai c� thể học thế ch�ng ta được. Học h�nh l� phận vụ ri�ng của mỗi người. Những gợi � sau sẽ gi�p ch�ng ta định hướng cho việc học tập : - Cần tập th�i quen học h�nh nghi�n cứu : Học h�nh phải l� một th�i quen tập nhiễm, được lập đi lập lại, dần d� thuần thục v� y�u th�ch. Tập �c quan s�t, đặt vấn đề v� t�m hiểu nguy�n nh�n sự việc, từ đ� ch�ng ta c� được c�i nh�n tinh tế, s�u sắc hơn. Nếu kh�ng tập được th�i quen y�u th�ch việc học tập, th� ch�nh việc học tập lại trở th�nh g�nh nặng đ� bẹp ch�ng ta. - Phải x�c định mục ti�u : Trước ti�n l� x�c định mục đ�ch hay định hướng cho cả cuộc sống của m�nh, đ� l� mục đ�ch ch�ng ta phải t�m mọi c�ch để đạt tới. V� với định hướng chung đ�, ch�ng ta c� những mục ti�u cho từng giai đoạn; chia nhỏ khoảng thời gian n�y, ta c� những việc l�m cụ thể hằng ng�y hướng về đ�ch điểm ta đ� chọn. - C� �c s�ng tạo : �c s�ng tạo sẽ gi�p ta vượt qua những tri thức g�i gọn trong s�ch vở. Từ nhiều nguồn kh�c nhau : S�ch vở, b�o ch�, thư viện, c�ng việc, kinh nghiệm sống � ch�ng ta c� thể học hỏi để c� tầm nh�n rộng hơn, kh�ch quan hơn. - Cần c� c�i nh�n cởi mở : Người cởi mở l� người c� khả năng đ�n nhận những c�i mới. Đừng bao giờ tự m�n với sở học của m�nh. Lu�n mở l�ng ra với thi�n nhi�n, với con người, với vạn vật, v� những biến cố đang diễn ra xung quanh ta từng gi�y từng ph�t, chắc chắn sẽ c� nhiều điều th� vị để ch�ng ta học hỏi. - Linh động, đừng cứng nhắc : Đừng bao giờ cố chấp, khư khư giữ vững lập trường của m�nh, một khi đ� nhận ra điều đ� kh�ng c�n ph� hợp nữa. Kẻ cầu tiến l� người linh động, can đảm thay đổi lập trường, chọn lại hướng đi sao cho ph� hợp. Cuộc sống vốn linh động, nếu ch�ng ta qu� cứng nhắc th� kh� bề c� thể hội nhập m� kh�ng bị đ�o thải. - Đừng l�m chỉ v� muốn người kh�c h�i l�ng : Nếu thấy điều m�nh l�m l� đ�ng, phục vụ cho �ch chung, ph� hợp với mục đ�ch đang hướng tới, th� ch�ng ta cứ l�m. Đừng bao giờ l�m chỉ v� để người kh�c h�i l�ng. Đừng để m�nh trở th�nh con rối cho người kh�c giật d�y ! - V� cuối c�ng ch�ng ta cần phải ki�n nhẫn : Việc học h�nh kh�ng c� kết quả liền ng�y một ng�y hai, nhưng đ�i hỏi ch�ng ta phải ki�n nhẫn li�n lỉ. Hơn nữa ch�ng ta cần phải chuẩn bị tinh thần để đối diện với những chống đối, c� lập, v� ngay cả sự c� đơn nữa. Những điều ch�ng ta đang thai ngh�n v� th�nh quả sẽ thế n�o c�n l� một khoảng c�ch d�i, chỉ c� ai ki�n nhẫn mới c� thể xem thấy đứa con tinh thần của m�nh rạng rỡ; nếu n�ng vội, đứa con đẻ non c� thể sẽ qu� quặt, khiếm khuyết.
C�u truyện s�ng tạo trong Kinh th�nh cho ch�ng ta thấy con người được dựng n�n �giống h�nh ảnh của Thi�n Ch�a� (St 1, 27). Ch�ng ta c� thể suy luận th�m : nếu Thi�n Ch�a l� Đấng tạo h�a v� ch�ng ta được dựng n�n theo h�nh ảnh của Người, th� như vậy một c�ch rất tự nhi�n, giống Thi�n Ch�a, ch�ng ta cũng được mời gọi để s�ng tạo. Một định nghĩa đơn giản về s�ng tạo l� Thi�n Ch�a cho một thụ tạo mới được hiện hữu. Thực ra, mỗi ch�ng ta đều c� kh�t vọng s�ng tạo một điều g� đ� tuyệt vời m� trước đ�y chưa từng c�. Bản năng giới t�nh cho ph�p ch�ng ta thực hiện một cuộc s�ng tạo, l�m nảy sinh một mầm sống mới. Lịch sử khoa học c�ng nghệ cung cấp bằng chứng cho thấy con người c� khuynh hướng s�ng tạo n�n những sản phẩm mới v� đ� l� yếu tố l�m ph�t sinh v� đẩy mạnh nền văn minh của nh�n loại. Những c�ng tr�nh khảo cổ cho thấy con người thời tiền sử cũng đ� biết khắc vẽ những h�nh ảnh, hoa văn l�n v�ch đ�, đ� l� dấu t�ch của sự s�ng tạo. C� những ph�t minh, s�ng tạo l�m thay đổi bộ mặt thế giới; c� những con người như Đức Phật, Khổng Tử, Đức Gi�su � l�m say m� bao con tim v� khối �c của nh�n loại. Tinh thần s�ng tạo Rất nhiều khi ch�ng ta qu�n m�nh c� khả năng s�ng tạo. Thực ra, trong một khoảnh khắc n�o đ�, chỉ cần một ch�t cảm hứng ch�ng ta c� thể bật ra những tư tưởng tuyệt vời m� l�c d�y c�ng suy tư ch�ng ta kh�ng c� được. Như một nghệ sĩ c� thể cưu mang một l�c bao đề t�i, nhưng kh�ng thể chuyển đề t�i đ� th�nh ca kh�c, th�nh thơ, th�nh nhạc � nếu kh�ng c� những cảm hứng l�m nền cho gi�y ph�t s�ng tạo bột ph�t. Những ph�t minh lớn của nh�n loại cũng l� kết quả của cảm hứng s�ng tạo như thế. Muốn s�ng tạo, rất cần phải c� : - Th�i độ ngạc nhi�n : Nếu định nghĩa triết gia l� người lu�n biết ngạc nhi�n trước sự vật, th� một t�m hồn cởi mở, lu�n khao kh�t t�m kiếm c�i mới, điều hay, sẽ rất dễ th�n phục thế giới quanh m�nh. T�m hồn như thế kh�ng ai c� thể cầm t� họ được. Một t�m hồn tự do, nhạy cảm th� d� c� bị cầm t�, họ vẫn c� thể biến chốn đề lao th�nh khung trời s�ng tạo. Nelson Mandela, vị tổng thống da đen đầu ti�n của Nam Phi, đ� trải qua hầu hết tuổi thanh xu�n (27 năm) ở chốn lao t�. Trong số người đoạt giải Nobel văn chương, c� những người chưa hề một lần tốt nghiệp trường lớp n�o cả như : John Steinbeck, William Faulkner, v� Ernest Hemingway. C�n Emily Dickinson, một nh� thơ lừng danh ở Mỹ th� hầu như đ� kh�ng ra khỏi nh� khi c� vừa tr�n 20 tuổi. Người s�ng tạo l� người c� t�m hồn v� tr� �c rộng mở, ch�nh nhờ th�i độ n�y, họ c� thể học được nhiều điều, c� cả những điều kh�ng trường lớp n�o dạy được. - Tinh thần trẻ trung : Tinh thần trẻ trung kh�ng hề giới hạn trong một độ tuổi n�o. C� những người cao tuổi nhưng vẫn trẻ trung, s�ng tạo; c� người nhỏ tuổi nhưng lại gi� nua, xơ cứng. Một tinh thần gi� nua kh�ng c� khả năng s�ng tạo. Một thế giới gi� nua l� thế giới kh�ng c� sự sống. Vẻ đẹp, sự s�ng tạo � lu�n l� sự sống, l� sức tươi trẻ, l� khả năng c� thể mở ra với thế giới v� dung nạp những điều mới lạ. Những chuẩn bị cần thiết Chỉ trong chốc l�t, cảm hứng c� thể bột ph�t v� đ� l� gi�y ph�t s�ng tạo tuyệt vời. Tuy nhi�n, muốn được như vậy, t�m hồn nghệ sĩ phải cưu mang, �m ấp m�i. Kh�ng c� sự chuẩn bị, kh� l�ng c� sự s�ng tạo đ�ng nghĩa. Hơn nữa, cần phải dồn tất cả t�m huyết tập trung v�o � tưởng hoăc vấn đề m�nh đang thực hiện. Thomas Edison n�i : �Thi�n t�i chỉ c� một phần trăm l� thi�n ph�, c�n ch�n mươi ch�n phần trăm l� nỗ lực bản th�n�. Tập trung v�o c�ng việc l� tốt, nhưng cũng c� l�c phải biết nghỉ ngơi, k�o m�nh ra khỏi sự l�i cuốn của c�ng việc. Một bản nhạc hay kh�ng phải l� bản nhạc li�n tục dồn dập những h�a �m, m� cũng cần phải c� những khoảng lặng, những khoảng lặng cần thiết. Những nh�n tố th�c đẩy sự s�ng tạo Nhiều khi ch�ng ta nghi ngờ khả năng trực gi�c v� �c tưởng tượng của m�nh, nhưng nếu thiếu những khả năng n�y, sẽ kh� l�ng c� sự s�ng tạo. Nhưng l�m thế n�o để ch�ng ta sử dụng những khả năng đặc biệt n�y ? Thưa, đ� l� ch�ng ta biết tận dụng quỹ thời gian, đừng để gi�y ph�t n�o trở n�n trống rỗng, dư thừa hay ph� phạm. Thường th� sự s�ng tạo được lớn l�n trong thinh lặng, c� tịch; chỗ bạn c� thể ngồi l� chỗ chưa c� ai ngồi. Đ� l� khung trời tự do s�ng tạo của bạn. Mỗi người cần tạo cho m�nh một khung cảnh, hay một nơi chốn ph� hợp. C� những nghệ sĩ l�m việc về đ�m, c� những người tận dụng những gi�y ph�t b�nh minh ấm �p � Bầu kh� rất quan trọng, k�ch th�ch �c s�ng tạo của ch�ng ta. Tạo được khoảng kh�ng s�ng tạo l� ch�ng ta đang đi v�o kh�c nhạc dạo đầu của bản trường ca s�ng tạo rồi đấy ! Tuy nhi�n, ch�ng ta cần phấn đấu vượt qua sự đơn điệu v� nh�m ch�n nữa. Nếu chỉ c� một nốt son d�n đều tr�n d�ng nhạc, th� đ� chỉ l� một chuỗi �m thanh li�n tiếp, kh�ng thể l� một bản nhạc hay. Trong cuộc sống, rất nhiều khi ch�ng ta cũng chỉ c� những nốt son như thế. Phải vượt qua sự đơn điệu để khỏi nh�m ch�n, để d�ng đời được sinh động như một d�ng nhạc được h�a �m hay. Ch�ng ta được giao tr�ch nhiệm h�a �m d�ng đời của ch�nh m�nh. Để l�m được việc n�y, ch�ng ta cần đặt ra chỉ ti�u để phấn đấu đạt tới. Bạn c� s�ng kiến nhưng nếu s�ng kiến kh�ng được đem ra thi h�nh, th� cũng bằng kh�ng. Người ta thường bảo khoảng c�ch xa nhất l� khoảng c�ch từ đầu đến đ�i b�n tay. Đừng bao giờ để nguồn cảm hứng của ch�ng ta bị cạn kiệt bởi thiếu l�ng say m� học hỏi. L�m sao để s�ng tạo phải l� nỗi đam m� lớn nhất của ch�ng ta, khi ấy c� cơ may ch�ng ta nhận ra những trục trặc v� xung đột như cơ hội để s�ng tạo. Thường ch�ng ta hay tr�nh n� những g� kh� khăn, rắc rối; thực ra c� những điều ch�ng ta kh�ng thể tr�nh n� được. Th�i độ tốt nhất vẫn l� đ�n nhận, nhưng kh�ng phải l� đ�n nhận trong t�m trạng bị động, chịu vậy, m� t�ch cực xem đ�y l� cơ hội để ch�ng ta c� thể ph�t huy khả năng của m�nh. Những khoảng lặng cần thiết Hạt mầm s�ng tạo phải được ươm trồng nơi thửa đất tốt. Một trong c�c yếu tố quan trọng nu�i dưỡng sự năng động s�ng tạo l� phải c� những khoảng lặng, khoảng thời gian thư gi�n kh�ng bị �p lực c�ng việc đ� nặng. Ph�t thư gi�n n�y c� khả năng l�m mới lại những � tưởng độc đ�o v� tạo th�m sinh lực cho ch�ng ta bước v�o c�ng việc. Tuy nhi�n, c� nhiều người chẳng l�m chi cả m� cứ �thư gi�n� hết th�ng n�y qua th�ng kh�c. Thư gi�n l� người bạn th�n của ta, nhưng biếng nh�c lại l� kẻ th� k�o ch�ng ta tụt dốc. Thời gian thư gi�n thực ra l� một thời gian rất linh động. Sau một tuần học h�nh, l�m việc vất vả, bạn c� ng�y cuối tuần để nghỉ xả hơi, đi du lịch hoặc cắm trại � đ�y phải l� khoảng thời gian vui tươi, sinh động, đầy sức sống chứ kh�ng phải l� � l�, ứ đọng. Nh� t�m l� Rollo May t�m tắt gi� trị v� lợi �ch của thư gi�n bằng những lời kh�i h�i, �ng gọi đ�y l� thời gian �uổng ph�. Trong cuốn Freedom and Destiny, tr. 177, �ng viết : �Ch�ng ta c� thể l�ng ph� thời gian cho những suy nghĩ vẩn vơ, mơ mộng, hay đi l�ng v�ng dạo phố. Tuy nhi�n bạn kh�ng thể n�i đ� l� tất cả những thời gian v� bổ, uổng ph�; �t ra n� cũng đem lại cho bạn một � tưởng, một kinh nghiệm mới, một c�i nh�n mới. Uổng ph� nhưng thật kh�ng uổng ph� ch�t n�o, n� sẽ đem lại cho bạn tinh thần phấn chấn, tinh thần s�ng tạo mới.�
Ai cũng một lần sinh ra, một lần chết đi, v� chỉ c� một thời để sống. Cuộc sống mỗi người l� một h�nh tr�nh, c� khi d�i ngắn kh�c nhau; nhưng d� chỉ l� một khoảnh khắc sống, đ� cũng phải l� khoảnh khắc tr�n đầy. Cuộc sống mời gọi mỗi người ch�ng ta phải kh�ng ngừng phấn đấu v� vươn l�n m�i. Ch�ng ta h�y đ�nh thức khả năng của m�nh v� nỗ lực l�m cho n� trở th�nh hiện thực. Đừng bao giờ cố � hay v� t�nh ch�n dấu những n�n bạc ch�ng ta đ� l�nh nhận. Đ� l� những khả năng, cơ hội học h�nh, những lời động vi�n kh�ch lệ; đ� l� thời gian, l� sức khỏe, l� những th�nh c�ng v� kể cả thất bại Tất cả đều l� những n�n bạc, ch�ng ta phải c� tr�ch nhiệm sinh lời. Tr�n tiến tr�nh th�nh nh�n, tr�ch nhiệm h�ng đầu vẫn thuộc về bản th�n mỗi ch�ng ta.
|
|