HOME

Chương ba

TRONG CUỘC SỐNG NGƯỜI T�N HỮU

Ơn th�nh l� sự sống - sự sống của Thi�n Ch�a Ba Ng�i giữa nh�n loại. Đức Gi�su Kit� con Thi�n Ch�a đ� đem sự sống thần linh n�y xuống h�nh tinh nhỏ b� của ch�ng ta. N� kh�ng phải l� đường thẳng cắt ngang qua giai điệu ho� hợp của vũ trụ. N� l� một nh�n tố l�m ho�n thiện con người, thể hiện cao nhất của vũ trụ. Thi�n khảo luận về ơn th�nh phải được gọi l� m�n sinh học si�u nhi�n. Bởi lẽ c�c luật lệ của đời sống tự nhi�n, l� phản �nh mờ nhạt của những qui luật đời sống ơn th�nh. Ngay cả � niệm về nguồn gốc sinh học, tức qui luật của mọi sự sống, đều ph�t sinh từ sự sống c� trước: Kh�ng c� sự sống tự ph�t, l� một ch�n l� tự nhi�n, sửa soạn tr� kh�n để chấp nhận ch�n l� si�u nhi�n, rằng cuộc sống tự nhi�n của con người chẳng thể sinh ra đời sống si�u nhi�n. Cho n�n, sự sống si�u nhi�n phải l� một ơn huệ. Chỉ c� sự sống mới ban cho sự sống. V� chỉ c� sự sống mới c� thể đến từ sự sống. Omne vivum ex vivo (mọi sự sống đến từ sự sống kh�c). Định luật n�y đ�ng trong thế giới tự nhi�n v� cũng đ�ng ở l�nh vực si�u nhi�n. Sự sống của Thi�n Ch�a, tức ơn th�nh, l� m�n qu� ho�n to�n do Thi�n Ch�a ban tặng, v� ch�ng ta kh�ng hề c� quyền đ�i hỏi. Sự sống n�y Ng�i ban cho Adong thuở xưa. Nhưng b�y giờ được Adong mới, Đức Gi�su Kit�, phục hồi cho nh�n loại, nhờ c�ng nghiệp của Ng�i.

To�n thể trật tự tạo dựng thi�n nhi�n cho ch�ng phương ph�p loại suy phẩm chất của ơn th�nh, như l� một m�n qu� tặng. Th� dụ nếu một h�n đ�, như tảng Gibraltar chẳng hạn, tự dưng nẩy l�n một b�ng hoa, việc l�m của n� vượt qu� bản t�nh tự nhi�n của đ�. Lại nữa, nếu một b�ng hồng ng�y n�o đ� đột xuất c� cảm gi�c, biết nghe, biết xem, biết cảm x�c, th� đ� cũng l� một h�nh động vượt tr�n bản t�nh. B�ng hồng kh�ng tự th�n l�m được như vậy. H�nh động của n� kh�ng c� sẵn trong bản t�nh của lo�i hoa hồng. Nếu một con vật, con ch� chẳng hạn, bỗng nhi�n n�i được, suy luận được, rao giảng lẽ kh�n ngoan. N� h�nh động tr�n bản t�nh của m�nh l� chỉ biết sủa, biết vẫy đu�i mừng. L� luận kh�ng phải l� bản t�nh của lo�i ch�. Tương tự như vậy, nhưng ở mức độ s�u sắc hơn gấp bội, lo�i người vẫn chỉ l� thụ tạo của Thi�n Ch�a, nay được l�m con c�i Ng�i qua ơn th�nh, l� phần tử của gia đ�nh Ba Ng�i v� l� huynh đệ với đức Gi�su Kit�, thực l� số phận vượt tự nhi�n của con người, một �n huệ si�u nhi�n vượt qua mọi nhu cầu khẩn thiết v� khả năng của bản t�nh con người, thậm ch� hơn cả việc tảng đ� trổ hoa.

Ơn th�nh gi�p người ta trở n�n tốt hơn một tạo vật mới, cao hơn rất nhiều so với t�nh trạng cũ, thậm ch� hơn cả t�nh huống con vật d�m giảng giải sự kh�n ngoan �ng Socrates. Trong tất cả �n huệ của c�ng tr�nh tạo dựng, chẳng c� ơn n�o s�nh kịp việc Thượng Đế gọi lo�i người l� �con� v� lo�i người được ph�p gọi Thượng Đế l� �Cha�. Sự kh�c biệt căn bản giữa đời sống tự nhi�n của con người v� đời sống si�u nhi�n, nằm ở chỗ đời sống ơn th�nh kh�ng do ph�t triển, m� do sinh sản. Nguồn sống giữa hai chủng loại sống cũng kh�c. Một đ�ng l� t�nh l�m cha kiểu nh�n loại, đ�ng kh�c Thi�n Ch�a l� Cha kiểu Thần Linh, khoảng c�nh của vương quốc kho�ng sản với vương quốc thực vật chỉ l� bề d�y của sợi t�c. Nhưng khoảng c�ch giữa đời sống tự nhi�n v� si�u nhi�n l� v� hạn. �Kh�ng ai ở b�n n�y sang b�n đ� được hay ngược lại�.

Trong mắt Thi�n Ch�a thế gian chia l�m hai hạng người, mặc dầu tất cả đều l� con Thi�n Ch�a, do Ng�i dựng n�n. Nhưng kh�ng phải tất cả đều chấp nhận ơn huệ si�u nhi�n một c�ch xứng đ�ng. Họ từ chối ơn Ng�i để chọn thế gian. Xin đừng qu�n rằng to�n khối chứa đựng từng phần, v� rằng trong cuộc sống ho�n thiện, ch�ng ta cũng được hưởng c�c niềm vui của cuộc sống hữu hạn, trong mức độ v� hạn. Cả hai hạng con đều được sinh ra, một theo x�c thịt, hạng kh�c theo thần kh�. �Điều chi sinh bởi x�c thịt, th� l� x�c thịt, điều chi sinh bởi thần linh th� l� thần linh�. Sinh bởi x�c thịt th�p nhập v�o đời sống của Adong. Sinh bởi thần linh � bởi nước v� Th�nh Thần � th�p nhập v�o Ch�a Kit�. Như vậy con Thi�n Ch�a c� hai lần sinh ra. C�n con lo�i người chỉ một lần sinh ra m� th�i. Sự sinh ra ch�n thật ở nơi c�c con Thi�n Ch�a. Họ sinh lại bằng nước v� Th�nh Thần chứ kh�ng v�o l�ng mẹ để được sinh ra lần nữa. Bởi lẽ, �x�c thịt th� n�o c� �ch g�. C� �ch l� sinh bởi Thi�n Ch�a l�m con c�i Ng�i v� được nhận l�m thừa tự với Đức Kit�.

Con c�i Thi�n Ch�a nhờ địa vị l�m con, được quyền thừa huởng nước trời. Họ sẽ nhận quyền n�y l�c chết. Con c�i lo�i người chỉ được hưởng của cải thế gian. Của cải n�y mục n�t hay mối mọt đục kho�t v� trộm cắp lấy đi. Con c�i Thi�n Ch�a c� trong m�nh hạt giống vinh quang v� hạnh ph�c vĩnh cửu. Con c�i lo�i người kh�ng được vậy. Họ chỉ c� đời n�y m� th�i. Tuy nhi�n c�n nhiều kh�c biệt giữa hai loại con c�i. Loại c� ơn th�nh v� loại kh�ng c�. Ch�ng kh�c biệt hơn l� giữa hai linh hồn c�ng c� ơn th�nh nhưng một linh hồn c�n ở đời n�y, linh hồn kh�c đ� l�n c�i ph�c trường sinh. L� do l� như th�nh Thomas Aquino n�i ơn th�nh l� hạt giống vinh quang m� ng�y n�o đ� sẽ nở ra b�ng hoa vinh hiển, tương tự như hạt sồi sẽ nở th�nh c�y sồi. (Summa 2-2 q-24, art 3 ad 2: Gratia nihil aliud est quam quaedam inchoatio glorioe aeternoe = ơn th�nh chẳng l� g� kh�c hơn khởi sự của vinh quang vĩnh cửu). Nhưng linh hồn kh�ng c� ơn th�nh chẳng hy vọng được khả năng ấy. Th�nh Gioan n�i: �C�c con th�n mến, b�y giờ ch�ng ta l� con Thi�n Ch�a, v� chưa được tỏ ra như thế n�o. Nhưng khi Đức Kit� xuất hiện, ch�ng ta sẽ n�n giống như Người, v� Người thế n�o, ch�ng ta sẽ thấy Người như vậy. (1Ga 3,2).

T�i lấy l�m ngạc nhi�n: thế giới ng�y nay kh�m phục thuyết tiến h�a, m� lại kh�ng thấy ơn th�nh Ch�a Gi�su mang xuống cho thế gian l� c�u trả lời đầy hy vọng ! Một trong c�c l� do thuyết tiến h�a được đ�nh gi� cao l� v� những lời hứa hẹn của n� cho tương lai. Nhưng cho d� ở h�nh thức th� thiển nhất n� cũng chỉ giải nghĩa sự tiến h�a b�n dưới con người. Nhưng ơn th�nh l� sinh th�i si�u nhi�n, hiện hữu một khả năng, một hứa hẹn vinh quang cho con người. Vinh quang vượt tr�n mọi tưởng tượng. Khả năng kh�ng phải trở n�n si�u nh�n m� con c�i Thi�n Ch�a. Trong lĩnh vực tiến h�a chẳng c� thể hiện n�o s�nh được với thể hiện �tạo vật mới� của b� t�ch rửa tội. Cho n�n sự vĩ đại thực sự của cuộc sống kh�ng phải trồi l�n từ b�n dưới m� l� �n huệ từ trời cao: �Ta đến để cho ch�ng được sống v� sống dồi d�o�.

Con người c� khả năng sống ở một trong ba cấp bậc: s�c vật, ở mức n�y người ta h�i l�ng với th�n x�c m� th�i, tức c�c kho�i lạc x�c thịt, ăn uống, vui chơi, giới t�nh, sinh sản. Khi tất cả một x� hội đều sống ở mức độ n�y. �ng Sorokin gọi l� �văn h�a cảm gi�c�. Nếu như l� tr� được sử dụng đi nữa th� chỉ c� mục ti�u l� kh�m ph� c�c phương tiện giải tr� tốt hơn, t�m kiếm nhiều sung sướng x�c thịt hơn, cho hợp với bản năng s�c vật. Mức thứ hai cao hơn l� mức độ tr� kh�n. L�c n�y hắn theo đuổi một đời sống tự nhi�n tốt, b�nh vực c�c đức t�nh nh�n bản nhưng kh�ng nhiệt t�m lắm. Dưới ảnh hưởng chỉ nguy�n của l� tr� m� th�i hắn sống khoan dung, thương người, nhường nhịn v� đ�ng g�p v�o c�c c�ng việc chung. Nhưng hắn từ chối tin rằng c�n c� những sức sống cao hơn nữa m� tr� kh�n của hắn kh�ng với tới được. Thứ ba, mức độ cao hơn hai mức tr�n, tức sống thi�ng li�ng, ở mức n�y, nhờ ơn Thi�n Ch�a ch�ng ta được n�ng l�n trật tự si�u nhi�n v� trở th�nh con c�i Thi�n Ch�a.

Ba mức độ n�y c� thể so s�nh với ng�i nh� ba tầng. Tầng thứ nhất sơ s�i kh�ng trang bị g� hết trơn. Tầng thứ hai c� ch�t tiện nghi, b�n ghế. Tầng thứ ba sang trọng, c� nhiều tiện nghi, ngăn nắp, đầy y�n vui v� b�nh an. Một linh hồn sống chỉ ở mức cảm gi�c sẽ ch� cười đề nghị rằng c�n c� mức sống cao hơn. Họ bảo đ� chỉ l� tưởng tượng ngu xuẩn, chẳng l�m chi c� tầng thứ hai. Họ chỉ sống theo dục vọng của m�nh m� th�i. Đa số nh�n loại sống trong mức n�y. Cao hơn nữa, nếu bạn đề nghị với những người sống ở mức thứ hai, biết d�ng l� tr�, th� họ sẽ cười v�o mặt bạn, l�m g� c� chuyện như thế, (truyện ngớ ngẩn). An b�nh của tr� kh�n trở th�nh b�nh an của t�m hồn. Họ kh�ng hề c� tư tưởng n�o về trật tự si�u nhi�n. Họ coi c�c điều ở tầng thứ ba l� phi l�, l� kết quả của tr� tưởng tượng nơi mấy �ng tu tr� đi�n kh�ng, giống như tuyết lạnh tr�n c�c cửa sổ bằng kiếng hay tầng kem tr�n c�c b�nh ngọt, kh�ng cần thiết bao nhi�u. Họ chấp nhận trong vũ trụ c� một sự đảm nhận đồng h�a. V� tiến tr�nh l� từ thấp l�n cao theo đường thẳng đứng, đất đ� cho đến con người. Nhưng khi đến con người th� họ dừng lại kh�ng tiến th�m hơn nữa. Họ kh�ng chấp nhận c�n khả năng ph�t triển n�o kh�c. Họ nh�n tiến tr�nh qu� khứ cho đến khi con người th�nh h�nh, từ đấy họ chỉ chấp nhận ph�t triển chiều ngang, kh�ng c�n chiều dọc nữa. Tiến bộ của con người l�c n�y l� về c�c kỹ thuật điều khiển thi�n nhi�n, của cải, t�i sản v� thu t�ch th�m giầu sang � tất cả ở b�n ngo�i con người m� th�i. Những người từ chối leo l�n tầng thứ ba, giống như hai con n�ng nọc ếch nh�i. Một h�m ch�ng tranh luận với nhau rằng thi�n hạ bảo c� khả năng hiện hữu một vương quốc cao hơn vương quốc n�ng nọc. Con n�ng nọc tiến bộ n�i với bạn: � T�i nghĩ t�i sẽ ng�c đầu khỏi mặt nước để xem thế giới b�n tr�n ra sao ?� Bạn n� trả lời: �Ngu xuẩn vừa vừa chứ. L�m g� c�n thế giới n�o kh�c ngo�i vương quốc thủy qu�i ?�.

Cho n�n con người c� tr� kh�n phải đặt c�u hỏi căn bản: Nếu kho�ng chất c� thể bước l�n đời sống thực vật, thực vật l�n động vật v� động vật bước v�o con người th� tại sao con người kh�ng thể tiến xa hơn nữa ? Con người l� đỉnh cao của to�n thể hữu h�nh tại sao lại kh�ng được th�m nhập v�o một trật tự tiến bộ hơn ? C�y b�ng hồng kh�ng được ph�p n�i rằng, kh�ng c� sự sống n�o kh�c cao hơn m�nh, th� con người cũng kh�ng c� thẩm quyền n�i m�nh l� tận c�ng tạo vật. Thực tế con người lu�n ấp ủ kh�t vọng sống vĩnh cửu, sự thật v� t�nh y�u.

Ở mức độ thứ ba, cuộc sống si�u nhi�n kh�ng phải l� cuộc sống lớn l�n từ thi�n nhi�n giống như c�y sồi lớn l�n từ hạt sồi. N� l� cuộc sống ho�n to�n ở b�nh diện kh�c, một khởi sự ho�n to�n mới. Sự ph�t triển của n� kh�c với sự tiến triển dần dần của thi�n nhi�n, ph�t triển tự nhi�n l�m cho con người trở n�n dần dần tốt hơn, dần dần khoan dung, dần dần rộng lượng, dần dần c�ng b�nh, b�c �i, bớt �ch kỷ, bớt ghen gh�t, bớt tham lam đến độ hắn được thi�n hạ coi l� người t�n hữu v� c�ng d�n của nước trời. Đời sống si�u nhi�n kh�ng như vậy. N� theo một tiến tr�nh kh�c.

Trong thế giới vật l�, c� định luật gọi l� luật qu�n t�nh. Một vật n�o đ� ở thể tĩnh, hoặc thể động đường thẳng, chỉ c� thể thay đổi trạng th�i nhờ một lực từ b�n ngo�i t�c động v�o. Con người cũng chịu ảnh hưởng của luật n�y. Nghĩa l� hắn sẽ ở m�i m�i trong t�nh trạng hiện thời cho đến khi một lực từ b�n ngo�i l�i k�o hắn. Hẳn sẽ ở m�i trong d�ng chảy tự nhi�n, cho đến khi ơn Ch�a thay đổi hắn. H�n đ� sẽ kh�ng biến đổi th�nh con voi, con voi th�nh người, người theo bản t�nh, chỉ l� một tạo vật của Thượng Đế, cũng giống như h�n đ�, con chim, l� thụ tạo của Thi�n Ch�a. Nhưng ở con người phản �nh một v�i thuộc t�nh của tạo h�a c�ch r� rệt hơn. C�c thụ tạo kh�c như trăng sao, c�y cối cũng phản �nh nhưng mờ nhạt. N�i cho ngay, con người kh�ng c� danh hiệu để sống bậc si�u nhi�n. Nhưng một khi Thi�n Ch�a đ� ban cho n� từ thuở ban đầu, th� n� được hưởng vĩnh viễn. Cho n�n trong � nghĩa n�o đ�, hiện tại mỗi người l� một ho�ng đế sống lưu vong. Đặc �n l�m con Thượng Đế, được ph�p gọi Thượng Đế l� Cha kh�ng c�n nữa, m� hắn th� bất lực kh�ng chuộc lại danh nghĩa ấy được, tựa như chiếc ly thủy tinh đ�i c� sự sống vậy.

Cho n�n l�m thế n�o con người lại được ơn huệ thần linh ? C�u trả lời kh�ng kh�, con người phải tu�n thủ một qui luật kh�c xem ra l� luật chung của vũ trụ. Trong khi giữ nguy�n sự ph�n biệt giữa tự nhi�n v� ơn th�nh, ch�ng ta suy gẫm về con đường m� kho�ng vật tiến v�o đời sống thực vật v� thực vật v�o đời sống động vật. Con đường ấy như Ch�a Gi�su dạy phải chết đi cho ch�nh m�nh. Trước khi thực vật được sống cuộc đời động vật, n� phải nhổ rễ l�n v� đi qua h�m răng sự chết của s�c vật để biến th�nh xương thịt của động vật. C�ng một c�ch thế, động vật muốn sống cuộc đời l� tr� của con người, th� phải trải qua c�i chết trong nước, lửa v� răng miệng con người tức qua vườn c�y dầu v� n�i sọ của ch�ng m� đến kiếp l�m người. Như vậy bất cứ c�i chi tr�n mặt đất n�y phải chết đi cho ch�nh m�nh, hiến tế ch�nh m�nh để được sống đời ho�n hảo hơn. Chẳng c� chi �sinh ra� cho cuộc sống cao hơn, trừ phi �sinh ra� từ trời cao. Nếu c�y cỏ biết n�i, n� sẽ khuy�n nhủ kho�ng sản: �Trừ phi c�c bạn sinh ra lần thứ hai, c�c bạn kh�ng c� khả năng tiến v�o vương quốc của ch�ng t�i đ�u�. V� nếu s�c vật biết n�i, ch�ng sẽ chỉ cho c�c thực vật v� kho�ng vật: �Trừ phi c�c bạn sinh ra lần nữa, c�c bạn kh�ng thể nhập bọn với ch�ng t�i trong vương quốc động vật�. Những thăng cấp n�y mang dấu vết loại suy mờ nhạt v� xa x�i với số phận của ch�ng ta. Ở trong trường hợp của Ch�a Gi�su, Ng�i biết n�i, Ng�i l� Ng�i Lời, Ng�i n�i với mỗi người dương gian: �Trừ phi c�c anh sinh ra lần nữa bởi nước v� Th�nh Thần, c�c anh kh�ng được v�o nước Thi�n Ch�a�. Sinh lại như thế l� B� t�ch Rửa Tội. D�m m�nh v�o nước t�i sinh của B� t�ch n�y, ch�ng ta chết cho cuộc sống tự nhi�n v� khởi sự cuộc sống thần linh, kh�ng như thụ tạo nữa, m� như con c�i trong gia đ�nh của Thi�n Ch�a Ba Ng�i, l�c ấy ch�ng ta được quyền gọi Thi�n Ch�a l� �Cha�. Như c�y cỏ chết đi v� được ch�n v�i đối với kiếp sống thực vật, th� con người trong đường lối cao hơn, cũng phải ch�n v�i với Đức Kit� trong ph�p rửa v�o c�i chết của Ng�i, để được sống lại với Ng�i từ c�i chết, bằng vinh quang của Ch�a Cha, ng� hầu ch�ng ta c� thể �bước đi trong đời sống mới� (Rm 6,4).

Đời sống thi�ng li�ng th�ng ban cho ch�ng ta chủ yếu qua c�c b� t�ch. Cuộc sống thường nhật của ch�ng ta li�n kết xoắn x�t với c�c �b� t�ch� trong nghĩa rộng. Nghĩa l� ch�ng chứa đựng, cất giấu v� bảo tồn những chi ch�ng che lấp. Th� dụ: Việc vỗ tay hay �m h�n đều c� � nghĩa dấu ẩn. Ch�ng ta kh�ng n�n bực dọc về chuyện đ�, tuy nhi�n c�i h�n c� thể l� một lối diễn tả ngh�o n�n t�nh y�u, như Giuđa �m h�n Ch�a Gi�su để trao nộp Ng�i. Ngược lại, những người y�u nhau thực sự kh�ng bao giờ cảm thấy h�nh động �m h�n của họ chia rẽ họ, cản lối họ, hay nhạo b�ng t�nh y�u của họ. Chỉ v� ch�ng l� những việc bề ngo�i v� vật l�. N� l� những chi diễn tả t�nh cảm b�n trong của tr�i tim. Cũng vậy, c�c b� t�ch l� những nụ h�n của Thi�n Ch�a, để Ng�i đổ t�nh y�u v�o t�m hồn nguội lạnh v� l�m no thảo c�c kẻ đ�i kh�t đời sống thi�ng li�ng.

Như vậy c�c b� t�ch truyền th�ng đời sống của Thi�n Ch�a cho ch�ng ta. C� tiến tr�nh song song giữa đời sống vật l� v� đời sống thi�ng li�ng. Những yếu tố n�o cần thiết cho cuộc đời thể x�c ? C� 5 yếu tố cho c� nh�n v� hai cho to�n x� hội. Như mọi người, ch�ng ta phải sinh ra, lớn l�n, ăn uống, bệnh nạn, v� tử vong. Đời sống chung l� trật tự x� hội hay ch�nh phủ v� truyền sinh cho thế hệ kết tiếp, tức h�n phối. Bẩy biến cố n�y c� tiến tr�nh song song trong đời sống si�u nhi�n, gọi l� bẩy b� t�ch. Trước hết ch�ng ta phải sinh lại trong đời si�u nhi�n gọi l� b� t�ch Th�nh tẩy hay Rửa tội. Thứ hai phải lớn l�n trong đ�ng thi�ng li�ng v� đạt tới mức trưởng th�nh của người t�n hữu. Đ� l� b� t�ch Th�m sức. Muốn lớn l�n th� phải nhờ lương thực nu�i dưỡng bằng b�nh bởi trời hay b� t�ch Th�nh Thể. Sống th� cũng c� l�c trở trời tr�i gi�, bệnh nạn xẩy tới, ch�ng ta phải chữa trị c�c vết thương thi�ng li�ng. Đ� l� b� t�ch Thống hối, H�a giải. Cuối c�ng l� sự chết, ch�ng ta phải nhổ rễ mọi dấu vết của tội lỗi, tức l� c�c yếu đuối tinh thần. Hay l� b� t�ch Xức dầu bệnh nh�n. X�t về cuộc sống x� hội, bởi từ bản t�nh ch�ng ta l� con vật x� hội, sống th�nh tập thể chứ kh�ng sống ri�ng lẻ th� lấy đ�u ra nhu yếu phẩm cho sự sinh tồn ? Phải sống c�ng người kh�c. Cho n�n cần c� sự quản trị chung. Đời sống thi�ng li�ng cũng vậy, đ� l� b� t�ch Truyền chức th�nh. V� cuối c�ng phải tiếp tục truyền sinh cho c�c thế hệ kế tiếp nhờ b� t�ch h�n phối. Ch�ng ta c� đầy đủ bẩy biến cố trong đời sống si�u nhi�n cũng như trong trật tự vật l�. V� như vậy đời sống thi�ng li�ng l� sự ho�n hảo của đời sống tự nhi�n. Ch�a Gi�su thiết lập bảy b� t�ch như những m�ng chuyển ơn cho nh�n loại. Bể chứa ơn l� tr�n ngọn n�i Calvario. Hồng Y Newman viết: �Ch�ng ta tiến đến bể chứa v� mặc dầu sự tăm tối, ch�n tay ch�ng ta, đầu �c ch�ng ta, mặt mũi ch�ng ta, m�i miệng ch�ng ta trở n�n nhạy cảm với sự g� thi�ng li�ng hơn vật chất. Ch�ng ta chẳng biết m�nh ở đ�u, nhưng đang tắm trong nguồn Nước, v� tiếng từ trời n�i với ch�ng ta đấy l� M�u. Hoặc ch�ng ta được ghi dấu tr�n tr�n v� tiếng đ� lại n�i đấy l� N�i Sọ, hoặc ch�ng ta nhớ lại một b�n tay đ� đặt tr�n đầu v� chắc chắn n� in dấu vết của đanh sắt, v� giống như b�n tay của Đấng đ� cho người m� xem thấy, kẻ qu� được đi, x�c chết sống lại. Hoặc ch�ng ta đ� từng ăn, từng uống, kh�ng phải mộng mị, m� l� Đấng nu�i dưỡng ch�ng ta từ cạnh sườn bị đ�m thủng v� b�nh bởi trời để canh t�n bản t�nh của ch�ng ta�.

H�y d�ng B� t�ch Th�nh tẩy l�m v� dụ. N� kh�ng phải l� nghi lễ tự � b�y đặt. Nhưng l� một luật của sự sống. Luật đặc biệt của trật tự si�u nhi�n. Đ�ng vậy, nhưng vẫn l� một luật. Thi�n Ch�a c� thể d�ng phương tiện kh�c để th�p nhập ch�ng ta v�o th�n thể m�u nhiệm Ch�a Kit�. Nhưng chắc chắn phương tiện Ng�i hiện d�ng l� ho�n to�n h�a hợp với trật tự m� thi�n nhi�n hoạt động. Sự cần thiết của B� t�ch Rửa tội như l� phương tiện cứu độ đời đời c� nguồn gốc thần linh. Ch�nh Ch�a Gi�su đ� tuy�n bố với nh�n loại như vậy. N� kh�ng phải chỉ l� lệnh truyền để thực hiện một nghi thức t�y tiện, như nhiều học giả t�n thời muốn ch�ng ta tin. Nhưng c� thực chất từ Thi�n Ch�a. Xin nh�n về nguồn gốc mạc khải, ch�ng ta c� thể khẳng định to�n thể thi�n nhi�n k�u g�o sự cần thiết của n�, trong � nghĩa n� đ�i hỏi chết đi để l�m điều kiện t�i sinh. Tiến tr�nh chết đi ng� hầu t�i sinh, khởi sự từ B� t�ch Rửa tội trong mỗi người t�n hữu, phải được v� n�n được tiếp tục suốt cuộc đời, l� khổ chế hay hy sinh h�m m�nh. N� l� một phương diện của tiến tr�nh chuyển h�a đời sống Kit� hữu. Chuyển ho� từ tự nhi�n sang si�u nhi�n. Kh�ng c� tiến tr�nh n�y người t�n hữu kh�ng đạt tới sự sống thần linh.

�Hạt l�a miến rơi xuống đất m� kh�ng thối đi th� n� nằm trơ trọi một m�nh. Nếu n� thối đi, mới sinh nhiều b�ng hạt�. Khả năng t�m thấy sự sống qua c�i chết l�m cho hạt giống cao sang hơn vi�n kim cương nhiều lần. Khi rơi xuống đất, hạt giống mất c�i vỏ ngo�i. Vỏ n�y k�m h�m sức sống b�n trong n�. Nhưng một khi đ� mất đi, vỏ ngo�i thối ra đất v� sự sống nẩy mầm th�nh c�y l�a. Cũng một luận l� ấy, trừ phi ch�ng ta chết cho thế gian, rũ bỏ t�nh hư nết xấu v� kh�t vọng x�c thịt, ch�ng ta kh�ng thể đạt tới đời sống vĩnh cửu. Nếu muốn sống đời cao hơn, ch�ng ta phải diệt trừ nếp sống cũ. Ngược lại nếu muốn giữ nguy�n nếp sống trần tục, ch�ng ta chẳng c� hy vọng trong Ch�a Kit�. Đ� l� lẽ đương nhi�n, nhưng nhiều linh hồn kh�ng nhận ra, v� c�n u tối. Xin đặt qui luật n�y trong ng�n từ của Ch�a Gi�su: Nếu ch�ng ta muốn cứu mạng sống m�nh th� sẽ mất, ngược lại, nếu ch�ng ta đ�nh mất mạng sống ở đời n�y, sẽ được lại n� cho kiếp sống mu�n đời. Nghĩa l�, nếu cứu lấy n� cho vương quốc của Ch�a Cha, ch�ng ta phải hy sinh n� ở thế gian buồn ch�n n�y. Nếu ch�ng ta muốn c� đời sống hạnh ph�c ho�n hảo, th� phải tr�t bỏ c�c vui sướng x�c thịt ch�ng qua của kiếp ph� sinh. Francis Thompson viết:

Sự ng� xuống đem gi� trị cho việc trỗi dậy.

Bởi lẽ sự sinh ra đ� mang trong m�nh mầm mống sự chết.

V� sự chết lại g�i gh�m mầm mống sinh ra.

Hạt giống rơi xuống nảy sinh c�y xanh l� mới

Nước mưa đem đến ph�t triển cho đồng cỏ xanh non,

C�y dương xỉ gi� cỗi �m ỉ l� dương xỉ xanh tươi

Bởi lẽ chẳng c� chi sống động m� kh�ng c� c�i chết đi.

Kh�ng c� c�i g� chết đi lại chẳng nẩy sinh mầm sống mới,

Cho đến khi c�c tầng trời tan chảy.

Cho đến khi thời gian, nguồn gốc của mọi đổi thay, h�o t�n.

Phải chăng sống chết kh�ng t�ch rời tr�n tr�i đất ?

Như thế ch�ng xoắn xu�t v�o nhau như hai sợi d�y leo, chết đi để rồi lại sinh ra.

( phỏng theo � thơ).

Linh hồn sẽ cảm nghiệm thế n�o
khi gặp gỡ ơn th�nh Ch�a ?

1. L�m v�o khủng hoảng.

Một đ�ng nhận ra rằng m�nh ho�n to�n bất lực. Đ�ng kh�c x�c t�n r� r�ng chỉ Thi�n Ch�a mới đủ khả năng cung cấp c�c nhu cầu cho linh hồn. Nếu như chỉ cảm nghiệm bất lực su�ng, th� sẽ nẩy sinh thất vọng, nhi�n hậu đưa đến tự tử. Đ�y l� t�nh trạng của c�c người ngoại đạo sau kỷ nguy�n C�ng Gi�o, hắn cảm thấy ho�n to�n thiếu thốn về mặt t�m linh, tức những sức mạnh nội t�m chống lại nghịch cảnh của thế giới v� vũ trụ, hắn rơi v�o thất vọng. Hắn chỉ c� một nửa điều kiện để trở lại, tức chỉ c� khủng hoảng t�m l�. Nhưng hắn kh�ng li�n kết t�nh trạng của linh hồn m�nh với quyền ph�p Đức Ch�a Trời, Đấng c� khả năng n�ng đỡ v� nu�i dưỡng linh hồn hắn. Nếu l�m được như vậy, tư tưởng ngoại gi�o tan biến mất, một tia hy vọng thế chỗ cho thất vọng s�ng tạo. Thất vọng v� nếu vẫn c�n cảm nghiệm căn bệnh của m�nh. �S�ng Tạo� bởi v� đương sự nhận ra chỉ c� b�c sĩ Thần linh b�n ngo�i mới mang đến được liều thuốc chữa cho m�nh đ�i c�nh. T�nh chất thất vọng kh�ng lu�n nổi l�n từ � nghĩa dốt n�t, ngu xuẩn, lỗi lầm m� thường l� sự thiếu thốn, bất lực, lệ thuộc v� ngay cả từ sự biết m�nh tội lỗi.

2. C� nội chiến lớn trong linh hồn trong suốt thời kỳ chuẩn bị trở lại.

C� cuộc vật lộn giữa � thức v� tiềm thức, giữa c�i t�i v� ho�n cảnh b�n ngo�i th�i chưa đủ. Bởi lẽ đ� chỉ l� sự căng thẳng t�m l�. Căng thẳng t�m l� n�y sẽ chẳng bao giờ s�u sắc đủ cho việc trở lại, nếu kh�ng nhận được sự trợ gi�p từ b�n ngo�i. Những chiến đấu giữa c�c lực lượng đối nghịch chỉ ở trong t�m tr� m� th�i. Sự trở lại kh�ng bao giờ c� t�nh tự ph�t. N� l� quyết định bất ngờ được ơn tr�n ph� trợ. Sự căng thẳng chỉ trở n�n quyết liệt khi đương sự đối mặt với v� nghĩa, khi t�m tr� được yếu tố b�n ngo�i thay đổi, khi bất lực của con người so s�nh với to�n năng của Thi�n Ch�a.

Cho đến khi cuộc k�o co khởi sự với một b�n l� Thi�n Ch�a, b�n kia l� đương sự th� l�c ấy mới đủ điều kiện trở lại. Trong linh hồn, đương sự phải c� x�c t�n rằng m�nh đang nắm chặt đầu d�y v� Thi�n Ch�a k�o l�n, điều khiển, chứ m�nh chẳng l�m được chi, rằng trước mặt m�nh, c� Đấng Tối Cao hiện diện m� m�nh cảm thấy hạnh ph�c khi l�m điều tốt v� xấu hổ khi l�m điều xấu. Điều kh�ng mấy quan trọng trong cuộc khủng hoảng n�y m� người ta cảm thấy giằng co, l� n� xẩy ra dần dần hay bất ngờ. Điều thực sự quan trọng l� sự vật lộn giữa Thi�n Ch�a v� linh hồn. Trong đ� Thi�n Ch�a to�n năng kh�ng hề ph� hủy tự do con người. Đ�y l� vở kịch lớn nhất trong cuộc sống con người.

3. Bị săn đuổi.

L�c n�y linh hồn lu�n cảm nghiệm m�nh bị săn đuổi bởi ai đ�. Thi sĩ Thompson gọi l� �ch� săn từ trời�. Con vật săn mồi n�y kh�ng để ai y�n ổn. C�i thảm họa l� rằng nhiều linh hồn, l�c cảm thấy sao xuyến, lại t�m c�ch giải th�ch đi nẻo kh�c, thay v� theo đuổi cho đến c�ng v� kết quả của việc theo đuổi, l� họ được nh�n xem người săn đuổi đ� l� Thi�n Ch�a. V� ơn th�nh Ng�i h�nh động trong linh hồn. Tiếng n�i của Thi�n Ch�a khuấy động linh hồn ng� hầu linh hồn t�m t�i hơn nữa v� được cứu. N� l�m cho linh hồn bối rối bởi sự thật v� x� toang mọi mặt nạ, mọi che đậy của t�nh giả h�nh. Nhưng n� cũng an ủi linh hồn l�m cho linh hồn h�a hợp với bản th�n, với thi�n nhi�n v� với Thi�n Ch�a. Cho n�n t�y v�o đương sự chấp nhận hay từ chối tiếng n�i của Thi�n Ch�a. Khi hai luồng sinh lực, một, l�ng x�t thương của Thi�n Ch�a, hai, sự thất vọng nội t�m, gặp nhau. Linh hồn nhận ra chỉ Thi�n Ch�a mới cứu v�n được t�nh thế, ban cho linh hồn những g� cần thiếu, l�c ấy khủng hoảng thi�ng li�ng sẽ đạt tới điểm phải l�m một quyết định. Ở đ�y, khủng hoảng l�n tới đỉnh cao nhất v� đ� l� th�nh gi� phải chịu đựng. Th�nh gi� dưới nhiều h�nh thức kh�c nhau, tuỳ theo t�nh trạng linh hồn, linh hồn lương thiện hay linh hồn tội lỗi, nhưng cả hai đều c� điểm chung l� họ nhận ra thất bại, hay chiến đấu kh�ng thể giải quyết, kh�ng vượt thắng bằng cố gắng ri�ng của m�nh. N� cần ơn Ch�a trợ lực. C�c h�nh thức chung của sao xuyến l� lu�n l�, tinh thần v� vật l� nữa.

4. Tho�t khỏi tội lỗi.

Điều m� linh hồn cần l�c n�y l� gỡ m�nh ra khỏi v�ng n� lệ tội lỗi. Từ trước cho đến b�y giờ, linh hồn vẫn c�n bao che cho tội lỗi. Ở giai đoạn n�y linh hồn kh�m ph� ra rằng, phải phơi b�y ch�ng, lật tẩy ch�ng v� gột rửa ch�ng. Điều chi đ� vướng mắc, th� nay phải th�o cởi. Điều chi cản lối th� nay phải đạp đổ. Điều chi giết chết th� nay l�m sống lại. L�ng khắc khoải đến tột độ khi linh hồn trở n�n �t m�ng tưởng về việc quyết t�m b�n ngo�i, hơn l� c�c dốc l�ng b�n trong. Linh hồn quay ngọn gi�o v�o trong chứ kh�ng ra ngo�i nữa. Ngọn gi�o để chặt đứt c�c dục vọng thấp h�n v� n�ng cao l�ng h�o hiệp. N� �t k�u ca về thế gian giả dối v� bắt đầu quyết định kh�ng lừa đảo như trước nữa. Ở b�nh diện lu�n l� c� hai th�i cực. Một, � nghĩa nội tại của sự dữ hay thất bại. Hai, quyền năng si�u việt của l�ng thương x�t Ch�a, vực thẳm bất lực k�u g�o vực thẳm của ơn cứu độ. Đ�ng như Kinh th�nh n�i: Ơn cứu tho�t nơi Ng�i phong ph� biết bao (Copiosa apud eum redemptio). L�c n�y linh hồn nh�n th�nh gi� trong �nh s�ng mới. L�c trước th�nh gi� l� biểu tượng sự dữ đ� giết chết Ch�a Gi�su. L�c n�y n� mạc khải sự thất bại của �c thần c�ch mạnh mẽ nhất. N� tan biến đi kh�ng phải bằng lời cầu nguyện của Ch�a Gi�su tr�n thập tự, m� nhất l� bằng chiến thắng vinh quang của việc Ng�i phục sinh. Nhưng trận mưa �n huệ của quyền lực Thi�n Ch�a kh�ng thể hoạt động tr�n con người, nếu hắn c�n sống trong c�c ảo tưởng rằng hắn l� một thi�n thần, hoặc rằng tội lỗi kh�ng phải do hắn g�y n�n. Thực chất hắn c�n q�a ki�u căng. Cho n�n điều kiện ti�n quyết l� hắn phải khi�m tốn chấp nhận m�nh c� tội. Sau đ�, mặc dầu � thức tội lỗi chưa tan biến, nhưng bắt đầu được thanh thoả. Đ�y l� điều m� t�c giả Charles P�guy đ� kinh nghiệm v� ph�t biểu như sau: �T�i l� một kẻ tội lỗi, nhưng l� kẻ tội lỗi tốt l�nh.�

Khi đ� ch� gh�t tội lỗi, linh hồn l�c n�y � thức m�nh c� thể được Thi�n Ch�a Cứu Chuộc chấp nhận kh�ng phải v� linh hồn tốt l�nh m� v� Ch�a Cứu Thế nh�n hậu. Trong c�c t�n gi�o kh�c, người ta phải tự thanh tẩy trước khi g� cửa nh� ch�a; nhưng trong Thi�n Ch�a gi�o, người ta đến nh� thờ khi c�n l� tội nh�n, v� �ng từ mở cửa ch�nh l� Thi�n Ch�a chữa l�nh. Lo �u xao xuyến chấm dứt ngay khi linh hồn gặp gỡ Ch�a Kit�, kh�ng phải theo luật ph�p nhưng theo l�ng thương x�t của Thi�n Ch�a. L�c ấy họ nghe theo tiếng gọi của Ch�a Gi�su: �H�y đến với ta, hỡi tất cả những ai vất vả mang g�nh nặng nề. Ta sẽ bổ sức cho c�c ngươi� (Mt 11,28).

5. Thay đổi cuộc sống.

Tới giai đoạn n�y hối nh�n dứt kho�t thay đổi t�m tư, t�nh cảm v� hạnh kiểm. Kh�ng những thay đổi c�i nh�n về c�c gi� trị m� c�n đảo ngược nếp sống, khuynh hướng, năng lực của m�nh. Hướng dẫn ch�ng về mục ti�u kh�c, mục ti�u cứu rỗi. Nếu trước khi hối cải, người ta đ� c� một cuộc đời tốt l�nh, th� giờ đ�y người ta sẽ �t ch� t�m v�o việc giữ lề luật, m� nhấn mạnh v�o việc nu�i dưỡng t�nh y�u. Nếu trước đ�y l� một tội nh�n, th� b�y giờ đời sống thi�ng li�ng giải ph�ng hắn khỏi t�nh m� nết xấu, những hoang đ�ng, l�m linh hồn trĩu nặng tội lỗi. Linh hồn kh�ng c�n cần đến thuốc ngủ hay rượu ch� để bớt phần lo lắng. Linh hồn thường nhận ra rằng nghiện ngập như vậy kh�ng phải l� phương thế tốt để trốn tr�nh c�c tr�ch nhiệm hoặc bảo đảm tho�t khỏi c�c lựa chọn kh� khăn. Trước khi trở lại, đa phần nếp sống quyết định l�ng tin, sau khi trở lại l�ng tin quyết định nếp sống, như vậy người ta kh�ng c�n ưa th�ch d�ng vật tế thần để đổ lỗi cho c�c thiếu s�t của m�nh, nhưng d�ng � thức m� nhận ra rằng thế giới n�y c� biến đổi hay kh�ng, l� do c� nh�n, c� nh�n phải chỉnh đốn m�nh trước. Hối nh�n c�n sợ h�i Thi�n Ch�a trừng phạt. Nhưng kh�ng phải l� c�i sợ n� lệ, m� l� l�ng sợ của con c�i. Sợ n� lệ l� c�i sợ thần d�n đối với nh� độc t�i. Sợ con c�i l� c�i sợ đối với người cha nh�n l�nh, m� con c�i kh�ng bao giờ muốn x�c phạm, kh�ng hề chạy trốn khỏi t�nh y�u ấy. Những h�nh vi tr�nh n� kh�ng c�n được sử dụng nữa.

Một khi linh hồn đ� trở về c�ng Ch�a, th� kh�ng c�n phải vật lộn với c�c th�i quen xấu nữa, kh�ng phải ch�ng bị đ�nh bại, m� c�c lợi �ch kh�c đ� đẩy ch�ng ra ngo�i. Cũng kh�ng cần d�ng đến c�c phương tiện ru ngủ hay trốn tr�nh nữa. Bởi v� người ta kh�ng c�n chạy trốn ch�nh m�nh, m� sống với c�c thực tại nơi m�nh. L�c trước họ ương g�n thực hiện � m�nh, th� b�y giờ ngoan ngo�n thi h�nh � Ch�a. L�c trước họ l�m t�i mọi cho tội lỗi th� nay gh�t bỏ ch�ng. L�c trước ch�n ng�n tư tưởng Thi�n Ch�a, cho l� kh�n khan v� bổ, th� b�y giờ cố gắng t�m kiếm th�nh nhan Người. Sự thay đổi linh hồn trải qua rất r� r�ng giống như từ c�i chết qua c�i sống. Kh�ng những linh hồn tr�nh xa tội lỗi m� c�n sẵn s�ng đầu h�ng c�c đ�i hỏi của Thi�n Ch�a. Họ r�t lui khỏi tội lỗi v� sợ l�m tổn thương Đấng m�nh y�u mến.

6. Linh hồn nhận được cảm gi�c chắc chắn.

Triết học cống hiến bằng chứng Thi�n Ch�a hiện hữu. M�n hộ gi�o cho động lực tin v�o Đức Kit� l� Con Thi�n Ch�a hằng sống. Nhưng tất cả c�c chứng cớ bất khả tranh luận ấy vẫn thiếu t�nh vững ch�i. C�n cần ơn soi s�ng bởi trời, đ� l� đức tin si�u nhi�n. Xin tưởng tượng một thanh ni�n c� người cha mất t�ch nhiều năm, một người h�ng x�m đi xa về bảo đảm với anh ta đ� tr�ng thấy cha anh đang sống ở lục địa kh�c. Nhưng người thanh ni�n chẳng thể vững bụng cho đến khi ch�nh mắt được xem thấy cha m�nh. Khi chưa thấy cha l�ng anh vẫn bồn chồn khắc khoải, chưa thể c� b�nh an. C�ng một t�nh trạng cho linh hồn mới trở lại. Trước đ�y n� chỉ biết �về� Thi�n Ch�a. B�y giờ n� thấu hiểu Thi�n Ch�a l� ai. Kiểu biết trước l� c�c kh�i niệm trừu tượng. Kiểu biết thứ hai cụ thể, thực tiễn, v� ch�n thật. Hiểu biết n�y gắn liền với t�nh cảm, đam m�, th�i quen v� cảm s�c. Trước khi trở lại ch�n l� c�n xa tắp, n� chưa đụng chạm đến ng�i vị đương sự. Sau khi trở lại, ch�n l� trở n�n r� n�t, ng�i vị h�a đến nỗi tr� kh�n biết m�nh đ� t�m được nơi cư tr� vĩnh viễn. Tr� kh�n định cư lại, kh�ng c�n phải lang thang dong duổi kiếm t�m nữa. Tr� kh�n an t�m x�y tổ ấm. Linh hồn trở lại vững bụng đến nỗi t�m hồn kh�ng c�n cảm thấy �c�c� c�u trả lời nữa m� l� c�u trả lời duy nhất đ� được Ch�a ban cho. Một giải quyết tuyệt đối, cuối c�ng, m� người ta th� chết chứ kh�ng từ bỏ. Những ai chưa từng trải qua kinh nghiệm n�y, kinh nghiệm trở về với Thi�n Ch�a trọn vẹn, tưởng tượng rằng l� tr� bị triệt ti�u trong tiến tr�nh như vậy. Họ ph�t biểu như sau: �T�i chẳng thể hiểu được điều ấy. T�i cứ ngỡ anh ta th�ng minh lắm kia�. Nhưng những ai đ� trải qua n� nhận ra rằng cũng như một chớp mắt, kh�ng xem thấy �nh s�ng nữa l� để gi�y ph�t nh�n thấy tỏ r� hơn, s�ng ngời hơn. Cũng vậy c�i chớp mắt của l� tr� để n� nhận ra m�nh kh�ng thể biết mọi c�u trả lời cho cuộc đời. Nhưng khi đức tin đến, l� tr� thấy m�nh c�n nguy�n vẹn v� s�ng tỏ hơn trước bội phần, l�c n�y cả hai, đức tin v� l� tr� đều nh�n thấy m�nh từ Thi�n Ch�a ph�t xuất ra. Cho n�n kh�ng thể đối nghịch nhau đặng. Từ đ� linh hồn ti�u tan hết mọi nghi ngờ, sợ h�i, l�ng tin cậy của linh hồn kh�ng chi lay chuyển nổi. Mọi kh�i niệm cũ của n� sẵn s�ng để đức tin si�u nhi�n qu�t sạch.

7. Hậu quả cuối c�ng của ơn th�nh l� b�nh an t�m hồn.

Giữa hai loại b�nh an, của tr� tuệ v� của linh hồn c� sự kh�c nhau đ�ng kể. B�nh an tr� tuệ l� kết qủa tất yếu của việc lập lại trật tự, theo nguy�n tắc, cho những bất ổn lo�i người cảm nghiệm, tức ho� b�nh ngoại vi. Việc n�y c� khả năng đạt tới bằng l�ng bao dung, hoặc cắn răng chịu đựng những bất hạnh, bằng giết chết lương t�m, bằng phủ nhận tội lỗi, bằng t�m ra c�c t�nh y�u mới để l�m nhẹ bớt c�c cay đắng cũ.

B�nh an t�m hồn kh�c hẳn. N� kh�ng t�m sống cho ch�nh m�nh nữa, nhưng l� sống cho Thi�n Ch�a, kh�ng t�m sống lu�n l� m� th�i, nhưng cao hơn tức sống v� t�nh y�u vĩnh cửu. Lu�n l� l�c n�y chỉ l� sản phẩm phụ của l�ng kết hợp mật thiết với Thi�n Ch�a. An b�nh n�y th�c đẩy linh hồn đo�n kết với l�ng giềng, thăm viếng bệnh nh�n, nu�i dưỡng người ngh�o đ�i v� an t�ng kẻ qua đời.

Trước kia, mọi năng lực đều dồn v�o việc giải quyết chiến tranh nội t�m để t�m ra mục ti�u thật của cuộc đời, hay tranh đấu thắng c�c nết xấu, th� nay cố gắng đ� được d�ng phục vụ mục ti�u đ� t�m thấy. Hối hận, cắn rứt, sợ h�i, lo �u của t�nh trạng tội lỗi, th� nay ho�n to�n biết mất, nhường chỗ cho l�ng thống hối, ăn năn. Linh hồn kh�ng c�n �n hận về q�a khứ hay hiện tại. Ch�a Th�nh Linh đ� đổ đầy linh hồn dự kiến sẽ l�m chi với ơn th�nh Ng�i. Hy vọng lớn lao sẽ k�m theo sự quan t�m thi�ng li�ng. V� mặc d� linh hồn c� thể hối hận v� đ� phải chờ đợi q�a l�u như th�nh Augustin� n�i: �Lạy Ch�a, lạy vẻ đẹp cổ k�nh, con đ� y�u mến Ng�i qu� muộn�. Nhưng sự thực, ở tuổi n�o việc trở lại cũng xẩy ra được. Bởi lẽ ơn th�nh Ch�a lu�n trẻ h�a t�m hồn, l�m cho n� nhanh lẹ phục vụ c�ng việc Thi�n Ch�a ngay cả ở tuổi gi�.

C�n nhiều đường lối kh�c nữa, m� linh hồn trở lại c� thể thực hiện để biểu lộ an b�nh t�m hồn. Khi phục vụ, linh hồn sẽ trở n�n tăm tiếng m� trước kia v� danh. N� dấn th�n v�o c�c c�ng việc t�n gi�o để biểu lộ căn t�nh l�m con Ch�a. N� cố gắng nhổ rễ hết c�c t�nh hư th�i xấu như tức giận, tự �i, ghen gh�t bằng c�ch vượt thắng tội lỗi. Ơn th�nh c�n ban cho linh hồn l�ng tin tưởng tha nh�n, m� họ coi như c�c con c�i tiềm năng của Thi�n Ch�a. Nếu bị đau ốm v� căng thẳng tinh thần, ơn th�nh c� thể chữa khỏi hoặc cải thiện đ�ng kể, bởi giảm bớt bất an, bồn chồn v� c�c x�o trộn kh�c của t�m hồn. Đối với c�c thử th�ch v� kh� khăn trong cuộc sống, ơn th�nh trợ gi�p linh hồn bằng sức mạnh thi�ng li�ng, mang đến cho linh hồn sự ho� hợp với c�c t�n hữu anh em, y�n ủi v� kh�ch lệ họ vững tin v�o quyền b�nh Thi�n Ch�a. N� thăng hoa c�c dục vọng con người ta, kh�ng thất vọng v� những thiếu s�t tinh thần, thiếu s�t của thế giới b�n ngo�i, bởi lẽ linh hồn dồn to�n lực v�o sự tiến bộ thi�ng li�ng. Ngo�i ra, ơn th�nh c�n khiến người ta lu�n cảm nghiệm sự hiện diện của Thi�n Ch�a ở khắp mọi nơi. Giống như tr�i đất khi chạy trốn mặt trời, th� cũng mang theo bầu kh�ng kh� chung quanh n�. Tất cả c�c sinh hoạt trong c�ng việc l�m ăn, x� nghiệp, xưởng l�m, trường học, gia đ�nh đều được thực hiện trước nhan th�nh Ch�a. Tư tưởng của linh hồn lu�n xoay quanh c�c ch�n l� của Thi�n Ch�a. Linh hồn sẽ ki�n nhẫn chịu đựng mọi chỉ tr�ch, h�nh tỏi, n�i xấu, ghen tương, giận dữ v� danh Ch�a, giống như Ch�a Gi�su đ� chịu đựng tr�n c�y th�nh gi�, ng� hầu t�nh y�u được ngự trị v� Thi�n Ch�a được hiển vinh trong cay đắng cũng như trong ngọt ng�o. Dựa v�o Ng�i để được mạnh mẽ, linh hồn kh�ng c�n sợ chi m� chẳng d�m g�nh v�c những việc anh h�ng v� � thức rằng Ng�i sẽ cung cấp thời gian, tiền bạc, sức khỏe, c�c phương tiện cần thiết. Nhưng tr�n hết mọi sự vẫn l� b�nh an s�u thẳm trong linh hồn. B�nh an n�y mang theo ơn ki�n tr�, gi�p ch�ng ta theo đuổi c�c mục ti�u thi�ng li�ng v� cao thượng, như tỉnh thức, can đảm, lạc quan, vượt kh�. Linh hồn lu�n tiến về ph�a trước tr�n con đường ơn gọi trong đức Gi�su Ch�a ch�ng ta.

Bất kể bối cảnh t�n gi�o của bạn, bạn đều dễ d�ng nhận ra sự kh�c biệt về quan điểm sống giữa những linh hồn c� đức tin ch�n thật qua ơn th�nh của Thi�n Ch�a v� những linh hồn kh�ng c�. Th� dụ: Liệu bạn đ� từng quan s�t một cuộc tranh luận lu�n l� n�o về c�c đề t�i quan trọng trong cuộc đời như đau khổ, buồn sầu, tội lỗi, hạnh ph�c, h�n nh�n, con c�i, gi�o dục, mục ti�u cuộc sống, � nghĩa c�i chết chưa ? Hẳn bạn nhận ra quan điểm của người c�ng gi�o kh�c xa � kiến của những vị tự nhận l� t�n thời, cấp tiến ?

Nếu bạn l� C�ng gi�o, c� đức tin v�o Thi�n Ch�a bạn sẽ cảm nghiệm thiếu s�t ở những ai kh�ng c� đức tin, như thể hai b�n kh�ng c� đất đứng chung. Hai b�n sống ở hai thế giới ri�ng biệt. Bạn bất lực kh�ng th�m nhập được v�o t�m trạng của kẻ v� đạo gặp tr�n đường phố. N� giống như mi�u tả m�u sắc cho người m�. Hai b�n kh�ng n�i c�ng ng�n ngữ. Ch�ng ta giống như những thợ x�y th�p Babel, ăn n�i lộn xộn, chẳng ai hiểu ai ! Mới v�i năm trước đ�y, những kẻ chối bỏ v�i ch�n l� c�ng gi�o, được coi như d� dặt về vấn đề ly dị kết h�n lại, về v� thần, về kẻ th� của gia đ�nh, về quan điểm luật ph�p do � muốn �p đặt chứ kh�ng phải l� tr�, th� b�y giờ ch�ng ta l� kẻ c�n nhắc vấn đề chứ kh�ng phải họ. Họ ủng hộ hết m�nh những sự kiện ấy. Ng�y nay người t�n hữu ch�n ch�nh l� kẻ phải tự vệ với mỗi một l� do l� thiểu số b�nh vực sự thật.

C�i nh�n th�ng suốt v� chắc chắn của những linh hồn c� ơn đức tin đ�i khi bị hiểu lầm, ngay cả bởi những t�n hữu kh�c. Cho n�n đ�i khi người c�ng gi�o mất ki�n nhẫn với những kẻ thiếu đức tin. Họ nghĩ sai lầm rằng l� do họ tr�ng thấy sự thật r� r�ng l� bởi t�i kh�o của m�nh. Người kh�c kh�ng thấy ch�n l� bởi hoặc ngu dốt hoặc ương ngạnh. Xin lu�n nhớ đức tin l� �n huệ Ch�a ban, kh�ng lệ thuộc v�o sự kh�n ngoan th�ng suốt của ch�ng ta. Thiếu đức tin cũng kh�ng l� kết qủa của ngu dốt. Ch�a Gi�su đ� tuy�n bố: �X�c thịt v� m�u huyết kh�ng mạc khải cho anh điều đ� nhưng l� cha Th�y, Đấng ngự tr�n trời� (Mt 16,17).

Giả dụ bạn ở ngo�i Gi�o Hội v� kh�ng c� đức tin, liệu bạn đ� từng coi người c� đạo l� m� t�n, ngớ ngẩn, v� l�, kh� nghe, trong c�c ph�n đo�n của họ chứ ? Trong triết l� v� trong quan điểm nh�n sinh của họ chứ ? Họ tưởng rằng người c� đạo đ� từ bỏ l� tr� v� tự do để đổi lấy lề luật của Hội Th�nh v� chấp nhận ch�n l� của Ch�a Kit� trong Gi�o Hội của Ng�i ? Nếu vậy bạn giống như người đứng ngo�i nh� thờ nh�n v�o c�c cửa sổ k�nh m�u. Bạn chỉ thấy c�c đường vẽ ngoằn ngh�o v� nghĩa, xấu x� kh�ng coi được, m�u sắc ảm đạm, tối xịt kh� nh�n. Nhưng một khi bước v�o b�n trong l� cả một bản vẽ nhiều m�u rực rỡ, c�c g�n gh�p bằng ch� biến mất chỉ c�n ảnh tượng hiện ra r� n�t, đẹp đẽ, huy h�ang, sống động, l�m cho du kh�ch ngất ng�y. Cũng vậy ở b�n ngo�i Hội Th�nh xem ra người ta bối rối, thắc mắc, l�ng t�ng. Nhưng đ� v�o b�n trong, bạn sẽ ngỡ ng�ng kh�m ph� ra vẻ đẹp thi�ng li�ng của n�. Trật tự v� h�a hợp đến kh�ng ngờ. Hay như một t�c giả n�i: �N� đ�nh chết mọi vẻ đẹp kh�c.�

Thế giới ng�y nay xem ra thống nhất trong việc từ bỏ đức tin hơn l� chấp nhận n�. C�c thế hệ đi trước c� thể chỉ cho bạn tối thiểu mười l� do cho một đức tin sai lầm, như việc tin tưởng v�o thuyết duy vật. Nhưng ng�y nay người ta chẳng thể chỉ ra một l� do yếu ớt cho việc kh�ng tin. Một sự thật ngỡ ng�ng l� người t�n hữu c� đức tin, trong t�nh trạng ơn th�nh c� nhiều n�t chung với người Trung Hoa, Do Th�i, Hồi Gi�o hơn l� với c�c t�n hữu nguội lạnh kh�c m� bạn gặp thường ng�y trong hộp đ�m, vũ trường, qu�n rượu hay b�n ăn của l�ng giềng. Bởi lẽ khi bạn n�i về Thượng Đế với người T�u, người Do Th�i hay Hồi Gi�o họ c�n thể hiểu được bạn. Họ cũng t�n thờ Thượng Đế như bạn, tin Ng�i l� ch�a tể vũ trụ, quan �n nh�n lọai. Nhưng với kẻ kh�ng tin hay chỉ tin con người bởi s�c vật tiến h�a l�n v� h�nh động như s�c vật, th� bạn phải ch�o thua. Họ kh�ng hiểu g� r�o trọi. Đối với họ, c�u truyện của bạn chỉ l� hoang đường, v� nghĩa v� ngu xuẩn của mấy �ng gi�. Điều n�y chứng tỏ đức tin của ch�ng ta phải đối mặt với những đạo qu�n khổng lồ của duy vật, hiện sinh, thực dụng v.v�Ch�ng tạo n�n một mặt trận chung.

Tại sao vậy ? Tại sao lại c� sự kh�c biệt giữa những kẻ tin k�nh v� những kẻ kh�ng tin ? C�u trả lời nằm ở chỗ linh hồn c� ơn th�nh, tr� kh�n họ được ơn tr�n soi s�ng. N� c� khả năng nh�n thấy sự thật si�u nhi�n m� linh hồn b�nh thường kh�ng thấy được, v� kh�ng c� khả năng. Ơn th�nh Ch�a thần linh h�a c�c cơ năng con người, l�ng muốn v� tr� kh�n, ban cho n� sức mạnh thi�ng li�ng để h�nh xử thi�ng li�ng. Tr� tuệ vẫn c� khả năng hiểu biết, nhưng ơn th�nh qua đức tin h�nh động trong c�c cơ quan đ�, để n� thấu hiểu cao xa hơn tr� kh�n b�nh thường. Giống như vậy, l�ng muốn vẫn kh�t khao điều tốt l�nh, nhưng ơn th�nh họat động c�ng n�, l�m cho n� cậy dựa nhiều hơn v�o Thi�n Ch�a, nghĩa l� y�u mến Ng�i thắm thiết hơn l� khi chưa được trợ gi�p.

Một th� dụ lấy từ thực tế cho dễ hiểu. Ban đ�m ch�ng ta c� đ�i mắt như ban ng�y. Nhưng ban đ�m chẳng tr�ng thấy g�, v� kh�ng c� �nh s�ng mặt trời trợ gi�p. Ban ng�y thấy r� v� c� �nh s�ng mặt trời soi s�ng. Vậy th� giả dụ ch�ng ta c� hai tr� kh�n ngang bằng nhau, c�ng học tập như nhau, c�ng c� khả năng như nhau, đo�n x�t như nhau, nh�n l�n tấm b�nh trắng tr�n b�n thờ. Người th� chỉ cho n� l� b�nh, kẻ kh�c cho l� Ch�a Kit�, dĩ nhi�n kh�ng bằng mắt thịt, m� bằng con mắt đức tin. B�y giờ lại cho hai cặp mắt ấy nh�n sự chết. Người chỉ xem thấy một c�i x�c kh�ng hồn nằm đấy, bất động. Kẻ c� đức tin coi đ� l� một tạo vật bất tử, đang được Thi�n Ch�a x�t xử xem trong cuộc đời d�i đ� sử dụng tự do ra sao ? L� do của sự kh�c nhau l�: Một b�n c� �nh s�ng, b�n kia kh�ng. Dĩ nhi�n �nh s�ng ở đ�y l� đức tin.

�nh s�ng đức tin hoạt động tr�n t�m hồn con người gần giống như tia X tr�n th�n x�c. Bằng mắt trần, bạn nh�n v�o chiếc hộp, n� xem ra chỉ l� gỗ, đai sắt bọc giấy rẻ tiền v� như vậy chẳng c� gi� trị g�. Nhưng với tia X bạn nh�n v�o b�n trong th� n�o l� v�ng bạc, đ� qu� ch�i lọi. Cũng vậy, những ai chỉ nh�n với tr� �c ph�m tục v�o một con người bệnh tật, ốm đau chỉ thấy khốn khổ, v� nghĩa, như lời ch�c dữ. Nhưng với t�m tr� được ơn đức tin soi s�ng, th� qua đớn đau, l� kho t�ng ph�c đức, hoặc l� phương tiện qu� b�u để bước l�n gần Thi�n Ch�a ch� t�n, ch� th�nh, Đấng �sự chết l�m n�n đau khổ, đau khổ l�m n�n t�nh y�u, t�nh y�u l�m n�n sự sống�.

Bạn c� học thức cao, nhưng kh�ng c� �nh s�ng của đức tin, th� liệu bạn c� khả năng li�n kết kiến thức với t�nh thống nhất của đời sống kh�ng ? Liệu t�m l� học của bạn đi đ�i với lu�n l� của bạn ? Liệu cường điệu của bạn về phẩm gi� con ngươi r� n�t như bạn từ chối linh hồn hiện hữu ? Hoặc giả tr� �c bạn chỉ l� chiếc đ�n lồng Nhật Bản bị xẹp, một đống lộn xộn m�u sắc nhạt nhẽo kh�ng mẫu m�, kh�ng mục ti�u ? Cho n�n điều bạn cần l�m l� c� luồng �nh s�ng của đức tin thắp l�n trong t�m hồn bạn, tức trong chiếc đ�n lồng để bạn c� thể nh�n thấy mọi đường n�t của c�c kiến thức hợp nhất với nhau th�nh một mẫu mực đẹp đẽ đưa bạn đến c�ng Thi�n Ch�a.

Học thức kh�ng lu�n l� điều kiện cần v� đủ để đ�n nhận �nh s�ng đức tin, mặc dầu người học thức c� khả năng tiếp thu đức tin tốt hơn. Bởi lẽ �nh s�ng của đức tin ho�n to�n do Thi�n Ch�a ban v� kh�ng hề lệ thuộc v�o c�ng nghiệp của lo�i người. Cho n�n ch�ng ta kh�ng thể cung cấp cho ai. Giống như ch�ng ta kh�ng thể ho�n lại khả năng nh�n xem khi đ� l�m hư đ�i mắt. Do đ�, để trở th�nh t�n hữu ch�n ch�nh, kh�ng đ�i hỏi phải c� một gi�o dục tốt, ch�nh n� l� tiến tr�nh gi�o dục.

Một ch�u nhỏ buổi s�ng h�m nay trả b�i cho d� phước ở lớp gi�o l� trong trường học. Em n�i rằng Thi�n Ch�a đ� dựng n�n em, rằng Ng�i tạo th�nh em để y�u mến v� phụng sự Ng�i ng� hầu sau n�y được sống hạnh ph�c với Ng�i tr�n thi�n đ�ng. Thực chất, em biết nhiều hơn v� được gi�o dục s�u xa hơn tất cả c�c gi�o sư ngang dọc đất nước Hoa kỳ. Những gi�o sư bập bẹ thuyết tương đối của Instein về biến đổi kh�ng gian th�nh thời gian, hoặc ấp �ng về lu�n l� mới am hợp với lối sống v� lu�n của những kẻ kh�ng tin, thậm ch� triệt ti�u hết mọi thứ lu�n l� để được bu�ng thả theo c�c đ�i hỏi của x�c thịt. Tuy nhi�n họ kh�ng biết rằng b�n kia thời gian l� vĩnh hằng, b�n kia kh�ng gian l� v� bi�n, b�n kia x�c thịt l� Thi�n Ch�a, đấng x�t xử to�n thể vũ trụ. Cho n�n Ch�a ch�ng ta đ� cầu nguyện: �Lạy Cha, l� Thi�n Ch�a trời đất, con xưng tụng Cha, v� đ� kh�ng cho kẻ hiền triết v� kh�n ngoan biết những điều ấy, m� mặc khải cho những kẻ b� mọn. V�ng lạy Cha v� � Cha muốn như vậy� (Lc 10,21). Th�nh Phao l� sau n�y c�n ph�n biệt r� hơn hai hạng người, hai hạng kh�n ngoan: Hạng kh�n ngoan giả hiệu, d�ng l� tr� để chối bỏ Thi�n Ch�a, Đấng ban cho họ c� tr� kh�n. Hạng kh�c ch�n thật hơn, cao thượng hơn, sinh ra từ ơn th�nh Ch�a. �ng n�i: �C�i đi�n rồ của Thi�n Ch�a c�n hơn c�i kh�n ngoan của lo�i người, v� c�i yếu đuối của Thi�n Ch�a c�n hơn c�i mạnh mẽ của lo�i người� (1Cor 1,25).

Do đ�, những ai sống ở mức độ �nh s�ng đức tin lu�n đ�i hỏi gi�o dục t�n gi�o, bởi lẽ x�t cho c�ng, nếu người ta kh�ng biết tại sao m�nh sống, th� c�c mục ti�u của cuộc sống chẳng � nghĩa. Nhưng c� những kẻ lập luận rằng kh�ng n�n c� gi�o dục t�n gi�o cho đến khi con trẻ gi� dặn đủ để lựa chọn cho m�nh. Nếu vậy cũng kh�ng n�n di chuyển những đứa trẻ sống trong khu ổ chuột bẩn thỉu tới c�c m�i trường l�nh mạnh hơn m� giữ ch�ng nguy�n trạng cho đến khi ch�ng lớn đủ để quyết định cho m�nh. Bất hạnh thay, tới l�c đ�, c� lẽ đứa trẻ đ� mắc bệnh ho lao. Hơn nữa tại sao kh�ng l� luận: Trẻ con kh�ng n�n sinh ra trong thế gian n�y cho đến khi ch�ng lớn đủ để lựa chọn cha mẹ ? Để rằng ch�ng c� thể được sinh v�o gia đ�nh tốt hơn, cấp bậc kinh tế, ch�nh trị khỏe khoắn hơn ? Luật ph�p n�o n� sẽ theo, hoặc ngay cả n� c� thể chọn lựa sinh ra tr�n tr�i đất n�y hay kh�ng ?

Cho n�n, mặc dầu đức tin l� một ơn huệ qu� gi� v� c�ng, Thi�n Ch�a ban cho lo�i người, v� mặc dầu Ng�i ban cho ai cầu khẩn Ng�i, nhưng c� một cản trở do lo�i người g�y n�n ngăn cản nhiều tr� kh�n kh�ng nhận được đức tin. Đ� l� l�ng ki�u căng. Đ�y l� tội phổ th�ng nhất ở thời hiện đại, vậy m� �t linh hồn � thức về n�. Ch�ng ta thường được nghe thi�n hạ n�i: �T�i uống rượu nhiều qu�, t�i hay n�ng giận�. Nhưng c� bao giờ được nghe: �T�i tự phụ nhiều qu� !� Ki�u ngạo l� phong m�nh l�m ti�u chuẩn tuyệt đối của sự thật, sự tốt l�nh v� của lu�n l�. Kh�ng ai đ�ng như m�nh, đạo đức như m�nh, c�ng l� như m�nh, kể cả Đức Ch�a Trời, kh�ng ai s�nh kịp m�nh. N� ph�n x�t mọi sự v� v� thế mọi người đều l� đối thủ, đặc biệt Thi�n Ch�a. Người ki�u căng kh�ng thể n�o nhận biết Đức Ch�a Trời. Nếu t�i th�ng suốt mọi sự, th� Thi�n Ch�a c�n c� thể dạy bảo t�i điều g� nữa ? Nếu t�i đầy tr�n bản th�n, th� l�m chi c�n chỗ cho Thi�n Ch�a ? Cũng giống như c�c qu�n trọ ở th�nh phố Belem, t�i n�i với vị kh�ch thần linh đến thăm viếng: �hết chỗ rồi�.

Ki�u ngạo c� hai h�nh thức: biết hết v� chẳng biết g� cả. Ki�u ngạo biết hết cố gắng thuyết phục thi�n hạ hắn th�ng suốt mọi sự, kh�ng cần ai dạy bảo. Ki�u ngạo chẳng biết g� cả l�m cho người ta c� � tưởng hắn chối hết mọi sự, chẳng chấp nhận chi cả. Ki�u ngạo chẳng biết l� một kỹ thuật trẻ con của những kẻ ngụy biện cho rằng con người kh�ng biết g� hết. Do đ� họ nghi ngờ mọi sự v� chỉ việc nghi ngờ l� chắc chắn. Họ xem ra kh�ng biết rằng điều ấy l� v� l�. Bởi v� nghi ngờ chỉ l� c�i b�ng. Nếu kh�ng c� �nh s�ng th� cũng chẳng c� c�i b�ng !

Như vậy, ki�u căng l� trở ngại lớn nhất của đức tin. Cho n�n ngược lại, khi�m nhường l� điều kiện cốt yếu để người ta tiếp nhận ơn th�nh Ch�a. Đ� l� về phần con người. Kh�ng khi�m tốn, người ta chẳng bao giờ được Thi�n Ch�a ban cho đức tin. Khi�m tốn kh�ng c� nghĩa lượng gi� thấp về bản th�n, nhưng l� sự thật b�nh dị, kh�ng thay đổi, kh�ng th�m thắt cho sự thật. Một người cao hai thước kh�ng khi�m nhường khi n�i m�nh chỉ cao thước s�u. Nếu khi n�o tới gi�y ph�t trong đời bạn m� nhận ra rằng m�nh chẳng biết hết mọi sự, hoặc n�i: �Lạy Ch�a, con chỉ l� kẻ ngu dại� bạn đ� tạo ra một khoảng trống trong linh hồn để Thi�n Ch�a đổ ơn th�nh v�o, v� trước khi tiếp nhận ơn đức tin, sẽ c� gi�y ph�t bạn nghĩ từ bỏ l� tr�, nhưng đ� chỉ l� tho�ng qua, kh�ng c� thật.

Giống như c�i chớp mắt l� để tạo điều kiện cho đ�i mắt nh�n r� hơn, cũng vậy tr� kh�n bạn phải bị che khuất để đức tin s�ng tỏ hơn. Trong tiến tr�nh trở lại c� những l�c tr� kh�n nghi ngờ khả năng nhận biết ch�n l� v� phải giục l�ng tin cậy Thi�n Ch�a ban cho �nh s�ng, nhưng đ� chỉ l� c�i chớp mắt của l� tr�. Ơn đức tin sẽ đến với bạn v� một khi đ�n nhận rồi, bạn sẽ ngộ ra thay v� bị ph� hủy, tr� kh�n trở n�n h�an hảo hơn. L�c n�y đức tin đến với l� tr� giống như chiếc viễn vọng k�nh đến với đ�i mắt, n� mở ra ch�n trời mới, thế giới mới m� trước đ�y c�n bị che khuất, kh�ng biết đến.

Đừng n�n nghĩ rằng đ�n nhận đức tin th� bạn mất tự do. V�i năm trước, t�i nhận được l� thơ của một th�nh giả Radio TV n�i rằng: �T�i mường tượng hồi c�n nhỏ, �ng bị bao v�y bằng c�c d� phước, c�c linh mục. Họ chẳng bao giờ cho ph�p �ng được suy nghĩ tự do. Cho n�n �ng c� n�o trạng như vậy. H�y n�m c�i �ch Roma đi v� �ng sẽ được tự do suy nghĩ�. T�i trả lời l� thơ như sau: �C� một h�n đảo giữa biển, tr�n đảo c�c trẻ em n� đ�a thỏa th�ch, m�a h�t om s�m, bởi v� ch�ng được bảo vệ an to�n, chung quanh đảo l� những bức tường dầy, ở đấy từng nhiều thế kỷ. Một h�m v�i du kh�ch ch�o đến đảo tr�n một c�i thuyền nhỏ. Họ nh�n ngang nh�n ngửa rồi n�i bọn trẻ: �Ai đ� dựng n�n những bức tường n�y ? C�c ch�u thấy kh�ng, n� hạn chế tự do của c�c ch�u, vậy h�y ph� n� đi !� Bọn trẻ con nghe b�i tai, h� nhau k�o sập c�c bức tường. Hậu quả l�, nếu bạn ra đảo, bạn sẽ thấy bọn trẻ co cụm lại giữa h�n đảo m� �m lấy nhau, kh�ng d�m n� đ�a, h�t xướng như trước nữa. Ch�ng sợ h�i s�ng đại dương ập v�o cuốn ch�ng xuống biển, tự do của mấy du kh�ch l� như vậy�.

Đức tin kh�ng phải l� con đập giữa d�ng, ngăn cản lối chảy của tư tưởng v� tr� tuệ. N� l� con đ� kh�ng cho lũ lụt tr�n v�o đồng qu�. N� điều tiết nước s�ng cho hợp l�, kh�ng ph� họai m�a m�ng. Đ�i khi ch�ng ta c� những ng�ng cuồng về tư duy. Đức tin sẽ hướng dẫn c�c cơ quan của ch�ng ta, được Thi�n Ch�a dựng n�n, để tr� kh�n l�m cho h�an thiện. Cho n�n những người say sưa l�m mất tr� kh�n, kh�ng h�nh xử theo lẽ phải, nhưng theo dục vọng như những con vật, ch�ng ta gọi hắn l� kẻ đ� đ�nh mất gi�c quan. L�c ấy hắn chỉ c�n l� con vật dữ tợn. L� tr� điều khiển gi�c quan, nhưng nếu bị x�a nh�a, th� gi�c quan kh�ng họat động b�nh thường nữa. Con ngươ� trở n�n k�m s�c vật v� gi�c quan s�c vật kh�ng khi n�o bị tổn hại. Tương tự như vậy, một khi l� tr� mất đức tin, th� chỉ c�n họat động tự nhi�n, kh�ng c�n ơn soi s�ng l� điều m� Thi�n Ch�a đ� c� � định ph� ban cho mỗi người. N� hoạt động tự nhi�n kh�ng đức tin cho n�n chẳng thể gỡ m�nh ra khỏi rắc rối của thế gian, kh�ng thể giải th�ch nổi c�c c�u hỏi của đời sống, từ đ�u m� đến, sống để l�m g�, chết rồi đi đ�u ? Mất �nh s�ng đức tin người ta sẽ sử dụng sai l� tr� v� rơi v�o nếp sống tội lỗi. Sau đ�y l� những sự kiện của đức tin.

1/ Đức tin kh�ng phải l� tin rằng điều g� sẽ xẩy ra hoặc chấp nhận điều tr�i nghịch l� tr�, hoặc thừa nhận sự kiện con người kh�ng thể hiểu hoặc tr� kh�n của m�nh hiện thời kh�ng nắm bắt được như thuyết tương đối chẳng hạn. Đức tin, thực ra l� chấp nhận v� điều kiện sự thật si�u nhi�n v� uy t�n của Thi�n Ch�a mạc khải. Như vậy đức tin l� nh�n đức đối thần do Thi�n Ch�a linh hứng v� trợ gi�p. Ch�ng ta tin những điều Thi�n Ch�a mạc khải l� ch�n l�, kh�ng phải tự n� s�ng tỏ, nhưng nhờ thẩm quyền Thi�n Ch�a, Đấng kh�ng lừa dối ai v� cũng kh�ng ai lừa dối nổi. Trước khi tin ch�ng ta c� khảo s�t bằng l� tr�, giống như người cho vay nợ phải xem x�t l� do của c�ng việc l�m ăn, kh�ng ai tin thực v�o người kh�c m� kh�ng đ�i l� do, trước khi chấp nhận đức tin, bạn phải khảo s�t c�c động cơ đưa đến đức tin, l� tại sao t�i phải tin v�o Ch�a Kit� Gi�su ?

Tr� kh�n xem x�t c�c ph�p lạ Ng�i thực hiện. C�c lời ng�n sứ ti�n b�o về Ng�i v� sự am hợp của những lời người giảng dạy với tr� kh�n. Tất cả những điều ấy bạn x�y dựng một ph�n đ�an về t�nh khả t�n: �Ch�n l� Ch�a Kit� l� Con Thi�n Ch�a xứng đ�ng để tin�. Rồi chuyển sang l�nh vực thực tế bạn th�m: � T�i phải tin điều đ�. Từ ấy về sau, bạn đồng � tin rằng: Ng�i l� Con Thi�n Ch�a. Sau đ� bất cứ sự g� Ng�i mạc khải, t�i đều chấp nhận l� ch�n l� của Thi�n Ch�a, c�i động lực căn bản để bạn đồng � tin, lu�n lu�n l� thẩm quyền của Thi�n Ch�a. Đấng n�i sự thật với bạn. Bạn chẳng bao giờ tin trừ phi bạn thấy l� do bắt buộc phải tin.

Bạn tin v�o sự thật của l� tr� bởi v� n� c� chứng cớ nội tại. Bạn tin v�o sự thật của Thi�n Ch�a bởi v� chứng cớ ngọai tại. Bạn tin mặt trời c�ch xa tr�i đất mười năm triệu c�y số, nhưng thực sự bạn kh�ng hề đo đạc khoảng c�ch đ�. Bạn tin Maskơva l� thủ đ� của nước Nga, mặc dầu bạn chưa hề đến đ�. Tương tự, bạn chấp nhận c�c ch�n l� Thi�n Ch�a Gi�o tr�n căn bản thẩm quyền của Thi�n Ch�a mạc khải trong con của Ng�i l� đức Gi�su Kit� Ch�a ch�ng ta. Như vậy đức tin kh�ng phải m� qu�ng. Bởi v� l� tr� của bạn lệ thuộc v�o sự thật si�u nhi�n tức l� tr� to�n năng. Hậu quả l� tr� tuệ của bạn phải c�i m�nh trước những chi Thi�n Ch�a tỏ lộ. B�y giờ bạn tin kh�ng phải do tranh luận nữa, tranh luận chỉ l� điều kiện cần thiết đi trước, bạn tin bởi v� Thi�n Ch�a đ� tuy�n ph�n. Ngọn đuốc l�c n�y s�ng ngời do �n huệ Thi�n Ch�a.

Cho n�n cốt c�n của h�nh động tin, được Ch�a Gi�su mạc khải, nhờ th�i độ của Ng�i đối với những người biệt ph�i kh�ng tin. Họ đ� chứng kiến Ch�a l�m ph�p lạ v� lời ti�n b�o của c�c ng�n sứ đ� ứng nghiệm. Họ kh�ng thiếu l� do v� động cơ để tin Ch�a, nhưng họ từ chối, Ch�a Gi�su đặt một đứa b� giữa c�c m�n đệ v� n�i: �Sự thật, sự thật t�i n�i với anh em: Bất cứ ai kh�ng đ�n nhận nước trời như em nhỏ n�y th� sẽ chẳng được v�o nước đ� (Mc 10,15). Bằng những lời n�y Ch�a muốn �m chỉ h�nh động tin giống như em b� ph� th�c v�o v�ng tay mẹ, hơn l� sự đồng thuận của c�c ph� b�nh gia. Đứa trẻ tin thật v�o bất cứ điều g� mẹ n�i với n� chỉ nguy�n v� mẹ n�i. Sự t�n tưởng của b� x�t cho đ�ng l� l� một cử chỉ t�n k�nh của t�nh y�u kh�ng lay chuyển. Cho n�n người t�n hữu khi tin v�o Thi�n Ch�a, kh�ng phải v� c�c ph�p lạ Ch�a thực hiện c�n phảng phất trong tr� nhớ, m� l� uy t�n của Đấng kh�ng ai lừa dối được v� cũng chẳng thể lừa dối ai. �Nếu ch�ng ta vẫn nhận lời chứng của người ph�m, thế m� lời chứng của Thi�n Ch�a c�n cao trọng hơn, v� đ� l� lời chứng của Thi�n Ch�a, lời Thi�n Ch�a đ� l�m chứng về con của người. Ai tin v�o Con Thi�n Ch�a, người đ� c� lời chứng ấy nơi m�nh. Ai kh�ng tin Thi�n Ch�a, th� coi Thi�n Ch�a l� kẻ n�i dối, v� kẻ ấy kh�ng tin v�o lời Thi�n Ch�a đ� l�m chứng về con của Người� (1Ga 5,9-10).

2/ Bạn chẳng thể d�ng khổ chế, tranh luận, khảo s�t, tr� tuệ, th�i mi�n hay trừng phạt th�n x�c để c� được đức tin. N� l� �n huệ nhưng kh�ng của Thi�n Ch�a. Nếu một ai đ� dạy dỗ bạn c�c học thuyết của Kit� Gi�o, người đ� kh�ng tặng bạn đức tin đ�u. Họ chỉ l� kẻ vun trồng đức tin, đ�o xới mảnh đất linh hồn bạn, nhổ cỏ dại, đập vỡ đất ki�u căng nơi bạn. Nhưng Thi�n Ch�a mới l� người gieo hạt: �Quả vậy, ch�nh do �n sủng v� nhờ l�ng tin m� anh em được cứu độ. Đ�y kh�ng phải bởi sức anh em, m� l� �n huệ của Thi�n Ch�a� (Ep. 2,8).

Giả như đức tin l� do l�ng muốn, th� bạn c� thể sản xuất đức tin của bạn dễ d�ng, chỉ cần bạn muốn l� đủ. Nhưng kh�ng phải vậy. Bạn muốn c� đức tin th� mọi việc bạn c� thể l�m l� dự bị linh hồn để đ�n nhận từ tay Thi�n Ch�a. Giống như chiếc que củi kh�, sẵn s�ng đốt ch�y hơn chiếc que ướt, cũng vậy một linh hồn khi�m tốn đ�n nhận đức tin dễ hơn kẻ ki�u ngạo. Nhưng cả hai trường hợp ngọn lửa thi�u đốt đến từ b�n ngo�i hai thanh củi. Đức tin của bạn kh�ng thể nẩy sinh từ t�m hồn bạn, n� đến từ b�n tay Thi�n Ch�a.

Khi bạn cố gắng l�m cho mọi vấn đề s�ng sủa, t�i bảo đảm, cuối c�ng bạn chỉ rơi v�o tối tăm hơn, lộn xộn trong tư tưởng, nghi ngờ trong niềm tin, nhưng một khi bạn y�n t�m trong một m�u nhiệm, mọi sự sẽ trở n�n r� r�ng trong m�u nhiệm ấy. Mặt trời l� một �m�u nhiệm� trong vũ trụ. Nhưng �nh s�ng của n� qu� ch�i chang đến nỗi bạn kh�ng thể ngắm nh�n n�, bạn kh�ng �thấy� n�. Vậy m� �nh s�ng của n� l�m cho mọi sự r� r�ng, t�c giả Chesterton c� l�c đ� n�i : �Bạn c� khả năng nh�n mặt trăng v� mọi sự dưới mặt trăng. Tuy nhi�n mặt trăng lại l� mẹ đẻ của những kẻ đ�ng tr�.

3/ Đặc t�nh thứ ba. Đức tin l� duy nhất v� sống động. Tr�n thế giới n�y c� nhiều niềm tin kh�c nhau của c�c t�n gi�o, nhưng chỉ c� một niềm tin ch�n thật, gọi l� niềm tin si�u nhi�n. Th�nh Phaol� n�i: �Chỉ c� một Ch�a, một đức tin v� một ph�p rửa� (Eph. 4,5). Đ� từng xuất hiện h�ng triệu sinh linh tr�n mặt h�nh tinh n�y, nhưng chỉ c� một Thi�n Ch�a nhập thể. Đ� từng hiện hữu tr�n bầu trời nhiều triệu triệu ng�i sao, nhưng chỉ c� một mặt trời soi s�ng tr�i đất. Ch�a n�i: �Tr�n tảng đ� n�y, Th�y sẽ x�y dựng Hội Th�nh của Th�y�. Ng�i kh�ng n�i c�c Hội Th�nh của Th�y.

Đức tin giống như đời sống, phải được tr�n trọng như một đơn vị. Hai b� mẹ kiện nhau tại to� Salomon về một đứa con trai. Cả hai đều n�i n� l� của m�nh. Salomon truyền cắt đứa b� l�m đ�i, rồi trao cho mỗi b� mẹ một nửa. Một b� mẹ phản đối v� n�i: �Th�i xin để cho b� kia giữ trọn đứa b�. Nghe được như vậy, vua Salomon kh�n ngoan đ� quyết định người n�i những lời ấy l� mẹ thật của con trẻ. Bởi lẽ l�ng thương x�t thật sự, kh�t khao đứa trẻ sống. Cũng vậy Hội Th�nh kh�ng muốn chia đ�i sự thật tức đức tin. N� phải l� sự thật to�n vẹn mới c� sức sống.

Do đ� bạn kh�ng thể chọn một phần của đức tin v� nẩy ra v�i điều từ những lời Ch�a Gi�su ph�n. Chẳng hạn bạn n�i: �T�i xin chấp nhận b�i giảng tr�n n�i m� th�i. Kh�ng chấp nhận lời Ng�i về vấn đề hoả ngục�, hoặc: �T�i đồng � tin v�o học thuyết chức l�m mẹ, nhưng kh�ng tin v�o lề luật cấm ly dị�. C�c sự thật của Thi�n Ch�a giống như đức con trai ở tr�n. Hoặc l� to�n bộ hoặc l� chẳng c� chi hết.

Bất cứ t�n gi�o n�o tr�n thế giới, d� th� sơ đến mấy, th� cũng c� v�i nội dung phản �nh sự thật si�u nhi�n n�o đ�. Từng hệ thống triết học, từng t�n gi�o nh�n bản, từng hệ ph�i tin l�nh, đều l� h�n bia chứa đựng v�i sự thật tự nhi�n v� si�u nhi�n xoay quanh mặt trời c�ng ch�nh. Hệ thống lu�n l� Khổng tử c� điều cao si�u về bản chất qu�n tử, hệ thống khổ chế Ấn độ c� điều đ�ng qu� về từ bỏ bản th�n. Mỗi gi�o ph�i, mỗi niềm tin đều c� v�i n�t về sự thật Ch�a Kit�. Cho n�n khi tiếp x�c với c�c t�n đồ ấy, ch�ng ta kh�ng n�n ch� bai họ, chỉ ra những sai lầm của họ, nhưng tốt hơn n�u ra những gi�o l� t�ch cực của c�c t�n gi�o ấy, những quan điểm chung với sự thật to�n vẹn. Th� dụ, đừng n�n n�i với c�c t�n đồ Khổng gi�o: Bạn sai lầm ở chỗ bỏ qu�n chức vụ l�m cha của Đức Ch�a Trời m� khai triển thuyết qu�n thần. Đ�ng hơn ch�ng ta n�n n�i: �T�n gi�o của bạn tuyệt vời ở điểm n�u cao t�nh anh em bạn hữu giữa nh�n loại: Tứ hải giai huynh đệ, hiểu ngậm chức vụ l�m cha của Đức Ch�a Trời, nhấn mạnh về điểm ấy nữa, th� t�nh huynh đệ trở n�n ho�n hảo. Thi�n Ch�a l� Cha mu�n thuở v� con của Ng�i l� Đức Gi�su Kit�, hiệp nhất với Đấng ban sự sống l� Th�nh Linh Thi�n Ch�a.

Như vậy c�ng với mọi t�n gi�o, mọi hệ ph�i ng�y nay cả nh�n loại đang đ�i kh�t. Đừng đến với họ m� tuy�n bố rằng: �Thuốc độc đ�, kh�ng n�n ăn, ăn v�o sẽ chết�. Điều họ đang cần l� b�nh nu�i sống. Ch�ng ta h�y tặng họ b�nh ấy. Trong đạo ch�ng ta cũng thường xẩy ra th�i độ nhấn mạnh q�a nhiều về c�c sai lầm của kẻ kh�ng tin v� kh�ng lưu t�m đủ đến kh�a cạnh t�ch cực của họ. H�y bẻ b�nh ra cho họ, bẻ b�nh t�ch cực v� lời dạy bảo lạc quan. Ơn th�nh Thi�n Ch�a sẽ lo liệu những g� c�n lại.

Đ�y l� vẻ đẹp lớn lao của Hội Th�nh C�ng gi�o, của đức tin mạc khải, đ� l� � nghĩa về t�nh c�n đối, t�nh chừng mực, cũng c� thể gọi l� t�nh h�i hước. N� kh�ng đi q�a trớn tới cực đoan. Th� dụ n� kh�ng xử l� c�i chết qu� quắt đến độ l�ng qu�n tội lỗi, cũng kh�ng qu� thi�n về đau khổ đến độ loại trừ vật chất, kh�ng ch� � đến tội lỗi m� kh�ng bao gồm tự do của con người, kh�ng chủ trương x� hội h�a tư hữu đến độ x�a bỏ quyền lợi c� nh�n, kh�ng b�n về thực tại của th�n x�c v� giới t�nh đến độ bỏ qu�n linh hồn v� c�c sinh hoạt của n�. Kh�ng qu� chủ chương thực tại của vật chất m� qu�n tinh thần. N� chẳng bao giờ cho ph�p một gi�o điều th�m nhập đầu �c bạn qu� đ�ng như rượu mạnh th�m nhập bao tử trống rỗng. Đức tin c�ng gi�o lu�n giữ một sức c�n đối trong mọi sự, bởi lẽ ch�n l� l� điều bấp b�nh. Giống như c�c tảng đ� lớn tr�n d�y n�i Alps, c� h�ng ng�n vạn g�c cạnh để rơi xuống, nhưng lại chỉ c� một thế đứng vững. Trong thế kỷ n�y rất dễ m� trở n�n �đỏ�, cũng như trong thế kỷ 19 người ta trở th�nh �tự do� kh�ng mấy kh� khăn. Ng�y h�m nay phong tr�o duy vật đang nắm vị tr� thượng phong, cũng như ở thế kỷ trước phong tr�o duy t�m hiện đại. Nhưng ch�ng ta phải giữ được thế qu�n bằng giữa những đổi thay của thế giới, giữa những ng�ng cuồng của người đời, ng� hầu kh�ng phải �đ�ng� khi thế giới �đ�ng�, nhưng �đ�ng� khi thế giới �sai�, l�c ấy sẽ được hưởng cảm gi�c ly kỳ hồi hộp của những nghệ sĩ biểu diễn tr�n d�y c�p. Sự hồi hộp của � nghĩa l�ng mạn nẩy sinh từ t�nh ch�nh thống gi�o l�.

4/ Đặc t�nh thứ tư của đức tin si�u nhi�n. Sự chấp nhận ch�n l� trọn vẹn c� một hiệu qủa bất hạnh l� thế gian sẽ th� gh�t, tẩy chay, thậm ch� b�ch hại bạn. Để cho r� vấn đề, ch�ng ta h�y tạm qu�n lịch sử Hội Th�nh, tạm qu�n Ch�a Gi�su đ� từng c� mặt tại Palestine, v� giả dụ ch�nh ng�y h�m nay một nh�n vật xuất hiện tr�n tr�i đất, tự xưng m�nh l� sự thật thần linh. Nh�n vật ấy c�ng khai tuy�n bố với b�n d�n thi�n hạ rằng: �T�i kh�ng được sai đến để dậy đồng b�o về sự thật nhưng ch�nh t�i l� sự thật�. Rồi giả dụ �ng ta đưa ra bằng chứng m�nh n�i đ�ng do c�c h�nh vi của m�nh. Ch�ng ta v� cả thế giới sẽ phản ứng ra sao ? Những người �m ấp thuyết tương đối, hiện sinh, duy vật, duy t�m, l�nh đạm t�n gi�o, thực dụng, t�n thờ x�c thịt� sẽ phản ứng ra sao đối với nh�n vật tự nhận l� ch�n l� vĩnh cửu ấy ? Chắc chắn �ng ta sẽ l�nh lấy v� v�n chống đối, th� gh�t, khinh bỉ, gh� tởm, vu khống, đổ vạ, tẩy chay, xảo tr�, hẹp h�i, ấm đầu, bất khoan dung, cuối c�ng h�nh x�ch v� trừ khử khỏi mặt đất.

Đ� l� số phận của Ch�a Gi�su hơn hai ng�n năm trước tại đất Palestine v� của tất cả những ai �m ấp ch�n l� mạc khải. Ng�y nay cũng vậy, người c�ng gi�o khắp năm ch�u vẫn bị xua đuổi, bắt bớ, hạ s�t v� sự thật thi�ng li�ng, đ�ng như Ch�a Gi�su ti�n b�o: �Nhưng v� anh em kh�ng thuộc về thế gian v� Th�y đ� chọn, đ� t�ch anh em ra khỏi thế gian, n�n thế gian gh�t anh em. H�y nhớ lời Th�y n�i với anh em. T�i tớ kh�ng lớn hơn chủ nh�. Nếu họ đ� bắt bớ Th�y, họ cũng sẽ bắt bớ anh em: Nếu họ tu�n giữ lời Th�y, họ cũng sẽ tu�n giữ lời anh em� (Ga 15,19-20).

Do đ�, t�i tin rằng nếu ơn Ch�a kh�ng ban cho t�i trọn vẹn sự thật v� t�i phải t�m kiếm n�. T�i sẽ đi khắp thế giới để t�m kiếm một gi�o hội kh�ng thỏa hiệp với sự dữ. Nếu Gi�o Hội đ� bị vu khống bởi mu�n v�n lời n�i dối, v� n� từ chối thỏa hiệp với thế gian, bị chế nhạo v� kh�ng h�nh xử am hợp thời đại, nhưng với mọi thời đại. Như vậy t�i nghi ngờ rằng n� bị thế gian chống đối v� căm gh�t. Do đ� Gi�o Hội ấy l� ch�n thật, tốt l�nh v� th�nh thiện. Nếu l� th�nh thiện th� ắt phải từ trời mạc khải v� c� t�nh chất thần linh. T�i sẽ quỳ xuống uống nước trường sinh chảy ra từ nguồn mạch của n�, ng� hầu được sống mu�n đời. Như vậy đức tin sẽ l�m những g� cho ch�ng ta ?

1/ Đức tin bảo to�n tự do cho nh�n loại. Hiện thời bạn c�n được sống trong thế giới tự do. Bạn c�n c� thể n�u l�n những c�u hỏi. Nhưng nếu ch�ng ta kh�ng x�y dựng một v�i lực lượng chống lại mạng lưới tuy�n truyền của những đảng ph�i cực đoan, độc t�i. Ch�ng ta sẽ l�m mồi cho luật ph�p, quyền lực của họ. Cuối c�ng tự do của ch�ng ta sẽ bị tước đoạt. Bởi đ� l� mục ti�u của bất cứ thế lực chuy�n ch�nh n�o.

X�t về mặt thi�ng li�ng, Ch�a Gi�su đ� tuy�n bố: �Sự thật sẽ giải ph�ng anh em� (Ga 17,17). X�t ngược lại, nếu ch�ng ta kh�ng biết sự thật, ch�ng ta c�n sống trong v�ng n� lệ. Nếu bạn kh�ng thấu hiểu luật cộng trừ bạn kh�ng được tự do giữ sổ s�ch. Nếu bạn kh�ng biết con ngựa c� vằn, bạn đ�u được tự do vẽ ngựa vằn ? Nếu bạn kh�ng thấu hiểu sự thật về bản t�nh con người, bạn đ�u c� tự do h�nh động như con người !

Cho n�n khi người ta trở n�n l�nh đạm về những điều phải tr�i, th� x� hội trở n�n lộn xộn v� trật tự. Ch�nh phủ phải lập lại b�nh an bằng v� lực. Đ� l� căn bản của độc t�i, chuy�n ch�nh. Ch�ng ta đặt t�n l� những tổ chức cưỡng b�ch của v� trật tự. Hơn bao giờ hết, ng�y nay Hội Th�nh đả th�ng với đ�m đ�ng quần ch�ng trong nhiều quốc gia, chịu khuấy động v� chiến tranh, l�c đầu tưởng nghĩ c�ch mơ hồ, rồi cương quyết rằng, giải ph�p cần thiết l� kiểm so�t v� chỉnh l� chương tr�nh ch�nh trị của c�c thẩm quyền c�ng cộng, th� thế giới kh�ng rơi v�o chiến tranh. Đ�ng vậy c�c chế độ d�n chủ lần lượt khai sinh, v� d�n chủ chỉ c� � nghĩa khi d�n ch�ng ng�y c�ng được tự do b�y tỏ � kiến, ngay cả l�m cho n� trở n�n phổ th�ng để phục vụ lợi �ch chung.

2/ Đức tin trả lời thỏa đ�ng c�c vấn đề của cuộc sống : từ đ�u đến, tại sao sống, rồi sẽ đi về đ�u ? Nếu kh�ng c� đức tin, bạn giống như người mất tr� nhớ v� bị nhốt v�o căn ph�ng tối tăm, chờ đợi tr� nhớ trở lại. C� h�ng trăm c�ng việc bạn c� thể l�m trong ph�ng: C�o x� giấy phủ tường, khắc t�n tr�n s�n, sơn qu�t trần nh�. Nhưng nếu như bạn kh�m ph� ra tại sao bạn ở trong ph�ng, v� bạn sẽ đi về đ�u. Bạn sẽ mở rộng thế giới của m�nh ra ngo�i, tức thời gian v� kh�ng gian. Thể n�o cũng c� c�nh cửa ra ngo�i căn ph�ng đ�. Tr� kh�n bạn sẽ t�m ra. Tuy nhi�n tự n� tr� kh�n kh�ng tạo th�m �nh s�ng để soi rọi căn ph�ng v� thế giới mới. Nơi chứa đầy dấu chỉ tới Th�nh Tr� B�nh Y�n v� ph�c thật vĩnh cửu ở b�n Thi�n Ch�a, tr� kh�n kh�ng l�m được, chỉ đức tin mới đủ khả năng dẫn lối cho bạn.

3/ Đức tin sẽ mở rộng kiến thức của bạn. Bởi lẽ n� bao gồm nhiều sự thật ngo�i khả năng của tr� tuệ. Th� dụ, bạn nh�n v�o bức tranh đẹp. Bạn c� thể học từ bức tranh ấy kỹ thuật vẽ, kỹ thuật tạo h�nh, pha m�u, �nh s�ng v.v� tức t�i năng v� tr�nh độ của người họa sĩ. Nhưng cho d� bạn ngắm bức tranh từ s�ng tới tối, bạn cũng kh�ng thể kh�m ph� ra tư tưởng của người nghệ sĩ. �ng ta nghĩ g�, y�u gh�t chi trong đầu. Nếu bạn muốn biết những thứ ấy, bạn phải hỏi �ng ta, v� �ng ta sẽ bật m� cho bạn. Tương tự, bạn nh�n v�o vũ trụ v� thấy được c�ng tr�nh của tạo h�a, trăng sao, quyền ph�p, kh�n kh�o của Ng�i, nhưng bạn chẳng khi n�o biết được � nghĩ v� đời sống của Ng�i, trừ phi Ng�i mạc khải. Thực tế Ng�i đ� bộc lộ. V� những điều Ng�i bộc lộ về đời sống nội tại của m�nh cho nh�n loại, gọi l� mạc khải.

Như vậy tại sao ch�ng ta vẫn tiếp tục tuy�n bố �T�i l� quan t�a duy nhất, t�i l� ti�u chuẩn độc nhất của ch�n l��. Những lời ph�t biểu kiểu đ� l�m t�i sực nhớ đến c�u truyện một kh�ch du lịch đi thăm c�c ph�ng triển l�m tranh ở th�nh phố Florence, � đại lợi, khi lướt qua c�c d�y tranh ảnh, �ng ta n�i với hướng dẫn vi�n: �T�i kh�ng đ�nh gi� cao về những t�c phẩm n�y�. Hướng dẫn vi�n trả lời: �Tranh ảnh n�y treo ở đ�y kh�ng phải để cho Ng�i lượng gi�, m� ch�nh ch�ng n� lượng g�a �ng bạn�. Cũng vậy bạn từ chối sự thật si�u nhi�n, th� ch�nh sự thật si�u nhi�n l� quan t�a của bạn về l�ng khi�m tốn, l�ng y�u sự thật, v� kiến thức.

4/ Đức tin bảo tồn phẩm gi� con người. Bạn h�y quan s�t một người từ bỏ t�n gi�o, kh�ng tin v�o Thi�n Ch�a nữa, l�c ấy họ cũng nghi ngờ mọi người. Ngược lại, bạn cảm thấy g�, khi l�m việc với hoặc cho một �ng chủ c� đầy đủ đức tin v�o Ch�a Kit� ? Bạn sẽ nhận ra, m�nh được đối xử nhẹ nh�ng, tử tế, b�c �i v� b�nh đẳng. Hơn nữa, xin đố bạn t�m ra một người tr�n thế gian n�y c� l�ng y�u mến Ch�a thực sự, lại đối xử tồi tệ với đồng b�o m�nh ? T�i d�m chắc cho đến thi�n thu bạn chẳng thể n�o t�m ra.

Thực sự, một người đ� mất đức tin v�o Thi�n Ch�a th� họ chẳng c�n ăn ở tốt l�nh được. V� thiếu ơn Ch�a, cho n�n họ sẽ c� những h�nh vi �ch kỷ, v� lu�n v� t�n �c. Tr�n b�nh diện to�n cầu, khi t�n gi�o lụi bại, l� l�c t�n �c ph�t triển, c�c bạo ch�a xuất hiện nhan nhản trong nh�n loại. Khi người ta mất tin tưởng v�o Thi�n Ch�a, người ta cũng mất lu�n l�ng tin v�o nh�n loại. Ở nước n�o người ta gạt Thi�n Ch�a ra ngo�i x� hội, nước đ� nh�n d�n bị xiềng x�ch. Cho n�n thế giới sẽ ph� c�ng kiếm t�m b�nh đẳng, bao l�u chưa x�y dựng được con người c� đức tin. Đức tin dạy rằng mọi người, bất kể sang h�n, gi�u ngh�o, bệnh tật hay khỏe mạnh, xấu d�ng hay đẹp đẽ, cụt ch�n tay hay nguy�n vẹn, đều mang h�nh ảnh Thi�n Ch�a trong con người m�nh, v� đ� từng được mua lại bằng gi� M�u Ch�u B�u của Ch�a Gi�su. Khi sự thật n�y bị qu�n l�ng, con người ta sẽ được định gi� trị bằng những việc họ l�m, chứ kh�ng bằng hiện hữu nữa.

M� bởi v� con người ta kh�ng thể b�nh đẳng về c�ng việc m�nh l�m. Th� dụ, chơi vĩ cầm, l�i m�y bay, dạy triết học, chạy m�y nổ. N�n mu�n đời họ kh�ng b�nh đẳng. Từ c�i nh�n của người t�n hữu, mọi người kh�ng c� khả năng như nhau, v� vậy c� một số nghề nghiệp họ kh�ng được l�m như đội cầu Toscanini kh�ng c� quyền bắt banh cho đội New York Yankees. Nhưng mọi người c� quyền đ�i hỏi nh�n phẩm giống nhau, c� đời sống xứng đ�ng v� mục ti�u hợp ph�p trong kiến tr�c cộng đồng m� Thi�n Ch�a đ� đặt họ v�o. L� do trước nhất v� tr�n hết c�c l� do, l� nh�n phẩm của họ. Con người đ� được tạo dựng theo h�nh ảnh v� họa ảnh của Thượng Đế.

L� thuyết sai lầm về t�nh chất trổi vượt của một số m�u da, sắc tộc, giai cấp nằm ở chỗ người ta l�ng qu�n nền tảng tinh thần của quyền b�nh đẳng. Người da trắng h�nh diện v� c� một nền văn minh cao độ, trổi vượt hơn c�c nền văn minh kh�c. Nhưng l� do ch�ng ta đưa ra để biện minh sự kiện ấy lại kh�ng đ�ng. Ch�ng ta cho rằng đ� l� v� ch�ng ta l� những t�n hữu Ch�a Kit�. Nếu l�c n�o đ� kh�ng c�n l� t�n hữu nữa, ch�ng ta sẽ trở lại lối sống man rợ m� tổ ti�n ch�ng ta đ� sống.

Cũng tương tự, nếu c�c sắc d�n đen, đỏ, n�u, v�ng của tr�i đất trở lại theo Kit� Gi�o, th� họ sẽ th�nh lập n�n c�c nền văn minh, văn h�a c�n trổi vượt hơn ch�ng ta. Nếu ch�ng ta bỏ qu�n Đấng l� nguy�n nh�n mọi vĩ đại. Giả tưởng ch�ng ta đi v�o tương lai 1000 năm v� nh�n lại 1000 năm ấy. Ch�ng ta sẽ thấy một nền văn minh c�ng gi�o vĩ đại được x�y dựng ở Trung Hoa, khi ấy c�c nh� thờ to lớn đẹp đẽ của họ c�n hơn vương cung th�nh đường Đức B� ở Paris hay Chartres.

5/ Cuối c�ng, Đức tin sẽ ban khả năng cho bạn chiếm đoạt t�m t�nh của Ch�a Gi�su Kit�. Thơ th�nh Phaol� gởi gi�o đo�n Philipph� (2,5) viết: �Giữa anh em với nhau, anh em h�y c� những t�m t�nh như ch�nh đức Kit� Gi�su�. Nghĩa l� mặc d� bạn suy ngắm đời sống của Ch�a tr�n trần gian, bạn kh�ng n�n dừng lại ở c�c sự kiện q�a khứ một c�ch loại trừ c�c điều thi�ng li�ng kh�c, bởi v� đức tin sẽ n�ng bạn l�n tr�n những người v� những sự việc ch�ng qua, để đến với t�m t�nh vĩnh cữu Ch�a Kit�. Mọi sự trong vũ trụ n�y sẽ ăn khớp v�o một nhịp độ rộng lớn hơn. Đ� l� nhịp độ thi�ng li�ng của Thi�n Ch�a m� mắt trần kh�ng coi thấy được. Từ nay trở đi, bạn sẽ th�i kh�ng t�m kiếm Thi�n Ch�a trong tạo vật nữa, tr�i lại, t�m kiếm tạo vật trong Thi�n Ch�a. V� như vậy, mọi gi� trị, mọi điều xứng đ�ng với t�nh y�u của bạn cũng ở trong Ng�i. Giữa mu�n v�n nhiệm vụ của cuộc sống t�n thời, bạn sẽ kh�ng l�m chi m� chẳng d�ng l�n Thi�n Ch�a lời cầu nguyện t�m t�nh, bạn sẽ nghiệm ra nếp sống th�nh thiện c� nh�n ảnh hưởng x� hội hơn l� c�c h�nh động. Tư tưởng của bạn về c�c gi� trị sẽ thay đổi hẳn.

Bạn sẽ �t nghĩ về kho t�ng trần thế, m� nhiều hơn về những g� bạn mang theo khi nhắm mắt l�a đời. T�nh kh� phản loạn của bạn sẽ nhường chỗ cho t�m t�nh t�ng phục Thi�n Ch�a. Khuynh hướng thi�n về thất vọng buồn ch�n khi thất bại, con đẻ của ki�u căng, sẽ trở th�nh yếu tố phụ gi�p để bạn n�m m�nh v�o v�ng tay y�u thương của Thi�n Ch�a, như đứa trẻ bị nạn chạy đến b�n cha hiền của n� để xin che chở. Bạn sẽ ngưng l� một kẻ c� đơn v� khởi sự t�m sức mạnh trong t�n điều c�c th�nh c�ng th�ng c�ng, tức trong t�nh bạn hữu với c�c th�nh v� th�n thể M�u Nhiệm Ch�a Kit�.

Bạn sẽ suy ngắm về t�nh y�u Thi�n Ch�a kh�ng với cảm x�c nữa, nhưng với l�ng nhiệt th�nh hiến d�ng, ngay cả khi chịu khổ, bạn cũng vẫn t�ng phục th�nh �. Bạn sẽ hưởng b�nh an, kh�ng những khi được � m� cả khi tr�i �, bởi v� bạn hiểu rằng mọi sự xẩy ra đều bởi th�nh � Ch�a. Bạn chấp nhận tất cả. Bạn sẽ tẩy trừ khỏi t�m hồn mọi kh�t khao qu� độ, mọi tr�ng đợi ki�u căng, mọi nu�ng chiều x�c thịt. Bởi v� ch�ng ngăn cản bạn tiến tới c�ng Đấng l� đường, l� sự thật l� sự sống của bạn. Với th�nh Phaol� bạn sẽ n�i trong sức mạnh của đức tin: �T�i tin chắc rằng: cho dầu l� sự chết hay sự sống, thi�n thần hay ma vương quỷ lực, hiện tại hay tương lai, hoặc bất cứ sức mạnh n�o, trời cao hay vực thẳm hay bất cứ một lo�i thọ tạo n�o kh�c, kh�ng c� g� t�ch được ch�ng ta ra khỏi t�nh y�u của Thi�n Ch�a, thể hiện nơi đức Gi�su Kit�, Ch�a ch�ng ta� (Rm 8,38-39).