HOME

Chương mười một

SỰ CHỌN LỰA CUỐI C�NG

Rồi sẽ đến thời điểm thảm khốc tột c�ng của c�i chết, l�c ấy th�n nh�n, bạn b� hỏi: �Hắn để lại bao nhi�u ?�. C�n Thi�n Ch�a chất vấn: �Ngươi mang những g� theo ?� Cũng trong khoảng khắc thời gian ấy. Nhưng chỉ c�u hỏi thứ hai l� quan trọng. Bởi lẽ ch�ng ta mang theo c�ng nghiệp của m�nh. Lịch sử cuộc đời mỗi người rất ngắn: �Đ� ấn định cho mọi người đều phải chết một lần, sau đ� l� ph�n x�t� v� �Con người sẽ ngự đến trong vinh quang của Cha Ng�i với c�c thi�n thần v� Ng�i sẽ thưởng c�ng cho mỗi người xứng đ�ng t�y theo việc họ l�m�. Trong bầu kh�ng kh� hay qu�n l�ng của Kit� Gi�o truyền lại cho văn minh t�y phương, giống như l�n sương kh�i độc hại, th� ch�n l� tr�n về ph�n x�t sau khi chết, thường bị l�m ngơ nhất, trong tầm nh�n lu�n l� của quảng đại quần ch�ng. Nhưng linh hồn ch�ng ta sẽ được lợi �ch nhiều nếu suy gẫm tốt về sự thật ấy. C� hai đề t�i cần phải b�n: Bản chất v� sự cần thiết của ph�n x�t.

Tất cả thi�n nhi�n l�m chứng về sự cần thiết của ph�n x�t. Khắp mọi nơi trong vũ trụ bao la, những tạo vật b�n dưới con người đều trừng phạt những kẻ x�m phạm luật thi�n nhi�n. Chẳng cần đ�u xa, xin cứ nh�n quanh ch�ng ta, trong c�c bệnh viện, kh�m đường, viện t�m thần, để hiểu ra định luật n�y. Giống như việc những quan t�a, n� trừng phạt nghi�m minh những kẻ ph� hoại luật lệ của n�. Nếu th�n thể con người bị lạm dụng q�a độ, thi�n nhi�n sẽ trả th� bằng c�c bệnh tật, yếu đuối, n� tuy�n �n cho kẻ vi phạm. Nếu một mảnh đất đ� ương ngạnh t�ch ra khỏi to�n khối ng�i sao, thi�n nhi�n tuy�n �n cho n� ch�y tan t�nh trong vũ trụ.

Thi�n nhi�n thực sự đối ph� với c�c tạo vật ngay tr�n mặt bằng nơi chốn v� thời gian. Nhưng về phần lu�n l� th� chưa như vậy. N� chưa �t�nh sổ� với từng người trước c�i chết. V� vậy c�n q�a nhiều người v� tội chịu thống khổ, qu� nhiều tội nh�n chưa phải phạt, q�a nhiều người l�nh chưa được thưởng, q�a nhiều ph�t triển của c�i �c, q�a nhiều đau khổ cho những linh hồn v�ng lời Ch�a, q�a nhiều sung sướng cho kẻ kh�ng v�ng lời, qu� nhiều vinh dự cho c�c tội nh�n giả h�nh, qu� nhiều bất c�ng cho kẻ k�u xin khi�m nhường, qu� nhiều vị th�nh c�n mai danh ẩn t�ch, qu� nhiều kẻ độc �c được ca tụng, qu� nhiều con c�i Ch�a bị đ�ng đinh, qu� nhiều kẻ v� lại ki�u căng, t�m đắc: �Ta từng phạm tội m� c� thấy h�nh phạt đ�u ?�.

Nhưng ng�y ph�n xử đương nhi�n phải đến, giống như một nh� kinh doanh h�ng năm phải t�nh to�n lời lỗi ra sao ! Mỗi linh hồn ng�y n�o đ� phải ra trước t�a Thi�n Ch�a m� trả lẽ cuộc đời. Cuộc sống mỗi người giống như một kế to�n vi�n, phải ghi sổ từng m�n chi ti�u, thu nhập, từng � nghĩ, từng việc l�m, từng m�n nợ, hết mọi chi tiết để gi�m đốc xem x�t, kiểm tra, c�n đối. Khi mọi dịch vụ đời sống đ� đến hồi kết th�c, Thi�n Ch�a sẽ l�i ra tất cả điều nhớ, điều qu�n, việc l�nh việc dữ, c�ng nghiệp h�nh phạt, nh�n đức, nết xấu m� ph�n quyết cho ch�ng ta thi�n đ�ng hay hỏa ngục, sự sống hay c�i chết đời đời. Ch�ng ta c� khả năng gian dối ở đời n�y, bởi v� Thi�n Ch�a cho ph�p cỏ l�ng v� l�a miến mọc chung trong thửa ruộng, nhưng đến ng�y thế mạt kh�ng như vậy được. Ch�a sẽ bảo c�c thi�n thần thợ gặt: �Thu lượm cỏ l�ng lại m� đốt đi, c�n l�a th� chứa v�o kho lẫm cho ta�.

Nhưng bản t�nh của việc ph�n x�t l� g� ? Trong việc trả lời c�u hỏi n�y, ch�ng t�i nghi�ng về ph�n x�t ri�ng sau khi chết hơn l� ph�n x�t chung, khi mọi d�n mọi nước phải ra trước t�a �n Thi�n Ch�a. Ph�n x�t c�ng nhận tội ph�c về ph�a Thi�n Ch�a v� về ph�a nh�n loại. Trước hết, c�ng nhận tội ph�c về ph�a Thi�n Ch�a: Xin tưởng tượng. C� hai linh hồn đứng trước ngai Thi�n Ch�a. Một trong t�nh trạng đầy ơn th�nh, kẻ kh�c đầy tội lỗi. Ơn th�nh l� sự tham dự v�o bản t�nh v� đời sống của Đức Ch�a Trời. Giống như người ph�m tham dự v�o đời sống của cha mẹ m�nh, v� cha mẹ đ� sinh ra m�nh. Vậy một linh hồn được chịu ph�p rửa tội cũng sinh ra bởi Thần Kh� của Thi�n Ch�a, chia sẻ đời sống v� bản t�nh Thi�n Ch�a. Sự sống của Thi�n Ch�a tu�n chảy trong linh hồn họ, như m�u lưu th�ng trong th�n x�c, nhựa trong th�n c�y, in dấu v� h�nh nhưng ch�n thật ch�n dung của Đức Ch�a Trời, l�m cho linh hồn ấy n�n giống Thi�n Ch�a. Vậy khi Ch�a nh�n v�o linh hồn ấy th� nhận ra n� giống m�nh, v� n� ở trong t�nh trạng ơn th�nh. Bản t�nh của n� với bản t�nh Đức Ch�a Trời l� một. Giống như người cha nh�n loại nh�n v�o c�c con c�i m�nh, �ng nhận ra ch�ng v� y�u mến ch�ng. Đức Kit� cũng nhận ra v� y�u mến c�c linh hồn đầy ơn th�nh, Ng�i n�i với họ: �Hỡi những kẻ được Cha ta ch�c ph�c, l� con tự nhi�n của Ng�i. C�c bạn l� con v� ơn th�nh. H�y v�o m� hưởng nước trời, đ� dọn sẵn cho c�c bạn từ thủơ đời đời�.

Mặt kh�c Ch�a nh�n v�o linh hồn tội lỗi v� thấy họ kh�c m�nh, thối tha, gh� gớm kh�ng giống m�nh ch�t n�o, như người cha ph�m tục nh�n v�o con h�ng x�m nhơ bẩn. �ng nhận ra ngay n� kh�ng phải l� con m�nh đẻ ra. Thi�n Ch�a cũng kh�ng nhận ra những linh hồn tội lỗi c� điều chi giống m�nh, bởi họ l� con c�i ma qủi. Ng�i kh�ng thấy nơi ch�ng vẻ đ�ng y�u của bản t�nh m�nh, cho n�n đ� n�i như trong dụ ng�n c� d�u, ch�ng rể: �Ta kh�ng biết c�c ngươi từ đ�u đến�. L�c n�y chẳng c� chi khủng khiếp hơn. Kh�ng được Đức Ch�a Trời nhận diện.

Thứ hai, c�ng nhận tội ph�c về ph�a con người. Giả dụ bạn đang rửa xe, hay thu dọn nh� cửa, th� một người kh�ch sang trọng đến chơi, �ng ta đứng đợi ngo�i cửa. L�c ấy bạn phản ứng l�ng t�ng kh�ng như khi ăn vận sạch sẽ, sẵn s�ng để tiếp đ�n �ng ta. Nhưng trong trường hợp nhơ bẩn n�y, bạn phải xin lỗi người kh�ch lạ. N�i với �ng m�nh chưa sẵn s�ng xuất hiện trước vị kh�ch sang trọng như vậy. Linh hồn tội lỗi đứng trước t�n nhan Thi�n Ch�a cũng sẽ h�nh xử tương tự. N� kh�ng d�m minh oan, kh�ng d�m phản đối, kh�ng d�m khẩn khoản van n�i, kh�ng d�m đ�i hỏi x�t xử lại, kh�ng d�m chống bản �n; bởi lẽ n� đ� nh�n ra h�nh ảnh thật sự của m�nh, c� thể n�i n� ph�n x�t ch�nh m�nh. Thi�n Ch�a oai nghi�m chỉ đứng đấy chuẩn nhận. Nếu như n� thấy m�nh trong trắng v� sống động trong ơn nghĩa Ch�a, n� sẽ ng� m�nh v�o v�ng tay dấu y�u của Ng�i, n�i kh�c đi, v�o thi�n đ�ng. Tương tự như con chim được thả ra khỏi lồng bay bổng l�n bầu trời. Nếu n� thấy m�nh c�n ch�t vướng mắc v� tấm �o trắng của b� t�ch thanh tẩy c�n lấm ch�t bợn nhơ, linh hồn kh�ng d�m bay thẳng v�o thi�n đ�ng, nơi ho�n to�n trong sạch, m� tự nguyện n�m m�nh v�o lửa luyện tội m� tẩy sạch mọi tội khi�n. Nhưng nếu như thấy m�nh kh�ng hy vọng hạnh ph�c đời đời, bởi mắc nhiều tội lỗi, chẳng c� ch�t n�o giống h�nh ảnh Đức Ch�a Trời trong sạch v� th�nh thiện. N� đ� mất hết cảm t�nh sống đời tinh thần, l�c ấy n� phải trốn xa nhan th�nh Ch�a, kh�ng chịu đựng nổi sự nghi�m khắc của Ng�i. Họ giống như người khiếp sợ �m nhạc, nghệ thuật, thơ ph�� V� l� do n�o thi�n đ�ng trở th�nh hỏa ngục cho những linh hồn như vậy ? Nhan th�nh ngọt ng�o trở th�nh cay đắng ? Bởi lẽ n� cảm thấy lạc l�ng giữa sự th�nh thiện như c� mang ra khỏi nước. Bởi n� nhận ra t�nh trạng kh�ng th�nh thiện, kh�ng xứng đ�ng, kh�ng giống Thi�n Ch�a của m�nh, n�n ch�n gh�t sự thanh sạch nơi Thi�n Ch�a. N� tự gieo m�nh xuống hoả ngục như vi�n đ� rời khỏi tay rơi xuống mặt đất. Như vậy linh hồn chỉ c� ba trạng th�i sau c�i chết th�n x�c: Thi�n đ�ng, Luyện ngục v� Hỏa ngục. Thi�n đ�ng l� t�nh y�u kh�ng đau khổ, luyện ngục đau khổ với t�nh y�u v� hỏa ngục đau đớn kh�ng y�u mến.

C� một từ xem ra nghịch nghĩ, kh�ng c� thật v� đầy tưởng tượng đối với th�nh giả t�n thời. Đ� l� từ luyện ngục. Mặc d� người t�n hữu đ� tin v�o đ� h�ng ng�n năm. Ba trăm năm gần đ�y b�n ngo�i Hội Th�nh R�ma, người ta kh�ng tin v�o � niệm n�y nữa. Người ta cho l� sản phẩm của tưởng tượng, kh�ng c� thật, hơn l� hoa qủa của linh hướng v� tr� kh�n l�nh mạnh. Sự thật, gần đ�y niềm tin v�o luyện ngục giảm bớt, những thể hiện nền văn minh hiện thời bỏ qua hai điều căn bản của thế giới lu�n l�: Sự tinh tuyền của Thi�n Ch�a v� T�nh gh� tởm của tội lỗi. Một khi hai điều n�y được tin theo th� vấn đề luyện ngục phải được đặt ra. Bởi lẽ luyện ngục l� chi ? Nếu kh�ng phải l� t�nh trạng tạm thời người ta phải đền tội khi ra khỏi đời n�y trong ơn th�nh, nhưng chưa ho�n to�n trong trắng, c�n vướng mắc những lỗi lầm nho nhỏ hoặc chưa đền tội đủ ở đời n�y. Như vậy luyện ngục l� nơi ph�p c�ng thẳng của Thi�n Ch�a đang được c�n bằng với t�nh y�u của Ng�i v� t�nh y�u của con người tinh luyện những x�c phạm của m�nh. Ch�ng ta sẽ b�n kỹ lưỡng hơn.

Trước hết, luyện ngục l� nơi t�nh y�u Thi�n Ch�a c�n bằng ph�p c�ng thẳng của Ng�i. Sự cần thiết của học thuyết luyện ngục được x�y dựng tr�n nền tảng đức tinh tuyền tuyệt đối của Thi�n Ch�a. Trong s�ch Khải Huyền th�nh Gioan m� tả vẻ tuyệt vời của th�nh th�nh Thi�n Ch�a, bằng v�ng r�ng, tường bằng ngọc trai, ngọc b�ch, �nh s�ng tinh khiết, kh�ng do mặt trời mặt trăng ph�t ra; nhưng Con Thi�n Ch�a l� đ�n soi th�nh. Con Chi�n đ� bị giết từ khởi đầu thế giới. Ch�ng ta cũng được biết điều kiện để đựơc v�o c�c cửa th�nh th�nh Gi�rusalem tr�n trời: Tất cả những g� � uế cũng như bất cứ những ai gh� tởm v� ăn gian n�i dối, đều kh�ng được v�o th�nh, m� chỉ c� những người c� t�n ghi trong sổ trường sinh của Con Chi�n mới được v�o� (Kh 21,27). C�ng bằng của Đức Ch�a Trời đ�i hỏi kh�ng một � uế n�o, m� chỉ những t�m hồn thanh sạch mới được đứng trước t�n nhan đấng th�nh thiện v� c�ng. Nếu kh�ng c� luyện tội th� sự c�ng bằng của Đức Ch�a Trời l� điều v� c�ng khiếp sợ. Bởi lẽ chẳng ai d�m tự xưng l� trong sạch v� tinh tuyền đủ để ra trước t�n nhan Con Chi�n v� t� t�ch ! C�c th�nh tử đạo đ� đổ m�u m�nh tr�n b�i c�t của đấu trường Coloseum để l�m chứng cho đức tin của m�nh chăng ? Dĩ nhi�n rồi, c�c nh� truyền gi�o như th�nh Phaol� đang ti�u hao m�nh v� c�n tiếp tục ti�u hao để gieo v�i đức tin chăng ? Kh� tất nhi�n ! C�c th�nh hiển tu trong c�c đan viện tự hy sinh tr�n ngọn đồi Calvario v� h�nh để trở n�n c�c vị tử đạo v� danh chăng ? Kh� đ�ng ! Nhưng đ�y l� những vị vinh hiển theo luật trừ. C�n h�ng triệu triệu linh hồn chết với một ch�t bợn nhơ trong linh hồn, như đ� phạm tội nhưng ăn năn thống hối, nhưng c�n một ch�t yếu đuối cũ đ� nặng tr�n lương t�m ?

Ng�y m� ch�ng ta được rửa tội, Hội Th�nh đặt tr�n m�nh tấm �o trắng v� n�i: �Con h�y nhận lấy chiếc �o trắng n�y, l� dấu chỉ tước vị của con. H�y mang n� tinh tuyền cho đến c�i trường sinh�. Vậy th� suốt cuộc sống, bao nhi�u người trong ch�ng ta giữ được tấm �o đ� tinh tuyền ? Giữ được n� v� tỳ t�ch để rằng c� thể v�o thi�n đ�ng lập tức khi chết ? V� nhập đo�n với đạo binh �o trắng trước Vua Trời ? Bao nhi�u linh hồn khi rời khỏi đời n�y c� can đảm n�i rằng họ đ� giữ được tấm �o đ� kh�ng vướng m�i tục lụy ? Họ chẳng bao giờ tham lam, ph� uổng t�i năng, v� nh�n, thiếu b�c �i, xao l�ng bổn phận, kh�ng nghe Th�nh Thần th�c giục hoặc d�ng hư từ m� ai ai cũng phải trả lẽ ? Liệu c� bao nhi�u linh hồn được thứ tha tội lỗi khi gần chết tựa hoa nở cuối m�a, nhưng vẫn c�n mắc nợ tiền khi�n ? Vết thương đ� được chữa l�nh, nhưng vết sẹo vẫn c�n. Xin kể ra những anh h�ng quốc gia, t�n vẫn c�n lưu truyền, việc vẫn c�n ghi nhớ, m� đến giờ chết được thanh thản khỏi những thiếu s�t nhỏ của cuộc đời m� v�o thẳng trước t�n nhan Thi�n Ch�a ? Thử hỏi những ai tin rằng họ được cứu rỗi ngay, mặc dầu họ được y�u mến v� k�nh trọng rất mực ? Th� dụ một ai đ� giống như George Washington hay Nelson danh tiếng v� chủ nghĩa quốc gia, anh h�ng d�n tộc, tướng l�nh mặt trận, lại kh�ng bị nghi ngờ bất xứng, liền sau c�i chết, với chủ nghĩa y�u mến Nước Trời ? Nơi m� Hy Lạp hay Do Th�i, n� lệ hay tự do, man rợ hay văn minh đều n�n một trong Đức Kit� Ch�a ch�ng ta ?

Tất cả những linh hồn n�y, chết trong t�nh y�u Thi�n Ch�a, đều tốt đẹp cả. Nhưng nếu kh�ng c� luyện ngục, th� l�m sao c�c thiếu s�t nhỏ của họ được tẩy rửa ? Chẳng lẽ ph�p c�ng thẳng của Thi�n Ch�a n�m tất cả xuống địa ngục, chung kiếp với tội nh�n nặng nề kh�c ? X�a bỏ luyện ngục đi v� Thi�n Ch�a sẽ kh�ng dễ d�ng tha thứ. Bởi lẽ, liệu m�t h�nh động ăn năn trước khi chết, c� đền đ�p thỏa đ�ng 30 năm ăn ở hoang đ�ng ? X�a bỏ luyện ngục đi v� ph�p c�ng thẳng v� c�ng của Thi�n Ch�a sẽ khước từ thi�n đ�ng cho những linh hồn quyết t�m đền tội, nhưng chưa kịp trả hết đồng xu cuối c�ng ! Luyện ngục l� nơi t�nh y�u bao la của Thi�n Ch�a chế ngự c�ng l� của Ng�i, bởi v�, ở đấy Ng�i tha thứ, Ng�i l�m sạch những linh hồn bằng c�ng nghiệp thập gi� của m�nh, đẽo gọt họ với c�i đục khổ đau, để họ trở n�n xứng hợp với th�nh th�nh Gierusalem tr�n trời. Như vậy,Thi�n Ch�a nhận ch�m họ v�o nơi thanh luyện để họ giặt trắng lại chiếc �o rửa tội, ng� hầu xứng hợp với Thi�n Cung trong sạch v� s�ng l�ng, phục sinh họ như con chim phượng ho�ng của cổ t�ch ng�y xưa, trỗi dậy từ đống tro t�n đau khổ v� sau khi c�c vết thương đ� được l�nh mạnh, th� ph�ng thẳng l�n kh�ng trung tới th�nh th�nh tinh tuyền, nơi Đức Kit� l� vua, đức Maria l� ho�ng hậu. Bởi lẽ, d� chỉ mắc một lỗi nhỏ th�i, Thi�n Ch�a cũng kh�ng thể tha thứ, m� kh�ng c� x�t xa, kh�ng c� nước mắt. Nhưng khi đ� v�o Thi�n đ�ng th� chỉ c�n y�u thương !

Đa phần nh�n loại, d� đ�n �ng hay đ�n b�, �t khi � thức về bất c�ng, v� ơn, bội bạc trong cuộc sống cho tới khi lưỡi h�i lạnh l�ng của tử thần chạm tới người họ thương y�u. Chỉ l�c ấy họ mới tỉnh ngộ v� hối hận nhận ra m�nh đ� q�a thiếu s�t t�nh y�u v� tử tế đối với người q�a cố. V� vậy một trong những l� do người ta cảm thấy cay đắng v� x�t xa cho th�n phận người đ� chết, v� những lời y�u thương chưa được n�i, những việc tử tế chưa được l�m: � Đứa trẻ đ� chẳng bao giờ biết t�i y�u mến n� biết bao !� �N� chẳng khi n�o biết t�i đ� y�u q�i n� !� T�i kh�ng nhận ra n� qu� b�u t�i, cho đến khi n� qua đời�. Những lời tương tự tựa như mũi t�n tẩm thuốc độc thần chết cắm thẳng v�o tim ch�ng ta khi đối diện với c�i chết của người th�n y�u. �i, nếu như người q�a cố trở về, ch�ng ta sẽ h�nh động kh�c đi biết mấy, đầy y�u thương v� nh�n �i ! Giờ đ�y nước mắt c� chảy ra cũng v� �ch trước đ�i mắt kh�ng thể nh�n được nữa ! Cử chỉ y�u thương cũng bằng kh�ng, trước đ�i tay chẳng thể �m ấp. Lời thở than đi v�o m�y gi�, trước tr�i tim chết cứng, đ�i tai kh�ng nghe ! �i ! Nỗi thống khổ v� đ� kh�ng tặng hoa khi c�n sống. Kh�ng d�ng hương khi c�n ngửi được ! Kh�ng n�i lời y�u thương khi c�n nghe. B�y giờ bốn b�n im lặng như tờ, một th�n nằm đ� trơ trơ như đồng ! �i ! Đau đớn d�ng cao khi nghĩ kh�ng c�n c�ch n�o đền b� những sai lỗi đối với người chết, những �u yếm giả dối đối với họ, những khinh thường khi họ n�i nỉ, những hỗn xược khi họ chăm lo, những bất k�nh khi họ y�u thương. Họ l� những người dấu y�u nhất trong cuộc đời m� Thi�n Ch�a đ� ban cho ch�ng ta ! Thi�n địa ơi, trễ q�a rồi, trễ q�a rồi ! Những kỷ niệm x�t xa, v� �ch, những giọt nước mắt muộn m�ng. N� giống như hạt sương mỏng cho m�a m�ng năm trước, c�i bẫy cho con chim đ� bay xa, hay thu lượm hoa hồng đ� h�o !

Luyện tội l� nơi t�nh y�u Thi�n Ch�a chế ngự ph�p c�ng thẳng của Ng�i. Nhưng cũng l� nơi t�nh y�u con người đền b� bất c�ng con người g�y n�n. Bởi v�, n� đem khả năng cho những tr�i tim c�n sống bẻ gẫy r�o cản thời gian v� sự chết để đổi những lời chưa kịp n�i th�nh cầu nguyện, n�n hương chưa kịp đốt th�nh hy sinh, b� hoa chưa kịp d�ng th�nh của bố th�, h�nh động tử tế chưa kịp thi h�nh trở n�n nguồn trợ gi�p đời đời cho c�c linh hồn đ� khuất. X�a bỏ luyện ngục đi, bạn sẽ cảm nghiệm x�t xa v� h� tiện những lời tử tế của m�nh khi họ c�n sống, bạn sẽ cảm thấy cay đắng v� l�ng qu�n họ khi họ c�n ở tr�n dương gian. X�a bỏ luyện tội đi v� những bia kỷ niệm, lễ cầu hồn chẳng c�n � nghĩa n�o khi ch�ng ta viếng thăm nghĩa trang hay xin lễ nhớ đến họ ! X�a bỏ luyện ngục đi v� ch�ng ta sẽ thấy v�ng hoa k�nh viếng, n�n nhang c�i đầu v� những ph�t y�n lặng tưởng niệm rỗng tuếch. Nhưng nếu c� luyện ngục, lập tức, c�i đầu k�nh viếng nhường chỗ cho b�i gối cầu nguyện, gi�y ph�t y�n lặng trở th�nh khẩn khoản n�i xin v� v�ng hoa đang h�o cho rực rỡ hy sinh d�ng l�n vị anh h�ng tr�n hết mọi anh h�ng, Ch�a Gi�su Kit�.

Như vậy, luyện ngục cho ch�ng ta khả năng đền mọi thứ tội, mọi thứ v� ơn. Bởi lẽ qua cầu nguyện hy sinh, h�m m�nh ch�ng ta mang niềm vui, an ủi đến cho c�c linh hồn. Người ta thường n�i: T�nh y�u mạnh hơn sự chết. Cho n�n ch�ng ta phải c� t�nh y�u m�nh liệt cho những linh hồn ra đi trước. Ch�ng ta l� con ch�u của họ, ph�t sinh từ sự sống họ, hoa qủa của kh� nhọc họ, l� �u lo của tr�i tim họ. Vậy th� thần chết c� thể cắt đứt l�ng biết ơn của ch�ng ta ? Liệu nấm mồ c� khả năng chấm dứt l�ng ch�ng ta y�u mến họ kh�ng ? Liệu m� đất lạnh l�ng c� ph�p tắc ngăn cản ch�ng ta sửa chữa những v� ơn ? Hội Th�nh lu�n bảo đảm với c�c t�n hữu rằng, mặc d� đời n�y kh�ng c� khả năng đền đ�p, bởi lẽ họ kh�ng ở đời n�y nữa, nhưng ch�ng ta vẫn c� thể xuy�n qua thế giới n�y m� đến với họ, trợ gi�p họ khỏi b�n tay c�ng l� của Thi�n Ch�a bằng t�nh y�u bền vững, cầu nguyện v� hy sinh cho họ, mua sắm cho họ ơn cứu độ mu�n đời bằng c�i gi� l�ng thương x�t Thi�n Ch�a.

Ch�ng ta so s�nh một người đ�n �ng mắc nợ m� chết. Chủ nợ ch�c dữ �ng ta cho đến b�n kia nấm mồ. Nhưng nếu con �ng ta lao động kh� nhọc trừ hết nợ cho �ng đến đồng xu cuối c�ng th� t�n �ng được phục hồi, danh dự �ng được k�nh trọng như cũ. Cũng vậy c�c linh hồn bạn hữu ch�ng ta chết m� c�n mắc nợ đền tội với Thi�n Ch�a sẽ được thứ tha, nếu ch�ng ta gi�p đỡ họ bằng những hy sinh h�ng ng�y, giống như những đồng v�ng đồng bạc trần thế m� mua lấy nước Thi�n đ�ng cho họ. Họ đi v�o những đau đớn Ch�a định, giống như v�ng c�n bẩn phải chịu ngọn lửa t�nh y�u Ch�a tẩy rửa hết mọi bợn nhơ. Những linh hồn qua đời trong ơn nghĩa Ch�a, nhưng c�n bị thương t�ch trong trận chiến với ma qủi để được sống đời đời, l�c n�y kh�ng thể tự băng b� vết thương m�nh được nữa, th� bổn phận của ch�ng ta, những người khoẻ mạnh v� l�nh lặn, vận y phục chiến đấu để gi�nh thắng lợi cho Đức Kit�, phải chữa l�nh c�c vết thương cho họ, để họ được khỏe mạnh m� họp đo�n với những kẻ chiến thắng, diễu h�nh với c�c anh h�ng kh�c m� mừng Vua Kit� khải ho�n. Ch�ng ta chắc chắn rằng một xu nhỏ b�nh ăn cung cấp cho kẻ đ�i ngh�o, c� khả năng cứu tho�t một linh hồn về b�n tiệc thi�n cung, th� linh hồn ấy chẳng qu�n ch�ng ta khi v�o nước trời.

Tuy rằng đang bị cầm h�m trong lửa đền tội, nhưng c�c linh hồn hằng nghe thấy tiếng k�u gọi của c�c thi�n thần, c�c th�nh mời họ về qu� trời. Nhưng họ bất lực kh�ng bẻ gẫy được xiềng x�ch tội khi�n, bởi thời gian lập c�ng đ� hết. Cho n�n, Thi�n Ch�a kh�ng thể qu�n những c�ng nghiệp của người vợ trung th�nh, đền thay cho chồng q�i y�u đang bị giam h�m trong luyện ngục. Chắc hẳn l�ng thương x�t của Thi�n Ch�a kh�ng để Ng�i qu�n l�ng c�ng nghiệp của người mẹ d�ng hiến cho con y�u dấu của m�nh để giải ph�ng n� khỏi vết nhơ tội lỗi trần gian. Chắc chắn rằng Thi�n Ch�a kh�ng cấm đo�n t�n điều c�c th�nh c�ng th�ng c�ng. Người sống cầu nguyện cho kẻ qua đời. Bởi lẽ h�nh động vĩ đại của việc cứu chuộc được x�y dựng tr�n t�nh phổ cập của c�ng nghiệp. Nhờ đ� ch�ng ta đ�p trả lời cầu cứu, kh�ng những của th�n nh�n, bạn b� m� tất cả mọi th�nh phần trong Gi�o hội. Một đạo binh đ�ng đảo c�c linh hồn c�n đang mắc nợ cuộc sống, nhưng đ� sẵn s�ng vận ho�ng b�o, xếp h�ng đợi v�o nước trời, k�u to l�n ch�ng ta xin cầu nguyện v� c�ng nghiệp đền b�, �xin thương x�t t�i, xin thương x�t t�i, hỡi c�c bạn, v� tay Thi�n Ch�a c�n đ� nặng tr�n linh hồn t�i�.

Nếu c� vấn đề n�o h�c b�a, kh� nghe nhất cho con người t�n thời ng�y nay, th� phải l� sự hiện hữu của hỏa ngục. Thế hệ ch�ng ta to tiếng đ�i hỏi điều m� một thi sĩ đ� gọi: �Người th�y dạy dịu d�ng, chẳng bao giờ nhắc đến hỏa ngục cho những người lịch sự�. Thời đại duy vật muốn một Kit� Gi�o mền yếu hơn, ng� hầu rao giảng Ph�c �m Ch�a Gi�su Kit� m� chỉ c�n l� học thuyết dịu d�ng của thiện ch�, một chương tr�nh x� hội tiến bộ của khoa học, kinh tế, ch�nh trị v� nh�n bản.

C� nhiều l� do g�y n�n n�o trạng n�y, n�o trạng kh�ng tin v�o hỏa ngục nữa. Một trong những l� do đ� l� t�m l�. Nếu một người ăn ở tr�c t�ng, hắn kh�ng muốn ai khuấy động cuộc sống xấu xa của m�nh bằng những từ ngữ như c�ng bằng, ch�nh trực, thi�n đ�ng, hỏa ngục� Hắn ước mong chẳng c� h�nh phạt n�o cho c�c h�nh động gian �c của m�nh. V� vậy hỏa ngục l� từ nghịch nghĩ, kh� nghe. Từ đ� họ muốn hỏa ngục kh�ng tồn tại, hoặc chỉ l� � niệm hồ đồ tưởng tượng. Ngược lại, c�c linh hồn đạo đức kh�ng khi n�o chối bỏ n�, nhưng chỉ sợ h�i m� th�i. L� do thứ hai, một số người lẫn lộn c�c h�nh ảnh của thi sĩ, văn sĩ, họa sĩ với thực tế th� kệch của học thuyết lu�n l�. Sự thật vĩnh cửu kh�ng lu�n dễ diễn tả bằng biểu tượng, bằng văn h�a kh�ng gian v� thời gian. Nhưng đ� kh�ng phải l� l� do để từ chối hỏa ngục, cũng như ch�ng ta kh�ng c� l� do để x�a bỏ nước Mỹ bởi v� n� được tượng trưng bằng một phụ nữ cầm l� cờ đỏ, trắng v� xanh.

L� do cuối c�ng, l� v� học thuyết hỏa ngục thường được t�ch khỏi to�n khối sự thật của Thi�n Ch�a gi�o. Khi t�ch ra khỏi những quan niệm về tội lỗi, tự do, nh�n đức, c�ng b�nh, cứu chuộc, tức thời n� trở n�n v� l�. Tương tự như con mắt lấy khỏi th�n thể. T�nh l� luận của n�o trạng n�y nằm ở sự kiện l� khi kh�ng tin v�o sự độc �c của tội lỗi, người ta cũng kh�ng tin sự hiện hữu của hoả ngục nữa, Hội Th�nh kh�ng hề thay đổi một chữ trong niềm tin của m�nh về hỏa ngục đời đời như Ch�a Gi�su đ� dạy. Đấng cứu chuộc nh�n loại v� l� Thi�n Ch�a ch�ng ta, chỉ bảo rằng hỏa ngục l� sự đ�i hỏi của c�ng l�, đồng thời l� đ�i hỏi của t�nh y�u. Gi�o hội lu�n trung th�nh với mạc khải ấy.

Trước hết, khi nhận thức rằng thế giới lu�n l� được dựng tr�n nền tảng c�ng l�, th� cũng phải c�ng nhận sự cần thiết của đền trả sau nấm mồ. Những ai c�n lương tri đều thừa nhận rằng kh�ng thể bao dung � tưởng tội nh�n kh�ng ăn năn, kẻ giết người chưa hối hận khi chết, lại c� thể tho�t c�ng l� một c�ch vẻ vang. Chẳng lẽ anh h�ng tử đạo lại c�ng chung số phận với c�c bạo ch�a truyền giết hại m�nh ? Th�nh Phaol�, Ho�ng đế N�ro, t�ng đồ phản bội Giuđa v� Ch�a Gi�su đồng h�ng đồng vị hay sao ? Nếu c� một sự thiện tuyệt đỉnh n�o m� người ta phải đạt tới, bằng cố gắng can đảm anh h�ng, th� điều theo sau l� người ta c� nguy cơ l�m mất hạnh ph�c m�nh do th�i độ nh�t đảm ươn lười. Thi�n Ch�a đ� ban cho lo�i người sự sống vĩnh cửu, hạnh ph�c đời đời, nhưng phải đoạt lấy bằng chiến thắng, th� điều theo sau cũng c� nguy cơ thất bại kh�ng đạt tới, do ngu xuẩn của m�nh.

Ngay trong thế giới tự nhi�n, người ta cũng kh�m ph� ra qui luật đền b� xứng đ�ng, ngay cả trừng phạt những lạm dụng. Thế giới vật l� c� định luật rằng bất cứ h�nh động n�o cũng c� phản ứng ngược lại, c�n bằng với lực bỏ ra. Th� dụ: T�i k�o căng một d�y cao su, nếu k�o ra năm ph�n n� sẽ co lại năm ph�n; một gang, n� sẽ co lại một gang; một thước, n� sẽ đ�n hồi một thước; v�i ba thước, lực tương đương đẩy lại cũng v�i ba thước, cho đến khi tới giới hạn n�o đ� t�i kh�ng k�o được nữa hoặc n� đứt l�m đ�i, ba�. Vậy ở thế giới tự nhi�n c� luật b� trừ như vậy, qu� lạm dụng n� sẽ trừng phạt. Luật n�y c� phản �nh trong thế giới lu�n l�. Mỗi tội đều c� h�nh phạt cho tội ấy, kh�ng c� luật trừ. Tội l� g� ? Nếu kh�ng phải l� h�nh động vi phạm trật tự lu�n l� n�o đ� ? C� ba trật tự m� con người vi phạm: Trước hết, trật tự lương t�m c� nh�n. Thứ hai, trật tự tổng hợp c�c lương t�m, tức nh� nước. Thứ ba nguồn gốc của c�c trật tự ấy: Đức Ch�a Trời. Nếu t�i phạm tội chống lương t�m m�nh, tất yếu c� phản ứng chống lại t�i ở h�nh thức lương t�m cắn rứt. H�nh thức n�y thay đổi t�y v�o sự nặng nhẹ của tội. Nếu t�i h�nh động chống lương t�m tập thể tức nh� nước. T�i sẽ chịu h�nh phạt của ch�nh phủ, c�n bằng với tội t�i đ� phạm. T�a �n sẽ x�t xử t�i v� tuy�n bố h�nh phạt c� thể l� phạt tiền, h�nh ch�nh hay bỏ t�, thậm ch� tử h�nh, theo mức độ nghi�m trọng. Xin lưu �, h�nh phạt kh�ng t�nh theo độ d�i thời gian m� t�nh theo bản chất của tội phạm. Chỉ cần v�i gi�y đồng hồ để phạm tội giết người, v� h�nh phạt thường thường l� tử h�nh. Cuối c�ng phạm tội chống Thi�n Ch�a. Việc n�y xảy ra khi t�i vi phạm trật tự lương t�m c� nh�n hay tập thể tức nh� nước. T�i đ� h�nh động tr�i với Đấng v� bi�n. Để chống lại tội n�y, buộc c� phản ứng từ Đấng c�ng thẳng tối cao, phản ứng từ sự thật v� c�ng, c� t�nh chất cũng v� bi�n. Tất nhi�n phản ứng v� bi�n của Thi�n Ch�a sẽ l� chia cắt vĩnh viễn khỏi t�nh y�u của Ng�i. Sự chia cắt n�y nếu d�ng ng�n ngữ h�n nh�n l� ly dị. Linh hồn ly dị một c�ch vĩnh viễn khỏi sự thật, sự sống v� t�nh y�u cho đến đời đời. Trạng th�i n�y gọi l� hỏa ngục.

V� vậy điều r� r�ng l� sự trừng phạt đời đời kh�ng phải l� hồ đồ tưởng tượng của c�c nh� thần học, nhưng l� lực phản ứng tất yếu của tội lỗi. Ch�ng ta thường coi n� như � nghĩ sau c�ng của Thi�n Ch�a về c�ng l� v� li�n hệ n� với tội lỗi như sự đ�nh đ�n đứa trẻ v� kh�ng v�ng lời bố mẹ. Kh�ng đ�ng vậy. Việc đ�nh đ�n đứa trẻ kh�ng c� t�nh c�ch bắt buộc, v� cũng kh�ng cần thiết l� sự trừng phạt của tội kh�ng v�ng lời. N� c� thể l� hậu qủa của h�nh động kh�ng v�ng lời. Nhưng cũng c� thể kh�ng. Đ�ng hơn ch�ng ta so s�nh hỏa ngục như bệnh � mắt nơi con người. Việc ch�ng ta m�c mắt bỏ đi li�n quan tất yếu tới bệnh m�. Cũng vậy đời sống tội lỗi kh�ng ăn năn tất yếu đưa tới hỏa ngục. Việc trước đương nhi�n đưa tới việc sau. Đời sống l� thời vụ m�a m�ng. Người ta chỉ gặt được những g� đ� gieo. Nếu gieo tội lỗi, sẽ gặt thối n�t, nếu gieo việc l�nh của Thần kh�, sẽ gặt đời sống tr�n thi�n đ�ng.

Gi�o l� của Ch�a ch�ng ta đ�i hỏi c�ng l�. Học thuyết của Ng�i kh�ng chỉ l� Tin Mừng mị d�n, Ph�c �m của t�nh l�nh đạm, m� l� lựa chọn nghi�m khắc, giống như cuộc đời Ng�i kh�ng chỉ l� th�i độ tốt bụng t�nh cảm, m� l� h�nh phạt của tội lỗi nh�n gian, h�nh phạt ấy khủng khiếp ra sao l� điều r� r�ng mọi người đều biết cả. Ng�i đ� chỉ ra nhiều c� nh�n đ� thực hiện c�ng việc đ�ng gh� tởm v� Ng�i cũng chẳng hề bảo đảm mọi người lắng nghe gi�o l� của Ng�i. Ng�i kh�ng th�nh c�ng với hết mọi linh hồn tr�n dương gian n�y. Nguy�n việc Ch�a đổ hết m�u m�nh để cứu chuộc ch�ng ta khỏi tội lỗi, đ� n�i l�n rằng tội lỗi sẽ đưa đến hậu quả gh� gớm l� hỏa ngục. Xin nhớ lại Ph�c �m th�nh Matth�u đoạn 25: �Người sẽ t�ch biệt họ ra, như mục tử t�ch biệt chi�n khỏi d�. Người sẽ cho chi�n đứng b�n phải, c�n d� ở b�n tr�i. Đức vua ph�n c�ng những người ở b�n phải rằng: N�o những kẻ Cha Ta ch�c ph�c, h�y đến thừa hưởng vương quốc Cha Ta đ� dọn sẵn cho c�c ngươi từ thuở tạo thi�n lập địa, v� xưa Ta đ�i c�c ngươi đ� cho Ta ăn, Ta kh�t c�c ngươi đ� cho Ta uống. Ta l� kh�ch lạ c�c ngươi đ� tiếp rước� Quả thật, quả thật, Ta bảo c�c ngươi, mỗi lần c�c ngươi l�m như thế cho một trong những anh em b� nhỏ nhất của Ta đ�y, l� c�c ngươi đ� l�m cho ch�nh Ta vậy. Rồi đức vua ph�n c�ng những người b�n tr�i rằng: Qu�n bị nguyền rủa kia, đi đi cho khuất mắt ta, m� v�o lửa đời đời, nơi d�nh sẵn cho t�n Ac quỉ v� sứ giả của n�. V� xưa Ta đ�i, c�c ngươi đ� kh�ng cho ăn, Ta kh�t c�c ngươi đ� kh�ng cho uống, Ta l� kh�ch lạ, c�c ngươi đ� kh�ng tiếp rước�Ta bảo thật c�c ngươi, mỗi lần c�c ngươi kh�ng l�m như thế cho một trong những người b� mọn nhất đ�y, l� c�c ngươi đ� kh�ng l�m cho ch�nh ta vậy. Thế l� họ ra đi để chịu cực h�nh mu�n kiếp, c�n những người c�ng ch�nh ra đi để hưởng sự sống mu�n đời.� Những lời tr�n thốt ra từ miệng Con Đức Ch�a Trời, l� ch�nh sự thật vĩnh cửu. Cho n�n, kh� m� hiểu được tại sao c� những người d� biết v� chấp nhận sự thật, chấp nhận lời Ng�i n�i về thi�n đ�ng, lại khăng khăng từ chối sự hiện hữu của hỏa ngục. Nếu Ng�i ch�n thật về gi�o l� thi�n đ�ng, tại sao Ng�i lại kh�ng ch�n thật về học thuyết hỏa ngục ? Cho n�n thi�n hạ đi�n nhiều lắm !

Chẳng những c�ng l� của Thi�n Ch�a đ�i hỏi hỏa ngục. N� c�n đ�i hỏi t�nh y�u nữa. Những ai kh�ng biết hỏa ngục li�n hệ với t�nh y�u của Đức Ch�a Trời sẽ đưa ra nghi vấn như sau: �L�m thế n�o Thi�n Ch�a t�nh thương lại dựng n�n một nơi trừng phạt vĩnh cửu gh� gớm đến vậy ?� Nghi vấn n�y tương đương với c�u hỏi: Tại sao Thi�n Ch�a của t�nh y�u lại l� Thi�n Ch�a của c�ng l� ? Tại sao mặt trời sưởi ấm nhẹ nh�ng lại l�m c�y cỏ h�o kh� ? Tại sao mưa sương tươi tốt hoa m�u lại l�m cho thối rữa cỏ c�y. Như vậy những ai kh�ng kết hiệp được Thi�n Ch�a t�nh y�u với hỏa ngục, kh�ng thể hiểu � nghĩa của t�nh y�u. Kh�ng c� chi ngọt ng�o hơn t�nh y�u. Nhưng cũng kh�ng c� chi cay đắng hơn n�. N� li�n kết linh hồn m� cũng chia rẽ linh hồn. T�nh y�u đ�i hỏi t�nh hỗ tương, t�m kiếm đối tượng v� khi đ� gặp được đầy đủ điều kiện, th� phải c� h�a hợp, th�m nhập v� li�n kết đến mức độ tột đỉnh v� ngất ng�y. Ở trường hợp Thi�n Ch�a v� linh hồn th� hạnh ph�c l� thi�n đ�ng. Nhưng giả dụ t�nh y�u kh�ng t�m được đối tượng hoặc giả dụ t�m được đối tượng để rồi bị phản bội, khinh thường v� từ khước. Liệu l�c ấy t�nh y�u vẫn c�n khả năng tha thứ ? Sự thật t�nh y�u nh�n loại sẵn s�ng tha thứ những x�c phạm như hỗn h�o, cay độc, phản bội v� t�nh y�u Thi�n Ch�a c�n đi xa hơn tới bẩy mươi lần bẩy. Nhưng thế giới n�y chỉ c� một trường hợp m� t�nh y�u nh�n loại kh�ng tha thứ được nữa v� tr�n thi�n đ�ng cũng c� một ho�n cảnh kh�ng thể tha thứ được. Đ� l� khước từ y�u mến. Khi ấy linh hồn tự do chối từ đ�p trả t�nh y�u Ch�a ban. Đức Ch�a Trời để mặc linh hồn theo �ch kỷ, theo sự c� đơn v� c�i c�t của ri�ng m�nh. Đ�ng l� một h�nh phạt gh� sợ, kh�ng c� chi tr�n thế giới c� thể so s�nh với t�nh trạng bị Thi�n Ch�a bỏ rơi. Kh�ng phải bị vật đ�ng y�u bỏ nhưng bởi ch�nh t�nh y�u, l� Thi�n Ch�a.

T�nh y�u c� thể tha thứ hết mọi sự trừ một điều. Đ� l� từ chối t�nh y�u. Tr�i tim con người lu�n theo đuổi đối tượng v� kiếm t�m sự �u yếm của n� với tất cả sự trong s�ng v� nhiệt t�m. N� mưa m�c tr�n người y�u, n�o l� q�a c�p, tặng phẩm l�m dấu chứng hy sinh của l�ng m�nh v� ăn ở xứng đ�ng với c�c cử chỉ y�u dấu người y�u đ�p trả, nhưng nếu sau thời gian d�i, n� chỉ nhận được khinh bỉ, khước từ v� phản bội, tr�i tim con người ta ngoảnh mặt đi, cay đắng bu�ng thả những cảm x�c, theo định luật tự nhi�n của t�nh y�u m� la l�n: �T�nh y�u đ� l�m hết mọi sự. T�i c� thể thứ tha mọi sự trừ sự từ chối t�nh y�u�. Trong trật tự thi�ng li�ng cũng xảy ra ho�n cảnh như vậy. Thi�n Ch�a l� người y�u vĩ đại đang t�m kiếm đối tượng y�u mến của Ng�i. Đ� l� linh hồn con người. Ng�i tưới gội n� với mu�n v�n �n huệ, đo�i nhận n� v�o gia đ�nh vương giả của Ng�i trong b� t�ch Thanh tẩy, v�o đạo binh của Ng�i trong b� t�ch Th�m sức v� k�u mời n� v�o b�n tiệc y�u thương tức b� t�ch m�u nhiệm M�nh M�u Ng�i, B�nh Trường Sinh. Suốt cuộc h�nh tr�nh dương thế của con người, Ng�i đ� mu�n ng�n lần thủ thỉ với n�, l�c bệnh hoạn cũng như l�c mạnh khỏe, trong đau đớn cũng như vui mừng, đ�p trả lời khẩn khoản của Ng�i, từ bỏ tội lỗi, trở về với t�nh y�u đắp đổi. Nhưng nếu như con người với tr�i tim chai đ�, từ chối y�u mến Ng�i, mặc d� Ng�i ki�n nhẫn đợi chờ, ng� hầu lại được Ng�i k�u gọi lần nữa, nhưng lần nữa lại chối từ, l�m ngơ những tiếng g� cửa của Ch�a Kit�. Linh hồn vẫn khăng khăng kh�ng mở cửa. Cuối c�ng, ở khoảnh khắc l�a đời, kh�ng c�n khả năng ăn năn trở lại, vẫn khinh dể, từ khước v� phản bội l�ng nh�n l�nh của Đức Ch�a Trời, l�c ấy Thi�n Ch�a của l�ng thương x�t lu�n theo định luật y�u mến m� tuy�n bố với linh hồn: �T�nh y�u đ� l�m hết khả năng, Ta c� thể tha thứ mọi sự trừ sự từ chối y�u mến�. V� như vậy chấm dứt mọi y�u thương. Thật l� khủng khiếp. Bởi lẽ t�nh y�u Thi�n Ch�a l�c ấy rời bỏ linh hồn, v� kh�ng bao giờ trở lại nữa. Linh hồn ho�n to�n c� đơn cho đến mu�n đời. Hỏa ngục vĩnh hằng l� vậy. N� l� nơi ho�n to�n vắng b�ng t�nh y�u.

Thời gian l� một yếu tố l�m cản trở ch�ng ta hưởng hạnh ph�c thiết thực. L� do đơn giản l� n� kh�ng cho ph�p ch�ng ta x�y dựng một nh�m nhiều kho�i lạc đồng thời. Do ch�nh bản t�nh của m�nh, n� cấm ch�ng ta hưởng nhiều vui th� c�ng l�c, bằng kh�ng, ch�ng ta chẳng c� vui th� n�o hết. Nguy�n việc t�i tồn tại trong thời gian, cho n�n, t�i kh�ng thể kết hợp vui th�ch đi bộ với c�c cận vệ gia của Ho�ng đế Napol�on v� c�i th� đ�nh chiếm dưới ngọn cờ của vua Caesar (hai vị vua n�y sống c�ch nhau hơn 2000 năm). Nguy�n việc ch�ng ta sống trong thời gian, t�i kh�ng thể c�ng l�c vui hưởng c�i th� chơi thể thao m�a đ�ng tại d�y n�i Alps v� tắm d�ng nước m�t mẻ của s�ng Riviera. Thời gian kh�ng cho ph�p t�i đồng thời cảm kho�i, khi nghe Demonsthenes h�ng biện, v� giọng n�i ngọt ng�o của Gi�m Mục Bossuet tr�n t�a giảng. Thời gian kh�ng cho ph�p t�i kết hợp sự kh�n ngoan của tuổi gi� v� sự s�i nổi của tuổi trẻ. Cũng ch�nh thời gian ngăn cản t�i vui hưởng c�ng l�c, sự th�ng th�i từ miệng c�c hiền triết, giải th�ch b� mật vũ trụ như Aristotes, Socrates, Thomas Aquin�, Mercier� Nếu kh�ng v� ngăn trở của t�nh thời gian, th� t�i đ� c� thể c�ng l�c uống tr� với Dante v� Shakespeare. Homer ngay l�c n�y c� thể kể truyện anh h�ng ca bằng Anh ngữ. Đ�ng l� rất th� vị khi được hưởng tiến bộ kỹ thuật, m�y m�c của thời hiện tại. Nhưng đ�i khi, t�i lại ước mơ những khoảnh khắc y�n tĩnh v� an b�nh của thời trung cổ. Tuy nhi�n t�nh thời gian kh�ng cho ph�p. Nếu t�i sống v�o thế kỷ 20, t�i phải hy sinh những kho�i lạc của thế kỷ 13 v� nếu t�i hưởng kỷ nguy�n Athens của Pericles th� t�i phải bỏ thời Florentine của Dante.

Cho n�n t�nh thời gian đ� ngăn cản ch�ng ta tập hợp nhiều th� vui trong c�ng l�c. T�i biết c� mẫu quảng c�o tr�n b�o ch� về ăn tối v� nhảy đầm. Nhưng t�i chỉ c� thể dự một trong hai họat động đ� th�i. Mọi điều đều tốt cả nhưng chẳng thể vui hưởng n�, nếu chưa đến thời vụ. V� n� lu�n lu�n nhuốm m�u �n hận, v� t�nh thời gian đ�i hỏi phải khước từ c�i kh�c. Thời gian cho t�i cơ hội, nhưng cũng lấy đi nhiều cơ hội kh�c. Khi cống hiến, n� cống hiến đơn độc, v� v� thế ngươ� ta n�i rằng cuộc đời l� một chuỗi những ngu xuẩn, ngu xuẩn n�y theo sau ngu xuẩn kh�c.

Tư tưởng tr�n gợi � rằng nếu t�nh thời gian l�m cho việc kết hợp đồng thời c�c vui sướng l� kh�ng thể được, th� t�nh vượt thời gian sẽ l�m cho hạnh ph�c của ch�ng ta tăng l�n gấp bội. Điều n�y đ�ng cho mỗi khao kh�t của ch�ng ta. Khi khao kh�t, ch�ng ta muốn n� lu�n đứng ở �hiện tại�. Th� dụ như, con m�o muốn nằm lửa m�i m�i. Tất cả mọi người đều ước ao k�o d�i vui th�ch của m�nh v� hạn định. Ch�ng ta muốn hạnh ph�c vĩnh viễn, chứ kh�ng phải vui th�ch n�y kế tiếp vui sướng kia.

Xin khui lại kho t�ng tr� nhớ, bạn sẽ t�m ra v� v�n chứng cớ rằng lu�n lu�n trong những khoảnh khắc m� bạn �t � thức về thời gian, l� những l�c bạn thưởng thức ho�n to�n nhất c�c kho�i lạc của thời gian. Th� dụ, nhiều lần xẩy ra rằng khi nghe c�c cuộc đối thoại th� vị, hay truyện kể về kinh nghiệm của c�c người du ngoạn nhiều, th� thời gian tr�i qua nhanh ch�ng đến nỗi kh�ng c�n � thức về n�, v� ch�ng ta thường n�i: �Như h�ng c�u qua cửa sổ�. Kinh nghiệm n�y cũng đ�ng về sảng kho�i của mỹ thuật nữa, t�i d�m khẳng định rằng rất �t người nhận biết thời giờ tr�i đi, khi say m� nghe ban nhạc danh tiếng chơi c�c bản h�a tấu của Beethoven. T�y theo mức độ vui th� m� c�c bản giao hưởng ấy g�y n�n cho người ta, m� thời gian trở n�n d�i hay ngắn. Sự thật ngược lại vẫn đ�ng. Nếu ch�ng ta c�ng ch� � đến thời gian, th� xem ra n� c�ng d�i v� mức độ ch�ng ta hưởng vui th� c�ng k�m. Nếu người kh�ch cứ năng nh�n đồng hồ, đ� l� dấu chỉ �ng ấy đang ch�n c�u chuyện của ch�ng ta. Một người lao động thỉnh thoảng lại nh�n giờ giấc, th� nắm chắc hắn kh�ng th�ch c�ng việc của m�nh. Ch�ng ta c�ng ch� � đến thời gian, c�ng �t được hưởng vui th�ch. Ngược lại, c�ng kh�ng để � đến t�nh mau qua của thời gian, c�ng được hưởng vui sướng nhiều hơn.

Những sự kiện t�m l� của kinh nghiệm n�i l�n rằng t�nh thời gian kh�ng những cản trở kho�i lạc, n� c�n cho hay nếu tho�t khỏi thời gian, th� hạnh ph�c của ch�ng ta to lớn hơn nhiều ! B�y giờ ch�ng ta giả dụ c�c kinh nghiệm t�m l� tr�n vượt ra ngo�i thời gian v� c�c hạn chế của thời gian, sống trong một kh�ng gian kh�ng c� trước sau, m� chỉ c� hiện tại. Giả dụ ch�ng ta c� ph�p tồn tại ở một thế giới kh�ng lịch sử theo thời gian m� lịch sử của c�c kho�i lạc tập hợp, nghĩa l� một trật tự phẩm trật ho�n hảo, giống như một kim tự th�p, mọi sự trong đ� phục vụ vẻ thống nhất của nh�n c�ch ch�ng ta. Lại giả dụ ch�ng ta c� thể đạt tới điều kiện kh�ng thời gian. Điều kiện cho ph�p ch�ng ta g�t lại hạnh ph�c, vui sướng, vẻ ho�n mỹ v�o ba yếu tố căn bản l�m n�n sự trọn l�nh của con người, l� đời sống, ch�n l� v� t�nh y�u. Bởi v�, mọi vui sướng của con người hội tụ v�o ba yếu tố n�y:

Trước hết, xin giả dụ rằng t�i c� khả năng th�u gom c�c vui th� của cuộc sống v�o một điểm duy nhất, đến nỗi trong hiện tại kh�ng phải phiền to�i đến trước v� sau. L�c ấy t�i sẽ vui hưởng cuộc sống cực độ, giống như sống trong nước đại dương, mọi sự đều y�n tĩnh an b�nh. Đồng thời cuộc sống tr�o d�ng như c�c d�ng suối lượn quanh đồi n�i, rồi lững lờ chảy v�o biển khơi. Cuộc sống �m ả khi�u kh�ch đất m�u mỡ hai b�n bờ suối trổ sinh những b�ng lưu ly tuyệt đẹp. Cuộc sống đập nhịp nh�ng trong những c�nh hoa m�a xu�n nở rộ, như những chiếc n�i đong đưa cho quả ngọt. Cuộc sống của c�c đ�i hoa mở ra như những ch�n rượu thơm nức m�i hương dưới nắng mặt trời. Cuộc sống của những đ�n chim lớn l�u lo b�o tin vui mừng. Cuộc sống của những trẻ n�t la h�t chạy v�o v�ng tay mẹ. Cuộc sống của c�c bậc phụ huynh sản sinh những cuộc đời như m�nh. Cuộc sống của những tr� tuệ giải th�ch nhiệm m�u vũ trụ bao la, của kh�ng gian vĩnh cửu từ đấy ph�t sinh mọi lo�i�

Th�m v�o sự hội tụ đời sống trong vũ trụ chỉ trong một điểm, t�i giả dụ m�nh cũng tập trung v�o điểm kh�c nữa. Đ� l� hết mọi ch�n l� của thế giới dồn v�o một sự thật duy nhất, đến độ t�i c� thể th�ng suốt c�c sự kiện thi�n văn của c�c khoa học gia khi họ nh�n v�o viễn vọng k�nh, c�c sự kiện sinh vật của c�c nh� nghi�n cứu sinh vật qua k�nh hiển vi, c�c ch�n l� về trời đất, ai đ�ng cửa trời, ai thả m�y bu�ng gi�, ai trữ mưa, t�ch gi�. Sự thật về cuộc sống thường nhật như tại sao c� lửa, tại sao c� v�ng, tại sao c� đất s�t, tại sao c� Thần Kh�, tại sao lửa bay l�n trời, đ� rơi xuống đất ? Sự thật của c�c triết gia d�ng tr� kh�n m� x� n�t c�n kh�n, b�nh xe định mệnh. Sự thật của c�c nh� thần học khi họ d�ng mạc khải m� kh�m ph� c�c b� mật của Đức Ch�a Trời, Đấng vượt cả những điều Gioan nghe khi �ng dựa đầu v�o ngực Ch�a trong bữa tiệc ly.

Ngo�i hai điểm hội tụ kể tr�n, ch�ng ta c�n một điểm tập trung của mọi vui sướng trong cuộc đời nữa, l� t�nh y�u. Giả dụ mọi hạnh ph�c, sảng kho�i, mỹ cảm, sướng vui của cuộc đời v� của vũ trụ hội tụ về một ti�u điểm duy nhất l� t�nh y�u: T�nh y�u tổ quốc, t�nh y�u anh h�ng v� ch�nh nghĩa, t�nh y�u say m� khoa học, t�nh y�u mỹ miều của hoa l� cười tươi dưới �nh mặt trời, t�nh y�u địa cầu, mu�n lo�i uống sữa sự sống của n�, t�nh y�u mẫu tử, mở rộng l�ng cho con hưởng �nh dương, t�nh y�u bầu bạn kiểu B� Nha Tử Kỳ th�n thiết đến tận c�ng c�i l�ng, t�nh y�u phu phụ, chồng y�u vợ, vợ y�u chồng, ngay cả t�nh y�u của c�c thi�n thần v� thi�n sứ say mến Ch�a, với ngọn lửa v� sức n�ng đủ đốt ng�n vạn tr�i tim tới triệu triệu lần.

Cuối c�ng giả dụ tất cả những kho�i lạc n�y của thế giới tập trung về ba mối: cuộc sống, sự thật v� t�nh y�u, tựa như những tia nắng tập trung về mặt trời. Giả dụ tất cả vui sướng li�n tiếp của thế gian n�y trong thời gian c� khả năng được vui hưởng lập tức trong c�ng một khoảnh khắc hiện tại. Lại giả dụ cả ba điểm hội tụ m� tr�i tim, linh hồn, t�m tr� ch�ng ta hướng về, kh�ng phải l� ba điểm trừu tượng như t�i giả dụ ở tr�n, nhưng l� cụ thể duy nhất, cụ thể c� vị đến nỗi ch�ng ta c� thể gọi bằng t�n l� Thi�n Ch�a Cha, từ đấy sản sinh mọi sảng kho�i của sự thật, cũng kh�ng trừu tượng, nhưng cụ thể c� biệt đến nỗi c� một t�n l� Ng�i Hai, hay Ng�i Lời, từ hai nguy�n l� ấy t�nh y�u ph�t xuất, t�nh y�u t�m điểm của mọi kho�i cảm y�u đương, cũng kh�ng trừu tượng, m� cụ thể đặc th� để ch�ng ta gọi bằng t�n, tức Ng�i Ba hay Ch�a Th�nh Thần. Một khi hạnh ph�c trần gian được n�ng l�n độ cao cả ngần ấy. N� sẽ tho�t khỏi mọi hạn chế, mọi bất to�n m� kết hợp th�nh duy nhất, kh�ng phải kế tiếp nhau m� l� đồng thời vĩnh viễn, kh�ng phải trong thời gian m� ngo�i thời gian gọi l� vĩnh hằng. L�c ấy ch�ng ta c� từ Thi�n Ch�a Ng�i Cha, Ng�i Con v� Ng�i Th�nh Thần. Sự Sống ho�n hảo nhất, sự Thật cao si�u nhất v� T�nh y�u vi�n m�n nhất. Hạnh ph�c tuyệt vời. Thi�n đ�ng cực lạc.

Liệu ch�ng ta c� thể so s�nh c�c th� vui trần gian với hạnh ph�c Ba Ng�i l� sự sống, ch�n l� v� t�nh y�u mu�n thuở kh�ng ? Liệu c� ai ở dương thế n�y c� khả năng n�i cho t�i hay về thi�n đ�ng ? Chắc l� kh�ng. Nhưng c� ba cơ quan c� thể n�i cho t�i hay ch�t �t về hạnh ph�c ấy. Ba yếu tố đ� l� những g� ch�ng ta xem, những g� nghe được v� tưởng tượng. Tức l� con mắt, lỗ tai v� tr� kh�n. Liệu thi�n đ�ng c� vượt qua tất cả c�c vui th� của con mắt ? Vượt qua mọi �m �i của lỗ tai ? V� vượt tr�n c�c tưởng tượng ? Trước ti�n, liệu thi�n đ�ng c� tuyệt xinh đẹp như tất cả những điều đ� được con mắt xem thấy ? Trong đời t�i đ� từng được xem l�u đ�i quốc gia ở R�ma. N� đẹp tuyệt trần, với lối đi h�nh lang v� h�ng nguyệt quế huy ho�ng, với c�c đại lộ t�ng b�ch xinh tươi. Tất cả đều to�t l�n một sức sống của bầu kh� y�n lặng thanh thản. T�i đ� từng được ngắm ho�ng h�n tr�n địa trung hải, khi hai cột m�y hợp th�nh một cầu vồng cho vầng kim � ngự giữa, s�ng ch�i v� rựa rỡ mu�n hồng ngh�n t�a, như chiếc b�nh lễ to lớn bằng v�ng. Từ bến cảng, t�i đ� từng ngắm c�c th�p canh của th�nh Constantinople với những ng�n tay nhọn hoắt chỉ l�n trời, xuy�n qua sương trắng bao phủ chung quanh như tấm m�n mỏng bằng lụa che khắp mọi nơi�T�i đ� từng xem thấy c�c ph�o đ�i, dinh thự cổ khắp nước Ph�p, những nh� thờ ch�nh t�a m�i dốc cao v�t l�n trời xanh như lời cầu nguyện, khẩn xin. T�i đ� từng ngắm xem vẻ y�u kiều của c�c l�u đ�i miền s�ng Rhine v� tổng hợp của tất cả những vẻ đẹp n�y l�m t�i ngỡ m�nh đang ở cửa đền nữ Thần Diana. Người g�c cửa h� lớn: �Coi chừng đ�i mắt q�i vị�. Đẹp đến cỡ đ�. N� c� thể l�m cho�ng mắt người xem. Đến đ�y t�i kh�ng hiểu cảnh vật đời đời c� đẹp đẽ huy ho�ng như tổng hợp c�c vẻ đẹp m� t�i đ� từng được ngắm ?

Vậy m� t�i vẫn chưa xem hết vẻ đẹp của thi�n nhi�n. T�i c�n được nghe người ta kể về c�c vẻ đẹp kh�c nữa. T�i từng được nghe về vườn treo Babylone, lạ l�ng kh�ng lời m� tả. Về c�c dinh thự của Doges, xa hoa nghi�m nghị, về Forum La M� lấp l�nh như kim cương, dưới ch�n l� c�c đạo binh v� địch của Roma đang lầm lũi tuần tra. T�i đ� từng nghe về vẻ s�ng ngời của Đền thờ Gi�rusalem khi chiếu s�ng như vi�n ngọc dưới �nh nắng ban mai. T�i đ� từng nghe về vườn địa đ�ng c� 4 con s�ng lượn quanh với biết bao nhi�u v�ng bạc, ch�u b�u dưới mặt đất m�u mỡ. T�i c�n được nghe nhiều điều kỳ lạ hơn nữa, m� người ta kh�ng c� khả năng m� tả. Ch�ng đều đẹp đẽ l�m say m� l�ng người, hoặc chẳng c� b�t n�o vẽ tả nổi. T�i ngạc nhi�n kh�ng hiểu vẻ đẹp của thi�n đ�ng với c�c th� vui nảy sinh c� so s�nh được với tổng thể c�c n�t rực rỡ của c�c c�ng tr�nh thế gian m� t�i đ� được nghe đồn ?

Ngo�i những điều t�i xem thấy, nghe thấy c�n v� số những h�nh ảnh m� t�i c� thể tưởng tượng ra. T�i c� khả năng h�nh dung ra một thế giới kh�ng c� bệnh tật, đau đớn, khổ sầu, cay đắng, khắc khoải. T�i c� thể vẽ ra một thế giới mọi người đều sống trong c�c l�u đ�i. V� trong x� hội thịnh vượng ấy, trật tự thật ho�n hảo, c�ng l� được thi h�nh triệt để, kh�ng c� lo lắng, than phiền, t�i c� thể tưởng tượng một địa cầu kh�ng c� m�a đ�ng r�t buốt, m�a h� oi bức, hoa nở kh�ng bao giờ t�n. Mặt trời kh�ng bao giờ lặn. T�i c� khả năng h�nh dung một tr�i đất lu�n lu�n c� h�a b�nh v� y�n tĩnh m� kh�ng hề c� ai ươn lười, mọi người đều c� kiến thức uy�n th�m về vạn vật m� kh�ng cần khảo s�t t�m t�i, một thế giới vui sướng li�n tục m� kh�ng nh�m ch�n. T�i c� khả năng tưởng tượng ra một h�nh tinh loại trừ mọi điều xấu xa, lo �u, bệnh hoạn của cuộc đời, một thế giới tập hợp to�n những niềm vui ho�n hảo nhất, hạnh ph�c nhất v� t�i tự hỏi Thi�n đ�ng c� được như vậy kh�ng ? Tổng hợp c�c vui sướng thi�n đ�ng c� so s�nh được với những điều t�i tưởng tượng ra ?

Thực tế, cuộc sống đời đời c� so s�nh với những g� t�i từng được xem, nghe được v� tưởng tượng ra kh�ng ? Xin thưa: Kh�ng, cuộc sống mu�n đời kh�ng hề giống như vậy. H�y lắng nghe lời Thi�n Ch�a ph�n: �Mắt chưa từng được xem, tai chưa từng được nghe, l�ng tr� chưa hề hiểu biết những điều Thượng đế dọn sẵn cho những kẻ y�u mến Ng�i�. Nếu hạnh ph�c đời đời vượt xa vui sướng thế gian, th� chẳng c�n chi c� thể so s�nh được với n�. Do vậy, t�i bắt đầu hiểu được m�u nhiệm của h�nh d�ng tr�i tim con người. Tr�i tim con người kh�ng tr�n chịa như tr�i tim của ng�y valentine. N� c� h�nh d�ng hơi bất thường, như thể một mảnh vỡ n�o c�n thiếu. Mảnh vỡ đ� c� lẽ giống như lưỡi đ�ng đ�m th�u qua tr�i tim chung của nh�n loại tr�n thập gi�. Nhưng c� lẽ n� c�n đứng l�m biểu tượng cho cao si�u hơn nữa. N� mang � nghĩa khi Thi�n Ch�a dựng n�n mỗi tr�i tim con người. Ng�i giữ một mẫu nhỏ của n� ở tr�n trời v� gởi phần c�n lại xuống tr�i đất. Nơi đ�y mỗi ng�y n� phải học biết rằng n� chẳng bao giờ được hạnh ph�c đầy đủ, chẳng bao giờ y�u thương trọn vẹn, chẳng bao giờ ho�n to�n dấn th�n, cho đến khi trở về c�i vĩnh hằng, để t�m ra mẫu nguy�n thuỷ m� Thi�n Ch�a c�n lưu trữ cho đến mu�n đời sau. Amen.