HOME

06. Th�nh Đaminh, Con người của Lời

Th�nh Đa Minh l� người c� khao kh�t m�nh liệt l� cứu c�c linh hồn, v� th�nh nh�n l� một vị t�ng đồ v� song. Người rất nhiệt th�nh hăng h�i với việc giảng thuyết đồng thời lại khuyến kh�ch v� b� buộc c�c anh em phải rao giảng Lời Ch�a ng�y cũng như đ�m, tại nh� thờ v� c�c tư gia ; tr�n c�nh đồng cũng như c�c nẻo đường ; n�i tắt l� mọi nơi, mọi l�c, chỉ n�i về Thi�n Ch�a m� th�i. Người theo đuổi những người theo b� rối, chống lại họ bằng lời giảng, bằng c�c cuộc tranh luận c�ng khai v� mọi h�nh thức c� thể (VIE tr. 82, chứng từ của cha Guillaune Peyre, đan viện trưởng đan viện th�nh Phaol� tại Narbonne).

Trong bối cảnh của m�nh, Gi�o Hội đ� tổ chức th�nh c�c D�ng � Ordres, tức l� những nh�m c� một tr�ch vụ ri�ng (un office). Th�nh Đa Minh, với trực gi�c nhạy cảm đ� muốn thiết lập cho Gi�o Hội một D�ng tu c� tr�ch vụ l� giảng thuyết Tin Mừng. Đa Minh đ� học được từ vị gi�m mục của m�nh � Don Diego d�Osma � l� muốn trở th�nh một nh� giảng thuyết Tin Mừng đ�ch thực, phải sống ngh�o kh�. Th�nh Đa Minh đ� chấp nhận đ�i hỏi n�y v� đem lại một h�nh thức bền vững v� độc đ�o.

Như th�nh Phanxic� �txidi đ� muốn sống ngh�o theo gương Đức Ki-t� ngh�o kh�, Đa Minh đ� muốn, qua việc giảng thuyết, theo gương Đức Ki-t�, Người giảng thuyết Tin Mừng. Lời đ� tr�n ngập cuộc sống ban ng�y của Đa Minh. Người được Lời cư ngụ nơi m�nh v� Người đ� được ngự trị bởi Đức Ki-t�, Lời của Thi�n Ch�a l�m người. Th�nh nh�n d�ng thời gian ban đ�m để đ�m đạo với Lời n�y về người kh�c, v� ban ng�y để đ�m đạo với người kh�c về Lời n�y. Một người m�n đệ cũng l� niềm vinh quang của D�ng l� th�nh Thoma Aquino, đ� t�m tắt c�ch tuyệt vời tr�ch vụ của c�c anh em giảng thuyết qua ch�m ng�n : Chi�m niệm v� truyền lại điều đ� chi�m niệm cho người kh�c � Contemplata aliis tradere.

Với những người đương thời, Th�nh Đa Minh l� một nh� giảng thuyết ngoại hạng. Mọi người đều l�m chứng như thế.

Trong mọi l�nh vực hoạt động, tr�n đường đi với anh em, tại nh� với kh�ch viếng thăm hay với người nh�, với những nh�n vật vị vọng, c�c l�nh ch�a hay chức việc, kh�ng khi n�o th�nh nh�n thiếu những lời x�y dựng ; th�nh nh�n c� nhiều c�u chuyện điển h�nh c� thể đưa t�m hồn th�nh giả đến l�ng y�u mến Ch�a Ki-t� v� khinh ch� thế tục. Trong mọi sự, th�nh nh�n lu�n tỏ ra m�nh l� một con người Tin Mừng, trong cả lời n�i lẫn h�nh động (LIB s. 104).

Ai muốn theo học tại trường của Người th� chắc chắn rằng phải cảm thấy sự l�i cuốn của Lời Thi�n Ch�a, như Th�nh Đa Minh đ� th�ng truyền cho c�c anh chị em của Người. V� chắc chắn ai cũng biết những mẩu chuyện được lưu truyền trong gia đ�nh, từ thế hệ n�y sang thế hệ kia, đ� l� những b�ng hoa nhỏ- fioretti- về Th�nh Đa Minh.

Cuộc gặp gỡ với người chủ qu�n theo lạc gi�o tại Toulouse l� h�nh ảnh về nhiệt t�m t�ng đồ của Th�nh Đa Minh. C�u chuyện n�y xảy ra trước khi Đa Minh c� � tưởng lập D�ng.

Khi kh�m ph� thấy cư d�n miền đ� (Languedoc) đ� theo lạc gi�o từ l�u, th�nh nh�n tr�n đầy thương cảm với bao linh hồn đ�ng thương bị lầm lạc. Ngay đ�m đầu đến trọ tại th�nh phố (Toulouse) vị ph� Bề Tr�n (Đa Minh) đ� mạnh mẽ, quyết liệt tấn c�ng người chủ qu�n, d�ng nhiều l� lẽ vững mạnh để thuyết phục �ng. Người chủ qu�n đ� bị khuất phục trước lẽ kh�n ngoan v� tinh thần của vị kh�ch : nhờ sự can thiệp của Thần Kh� Thi�n Ch�a, Đa Minh đ� đưa người trở về với đức tin (LIB s. 15).

Tuy nhi�n, Th�nh Đa Minh ho�n to�n tr�i hẳn với người chỉ n�i ngo�i miệng. Người kh�ng l� luận để thoả m�n m�nh. Người n�i ra tức l� Người đ� cảm nhận c�ch s�u xa nỗi khốn khổ của những người đ� l�m hỏng ơn cứu độ vĩnh cửu của m�nh. Th�nh nh�n biết rằng chỉ c� Lời Ch�a, lời trung thực của Thi�n Ch�a mới c� thể cứu tho�t họ. V� vậy cần phải rao giảng Lời n�y để Lời c� thể hoạt động.

Ngay lập tức, Đa Minh đ� t�m ra được phương thế thi h�nh : l� luận để thuyết phục. Điều đặc biệt nơi Đa Minh l� l�ng can đảm. Người đến gặp những ai muốn được Đức Ki-t� cứu tho�t. Ở đ�y c� hai đ�i hỏi : trước ti�n l� đi đến với những người phải được nghe Lời, v� thứ nữa l� x�c t�n rằng loan b�o Lời để ch�nh Lời c� thể l�m một điều g� đ�.

Điều n�y được đặc trưng ho� trong một thể loại rất ri�ng biệt: tranh luận hai b�n.

Người ta tổ chức nhiều cuộc tranh c�i, c� trọng t�i l� c�c đại biểu ở Pamiers, Lavaur, Montr�al v� Fanjeaux. Tại đ�y, người ta tụ họp lại để tham dự c�c cuộc tranh luận về đức tin (LIB s. 23).

Th�nh Đa Minh gia tăng c�c cuộc gặp gỡ n�y, v� Người đ� để lại nhiều dấu ấn. Tiếc rằng c�c chi tiết về c�c cuộc tranh luận n�y kh�ng được lưu truyền cho ch�ng ta. Chỉ biết rằng Th�nh Đa Minh đ� thuyết phục những người tham dự nhờ l� luận sắc b�n cũng như th�i độ x�c t�n của Người. Người n�i một c�ch mạnh mẽ như l� Người được Lời cư ngụ. Người đ� đạt đến nghệ thuật n�y l� để Lời n�i nơi m�nh, nhờ những đ�m d�i ch�m trong chi�m niệm.

Trong tất cả c�c cuộc tranh luận n�y, c� một lần đặc biệt nổi tiếng, đ� l� cuộc tranh luận diễn ra tại Fanjeaux năm 1207. Mỗi b�n, với những lập luận rất phong ph�, những l� lẽ đưa ra rất vững chắc, n�n cần c� một ban trọng t�i đ�nh gi� bản viết của mỗi b�n. Sẽ được coi l� chiến thắng cho phần n�o được c�c trọng t�i đ�nh gi� l� c� l� lẽ vững v�ng hơn (LIB s. 24).

Tuy nhi�n, sau khi đ� thảo luận rất l�u, c�c trọng t�i kh�ng thể đồng � với nhau. Họ chọn một c�ch thử :

Khi ấy họ quyết định n�m cả hai bản viết v�o lửa, phần n�o kh�ng bị ch�y th� r� r�ng phần ấy chứa đựng ch�n l� đức tin � Vậy người ta đốt một đống lửa lớn, v� lần lượt n�m c�c tập s�ch v�o. Tập s�ch của những người theo lạc gi�o bị ch�y ngay tức th�. C�n tập s�ch kia, do Đa Minh l� người của Thi�n Ch�a bi�n soạn, chẳng những kh�ng bị ch�y, lại c�n nhảy ra khỏi đống lửa trước sự chứng kiến của mọi người. Người ta n�m lại lần thứ hai, rồi lần thứ ba, v� tập s�ch vẫn cứ nhảy ra như vậy. Điều n�y chứng tỏ rằng đ� l� ch�n l� đức tin v� sự th�nh thiện của người đ� bi�n soạn (LIB s. 25).

Những c�ch thế ấy, người ng�y nay kh�ng d�m sử dụng. Tuy nhi�n, tại sao Thi�n Ch�a lại kh�ng can thiệp, để ch�n l� được b�y tỏ. Họ c� d�m y�u cầu nữa kh�ng ! Đ�ng kh�c kh�ng chắc rằng những người chống đối sẽ trở lại.

Một c�u chuyện kh�c xảy ra khi Đa Minh c�ng với anh Bertrand đi từ Paris về Toulouse. Theo th�i quen, c�c vị đi v�ng qua Rocamadour để cầu nguyện tại nh� thờ d�ng k�nh Đức Mẹ. Tại đ�y, c�c kh�ch h�nh hương người Đức, nghe thấy c�c vị cầu nguyện v� h�t, n�n c�ng tham dự. Sau đ� họ mời c�c vị c�ng chia sẻ bữa ăn. Cứ thế trong 4 ng�y.

Một h�m, Th�nh Đa Minh vừa thở d�i vừa n�i với người bạn đồng h�nh : N�y anh Bertrand, t�i thật sự bối rối ; ch�ng ta d�ng của ăn vật chất của c�c kh�ch h�nh hương n�y, m� chẳng gieo cho họ những �ch lợi về tinh thần. Vậy, nếu anh đồng �, ch�ng ta c�ng qu� gối cầu nguyện, xin Ch�a cho ch�ng ta hiểu v� n�i được ng�n ngữ của họ, để ch�ng ta c� thể loan b�o Ch�a Gi�-su cho họ. Sau đấy, c�c vị c� thể n�i được tiếng Đức, v� c�c kh�ch h�nh hương rất ngạc nhi�n. C�c vị c�n đi chung với họ bốn ng�y nữa v� n�i về Ch�a Gi�-su cho họ (EVA tr. 98).

C�n rất nhiều b�ng hoa nhỏ như thế. C� một danh từ c� thể n�i l�n n�t đặc trưng trong việc giảng thuyết của Th�nh Đa Minh, một danh từ sau n�y trở th�nh ch�m ng�n của D�ng � Ch�n L�. Tr�n hết Th�nh Đa Minh muốn l�m cho ch�n l� Tin Mừng thắng vượt sự lầm lạc của lạc gi�o. Người d�ng hiến cả cuộc đời để phục vụ ch�n l�, v� đ� kh�ng phải l� thứ ch�n l� như bao ch�n l�, một thứ ch�n l� kh�ng đ�ng tin, nhưng l� con đường duy nhất dẫn tới sự sống vĩnh cửu. Thế giới kh�ng thể thiếu �nh s�ng n�y.

Nhưng ch�n l� kh�ng chỉ ở trong nội dung, nhưng c�n trong c�ch thế. Th�nh Đa Minh n�i điều ch�n thật. Th�nh nh�n thuyết phục được người kh�c v� giữa lời n�i của Người v� c�c x�c t�n s�u xa kh�ng c� khoảng c�ch n�o cả. Ch�n l� l�m cho cuộc sống của Người được thống nhất. Người kh�ng chỉ kh�ng biết n�i dối, cũng kh�ng n�i ngược với ch�n l�, nhưng Người c�n n�i dồi d�o � tứ của một t�m hồn trẻ thơ, kh�ng hề biết đến sự giả dối của ng�n ngữ.

Sau c�ng, Th�nh Đa Minh thật sự l� người nối kết được cả lời n�i lẫn đời sống. Một ch�m ng�n kh�c Người để lại cho D�ng, đ� l� y�u cầu c�c anh em giảng thuyết cả bằng lời n�i lẫn gương s�ng � Verbo et exemplo. L�c ấy, người t�i tớ của Thi�n Ch�a, � thức rằng chỉ c� thể đến với những t�m hồn tội lỗi bằng gương s�ng hơn l� lời n�i, n�n đ� nghĩ đến d�ng việc l�m để đối lại việc l�m (EVA tr. 79).

Trong ng�y thứ s�u n�y, ch�ng ta c�ng chi�m ngắm ch�n dung Th�nh Đa Minh do ch�n phước Giordano Saxonia kể lại : trong mọi nơi, Cha Th�nh lu�n tỏ ra l� một con người Tin Mừng, trong lời n�i lẫn h�nh động (LIB s. 104). Một con người của lời đ� đem ra thực h�nh lời m�nh đang phục vụ.