HOME

08. Th�nh Đaminh, Con người quản trị

Sau khi tham dự c�ng đồng, Đa Minh v� vị gi�m mục của m�nh trở về v� th�ng b�o cho c�c anh em c�u trả lời của Đức Gi�o Ho�ng. �t l�u sau, c�c anh em tuy�n nhận tu luật Th�nh Augustin� � vị giảng thuyết lừng danh, để trở th�nh những nh� giảng thuyết trong tương lai. Anh em cũng quy định một v�i tập tục nhiệm nhặt hơn về của ăn, chay tịnh, ngủ nghỉ v� �o mặc. Anh em quyết định v� xếp đặt l� kh�ng c� t�i sản, ng� hầu những x�n xao của c�c việc trần thế kh�ng trở th�nh trở ngại cho việc giảng thuyết. Anh em quyết định l� chỉ nhận c�c bổng lộc (LIB s.42).

Theo Th�nh Đa Minh, n�n chọn một anh em l�m viện phụ � (abb�), vị n�y sẽ theo quyền b�nh m� cai quản c�c anh em kh�c, với tư c�ch l� một bề tr�n, một thủ l�nh. Tuy nhi�n Người vẫn d�nh cho m�nh quyền kiểm so�t. Vậy anh Matth�u đ� được bầu theo luật định để th�nh một viện phụ. Anh l� người đầu ti�n v� cũng l� người cuối c�ng trong D�ng mang tước hiệu n�y, v� sau đ�, c�c anh em đ� quyết định rằng, để nhấn mạnh đến đức khi�m nhường, vị đứng đầu trong D�ng sẽ kh�ng được gọi l� viện phụ � abb�, nhưng l� Thầy � Maitre (LIB s.48).

Th�nh Đa Minh l� con người cầu nguyện, con người của lời, v� cũng l� một người quản trị. Người biết l�nh đạo, v� Người biết v�ng phục. Người biết quyết định, v� Người biết suy nghĩ ch�n chắn. Người biết tổ chức, v� Người biết ki�n nhẫn trong c�ng việc.

Th�nh Đa Minh đ� v�ng phục ngay từ khi c�n trẻ, khi Người đi theo vị gi�m mục của m�nh. Người c� quyết định bất ngờ khi thay đổi lộ tr�nh, khi ở lại miền Languedoc v� gửi trả đo�n tuỳ t�ng. Người cũng v�ng phục c�c biến cố, để những biến cố ấy dẫn đưa v� t�m thấy ở trong đ� th�nh � của Thi�n Ch�a. Khi tuổi đ� cao, Người tu�n phục c�c anh em, khi Người thuận theo sự từ khước tu�n phục của họ.

Để c�c anh em c� nhiều năng lực hơn m� học h�nh v� giảng thuyết, Th�nh Đa Minh muốn rằng c�c anh em tu huynh �t học trong D�ng sẽ điều h�nh c�c anh em c� học về những g� li�n quan đến quản trị v� quản l� c�c của cải trần thế. Nhưng c�c anh em tư gi�o kh�ng đồng �� (VIE tr. 53, chứng từ của anh Gioan người T�y Ban Nha).

Đức tu�n phục đ� h�nh th�nh nơi Đa Minh con người nội t�m. Trong mối tương giao với Thi�n Ch�a cũng như về vấn đề b�c �i, th�nh nh�n đ� lu�n từ khước � ri�ng. Người kh�ng chọn đường c�ng danh, cũng kh�ng nghĩ đến th�nh c�ng c� nh�n. Tuy nhi�n những năng khiếu tinh thần n�y kh�ng ngăn cản th�nh nh�n trở th�nh một người điều h�nh, biết chỉ huy khi cần thiết. C�c anh em thời đầu rất cảm động khi nhớ lại quyết định lớn lao của th�nh Đa Minh v�o ng�y 15-08-1217. Khi ấy D�ng vừa mới được th�nh lập �t l�u, v� Người quyết định ph�n t�n c�c anh em. Đ� c� nhiều � kiến kh�ng đồng � từ ph�a c�c anh em, v� cả từ ph�a c�c bạn hữu cũng như những người bảo hộ. Nhưng Th�nh Đa Minh vẫn ki�n quyết giữ vững � định. Dưới đ�y l� c�u chuyện đầy thấm th�a của anh Gioan người T�y Ban Nha, v� anh đ� từ chối l�n đường nếu kh�ng được �t tiền, v� Th�nh Đa Minh đ� nhượng bộ (x. EVA tr. 92).

Khi ấy, chứng nh�n (tức đương sự) đang ở tu viện Saint Roman tại Toulouse với Đa Minh ; v� Đa Minh � ngược với � muốn của đương sự, muốn sai anh c�ng với 5 anh tư gi�o v� 1 anh tu huynh đi Paris để học, giảng thuyết v� thiết lập một tu viện. Người đ� n�i với anh em kh�ng ch�t sợ h�i, v� mọi người đều chấp nhận. Người n�i : �Đừng ngăn cản t�i, t�i biết việc t�i l�m� (VIE tr. 52)

C�u n�i lừng danh n�y vẫn được ghi khắc nơi t�m tr� anh em. Xuất ph�t từ một vị th�nh, c�u n�i ấy kh�ng mang � nghĩa của quyền b�nh, nhưng ngược lại đ� l� biểu hiệu của một đời sống thi�ng li�ng s�u xa, dẫn tới một quyết định s�ng suốt. Th�nh Đa Minh h�nh xử theo c�ch một người m� đo�n sủng s�ng lập l� quyền chỉ huy. Nếu th�nh nh�n kh�ng c� thần hứng n�y, kh�ng c� c�i nh�n ng�n sứ về tương lai, D�ng của Người đ� chẳng tồn tại. Điều đ�ng lưu � trong những quyết định quan trọng đ�nh dấu cuộc đời của Th�nh Đa Minh, bắt đầu từ thời điểm th�nh nh�n kh�ng chỉ l� một người giảng thuyết Tin Mừng, m� c�n l� một người s�ng lập ra một D�ng c� nhiệm vụ ri�ng l� giảng thuyết, đ� l� kh�ng bao giờ th�nh nh�n h�nh động v� c� nh�n m�nh, nhưng lu�n v� một mục ti�u đ� định, hay v� lợi �ch chung. Sau khi quyết định, Người ẩn m�nh. Người h�nh động kh�ng v� t�nh kh� thất thường, cũng kh�ng v� đam m�. Quyết định của Người vượt tr�n ch�nh Người. Người h�nh động như l� tu�n theo một � định vượt tr�n ch�nh Người v� dẫn đưa D�ng tới nơi cần đến.

Chắc chắn rằng thi�n hứng n�y dựa tr�n một năng khiếu thi�n ph�, v� sẽ đem lại nhiều th�nh quả bền vững nhất trong cơ chế Người sẽ thực hiện.

L�c ban đầu, người ta thấy th�nh nh�n đi về giữa Roma v� Toulouse, đi Roma để tr�nh b�y � định lập D�ng với Đức Gi�o Ho�ng, trở lại Toulouse để thảo luận với c�c anh em về quy luật cần chọn v� những tục lệ đi k�m, rồi sau đ� lại đi Roma để ch�nh thức xin ch�u ph� cho D�ng.

Th�nh Đa Minh d�nh những năm cuối đời để trang bị cho D�ng của Người những nền tảng huấn lệnh cần thiết v� ch�nh x�c để c�c người kế vị c� thể ấn định c�ch hữu hiệu. Đ� l� hai tổng hội năm 1220 v� 1221, trong đ� đ� c� những quyết định quan trọng từ đ� trở đi D�ng kh�ng b�n lại vấn đề n�y nữa, nhất l� việc thiết lập cơ chế c�c gi�m định vi�n ; c�c vị n�y, trong suốt thời gian họp tổng hội, c� quyền tr�n c�c anh em v� to�n tổng hội, với quyền thiết lập, quy định v� truyền lệnh (VIE tr. 59, chứng từ của anh Rodolpho).

Tổng hội đầu ti�n của D�ng được tổ chức tại Bologna. Chứng nh�n cũng c� mặt tại đ�. Th�nh Đa Minh đ� muốn đặt c�c gi�m định vi�n l� những người c� to�n quyền tr�n D�ng, tr�n Tổng Quyền v� cả c�c gi�m định vi�n : c�c vị ấy c� quyền quy định, truyền lệnh, thiết lập v� ra h�nh phạt, với điều kiện t�n trọng quyền b�nh d�nh cho Tổng Quyền (VIE tr. 36, chứng từ của anh Ventura de Verona).

V� cũng từ Th�nh Đa Minh m� c� được quyết định kh�n ngoan n�y, đ� l� một điều khoản luật ph�p chỉ c� thể được chấp nhận dứt kho�t hay b�i bỏ khi c� 3 tổng hội li�n tiếp l�n tiếng.

Để tr�nh việc gia tăng c�c khoản hiến ph�p, ch�ng t�i tranh đấu để trong tương lai kh�ng c� g� được quy định m� kh�ng được hai tổng hội li�n tiếp chuẩn y ; đến tổng hội thứ ba, tức l� tổng hội liền sau đ�, người ta c� thể chuẩn y h�y b�i bỏ đề nghị n�y (VIE, tr. 182-183, HP nguy�n thuỷ).

Cũng vậy, việc nh�m họp c�c tổng hội lu�n phi�n cũng l� một n�t độc đ�o của D�ng. C�c tổng hội sẽ được nh�m họp lu�n phi�n giữa c�c gi�m tỉnh, những người l�nh đạo, v� c�c �gi�m định vi�n�, những tu sĩ kh�ng c� tr�ch nhiệm l�nh đạo. Việc lu�n phi�n n�y cho ph�p t�n vinh c�c nhu cầu cả của người l�nh đạo cũng như của người được l�nh đạo. C�c vị hiểu rằng mọi anh em sẽ thay nhau ở vị tr� n�y hay vị tr� kia, v� đ� l� một sự kh�n ngoan s�ng suốt trong c�c quyết định.

T�i năng tổ chức n�y k�m theo sự rất kh�n ngoan thực tiễn đ� gi�p cho D�ng đi qua nhiều thời đại bằng c�ch th�ch nghi với những nền văn ho� kh�c nhau, vượt qua những khủng hoảng v� thắng vượt sự soi m�n của thời gian. Th�nh Đa Minh đi ngược với tinh thần hệ thống. Người hiểu r� tầm quan trọng của một nền lập ph�p đầy đủ, nhưng cũng hiểu r� những giới hạn của n�.

Cha Humbert de Romans, một vị Tổng Quyền của D�ng v� cũng l� một nh� lập ph�p lớn đ� thuật lại tinh thần n�y của Th�nh Đa Minh, tinh thần vẫn c�n lừng danh, v� Người cũng đem lại tinh thần cho c�c luật lệ của D�ng :

C�c vị tiền bối đ� kể lại cho t�i, v� t�i vẫn nhớ, rằng D�ng hiểu r�, ngay cả trước khi ấn định � hướng n�y trong luật ph�p, l� r�ng buộc của Hiến Ph�p kh�ng phải l� tội. Ch�nh v� vậy, tại tổng hội Bologna năm 1220, Th�nh Đa Minh đ� tuy�n bố, để an ủi những anh em đắn đo, l� luật ph�p kh�ng nhất thiết buộc th�nh tội. Cũng v� vậy Người quyết định, c� thể h�nh dung được, đi từ tu viện n�y sang tu viện kia, d�ng dao cạo đi c�c lề luật. Người anh em đ� thuật lại điều ấy cho t�i cũng l� người đ� nghe như vậy (EVA tr. 118).

Để trở th�nh một nh� quản trị, cần phải nối kết sự hiểu biết s�u xa với việc thực h�nh đ�ng đắn c�c lề luật, l� những điều được coi như người canh giữ tự do của c� nh�n cũng như c�c nh�m, nhưng cũng cần phải biết hướng dẫn để người kh�c để họ trao tặng điều tốt nhất l� ch�nh m�nh. Th�nh Đa Minh c� tất cả những phẩm chất ấy. Người l� Đấng S�ng Lập một D�ng, v� trải qua nhiều thời đại, D�ng đ� chứng tỏ t�nh vững chắc của luật ph�p do th�nh nh�n lập ra. Người l� Thầy kh�ng ai chối c�i của c�c anh chị em thế hệ đầu ti�n. Đ� c� nhiều Đấng s�ng lập phải chịu khổ v� c�c anh chị em của m�nh, thậm ch� c� nhiều vị bị tước mất danh hiệu s�ng lập hay bị l�ng qu�n trong một thời gian d�i.

Th�nh Đa Minh l� người được tất cả anh chị em k�nh trọng trong suốt cả đời, Người đ� để lại một kỷ niệm m� nhiều người l�nh đạo mong muốn. Người ta biết m�nh c� thể tin cậy v�o Người : Người kh�ng n�i với người n�y tr�i với điều đ� n�i với người kia. Kh�ng c� g� qu� gi� hơn khi biết rằng người l�nh đạo m�nh kh�ng quay mũi t�u khi gi� nổi l�n. Hơn nữa lại c�n tr�n ngập l�ng y�u mến k�nh trọng, khi c� một vị thủ l�nh, một thủ l�nh thật sự.