C�C TH�NH TỬ ĐẠO VIỆT NAM
24/11 hoặc Ch�a Nhật
XXXIII
Mt 10,17-22 / Lc 9, 23-26 / Ga 17, 11b-19
An Phong op : M�u c�c th�nh tử đạo l� hạt giống đức tin
An Phong op : Sự sống n�n trọn vẹn nhờ c�i chết
Giac�b� Phạm Văn Phượng op : Sống đạo tốt
Giac�b� Phạm Văn Phượng op : C�c chứng nh�n
Lời Ch�a v� Th�nh Thể : Kẻ n�o bền đỗ đến c�ng, kẻ ấy được cứu tho�t
Jos. Vũ Hải Bằng op : M�u c�c th�nh tử đạo, trổ sinh c�c t�n hữu
Giuse Ho�ng Hải Đăng op : M�u Tử Đạo Hạt Giống Trổ Sinh Kit� Hữu
Đỗ Lực op : C�c th�nh tử đạo Vi�t Nam : vượt qua nỗi sợ
Phanxic� X. Đ�o Trung Hiệu op : Ch�n dung c�c th�nh Tử đạo Việt Nam
M�u c�c
th�nh tử đạo l� hạt giống đức tin
Mt 10,17-22
H�m nay, ch�ng ta c�ng to�n thể Gi�o hội Việt Nam n�i ri�ng v� Gi�o hội C�ng gi�o to�n cầu n�i chung � mừng k�nh c�c Th�nh Tử đạo tại Việt Nam, những người t�i tớ anh dũng của Thi�n Ch�a, những người con trung hiếu của Gi�o hội v� d�n tộc. C�c ng�i đ� lấy t�nh y�u v� m�u hồng để tuy�n xưng đức tin, tuy�n xưng sự hiện diện sung m�n của Thi�n Ch�a tr�n mảnh đất nhỏ b� ch�u � n�y.
T�n phong l�n h�ng hiển th�nh l� chuẩn y đời sống th�nh thiện, đức tin mạnh mẽ, đức �i tuyệt hảo v� đức mến nồng nhiệt của một người thuộc về Thi�n Ch�a. T�n phong l�n Th�nh l� chấp nhận một cung c�ch sống triệt để Tin mừng, đặt b�n ch�n m�nh v�o vết ch�n Đức Gi�su đ� đi qua, l� t�n vinh một kiểu mẫu - kh�ng phải l� c� nh�n - sống phục vụ Thi�n Ch�a, phục vụ Gi�o hội v� phục vụ con người hết m�nh. Hơn nữa, đối với c�c Th�nh Tử đạo, l� đ�ng dấu ấn mạnh mẽ, quyết liệt l�n l�ng can đảm, ch� can cường, sự hi�n ngang, ki�u h�ng, đầu ngẩng cao, mắt hướng về trời của những người con của Thi�n Ch�a. Đ� d�m sống cho Ch�a th� cũng d�m chết v� Ch�a. Kh�ng phải l� g�ng c�m, xiềng x�ch, t� đ�y; kh�ng phải l� xương tan thịt n�t, m�u chảy đầu rơi cho bằng l�ng hiếu nghĩa v� t�n trung với Thi�n Ch�a. M�u đ� thấm v�o l�ng đất Mẹ Việt Nam để l�m những hạt giống đức tin sinh s�i nảy nở.
Từ ng�n xưa ấy :
"Ph�c cho những ai bị b�ch hại v� sự c�ng ch�nh, v� Nước Trời l� của họ".
Từ miền hoang vu đồi n�i Galil�, lời Đức Gi�su nhắn nhủ c�n vang vọng đến m�t c�ng bờ c�i tr�i đất. Lời từ miền đất Palestin xa xưa đ� vượt qua c�c bi�n giới thi�n nhi�n, địa l�, qua to�n thể c�c lục địa ch�u �u, Mỹ, �c v� đến đất ch�u � n�y. Lời đ� vượt qua mu�n ng�n c�ch trở của l�ng người, của ng�n ngữ, m�u da v� đ� đến nơi đ�y � nước Việt của ch�ng ta. Theo vết ch�n của Vị truyền gi�o đầu ti�n vượt qua bao gian nguy, gi�ng b�o của biển cả m�nh m�ng. Lời đ� đậu lại tr�n đất Ninh Cường, Quần Anh, thuộc gi�o phận B�i Chu, Bắc Việt năm 1533.
Ng�y ấy, sừng sững tr�n cửa bể Đ� Nẵng, một Thập gi� cao to, kh�ng biết đ� được dựng từ khi n�o v� do ai. "Đất n�y rồi sẽ lắm đau thương". Lời ti�n tri của vị thừa sai đ� kh�ng sai. Nhưng lời "Ph�c cho những ai bị b�ch hại v� sự c�ng ch�nh..." lại c�ng mạnh mẽ, th�i th�c hơn. Vang vọng suốt nhiều thế kỷ, năm b�ch hại đầu ti�n dưới thời ch�a Trịnh Doanh, k�o d�i đến hết thời vua Tự Đức. Lời đ� chan h�a khắp kh�ng gian đất Việt như một sự kh�ch lệ, an ủi v� hứa hẹn những t�n hữu đương thời. Hạnh ph�c của những người nghe lời Ch�a phải trả bằng gi� qu� đắt : hơn một trăm ng�n chứng nh�n anh dũng đ� nằm xuống.
Nhưng h�m nay, đ� hơn 400 năm t�nh từ ng�y hạt giống đức tin được gieo xuống mảnh đất n�y, đ� trổ sinh những b�ng l�a v�ng tươi, đầy nhựa sống. H�o kh� đau thương hi�n ngang đến ph�p trường "chết v� đạo" đ� được thay thế bằng h�o kh� vui tươi "sống v� đạo". H�o kh� đau thương "chết cho Ch�a" được thay thế bằng niềm vui "sống cho Ch�a".
Noi gương c�c ng�i :
Những trang sử tuy đầy m�u v� nước mắt nhưng l� những trang sử ki�u h�ng anh dũng của một d�ng giống h�ng anh, chứng tỏ quyền năng phi thường ph�t xuất từ Thi�n Ch�a. C�c ng�i đ� bị dồn �p tư bề, nhưng kh�ng bị đ� bẹp; hoang mang nhưng kh�ng tuyệt vọng; bị ngược đ�i nhưng kh�ng bị bỏ rơi; bị quật ng� nhưng kh�ng bị ti�u diệt. C�c ng�i lu�n mang nơi th�n m�nh cuộc khổ nạn của Đức Gi�su, để sự sống của Đức Gi�su cũng được biểu lộ nơi th�n m�nh c�c ng�i. Thật vậy, tuy sống, c�c ng�i bị c�i chết đe dọa v� Đức Gi�su, để sự sống của Đức Gi�su cũng được biểu lộ nơi th�n x�c phải chết của c�c ng�i.
Trong mọi sự, c�c ng�i lu�n chứng tỏ m�nh l� những người phục vụ Thi�n Ch�a, khi phải chịu đựng đ�n vọt, t� tội, loạn lạc, lo �u, vất vả, nhọc nhằn. C�c ng�i chứng tỏ điều đ� bằng đời sống trong trắng; bằng sự hiểu biết; bằng c�ch sống nhẫn nhục, nh�n hậu; bằng một tinh thần th�nh thiện, một t�nh thương kh�ng giả dối, bằng lời ch�n l�, bằng sức mạnh của Thi�n Ch�a. C�c ng�i lấy c�ng ch�nh l�m vũ kh� tấn c�ng v� tự vệ. Khi vinh cũng như khi nhục, l�c được tiếng tốt cũng như khi mang tiếng xấu. Bị coi l� bịp bợm, nhưng kỳ thực, c�c ng�i ch�n th�nh; bị coi l� v� danh tiểu tốt, nhưng kỳ thực, c�c ng�i được mọi người biết đến; bị coi l� sắp chết, nhưng kỳ thực, c�c ng�i vẫn sống; coi như phải ưu phiền, nhưng kỳ thực, c�c ng�i lu�n vui vẻ; coi như ngh�o t�ng, nhưng kỳ thực, c�c ng�i l�m cho bao người trở n�n gi�u c�; coi như kh�ng c� g�, nhưng kỳ thực, c�c ng�i c� tất cả.
Lạy Ch�a,
ch�ng con xin cảm tạ
Ch�a
đ� ban cho Gi�o hội Việt Nam ch�ng con
một m�n qu� tuyệt vời : 117 vị tử đạo tại Việt Nam.
C�c ng�i đ� theo Ch�a
tr�n con đường thập gi�,
xin cho ch�ng con được vững ch� bền l�ng
khi gặp thử th�ch gian nan.
C�c ng�i đ� v�ng lời
Thi�n Ch�a
hơn l� v�ng lời người ph�m.
Xin cho ch�ng con biết noi gương c�c ng�i
những khi phải lựa chọn.
Sự sống
n�n trọn vẹn nhờ c�i chết
Lc 9, 23-26
Hội th�nh của Đức Gi�su l� Hội th�nh hiệp th�ng (koinonia), ho�n cải (m�tanoia) v� chứng t� (martyria).
�Chứng ta� lại thường được đồng nhất với �tử đạo�; v� tử đạo l� l�m chứng bằng �m�u�, bằng cả mạng sống. Do đ�, tử đạo trở n�n một chứng t� trọn vẹn nhất; đồng thời cũng l� �hiệp th�ng trọn vẹn� với niềm Tin của Hội th�nh l� �ho�n cải trọn vẹn� của một con người.
Như thế, tử đạo l� h�nh ảnh r� r�ng nhất (chứng t�) về một Hội th�nh v� niềm Tin v� sống bằng niềm Tin. Đ� l� một niềm Tin kh�ng g� lay chuyển nổi; v� đời sống người kit� hữu, nếu kh�ng c� niềm Tin, th� kh�ng c�n � nghĩa; ngược lại, với niềm Tin, người kit� hữu c� thể chấp nhận những kh� khăn khốc liệt nhất.
Tử đạo l� sức mạnh lớn lao nhất để nối kết người kit� hữu với nhau trong gia đ�nh Hội th�nh (hiệp th�ng). D� c�i chết cũng kh�ng thể chia cắt sự hiệp th�ng của người kti� hữu với nhau trong c�ng một niềm Tin nơi Thi�n Ch�a cứu độ.
Tử đạo l� sự từ bỏ con người cũ để sống đời sống mới trong Đức Kit� (ho�n cải). C�i chết, c�ng những �con c�i� của sự chết, đ� thống trị tr�n nh�n loại khi tội lỗi đột nhập v�o thế gian, nay bị khuất phục do sức mạnh của t�nh y�u. Quả thật, t�nh y�u mạnh hơn sự chết. Nơi đ�y, ta thấy l�ng �mến Ch�a tr�n hết mọi sự� v� t�nh �y�u tha nh�n như ch�nh m�nh� được thể hiện trọn vẹn.
117 Vị th�nh Tử đạo tại Việt Nam l� bằng chứng về một nền tảng vững chắc, một sức mạnh lớn lao của niềm Tin nơi Gi�o hội Việt Nam; 117 Vị th�nh Tử đạo tại Việt Nam tạo n�n một truyền thống h�o h�ng, để cho c�c kit� hữu Việt Nam biết noi gương ki�n trung, biết trung t�n với truyền thống h�o h�ng của cha �ng; 117 Vị th�nh Tử đạo tại Việt Nam l� lễ d�ng to�n thi�u của Hội th�nh Việt Nam, tiến d�ng l�n Thi�n Ch�a l� Cha y�u thương, l� Thi�n Ch�a cứu độ.
Như thế, lễ c�c th�nh Tử đạo tại Việt Nam l� dịp để hun đ�c đời sống đức Tin, đức Cậy, v� đức Mến của người kit� hữu Việt Nam.
Đời sống qu� gấp ng�n
lần c�i chết,
nhưng c�i chết v� Đức Tin lại l�m cho đời sống đ�ng sống hơn !
Sống
đạo tốt
(Mt 10,17-22)
H�m nay ch�ng ta mừng k�nh trọng thể c�c Th�nh Tử Đạo Việt Nam. Đ�y l� dịp để ch�ng ta tỏ b�y l�ng biết ơn s�u xa của ch�ng ta đối với c�c vị cha �ng tổ ti�n, cũng như n�i l�n những ước nguyện v� t�m t�nh của ch�ng ta.
Ch�ng ta biết : từ khi Tin Mừng được loan truyền cho d�n tộc ch�ng ta, hay từ khi đạo Ch�a ch�nh thức hội nhập v�o đất nước ch�ng ta v�o giữa thế kỷ XVII cho đến cuối thế kỷ XIX, nghĩa l� v�o khoảng từ năm 1638 đến năm 1886, gần 300 năm, lịch sử Gi�o hội Việt Nam c� thể n�i l� một cuộc tử đạo k�o d�i gần như li�n tục năm n�y qua năm kh�c, kh�ng mấy khi ngừng, m� nếu c� ngừng th� chỉ l� tạm ngừng, để chuẩn bị tiến sang một giai đoạn chịu b�ch hại kh�c dữ dội hơn v� đẫm m�u hơn. Cuộc b�ch hại ch�nh thức bắt đầu nh�m l�n với đời hai ch�a Trịnh Nguyễn, rồi trở n�n r�o riết hơn trong thời T�y Sơn, qua đời Minh Mạng đ� biến th�nh dữ dội, tới đời Tự Đức, cuộc b�ch hại đi v�o quyết liệt, chua x�t đắng cay v� từ đ� ng�y c�ng th�m �c liệt đến cực độ trong thời Văn Th�n.
Trong suốt ba thế kỷ bị b�ch hại, t�nh ra c� tr�n 100 ng�n anh h�ng tử đạo, v� như thế, nước Việt Nam ch�ng ta, tuy nhỏ hẹp v� ngh�o khổ, nhưng rất h�o h�ng. Nước nhỏ hẹp, nhưng danh tiếng vang lừng quốc tế, ch�ng ta đ� đ�ng g�p cho gia sản của Gi�o Hội một sự nghiệp đức tin to lớn. Tuy nhi�n, trong số đ�, mới chỉ c� 117 vị được phong ch�n phước, v� ng�y 19-6-1988, cả 117 vị n�y đ� được Đức Gi�o Ho�ng Gio-an Phao-l� II long trọng suy t�n l�n bậc Hiển Th�nh. C�c ng�i được suy t�n Hiển Th�nh để cho to�n thế giới t�n k�nh v� noi gương anh dũng của c�c ng�i, đồng thời để cho ch�ng ta, những người C�ng gi�o Việt Nam, l� con ch�u c�c ng�i, biết nối g�t cha �ng, d� sống trong bất cứ ho�n cảnh n�o, cũng lu�n trung th�nh với Ch�a, với Gi�o Hội, với Tin Mừng giữa l�ng d�n tộc.
Người ta thường n�i : �ăn quả nhớ kẻ trồng c�y�, �uống nước phải nhớ tới nguồn�. Ch�ng ta l� con ch�u c�c vị tử đạo, được thừa hưởng một gia sản đức tin phong ph�, được chi�m ngưỡng một Gi�o hội ph�t triển tốt đẹp như ng�y nay, ch�ng ta kh�ng thể qu�n được rằng đ� l� kết quả của những d�ng m�u cha �ng đ� đổ ra, thấm nhuần non s�ng đất nước, trở th�nh một d�ng nhựa sống l�m nảy nở một m�a xu�n hoa tr�i tưng bừng, đ�ng như Te-tu-li�n đ� n�i : �M�u tử đạo l� hạt giong ph�t sinh c�c t�n hữu�. Bởi vậy, ch�ng ta phải tưởng niệm đến c�ng nghiệp to lớn của tiền nh�n m� đ�p đền cho xứng đ�ng v� ra c�ng ph�t triển di sản qu� b�u rực rỡ cha �ng đ� để lại. Nhưng nếu chỉ c� những cảm t�nh hoan lạc phấn khởi v� biết ơn th�i th� chưa đủ, ch�ng ta c�n phải ch� � lắng nghe tiếng gọi tha thiết của gi�ng m�u tử đạo v� kh�m ph� ra những b�i học cao qu� để �p dụng v�o đời sống. Vậy m�u tử đạo n�i g� với ch�ng ta ?
Trước hết, m�u tử đạo n�i l�n niềm tin m�nh liệt s�u xa v� l�ng trung th�nh sắt son của cha �ng với đạo th�nh Ch�a. Đức tin đ� thấu nhập v� đ�m rễ s�u v�o t�m hồn c�c ng�i, đến nỗi kh�ng một sức mạnh trần gian n�o c� thể lay chuyển. Đối với c�c vị tử đạo, đức tin l� một b�u vật, một c�i g� cao qu� v� c�ng, phải bảo vệ bằng mọi gi�. Dầu bị đe dọa, tra tấn với mu�n khổ h�nh d� man, gh� rợn, dầu phải m�u đổ đầu rơi, c�c ng�i cũng cam chịu, miễn sao bảo tồn được đức tin nguy�n vẹn. Được hấp thụ tinh thần Nho gi�o, c�c ng�i đặt chữ �trung� l�n tr�n hết, kh�ng những trung với vua ch�a trần gian, với qu� hương tổ quốc, m� nhất l� trung với vua tr�n c�c vua, ch�a tr�n c�c ch�a, trung với qu� hương si�u nhi�n l� Gi�o Hội. Đ� l� tấm gương s�ng lạn cha �ng để lại cho ch�ng ta. Được diễm ph�c l�nh nhận đức tin, được vinh dự mang danh hiệu C�ng gi�o như c�c vị tử đạo, ch�ng ta cũng phải noi gương hiếu trung của cha �ng, sẵn s�ng hy sinh tất cả để bảo vệ đạo Ch�a, bảo vệ Gi�o Hội, trung th�nh với đức tin đ� l�nh nhận.
M�u tử đạo n�i g� nữa với ch�ng ta ? M�u tử đạo c�n n�i l�n đức hy sinh can đảm phi thường của tiền nh�n. Người ta ai m� kh�ng sợ đau khổ, ai m� kh�ng tham danh tranh lợi, ai m� kh�ng ham sống sợ chết. Nhưng với ơn Ch�a, c�c vị tử đạo đ� thắng vượt tất cả mọi trở lực, dầu kh� khăn đến đ�u, để duy tr� đức tin. Ch�ng ta kh�ng thể kể được những khổ h�nh d� man c�c ng�i đ� phải chịu, c� những người đ� phải bỏ cửa nh�, ruộng đất, chạy trốn v�o rừng thi�ng nước độc, c� những người bị th�ch tự tr�n m�, bị gạt ra khỏi x� hội, bị nguyền rủa thậm tệ như hạng vong bản, bất trung, phản quốc, h�ng ng�n người phải chịu h�nh khổ tra tấn như xuy, trượng, k�m kẹp, xiềng x�ch, cấm cốc, phải xử tử bằng c�ch trảm quyết, voi dầy, thi�u sinh, trầm h�, b� đao, lăng tr� v.v� v� biết bao h�nh khổ kh�c nữa. Nhiều người trong số tử đạo lại l� phụ nữ, trẻ em, ch�n yếu tay mềm, t�m hồn non nớt tế nhị. Nhưng tất cả đ� can đảm chịu mọi khổ cực đắng cay, nhất định kh�ng bất trung xuất gi�o, nhất định kh�ng chịu chối Ch�a, bỏ đạo. C�c ng�i đ� thắng tất cả : thắng vũ lực, thắng quyền b�nh vua ch�a trần gian, thắng ma quỷ v� thắng ch�nh m�nh, để to�n c�ng đắc trận. V� c�c ng�i đ� chiến thắng như thế kh�ng phải bởi g� kh�c m� bởi ch�nh đức tin mạnh mẽ của c�c ng�i.
C�c vị tử đạo đ� sẵn s�ng đổ m�u, sẵn s�ng chết để minh chứng đức tin ch�n ch�nh, minh chứng đạo của c�c ng�i l� đạo thật. M�u của c�c ng�i đ� tưới đẫm đất nước, v� c�c ng�i kh�ng mong g� hơn l� thấy qu� hương biến th�nh vườn hoa C�ng gi�o rực rỡ mu�n m�u sắc. Nhưng thực tế cho ch�ng ta thấy, đa số đồng b�o vẫn chưa nhận được �nh s�ng đức tin. Điều đ� phải l�m cho mỗi người ch�ng ta suy nghĩ, phải chăng tại th�i độ thờ ơ l�nh đạm của ch�ng ta m� gương s�ng của tiền nh�n tử đạo bị lu mờ trước mắt mọi người, l�m cho họ kh�ng nhận ra đường ch�n l� đưa tới hạnh ph�c thật ?
Ch�ng ta h�y d�ng l�n Thi�n Ch�a những lời cầu khẩn tha thiết, xin Ch�a v� m�u c�c th�nh tử đạo đ� đổ ra, l�m cho c�nh đồng truyền gi�o Việt Nam được triển nở tốt tươi, v� th�m nhiều thợ gặt nhiệt th�nh trong h�ng ngũ gi�o sĩ cũng như gi�o d�n. Ch�ng ta cũng đừng qu�n rằng đ�y l� tr�ch nhiệm của mỗi người ch�ng ta, C�ch thi h�nh tr�ch nhiệm n�y tốt hơn cả l� sống đạo tốt, v� để sống đạo tốt trong thời buổi n�y, mọi người ch�ng ta cần phải c� chất lượng, chất lượng đ� l� đời sống nội t�m, c� Đức Ki-t� sống trong ch�ng ta, chất lượng đ� l� b�c �i đối với tha nh�n, chất lượng đ� l� khả năng phục vụ : phục vụ Thi�n Ch�a, phục vụ Hội Th�nh, phục vụ đất nước, phục vụ đồng b�o, phục vụ lẫn nhau.
C�c chứng nh�n
(Ga 12,24-26)
Trong những năm giảng dạy, c� lần Ch�a Gi�su đ� n�i với c�c m�n đệ : �Anh em sẽ l�m chứng về Thầy�, v� chứng ấy l� �người ta sẽ h�nh hạ v� giết anh em�. Những lời ti�n b�o đ� thực sự đ� xảy ra, trong ba thế kỷ đầu, Gi�o hội C�ng gi�o đ� bị bắt bớ, h�nh hạ gh� gớm, v� kh�ng biết bao nhi�u người đ� đổ m�u để l�m chứng đạo Ch�a. Rồi lịch sử đạo C�ng gi�o tại Việt Nam cũng thế, đ�y l� những trang sử oai h�ng, những trang sử m� kh�ng một trang n�o lại kh�ng được t� điểm bằng những n�t v�ng son ch�i lọi về những c�i chết anh h�ng của tiền nh�n, dưới đủ mọi h�nh thức t�n bạo gh� gớm. Thực vậy, từ ng�y đạo Ch�a ch�nh thức bắt rễ v�o đất nước ch�ng ta cho đến cuối thế kỷ XIX, nghĩa l� v�o khoảng từ năm 1638 đến 1866, lịch sử Gi�o hội Việt Nam l� một cuộc tử đạo k�o d�i, gần 300 năm đầu rơi m�u chảy, với tr�n 100 ng�n vị tử đạo, đ� sẵn s�ng d�ng hiến xương m�u chứng minh đạo Ch�a. H�ng hồn thay, cảm động thay v� thật h�nh diện cho d�ng d�i Lạc Hồng. Vậy c�i chết của c�c vị tử đạo n�i l�n điều g� ?
Trước hết, kh�ng những ch�ng ta nh�n nhận m� c�n x�c t�n rằng : những người chết v� Ch�a như thế được gọi l� tử đạo, nghĩa l� những chứng nh�n của đạo Ch�a. Tại sao vậy ? Bởi v� khi ấy cũng như ng�y nay, Gi�o hội d�ng c�i chết của c�c ng�i để minh chứng đạo C�ng gi�o l� đạo của Ch�a. C� lẽ c� người sẽ kh�ng muốn c�ng nhận lời ch�ng ta quả quyết tr�n đ�y, họ n�i : nhiều t�n gi�o kh�c cũng c� người tử đạo, v� c� những t�n loạn tặc, cũng đ� chết cho l� tưởng của họ. Như vậy tử đạo trong đạo C�ng gi�o l�m chứng thế n�o được đạo C�ng gi�o l� đạo của Ch�a ? Ch�ng ta c� thể trả lời : c�c vị tử đạo của ch�ng ta đ� đem ra ba bằng chứng để minh chứng cho đạo, v� c�c bằng chứng ấy bất khả kh�ng, nghĩa l� kh�ng thể phủ nhận được.
Bằng chứng thứ nhất, c�i chết của c�c vị tử đạo đ� được n�i trước. Đọc Tin Mừng ch�ng ta kh�ng thể kh�ng ngạc nhi�n khi thấy ba ng�y trước, Ch�a Gi�su đ� n�i với c�c m�n đệ l� c�c �ng sẽ l�m nhiều ph�p lạ để chinh phục thế giới cho Ch�a, h�m nay Ch�a lại n�i trước những cơn b�ch hại c�c �ng sẽ phải chịu. X�t theo tự nhi�n l�m sao hiểu được ? C�c �ng sẽ chữa bệnh, sẽ l�m cho người chết sống lại, nhưng rồi ch�nh c�c �ng lại kh�ng tr�nh được bị người ta đ�nh đập v� giết chết. Ch�a n�i trước cả hai việc, xem ra tr�i ngược nhau, thật l� lạ kỳ. Thế rồi ch�ng ta thấy sự thực đ� xảy ra đ�ng như lời Ch�a n�i, đ� được thực hiện từng n�t. Vậy sự kiện c�c �ng chịu chết ứng nghiệm như lời Ch�a đ� n�i trước l� một bằng chứng minh chứng Ch�a Gi�su l� Đấng Cứu Thế, v� đạo C�ng gi�o do Ch�a lập l� đạo thật, l� đạo của Thi�n Ch�a.
Bằng chứng thứ hai, l� ch�nh sự bền gan của c�c vị tử đạo. Ch�ng ta thấy ở trong t�n gi�o kh�c, c� những người đ� can đảm nhận lấy c�i chết, do sự nhiệt cuồng mạnh mẽ, nhưng nhất thời, c�n c�c vị tử đạo C�ng gi�o kh�ng phải những người nhiệt cuồng, trong một thời gian l�u d�i trước, c�c ng�i đ� biết hễ ai theo đạo C�ng gi�o l� sẽ bị chết, c�c ng�i lu�n lu�n sống với c�i � tưởng : kh�ng sớm th� muộn m�nh sẽ phải chịu đau khổ v� phải chết cho đức tin, sống như vậy th� đau khổ hơn chết. Mặc d� thế c�c ng�i vẫn nhẫn nại trung th�nh với những bổn phận hằng ng�y, vẫn b�nh thản sống trong sự tinh tấn của lương t�m, v� đợi chết hằng ng�y. Th�i độ đ� kh�c hẳn với th�i độ nhiệt cuồng của những người cuồng t�n. L�c đầu mặc d� c�c ng�i cũng t�m hết c�ch để tr�nh cho khỏi bị hại, nhưng khi giờ tử đạo đến, c�c ng�i biết chết một c�ch b�nh tĩnh cũng như c�c ng�i đ� sống b�nh tĩnh, chết c�ch ấy quả l� một việc anh h�ng v� phải c� một sức mạnh si�u nhi�n n�o đ�, đối với ch�ng ta, l� phải c� b�n tay v� h�nh của Thi�n Ch�a n�ng đỡ.
Bằng chứng thứ ba, l� ch�nh chứng t� của c�c vị tử đạo. C�c ng�i lấy m�u m�nh để l�m chứng, kh�ng phải l� l�m chứng cho một l� tưởng nhưng l� cho một việc. Ở tr�n ch�ng ta đ� n�i : việc chết cho một l� tưởng chưa phải l� bằng chứng quyết định cho l� tưởng ấy, v� người ta c� thể tưởng lầm rằng : l� tưởng ấy l� đ�ng, v� chết cho một l� tưởng chỉ minh chứng m�nh c� l�ng ngay, m�nh th�nh thực. Nhưng khi người ta chết cho một việc th� kh�c, đ� ch�nh l� c�i chết của c�c vị tử đạo. Trước sự chết, c�c ng�i tỏ ra can đảm, anh h�ng, cương quyết, b�nh tĩnh, khiến cho mọi người phải th�n phục. C�c ng�i cũng l� những con người mang một th�n x�c mỏng d�n như ch�ng ta, biết rung cảm, biết ham sống, nhưng trong cảnh m�u chảy đầu rơi, c�c ng�i đ� tỏ ra tự chủ biết bao, v� gi�y ph�t hy sinh đến, c�c ng�i đ� thắng lo sợ, đ� khuyến kh�ch nhau, đ� cầu nguyện, l�ng tr�n ngập b�nh an, vui tươi tiến l�n d�ng hiến cuộc đời cho Thi�n Ch�a. Do đ�, c�i chết của c�c ng�i c� một � hướng nhất định: c�c ng�i l� những nh�n chứng cho đạo Ch�a, v� thế, danh từ �tử đạo� c� nghĩa l� kẻ l�m chứng, v� d�ng đau khổ tử h�nh để bảo đảm cho lời chứng.
T�m lại, cuộc du nhập đạo Ch�a v�o đất nước ch�ng ta đ� được đ�nh dấu bằng c�y th�nh gi� trồng tr�n cửa biển, từ thời vị truyền gi�o đầu ti�n đặt ch�n đến đất nước n�y, đ� l� một dấu b�o hiệu, hạt giống Tin Mừng, hạt giống đức tin sẽ nảy mầm v� ph�t triển sau nhiều gian nan đau khổ. Nhưng cũng từ đ�y, th�nh gi� Ch�a ng�y c�ng tăng số th�m nhiều, nhiều hơn, v� mọc l�n khắp nơi. Từ c�y th�nh gi� đ� chia ra, v� được trồng khắp nẻo đường đất nước Việt Nam, đ� thấm m�u đ�o của tr�n 100 ng�n anh h�ng tử đạo. V� hạnh ph�c thay, th�nh gi� ấy cũng được trồng v�o gia đ�nh ch�ng ta, tr�n tr�n, tr�n ngực v� tr�n tr�i tim ch�ng ta, biến ch�ng ta trở th�nh những t�ng đồ, những chứng nh�n của Ch�a. Ch�ng ta nghĩ sao về tr�ch nhiệm v� địa vị cao qu� n�y ? Ch�ng ta n�n nhớ : nguồn s�ng c� thể trở n�n tối tăm dễ hơn l� Ki-t� hữu m� kh�ng tỏa s�ng chung quanh, ch�ng ta đừng n�i ch�ng ta kh�ng thể l�m chứng cho Ch�a, thực ra, ch�nh việc l�m hại kẻ kh�c mới l� việc ch�ng ta kh�ng thể l�m được.
Kẻ n�o
bền đỗ đến c�ng, kẻ ấy được cứu tho�t
(Mt 10,22)
Lạy Ch�a Gi�su, Để trở th�nh m�n đệ của Ch�a, ch�ng con phải từ bỏ : tiền t�i, danh vọng, chịu bao thiệt th�i, khổ đau, v� c�n bị người đời khinh khi. Tin Mừng h�m nay đ� cảnh b�o cho người m�n đệ biết : v� danh Thầy, c�c �ng bị người đời bắt bớ, đ�nh đập, v� bị giết. Ng�i c�n nhấn mạnh hơn nữa, khi đưa ra h�nh ảnh những người nộp anh em kh�ng phải ai xa lạ, m� l� bạn hữu, l� anh em ruột thịt. Từ bỏ mọi thứ m�nh c� c�n dễ hơn l� từ bỏ ch�nh m�nh, cũng như chấp nhận c�i chết l� điều qu� kh� đối với ch�ng con.
Hơn ai hết, c�c vị tử đạo đ� sống mầu nhiệm Thập gi� c�ch triệt để nhất. Bằng đời sống, bằng c�i chết, c�c ng�i đ� n�i l�n niềm x�c t�n v�o t�nh y�u Thi�n Ch�a. Chết v� đạo l� một c�ch l�m chứng, l�m chứng cho một niềm tin ki�n vững ; l�m chứng cho một t�nh y�u cao cả : �V�, kh�ng c� t�nh y�u n�o lớn hơn t�nh y�u của người hiến mạng v� bạn hữu� ; l�m chứng cho một niềm hy vọng m�nh liệt : l� c� sự sống đời sau, c� hạnh ph�c vĩnh cửu. C�i chết nơi những anh h�ng tử đạo l� đỉnh cao đời sống hiến d�ng trọn vẹn, v� c�n l� lời mời gọi, lời th�c giục từng người trong ch�ng con sống trọn vẹn niềm tin của m�nh v� chiếu s�ng niềm hy vọng vĩnh cửu cho những người xung quanh. Khi sống như vậy, mỗi Kit� hữu, dẫu kh�ng trải qua c�i chết tử đạo, nhưng bằng đời sống hy sinh, từ bỏ c�i �t�i�, t�nh �ch kỷ, những t�nh to�n nhỏ nhen. Thay v�o đ� bằng một đời sống cởi mở, vị tha, chia sẻ vật chất, cảm th�ng với những người k�m may mắn hơn m�nh. Đ� cũng l� c�ch tử đạo trong thời đại h�m nay.
Thập gi� l� điều kh�ng thể tr�nh khỏi đối với mỗi người Kit� hữu. Đứng trước những khổ đau, những nỗi bất hạnh� ai cũng sợ, đ�i khi ch�ng con từ chối, lẩn tr�nh tr�ch nhiệm, đổ lỗi cho ho�n cảnh, v� kh�ng chấp nhận hậu quả của n�. Vấn đề kh�ng phải l� đ�n đẩy cho người kh�c, m� l� th�i độ chấp nhận những thử th�ch đ� như thế n�o. Ch�nh Ch�a Gi�su v� c�c vị tử đạo cũng đ� trải qua những thử th�ch gian nan đ�. Như vậy, l�m thế n�o để Thập gi� kh�ng phải l� một g�nh nặng miễn cưỡng, c� nguy cơ đ� bẹp m�nh. Ch�a Gi�su đ� biến đổi � nghĩa của Thập gi�. C�c th�nh tử đạo đ� l�m chứng cho � nghĩa mới n�y. Nhờ v�o �n sủng của Thi�n Ch�a, người Kit� hữu cũng cố gắng biến đổi thập gi� đời m�nh, chấp nhận những điều tốt v� cả những điều bất hạnh của cuộc sống. V� chỉ c� như thế, cuộc sống của ch�ng con mới bớt đi nỗi ảm đạm, khổ đau, v� đặt trọn niềm tin v�o lời hứa của Ch�a : �Chỉ những người n�o bền ch� đến c�ng, người ấy sẽ được cứu tho�t�.
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể,
Ng�y nay ch�ng con kh�ng phải đổ m�u để l�m chứng như c�c th�nh tử đạo xưa, nhưng ch�ng con được mời gọi l�m chứng bằng đời sống chứng t� : về sự hy sinh, quảng đại b�c �i, dấn th�n phục vụ... để đi v�o con đường từ bỏ m� Ch�a mời gọi, ch�ng con lu�n phải khước từ nhiều thứ, chấp nhận Thập gi�. Nhưng Ch�a ơi ! Cuộc sống hiện tại c� qu� nhiều quyến rũ. L�c n�o ch�ng con cũng c� nguy cơ từ chối Ch�a, chạy theo lối sống bu�ng thả, ham m� danh vọng, sống hưởng thụ, �ch kỷ m� qu�n đi bao người ngh�o kh�, c� th�n, kh�ng nh� cửa, m� ch�ng con phải c� bổn phận n�ng đỡ, cảm th�ng, sẻ chia.
Xin c�c th�nh tử đạo chuyển cầu cho ch�ng con, biết nhiệt th�nh l�m chứng về t�nh y�u, bằng một đời sống hiến th�n phục vụ. Ước g� ngọn lửa đức tin m� c�c ng�i đ� thắp l�n bằng cuộc sống v� c�i chết, được bừng ch�y trong mỗi người ch�ng con. Amen
M�u C�c
Th�nh Tử Đạo : Trổ Sinh C�c T�n Hữu
(Lc 21,5-19)
"Ai gieo trong lệ sầu, Sẽ gặt trong h�n hoan" (Tv. 125-126, 5, 6)
Tin mừng Th�nh Luca (21, 5-19) cho ch�ng ta thấy một bức tranh hiện thực về một bối cảnh, trong đ� Đức Gi�su b�o trước cho c�c m�n đệ những g� c�c �ng sẽ phải trải qua v� nhận được khi sống quyết liệt v� triệt để Tin mừng v� Danh Đức Kit�. Ch�a ti�n b�o cho c�c T�ng Đồ v� cho c�c đồ đệ c�c ng�i trong mọi thời đại, v� Ch�a ti�n b�o một c�ch hết sức r� rệt, kh�ng �p mở. Ch�a kh�ng đưa đẩy với những lời hứa hẹn xa gần, nhưng với th�i quen n�i thẳng lời ch�n l� to�n diện. Ch�a chuẩn bị t�m hồn c�c Ng�i trước nguy cơ : �V� danh Thầy, anh em sẽ bị mọi người th� gh�t. Nhưng d� một sợi t�c tr�n đầu anh em cũng kh�ng bị mất đ�u. C� ki�n tr�, anh em mới giữ được mạng sống m�nh.� (Lc 21, 17-19).
Một dự b�o thật kh� khăn v� khắc nghiệt. Nhưng xem ra, dường như những người theo Ch�a Kit� Gi�su h�m nay kh�ng phải chịu cảnh khắc nghiệt đ� ?! V� danh Đức Kit�, người ta dễ d�ng y�u mến v� t�n trọng những người sống Tin Mừng c�ch triệt để. D� chiến tranh, bạo động� vẫn đang xảy ra tại c�c điểm n�ng tr�n thế giới, nhưng mọi người d� theo chủ trương bạo động hay bất bạo động, d� c�ng khai hay �m thầm, vẫn ch�n nhận qu� mến v� cảm phục những người đ� hết m�nh sống cho l� tưởng v� tinh thần của Tin Mừng (như Mẹ T�r�sa Calcutta, Đức Gioan Phaol� II�)
Nhưng, nếu ch�ng ta nghi�n t�c kiểm điểm v� hạch to�n đời sống đức tin của ch�ng ta, ch�ng ta sẽ nhận ra thật kh�ng dễ d�ng ch�t n�o khi sống quyết liệt v� trọn vẹn l� tưởng v� tinh thần của Tin Mừng, thờ phượng v� k�nh mến Thi�n Ch�a tr�n hết mọi sự, hướng trọn to�n t�m to�n tr� về Danh Đức Kit�.
Tuy nhi�n, Ch�a Gi�su kh�ng bỏ rơi những ai tin theo Ng�i trong những cơn b�ch hại : "Khi bị nộp v�o tay họ, c�c con đừng lo phải n�i thế n�o v� n�i g�, l�c đ� sẽ dạy cho c�c con những điều phải n�i. V� thực ra kh�ng phải c�c con n�i, nhưng Th�nh Thần của Ch�a Cha n�i trong c�c con" (Mt 10, 19-20). Th�nh Thần, ch�nh l� Thần Ch�n L�. Ng�i sẽ l� m�nh lực trong th�n x�c yếu h�n của con người. Nhờ Ng�i l� m�nh lực m� anh em mới c� thể th�nh chứng nh�n. Phải, ch�nh sự kiện anh em l� chứng nh�n cho Ch�a Kit� tử nạn, sự kiện đ� h� chăng phải l� kh�n ngoan, l� m�nh lực vượt mức lo�i người đ� ư ? Ch�nh Th�nh Phaol� đ� n�i : "Sự kiện Ch�a Kit� tử nạn l� một � nhục cho người Do Th�i, l� một cử chỉ đi�n rồ đ� ư ?" (I Cor. 1, 23). Từ đời c�c Th�nh T�ng Đồ đ� vẫn thế rồi, qua c�c thế hệ lịch sử vẫn tiếp tục như thế; cũng như qua mấy thế kỷ b�ch hại tại Việt Nam, sự kiện đ� vẫn kh�ng thay đổi.
Thật vậy, cần phải c� m�nh lực, kh�n ngoan từ Thi�n Ch�a mới c� thể tuy�n xưng Mầu Nhiệm T�nh Y�u của Ng�i, ch�nh l� t�nh y�u được diễn tả trong cuộc tử nạn tr�n Thập Gi� để cứu chuộc trần gian: quả l� mầu nhiệm bao la vượt hẳn sự suy luận của lo�i người. "L� v� c�i đi�n rồ nơi Thi�n Ch�a c�n kh�n ngoan hơn cả sự kh�n ngoan của người đời, v� c�i yếu h�n nơi Thi�n Ch�a c�n mạnh hơn cả sức lực ph�m nh�n" (I Cor. 1, 25).
C�c vị Tử Đạo Việt Nam l� những chứng nh�n lịch sử của Tin mừng đ� sống triệt để Lời Ch�a dạy. Trong vũng nước mắt của c�c ng�i đ� gieo xuống hạt giống �n sủng, để rồi trổ th�nh v� số b�ng hoa Đức Tin : "Hạt giống gieo xuống m� kh�ng mục đi th� chỉ trơ trọi một m�nh, nếu mục đi sẽ sinh nhiều b�ng l�a" (Ga. 12, 24). Thực hiện lời dạy của Ch�a, Th�nh Vinh Sơn Li�m, D�ng Đa Minh l� người Việt Tử Đạo đầu ti�n năm 1773, bất chấp những kh� khăn nguy hiểm của thời cấm c�ch. L�c n�o, cha cũng lu�n nhiệt t�nh y�u thương, gi�p đỡ mọi người, n�n ai cũng hết l�ng thương mến. Cha kh�ch lệ mọi người th�m can đảm, cha an ủi những người buồn sầu, v� kh�ng nề h� bất cứ điều g� v� lợi �ch thi�ng li�ng của họ. Cha c�n xin bề tr�n của m�nh cầu nguyện c�ng Ch�a khi d�ng lễ v� trong kinh nguyện, để mỗi ng�y được h�an thiện hơn, v� vui l�ng đ�n nhận những khốn kh� theo � Ch�a".
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể, để c� thể sống : �V� Danh Đức Kit�� (Lc 21, 17), ch�ng con cũng phải đổ m�u trong cuộc sống đời thường. Ch�ng con cũng phải bắt chước giống như c�c th�nh Tử Đạo Việt Nam, đ� anh dũng v� can đảm sống chứng nh�n Tin Mừng. D� kh�ng bị ai bắt bớ, giam h�m, nhưng cuộc sống của ch�ng con sẽ l� lời chứng hay phản chứng về Tin Mừng của Đức Kit�. M�u c�c th�nh Tử Đạo đ� đổ ra để ươm mầm v� nảy nở hạt giống đức tin của Gi�o Hội. Phần ch�ng con cũng phải �đổ m�u� để g�p phần l�m trong s�ch ho� đức tin, l�m l�nh mạnh ho� m�i trường sống.
Quả thật, Lời Ch�a vẫn c�n vang m�i v� mang lại ơn �ch cho người muốn lắng nghe. D� x� hội c� bị x�o trộn v� phức tạp v� những đổi thay thời �mở cửa�, ch�ng con vẫn nhận ra t�nh y�u quan ph�ng của Thi�n Ch�a: �D� một sợi t�c tr�n đầu rơi xuống cũng kh�ng bị mất đi� (Lc 21, 18). M�u c�c th�nh Tử Đạo đ� kh�ng đổ ra một c�ch v� �ch. Những chứng nh�n hiện đại vẫn sống Tin Mừng c�ch �m thầm kh�ng bị rơi v�o v� vọng v� l�ng qu�n, �t nhiều đ� gi�ng l�n tiếng chu�ng cảnh tỉnh v� l�m chứng cho Lời Ch�a vẫn c�n hấp -lực thu h�t v� thuyết phục, l� �nh s�ng soi đường cho những ai muốn sống hướng thượng v� to�n t�m to�n tr� cho �Danh Ch�a�. Một lần nữa, khẳng định : �C� ki�n tr�, anh em mới giữ được mạng sống m�nh� (Lc 21, 19) gi�p ch�ng con vững tin v� tạo th�m động lực để ch�ng con bước đi dưới �nh s�ng Lời Ch�a.
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể, ch�ng con kh�ng thể l�m được g� nếu kh�ng c� ơn Ch�a. Xin cho ch�ng con biết � thức những g� ch�ng c� c� được cũng l� nhờ �Danh Ch�a�, v� nếu, ch�ng con c� gặp kh� khăn, trở ngại hay chống đối , thiệt th�i g�, th� cũng l� v� �để Danh Ch�a được t�n vinh hơn�. Xin Ch�a th�m sức cho ch�ng con, để ch�ng con biết sống đức tin trong đời thường, trong m�i trường l�m việc v� sinh hoạt� biết can đảm v� d�m đổ m�u �chết đi� con người cũ, �ch kỷ, hưởng thụ v� v� tr�ch nhiệm� hầu ch�ng con c� thể trở th�nh chứng t� cho t�nh thương Ch�a, v� trở th�nh kh� cụ b�nh an của Ch�a. Ước g� nhờ m�u c�c th�nh Tử Đạo Việt Nam, ch�ng con ng�y c�ng được triển nở v� thăng tiến đức tin trong t�nh y�u Thi�n Ch�a. Amen.
M�u C�c
Th�nh Tử Đạo L� Hạt Giống Trổ Sinh Kit� Hữu
Cn 33 A - Mt 25,14-30
H�m nay, gi�o hội Việt Nam long trọng mừng k�nh c�c th�nh tử đạo Việt Nam, những vị anh h�ng đ� bỏ m�nh v� Ch�a, đ� hiến m�u đ�o minh chứng đức tin để x�y dựng gi�o hội Việt Nam ng�y nay. Nhờ m�u c�c th�nh tử đạo đổ ra m� đức tin của thế hệ trước được mọc l�n, đức tin của thế hệ hiện tại được bảo to�n v� hy vọng đức tin của thế hệ mai sau được g�n giữ. Thật đ�ng như lời Tertulian� đ� n�i: �M�u c�c th�nh Tử đạo l� hạt giống trổ sinh Kit� hữu�.
Tin mừng Ch�a Gi�su Kit� theo th�nh Matth�u cho ch�ng ta thấy bổn phận sinh hoa quả của mọi Kit� hữu qua dụ ng�n n�n bạc. Ch�ng ta phải l� những người đầy tớ trung th�nh đang khi chờ Thi�n Ch�a trở lại, cố gắng tận dụng những ơn Ch�a ban, nhất l� những ơn thi�ng li�ng do ơn cứu độ mang lại m� sống theo � Thi�n Ch�a ng� hầu l�m vinh danh Người.
Với dụ ng�n n�n bạc, trước khi đi xa, �ng chủ trao cho c�c đầy tớ, kẻ được năm n�n, kẻ hai n�n, kẻ th� một n�n, tuỳ v�o khả năng của mỗi người. Sau một thời gian, người c� năm n�n v� người c� hai n�n đ� tu�n theo � �ng chủ m� sinh lợi gấp đ�i, c�n người c� một n�n lại lười biếng, ch�n v�i số vốn m�nh c�. Hai người trước, tuy c� vốn liếng kh�c nhau những họ c� chung một điểm l� c�ng thời gian v� c�ng hăng say l�m việc. Họ biết th�n phận của m�nh l� t�i tớ đang nắm giữ t�i sản của �ng chủ v� mong sao số t�i sản đ� sinh lời. V� thế, họ đ� đầu từ nhiều c�ng sức, thời giờ v�o c�ng việc sinh lợi. Đ� l� những người đầy tớ trung th�nh, c� tinh thần tr�ch nhiệm. V� phần thưởng cho những người đầy tớ trung t�n l� được mời v�o �hưởng niềm vui của chủ anh� để tham dự bữa tiệc thi�n quốc.
Ngược lại, người thứ ba l� người l� người lười biếng, cố chấp. Hơn nữa anh ta c�n c� � b�nh vực th�i độ của m�nh bằng c�ch c�ng k�ch �ng chủ khi n�i: �Thưa �ng chủ, t�i biết �ng l� người h� khắc, gặt chỗ kh�ng gieo, thu nơi kh�ng v�i�. V� thế, anh ta đ� đem ch�n số vốn �ng chủ đ� giao. Hậu quả l� anh bị n�m v�o chỗ tối tăm. Ở đ�, anh ta sẽ phải kh�c l�c nghiến răng.
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể, giống như hai người đầy tớ trung t�n trong ngụ ng�n n�n bạc, c�c th�nh Tử đạo Việt Nam đ� l�m tr�n bổn phận của m�nh l� l�m sinh lời số n�n bạc m� Ch�a đ� trao cho c�c ng�i. C�c n�n bạc m� Ch�a trao cho c�c ng�i chẳng kh�c g� nắm l�a giống m� người n�ng phu gieo v�i. Trong lũng đầy nước mắt, c�c ng�i đ� gieo v�i những hạt giống đức tin. C� thể ch�ng sẽ mất đi hai phần ba nhưng phần c�n lại sẽ trổ sinh v� số b�ng l�a đức tin: �Nếu hạt l�a gieo v�o l�ng đất m� kh�ng chết đi, th� n� vẫn trơ trọi một m�nh ; c�n nếu chết đi, n� mới sinh được nhiều hạt kh�c� (Ga 12, 24). Như vậy, những gian lao, đau khổ, những giọt nước mắt v� cả những giọt m�u đ�o rơi xuống đ� tạo n�n một �m�a l�a v�ng� của Thi�n Ch�a.
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể, c� thể dưới con mắt người đời, họ cho l� c�i chết của c�c th�nh tử đạo l� một điều v� ph�c. Họ nghĩ rằng c�c ng�i bị trừng phạt. Nhưng trước mặt Thi�n Ch�a c�i chết của c�c th�nh tử đạo l� hồng ph�c. Thật vậy, bằng c�i chết c�c ng�i đ� minh chứng cho một niềm tin ki�n vững, l�m chứng cho một t�nh y�u nồng n�n của Thi�n Ch�a, l�m chứng cho một niềm hy vọng m�nh liệt: đ� l� sự sống đời sau. Nhờ đ�, đức tin của con ch�u được củng cố v� vững mạnh. C�c ng�i xứng đ�ng với danh hiệu l� người quản l� trung th�nh trong Nước Trời. V� phần thưởng cho những ai tin tưởng ở nơi Thi�n Ch�a v� trung th�nh với Người l� họ sẽ sống an b�nh trong v�ng tay y�u thương của Người.
Lạy Ch�a Gi�su th�nh thể, Tử đạo l� một �n huệ đặc biệt m� Ch�a ban cho một số người nhưng bổn phận l�m chứng cho Thi�n Ch�a th� kh�ng d�nh ri�ng cho ai cả. L� một Kit� hữu l� c� bổn phận l�m chứng cho Ch�a v� c�ch l�m chứng tốt nhất l� bằng ch�nh đời sống hiến th�n phục vụ của ch�ng con. Đ� cũng l� c�ch l�m nảy sinh hoa tr�i gấp trăm, gấp ng�n như � Ch�a muốn.
Lạy Ch�a Gi�su Th�nh Thể, Ch�a đ� ban cho Gi�o hội Việt Nam nhiều chứng nh�n anh dũng hiến d�ng mạng sống để hạt giống đức tin trổ sinh hoa tr�i dồi d�o tr�n qu� hương đất nước ch�ng con. Ước g� m�u thắm của c�c ng�i thấm v�o mảnh đất qu� hương để c�ng cuộc truyền gi�o sinh nhiều hoa tr�i. Xin Ch�a nhận lời c�c ng�i chuyển cầu cho ch�ng con biết noi gương c�c ng�i để lại m� lu�n l�m sinh lợi c�c n�n bạc Ch�a đ� trao. Amen.
C�c
Th�nh Tử Đạo Việt Nam : Vượt Qua Nỗi Sợ
(Lc 21:5-19)
Ng�y 28 th�ng 10 năm 2007 vừa qua, Gi�o Hội phong ch�n phước cho 498 vị tử đạo T�y Ban Nha. Trong số đ�, đặc biệt c� ch�n phước Bartolom� Blanco M�rquez. M�rquez bị tử h�nh v�o ng�y 02 th�ng 10 năm 1936, l�c mới c� 21 tuổi, trong l�c h� to : �Vạn tuế Vua Kit� !� Ch�nh niềm tin v�o �ức Kit� đ� gi�p M�rquez can đảm từ bỏ tất cả. Nhưng trước khi chết, M�rquez kh�ng qu�n viết cho bạn g�i một l� thư rất � nghĩa v� gi� trị. Anh dặn d� người y�u : �Bản �n kết tội anh trước t�a �n nh�n loại sẽ mạnh mẽ b�nh vực anh trước t�a Thi�n Ch�a. Khi cố sức nhục mạ anh, họ đ� t�n vinh anh. Khi sắp kết �n anh, họ đ� giải tho�t anh, v� khi toan ti�u diệt anh, họ đ� cứu anh. V� khi giết anh, họ cho anh sống thực sự v� khi kết �n anh v� l� tưởng cao đẹp nhất của t�n gi�o, quốc gia v� gia đ�nh của anh, họ mở c�nh cửa thi�n đ�ng trước mặt anh. Anh xin ph�p n�u l�n một vấn đề với em : l�c n�y ch�ng ta nhớ tới t�nh y�u đ� chia sẻ với nhau. T�nh y�u đ� vẫn lớn mạnh. Mong em h�y lấy việc cứu rỗi linh hồn m�nh l�m mục ti�u h�ng đầu. Nhờ đ�, ch�ng ta sẽ đo�n tụ để sống đời đời tr�n thi�n đ�ng, nơi kh�ng c� g� ngăn c�ch được ch�ng ta.� (1)
L�m sao M�rquez c� thể hy sinh tất cả v� c� thể vượt qua nỗi sợ trước c�i chết như thế ? Tại sao trong cuộc sống h�ng ng�y ch�ng ta kh�ng thể vượt qua nỗi sợ ? Nếu kh�ng thể vượt qua nỗi sợ thường t�nh, l�m sao c� thể chống chọi với những tai họa ng�y tận thế ? C� c�ch n�o kh�ng những vượt qua m� c�n c� thể lợi dụng những đau khổ để đạt tới niềm hy vọng lớn lao kh�ng ?
L�M SAO VƯỢT QUA NỖI SỢ ?
Ch�a Gi�su kh�ng sợ đối diện với thực tế. Người kh�ng muốn ch�ng ta trốn chạy hay qu�n l�ng những đau khổ của kiếp người. Tr�i lại, Người c�n muốn ch�ng ta thấy trước nỗi khổ lớn nhất con người phải đối đầu v�o ng�y c�ng tận của thế giới. V�o những l�c khủng hoảng c�ng cực đ�, con người kh�ng c�n biết trốn chạy v�o đ�u. Người ta c� thể chạy theo bất cứ ai đưa ra lời hứa hấp dẫn nhất. Nhưng Ch�a cảnh gi�c : �Anh em h�y coi chừng kẻo bị lừa gạt. Anh em chớ c� theo họ.� (Lc 21:8.9)
�� l� chưa kể c� những kiểu lường gạt tinh vi hơn nhiều. �C� nhiều kẻ sẽ mạo danh Th�y đến nỗi n�i rằng : �Ch�nh ta đ�y.�� (Lc 21:8) Thực tế, những hạng giả dạng ng�n sứ hay Kit� đ� cố t�nh khai th�c sự n�ng cạn v� dễ tin của quần ch�ng để thống trị v� l�i k�o những người đang hoảng loạn trước những đường c�ng. Nhiều người đổ x� theo họ khi nghe những lời ti�n b�o về ng�y tận thế với những tai họa gần kề.
Khi Ch�a mới n�i một ch�t về số phận c�ng tận của đền thờ Gi�rusalem, c�c m�n đệ đ� nhốn nh�o hỏi về ng�y th�ng v� điềm b�o. Họ tưởng biết trước những th�ng tin như thế, c� thể gi�p họ tỉnh thức hơn, y như người ta theo d�i đ�i kh� tượng ti�n b�o về thời tiết vậy. Ch�a đ� kh�ng đ�p lại sự mong đợi đ� của c�c m�n đệ. Tr�i lại, người c�n n�i về c�c loại đau khổ cả tinh thần lẫn thể x�c sẽ ập đến h�nh hạ con người. Người kh�ng muốn cho họ t�nh to�n ng�y th�ng, nhưng muốn cho họ thấy � nghĩa lịch sử nh�n loại. Lịch sử đầy những biến động đau thương v� bi đ�t, nhưng phải c� hồi kết th�c, kết th�c trong một định hướng. �ịnh hướng n�y ph�n chia lịch sử Gi�o hội l�m hai cực : b�ng tối v� �nh s�ng. Ch�ng ta đang hướng tới sự sống, d� đang phải trải qua cơn đau khổ. Lịch sử phải đi tới một kết quả v� thăng hoa nhờ cuộc phục sinh của Ch�a Kit�, �ấng tuy�n bố chiến thắng dứt kho�t tr�n tử thần v� tội lỗi.
Nếu kh�ng thấy được hướng sống đ�, ch�ng ta sẽ ng� gục tr�n đường đời. Nhiều người tưởng đang sống trong một thế giới được bảo đảm về mọi mặt. Những tiến bộ kỹ thuật, phương tiện vật chất mạnh mẽ, hệ thống x� hội phức tạp v� những phương tiện truyền th�ng vạn năng đủ bảo đảm cuộc sống. Nhưng ch�nh l�c đền thờ Gi�rusalem đ� l�m cho mọi người l�a mắt v� h�nh diện, Ch�a Gi�su đ� loan b�o cho c�c m�n đệ biết tương lai sẽ �bị t�n ph� hết kh�ng c�n tảng đ� n�o tr�n tảng đ� n�o.� (Lc 21:6) Cũng thế, �cuộc đời như m�y nổi, như gi� thổi, như chi�m bao.� (2) Một cuộc động đất, sập cầu, khủng bố, dịch tả, c�m g� v.v. cũng đủ l�m ti�u tan bao mộng ước. Kh�ng ai c� thể t�m được chỗ dựa vững chắc cho cuộc sống nữa.
Giữa cuộc đời bấp b�nh v� đầy cạm bẫy đ�, �Lời Ch�a l� ngọn đ�n soi cho con bước, l� �nh s�ng chỉ đường con đi.� (Tv 119:105) C� Lời Ch�a dẫn đường, ch�ng ta kh�ng thể sa hầm sập bẫy trần gian. Lời Ch�a kh�ng lừa dối, nhưng xua tan mọi ảo tưởng v� phơi b�y mọi sự thực trần gian.
Hơn nữa, c� điểm dựa n�o vững chắc bằng Tin Mừng ? Ch�nh Ch�a quả quyết : �Ai nghe những lời Th�y n�i đ�y m� đem ra thực h�nh, th� v� được người kh�n x�y nh� tr�n đ�. D� mưa sa, nước cuốn, hay b�o t�p ập v�o, nh� ấy cũng kh�ng sụp đổ, v� đ� x�y tr�n nền đ�.� (Mt 7:24) �ược Lời Ch�a l�m nền tảng, bản l�nh ch�ng ta sẽ vững chắc v� đủ sức đương đầu với bất cứ th�ch đố n�o trong cuộc đời.
Lời Ch�a sẽ soi s�ng cho ch�ng ta thấy �n�i đ� v� th�nh luỹ bảo vệ con, ch�nh l� Ch�a.� (Tv 31:4) �� l� l� do tại sao �GH Gioan Phaol� d�m nhắc lại lời Th�y ch� th�nh để k�u gọi Gi�o hội ��ừng sợ!� ngay từ l�c mở đầu triều đại gi�o ho�ng.
Nếu thời đại c� l�m cho ch�ng ta lo �u về thế giới v� Gi�o hội, th� cũng đừng thối ch� nản l�ng. Ch�a bảo đảm cho ch�ng ta. Người kh�ng bỏ rơi thế giới Người đ� kết ước, cũng chẳng l�a xa Gi�o hội �Người đ� hiến th�n.� (Ep 5:25) Phải nh�n l�n Ch�a Kit� mới thấy được tất cả sức mạnh v� l� do của niềm hy vọng. Nếu kh�ng, ch�ng ta sẽ bị tr�i dạt như những chiếc l� trong cơn nước lũ.
Khi đ� tỉnh thức v� t�m được � nghĩa lịch sử cũng như chỗ dựa vững chắc, kh�ng những ch�ng ta tr�n trề niềm hy vọng, m� c�n c� thể vận dụng ch�nh những đau khổ th�nh phương tiện l�m chứng cho Thi�n Ch�a t�nh y�u.
�ối đầu với cơn lốc lịch sử nh�n loại v� những cuộc b�ch hại kh�ng phải l� một th�i độ ti�u cực, nhưng l� l�m chứng một c�ch t�ch cực. Tin Mừng kh�ng che đậy khi n�i những thử th�ch đ� c� thể l� cơ hội �tử đạo� (nguy�n nghĩa l� �l�m chứng�). �� l� l� do tại sao Ch�a n�i : �Ph�c thay ai bị b�ch hại v� sống c�ng ch�nh, v� Nước Trời l� của họ.� (Mt 5:10) V�o thời th�nh Luca viết Tin Mừng, th�nh Ph�r�, Phaol� v� nhiều người đang l�m chứng rất m�nh liệt. Hiện nay, nhiều anh em kit� hữu, gi�m mục, linh mục, tu sỹ v� gi�o d�n đang bị b�ch hại. Mỗi năm h�ng chục người đổ m�u để l�m chứng cho Ch�a ở Phi ch�u, � ch�u v� c�c nơi kh�c. Mặt trời c�ng ch�nh kh�ng bao giờ lặn !
Từ ng�n xưa, Ch�a đ� hứa : ��ối với c�c ngươi l� những kẻ k�nh sợ Danh Ta, mặt trời c�ng ch�nh sẽ mọc l�n, mang theo c�c tia s�ng chữa l�nh bệnh.� (Ml 3:20) Mặt trời c�ng ch�nh đ� mọc l�n l� �ức Kit�. Giữa cảnh tăm tối trần gian, c�c t�ng đồ đ� thấy �dung nhan Ch�a chọi lọi như mặt trời.� (Mt 17:2) Phải c� niềm tin s�u xa mới thấy �nh s�ng phục sinh l� �c�c tia s�ng chữa l�nh bệnh� cho những người đ� bị thương t�ch v� Ch�a Kit�. Tất cả sẽ được t�i sinh trong một cuộc sống phong ph� gấp vạn lần. Nhưng phải nhớ một điều : �C� ki�n tr�, anh em mới giữ được mạng sống.� (Lc 21:19) Tất cả kh�ng nằm ngo�i chương tr�nh quan ph�ng của Thi�n Ch�a. Thật vậy, �d� một sợi t�c tr�n đầu anh em cũng kh�ng bị mất đ�u.� (Lc 21:18)
Phần đ�ng ch�ng ta kh�ng bị b�ch hại như thế. Nhưng ch�ng ta bị nhạo b�ng v� ch� cười về niềm tin. Những người v� t�n ch�m chọc ch�ng ta tại nh� trường, văn ph�ng v� cả trong gia đ�nh nữa. �� l� cơ hội l�m chứng. �ừng mất c�ng t�m c�ch đối đ�p với những người đ�. Ch�a bảo đảm : �V� ch�nh Thầy sẽ cho anh em ăn n�i thật kh�n ngoan, khiến tất cả địch thủ của anh em kh�ng t�i n�o chống chọi hay c�i lại được.� (Lc 21:15)
Tuy nhi�n, n�n nhớ chứng từ c� sức thuyết phục nhất kh�ng phải l� những b�i diễn văn h�ng hồn, nhưng l� h�nh động : h�a ho�n, khoan dung, chia sẻ v� tha thứ. C� thể th�m nhiều hơn nữa v�o c�c sứ vụ v� bổn phận h�ng ng�y của ch�ng ta.
KHI MẶT TRỜI C�NG CH�NH MỌC L�N
Tr�n bước đường theo �ức Kit�, nhiều người bị ngược đ�i, bắt bớ, t� đ�y, bị ch�nh những người th�n nhất phản bội. C�n g� đau khổ hơn ?! V� danh �ức Kit�, nhiều người đ� trở th�nh đối tượng cho mọi sự th� gh�t. Mọi h�nh thức xỉ nhục v� đau khổ thi nhau xuất hiện. Sau c�ng, một số người bị đẩy v�o c�i chết. Thật l� những mất m�t qu� lớn lao! L�m sao b� lại được những g� đ� mất sau những hy sinh đ� ?
X�t về mặt trần gian, quả thật kh�ng g� c� thể b� đắp được! Nhưng tử đạo l� một tiếng n�i uất nghẹn v� phản kh�ng những thế lực ch� đạp tự do t�n gi�o. Khi chấp nhận c�i chết, c�c vị tử đạo kh�ng những muốn tuy�n xưng đức tin, nhưng c�n muốn khẳng định quyền tự do t�n gi�o l� quyền căn bản nhất của con người. Kh�ng tu�n phục lệnh nh� vua hay bọn cường quyền, họ muốn khẳng định quyền tự do t�n gi�o l� một �n huệ Thi�n Ch�a, chứ kh�ng phải l� một thứ qu� tặng theo chế độ �xin cho� của nh� nước. C�ng đồng Vatican II quả quyết : �Tự do t�n gi�o c� căn cứ nơi phẩm gi� con người v� phải được thừa nhận như một d�n quyền trong l�nh vực ph�p l� x� hội.� (3) Con người chỉ c� một thứ phẩm vị duy nhất. Thế n�n, kh�ng thể c� ti�u chuẩn k�p hay hai c�ch hiểu về nh�n quyền, nhất l� về tự do t�n gi�o. Khi b�p nghẹt hay đ�n �p tự do t�n gi�o, nh� cầm quyền đ� ch� đạp l�n nh�n phẩm v� phủ nhận nh�n quyền.
��ng kh�c, tự do t�n gi�o l� tổng hợp mọi thứ tự do, v� nhờ đ�, con người c� quyền sống trong ch�n l� đức tin v� sống ph� hợp với phẩm gi� si�u việt con người. (4) Gi� trị cao cả nhất nằm trong quyền tự do t�n gi�o : �Mọi người kh�ng thể bị bất cứ c� nh�n hay đo�n thể x� hội v� quyền lực lo�i người n�o cưỡng bức. Kh�ng ai bị buộc phải h�nh động tr�i với niềm tin, c�ch k�n đ�o hay c�ng khai, một m�nh hay với người kh�c, trong những giới hạn đ�i buộc.� (5) T�n trọng quyền tự do n�y l� dấu chỉ �con người c� tiến bộ đ�ch thực trong bất cứ chế độ x� hội, hệ thống hay ho�n cảnh n�o. (6) Tất cả những tiến bộ về mặt kinh tế, ch�nh trị v.v. kh�ng thể nhằm đ�p ứng những nhu cầu t�m linh hay t�n gi�o. Nh� nước kh�ng thể đ�ng vai tr� gi�o hội. C�c người l�nh đạo cũng chỉ l� con người. Kh�ng ai c� thể thay thế vai tr� Thượng đế.
Hơn nữa, ph�t triển kinh tế để l�m g� ? Nếu chỉ dừng lại ở những sinh hoạt đ�, con người chỉ đạt đến những phương tiện sống, m� qu�n mất mục đ�ch v� cứu c�nh cuộc đời. Trong khi đ�, t�n ngưỡng hay t�n gi�o nhằm thỏa m�n nhu cầu t�m linh cao cả nhất của con người. Nếu l� một quyền sống, t�n gi�o phải được c�ng l� bảo vệ khỏi những cuộc x�m phạm v� đ�n �p.
C�ng l� đ�i mọi người phải t�n trọng quyền tự do t�n gi�o. Những người bị đ�n �p v� giết chết v� niềm tin đ� tạo th�nh một tiếng n�i phản kh�ng những chế đ� độc t�i. M�u họ đổ ra c� sức k�u thấu trời xanh v� thức tỉnh lương t�m con người. Những ai c�n ch�t lương t�m kh�ng thể kh�ng t�n trọng quyền tự do t�n gi�o. Chỉ t�n gi�o mới c� thể huấn luyện v� hướng dẫn con người sống đ�ng lương t�m. Nếu ho�n to�n v� thần, l�m sao lương t�m được hướng dẫn ? Kh�ng c� niềm tin t�n gi�o, kh�ng thể c� lương t�m ngay ch�nh. Người ta giữ luật ph�p chỉ v� sợ t� tội m� th�i. Nhưng luật n�o chẳng c� kẽ hở ? Chế độ l�m sao c� thể thay thế lương t�m kiểm so�t mọi sinh hoạt d�n ch�ng ? Trong chế độ v� thần, tự do t�n gi�o kh�ng được t�n trọng. ��n �p t�n gi�o l� hủy diệt một sức mạnh lớn nhất gi�p con người sống theo đường ngay lẽ phải. Chỉ t�n gi�o ch�n ch�nh mới c� thể huấn luyện lương t�m v� hướng dẫn con người sống theo c�ng l�.
SỨC MẠNH �ỨC TIN
��n �p t�n gi�o cũng c� nghĩa l� ch� đạp lương t�m của ch�nh m�nh. Nhưng ch�nh khi những người cầm quyền ch� đạp lương t�m m�nh, tiếng n�i c�ng l� vang l�n mạnh mẽ từ những con người đ� liều th�n v� niềm tin t�n gi�o. �GH Gioan Phaol� II đ� gọi họ l� những người �tử đạo v� đức tin.� Những nh� độc t�i đ� d�ng đủ mọi biện ph�p b�p nghẹt đức tin đ�. Nhưng c�c vị tử đạo đ� d�ng c�i chết để phản kh�ng v� n�i cho mọi người biết kh�ng c� g� mạnh hơn đức tin.
�ức tin nảy sinh trong t�m hồn t�n hữu từ khi họ được g�m v�o trong c�i chết v� phục sinh của �ức Kit� nơi giếng rửa tội. Nhờ đ�, họ được sống v� sống dồi d�o. Nhờ tin v�o ch�n l� hằng sống l� �ức Kit�, họ được hứng khởi v� can đảm l�m chứng cho Ch�a. Nếu kh�ng y�u Ch�a Kit� m�nh liệt, Kit� hữu kh�ng thể hy sinh cả mạng sống cho Ch�a v� anh em. Nhưng c�c vị tử đạo biết m�nh đ� đ�n nhận được �n sủng lớn lao để c� thể chọn c�i chết v� đức tin. Chỉ c� �n sủng mới c� thể giải th�ch v� cho ta thấu hiểu tại sao c�c ng�i lại hy sinh đến thế.
Năm 1843, giữa g�ng c�m xiềng x�ch ngục t�, th�nh L� Bảo Tịnh đ� viết cho bạn: �T�i l� Phaol� đang bị xiềng x�ch v� danh Ch�a Kit�, muốn kể cho anh về những khổ cực tr�n ngập th�n t�i mỗi ng�y để v� y�u mến Thi�n Ch�a, anh c� thể d�ng l�n Người lời tạ ơn �v� mu�n ng�n đời Ch�a vẫn trọn t�nh thương.� Nh� t� n�y quả l� h�nh ảnh Hỏa ngục đời đời ... Nhưng ng�y xưa Ch�a đ� giải tho�t ba em nhỏ khỏi ngọn lửa, giờ đ�y Thi�n Ch�a cũng lu�n ở b�n t�i v� giải tho�t t�i khỏi kiếp khốn c�ng n�y v� biến cải những khổ đau th�nh hương vị ngọt ng�o, �v� mu�n ng�n đời Ch�a vẫn trọn t�nh thương.� Xin h�y cầu nguyện gi�p t�i chiến đấu tới c�ng, kết th�c v�ng đua một c�ch h�n hoan. Nếu kh�ng c�n nh�n thấy nhau tr�n c�i đời n�y, ch�ng ta sẽ vui mừng khi đứng trước t�a Con Chi�n vẹn tuyền, chung tiếng ngợi khen Ch�a, h�n hoan mừng chiến thắng đời đời. Amen.� (7)
Khi chọn tử v� đạo, c�c Kit� hữu ho�n to�n tự do bước theo Ch�a Kit� để dấn th�n v�o sứ mệnh Gi�o hội. Họ từ bỏ mạng sống để sống ho�n to�n tự do v� tiếp tục sống m�i, nghĩa l� được cứu độ. N�i kh�c, ơn cứu độ l�m cho con người ho�n to�n tự do v� c� thể sống hiệp th�ng ho�n to�n cũng như đối thoại với Thi�n Ch�a. �� l� mục ti�u cao cả v� quyết liệt nhất của mọi c�ng cuộc loan b�o Tin Mừng. Nghĩa l�, �ch�n l� Tin Mừng cũng được c�ng bố để cứu v�n nh�n phẩm v� sự th�nh thi�ng của đời sống con người. Do đ�, tự bản chất bất cứ h�nh động n�o nhằm cổ v� nh�n phẩm đều c� đặc t�nh cứu độ, v� bất cứ hoạt động n�o nhằm dẹp bỏ hay ngăn trở việc c�ng bố n�y đều bị coi l� cản trở hay b�ch hại đức tin.� (8) Người ta đ� huy động bao nhi�u lực lượng để đ�n �p t�n gi�o ? Nhưng lực lượng n�o c� thể đọ với đức tin ? Lịch sử cho thấy trở lực n�o cũng c� hồi kết th�c v� phải trả lại c�ng l� cho những người bị đ�n �p t�n gi�o.
N�i t�m, chỉ c� một con đường cứu tho�t duy nhất l� �ức Kit�. Ch�a Gi�su quả quyết : �Ch�nh Th�y l� con đường, l� sự thật v� l� sự sống.� (Ga 14:6) Giữa bao nhi�u th�ch đố, Kit� hữu c� thể t�m được nơi Lời Ch�a một nền tảng vững chắc v� một nơi ẩn tr� b�nh an. �� l� tất cả b� quyết gi�p Kit� hữu vượt qua mọi cơn sợ h�i v� vận dụng mọi khả năng biến đau khổ th�nh phương tiện l�m chứng cho �ức Kit�. Kh�ng nắm được b� quyết ấy, nhiều người sợ chết m� đ�nh k�o l� kiếp tr�u ngựa suốt đời. �� c� phải l� số phận d�n tộc ta h�m nay kh�ng ?
Lạy Ch�a, xin cho ch�ng con một đức tin ki�n cường như cha �ng Tử �ạo Việt Nam, để ch�ng con c� thể vượt qua mọi nỗi sợ h�i hiện tại v� biến những đau khổ th�nh phương tiện l�m chứng cho Ch�a giữa l�ng d�n tộc v� nh�n loại h�m nay. Amen.
đỗ lực 18.11.2007
---------
1. http://www.zenit.org/article-20956 ?l=english
2. Nguyễn C�ng Trứ.
3. Dignitatis Humanae, AAS 58 (1966), 929-946.
4. x. Gioan Phaol� II, T�ng Thư Centesimus Annus, 47: AAS 83 (1991), 851-852.
5. Dignitatis Humanae, AAS 58 (1966), 930-931.
6. Gioan Phaol� II, T�ng Thư Redemptoris Hominis, 17: AAS 71 (1979), 300.
7. http://en.wikipedia.org/wiki/Andrew_Dung-Lac
8. Dictionary of Fundamental Theology 1995:629.