Hồng Kông: Các nhà lãnh đạo Giáo hội Á Châu họp bàn về tác động mục vụ AI

Một cuộc họp kéo dài 3 ngày tại Hồng Kông, do Liên Hội đồng Giám mục Á Châu tổ chức, tập trung vào những thách thức mà Trí tuệ nhân tạo (AI) đặt ra và sự cần thiết phải ưu tiên giáo dục cùng năng lực truyền thông để bảo vệ tự do của con người.
— Vatican News

Các Giám mục châu Á, những nhà lãnh đạo truyền thông và các chuyên gia truyền thông đã khai mạc “Bishops’ Meet–2025” tại Hồng Kông với lời kêu gọi đón nhận AI một cách có trách nhiệm, đặt nền tảng trên phẩm giá con người, khả năng biện phân luân lý và sứ mạng của Giáo hội.

Cuộc họp kéo dài ba ngày (10–12 tháng 12), do Văn phòng Truyền thông Xã hội của Liên Hội đồng Giám mục Á Châu (FABC-OSC) tổ chức tại Đại học Thánh Phanxicô và quy tụ hơn 30 tham dự viên từ khắp châu lục.

Đức Hồng y Chow: AI là món quà cho thiện ích chung

Ngài nói trong bài giảng:
“AI không phải đến từ ma quỷ. AI đến từ Thiên Chúa, Đấng giúp chúng ta. Tôi cầu xin cuộc họp này giúp chúng ta, giải phóng chúng ta, và truyền cảm hứng để chúng ta cộng tác với AI nhằm đạt được những phúc lành Thiên Chúa muốn trao ban.”

Đức Hồng y khuyến khích các tham dự viên tiếp cận công nghệ với tinh thần hy vọng, biện phân thận trọng và trong sáng đạo đức. Truyền thông Công giáo, theo Ngài, phải luôn giữ được uy tín luân lý ngay trong bối cảnh thay đổi nhanh chóng.

“Không như thế, làm sao chúng ta còn được gọi là truyền thông Công giáo?” — Ngài đặt câu hỏi.
“Khi đặt hy vọng vào Chúa, chúng ta phải tôn vinh Người trước tiên, chứ không phải các nhà tài trợ hay ý thức hệ. Ta phải biện phân ý Chúa cho sứ mạng của mình trong hoàn cảnh đầy biến động này.”

Ngài nhấn mạnh sự trung tín với tiếng nói của lương tâm:
“Mỗi khi tôi nói từ lương tâm, dù bị tấn công, tôi vẫn cảm nhận được bình an.”

Trích lời Chúa Giêsu: “Ách của Thầy thì êm ái”, Đức Hồng y kết luận rằng những người làm truyền thông cũng sẽ tìm thấy sự nhẹ nhõm khi “nói bằng trái tim, được Thánh Thần hướng dẫn”.

Ruffini: Giữ trọn vẹn tính người trong thời đại AI

Tiến sĩ Paolo Ruffini phát biểu tại cuộc họp.

Trong bài diễn văn ngày 10 tháng 12, Tiến sĩ Paolo Ruffini – Tổng trưởng Bộ Truyền thông – đưa ra một suy tư rộng về những hứa hẹn và nguy cơ của AI đối với Giáo hội và xã hội.

Ông cảnh báo về deepfake, nguồn tin không kiểm chứng, thuật toán lọc thông tin và cơ chế vận hành mờ tối của các nền tảng số — tất cả có thể giam người dùng trong “buồng lọc” phục vụ mục tiêu thương mại hay ý thức hệ hơn là sự thật.

Ruffini lưu ý rằng phần lớn mô hình AI hiện nay ưu tiên tốc độ và sự chú ý hơn là chiều sâu và độ chính xác, đe dọa tự do tư tưởng và làm méo mó diễn luận công cộng.

Ông nhắc lại các sứ điệp của Đức Giáo hoàng Phanxicô và Đức Giáo hoàng Lêô XIV:
giáo dục và hiểu biết truyền thông là hàng rào bảo vệ tự do con người.

“AI không bao giờ được thay thế chúng ta,” ông nói. Giáo hội cần giúp các tín hữu vẫn là con người trọn vẹn, ngay trong thời đại số đang định hình tư tưởng, ký ức và hành vi.

Trích Romano Guardini, ông kêu gọi phát triển một thái độ luân lý mới, tương xứng với sức mạnh của công nghệ — dựa trên lương tâm, trách nhiệm và sự thật.

“Trí tuệ không thể là thứ nhân tạo”

Ruffini nhắc lại rằng cái gọi là “AI” thực chất chỉ là sự tính toán, dù mạnh mẽ nhưng vẫn giới hạn:

“Máy móc và thuật toán không thể sinh ra khôn ngoan.”
Ông cảnh báo rằng tin vào khả năng toàn tri của AI dễ rơi vào cám dỗ “muốn trở nên như Thiên Chúa”.

Những nguy cơ thật sự của AI, theo ông, phát sinh từ quyết định của con người — từ người sở hữu, lập trình và sử dụng nó. Vì thế cần có giám sát đạo đức để công nghệ trở thành cơ hội, chứ không phải hiểm họa.

Thành phần tham dự và các phiên họp

Cuộc họp quy tụ bảy Giám mục, hơn 15 linh mục và nhiều chuyên gia giáo dân về truyền thông số, kiểm chứng thông tin và phát triển AI. Tòa Thánh cử hai quan chức cấp cao của Bộ Truyền thông tham dự.

Các phiên thảo luận gồm:

• AI và tác động đối với nhân loại
• AI và Giáo hội
• Đóng góp của AI cho truyền thông Công giáo
• Công cụ tìm kiếm ngữ nghĩa Kinh Thánh và các văn kiện Giáo hội
• Phương pháp mới trong kiểm chứng trực tuyến
• Các nguyên tắc sử dụng AI trong việc loan báo Tin Mừng

Mục tiêu nhằm giúp Giáo hội Á Châu lượng giá tác động mục vụ của chuyển đổi số, đồng thời duy trì chiều kích tương quan thiết yếu của truyền thông Kitô giáo.

AI trong công cuộc loan báo Tin Mừng tại châu Á

Nói với Radio Veritas Asia, linh mục John Mi Shen – Tổng Thư ký FABC-OSC – nhấn mạnh rằng AI đã hỗ trợ sứ mạng đa ngôn ngữ của Giáo hội qua dịch thuật, phiên âm và tổ chức nội dung.

“AI chỉ là công cụ. Trái tim của truyền thông vẫn là con người,” ngài nói.
“Các mối tương quan, sự biện phân và tính chân thật không thể được tự động hóa.”

Các chủ đề tại Hồng Kông cũng vang vọng những suy tư từ cuộc “Đại Hành Hương Hy Vọng” tại Penang tháng trước, nơi chuyên gia Nicholas Lim khuyến khích xây dựng nền tảng tri thức Công giáo đáng tin và cảnh báo giới hạn của AI—đặc biệt là thiếu đồng cảm và thiếu chiều sâu thiêng liêng.

Hướng tới các hướng dẫn mục vụ cho Á Châu

Ngày 12 tháng 12, các Giám mục sẽ duyệt các báo cáo quốc gia và cùng soạn thảo Bản Hướng dẫn Mục vụ về AI tại châu Á, nhằm hỗ trợ các giáo phận đối phó trước những thách thức công nghệ mới nổi.

Cuộc họp sẽ kết thúc với Thánh lễ do Đức cha Marcelino Antonio M. Maralit Jr., Chủ tịch FABC-OSC, chủ sự, trong đó các tuyên bố và cam kết cuối cùng sẽ được trình bày.