Thánh Nicôla: Diện mạo thật và quê hương thực sự của “Ông già Noel”

Hình ảnh quen thuộc của “Ông già Noel” mà thế giới biết đến hôm nay thật ra bắt nguồn từ một vị giám mục thế kỷ IV – Thánh Nicôla thành Myra. Những tiến bộ khoa học hiện đại cùng các khám phá khảo cổ đã giúp chúng ta nhìn lại diện mạo thật sự cũng như quê hương lịch sử của vị thánh làm nhiều phép lạ này.

Khuôn mặt thật của Thánh Nicôla

Nhờ công nghệ tái tạo khuôn mặt, các nhà nghiên cứu tại Liverpool đã phục dựng diện mạo của Thánh Nicôla dựa trên dữ liệu khảo cổ của xương sọ và hài cốt được bảo tồn tại hầm mộ Vương cung Thánh đường Thánh Nicôla ở Bari, Ý.

Khi hầm mộ được trùng tu vào những năm 1950, các giáo sư đã tiến hành hàng ngàn phép đo và chụp X-quang toàn bộ bộ xương, lưu trữ cẩn thận để nghiên cứu. Đến năm 2004, Giáo sư Caroline Wilkinson (Đại học Manchester) sử dụng công nghệ tái dựng khuôn mặt để phục hồi hình dạng thật của vị giám mục. Bản tái dựng được cập nhật vào năm 2014 dựa trên dữ liệu lịch sử, nhân trắc học và kỹ thuật CGI hiện đại, do Đại học Dundee và Đại học Liverpool John Moores hoàn thiện.

Theo kết quả nghiên cứu, Thánh Nicôla là một người Hy Lạp sống tại Tiểu Á, khoảng 60 tuổi, cao chừng 1m68, có hàm dưới to và từng bị gãy mũi. Điều đặc biệt gây ấn tượng là khuôn mặt tái dựng rất gần với các icon Byzantine cổ, vốn được xem là những hình ảnh truyền thống nhất về ngài. Dù không mang dáng vẻ “vui nhộn” như hình ảnh Santa Claus hiện đại, khuôn mặt ấy vẫn toát lên sự nhân hậu, mạnh mẽ và khôn ngoan.

Quê hương thật sự của “Ông già Noel”

Không như hình ảnh Bắc Cực trong văn hóa đại chúng, Thánh Nicôla đã sống và thi hành sứ vụ tại thành Myra, một đô thị Hy Lạp cổ đại thuộc vùng Lycia. Ngày nay, Myra mang tên Demre, thuộc Thổ Nhĩ Kỳ – quốc gia mà Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã viếng thăm vào năm 2025.

Theo ghi nhận của Mental Floss, Myra từng là một thành phố quan trọng của văn hóa Lycian từ thời Đồ đồng, trải qua nhiều biến động lịch sử: bị Ba Tư xâm chiếm, được Alexandros Đại đế chinh phục, từng thuộc Ai Cập, bị Hy Lạp hóa, rồi nằm dưới quyền Đế quốc Rôma.

Ngay từ thế kỷ I, Myra đã xuất hiện trong Kinh Thánh: đây là nơi thánh Phaolô ghé qua trên hành trình bị giải về Rôma trước khi gặp nạn đắm tàu:
“Rồi chúng tôi vượt qua biển Ki-li-ki-a và Pam-phy-li-a và tới My-ra miền Ly-ki-a.” (Cv 27,5)

Thánh Nicôla – Giám mục Myra

Khi được tấn phong giám mục vào thế kỷ IV, Thánh Nicôla đã mạnh mẽ phá bỏ các đền thờ ngoại giáo, đặc biệt đền thờ Artemis, và biến Myra thành một trung tâm Kitô giáo lớn. Sau khi ngài qua đời, dân thành tôn kính ngài như một vị thánh và xây dựng một đại thánh đường kính nhớ ngài ngay từ thế kỷ V. Công trình này được trùng tu và nới rộng nhiều lần từ thế kỷ IX đến XIII.

Nhà thờ Myra hiện còn lưu giữ nhiều bích họa quý giá, trong đó có bức mô tả truyền thuyết nổi tiếng: Thánh Nicôla bí mật mang của hồi môn cho ba cô gái nghèo bằng cách ném túi vàng vào cửa sổ ban đêm. Đây cũng là câu chuyện góp phần hình thành tập tục tặng quà Giáng Sinh ngày nay.

Dù thánh tích của ngài được đưa về Bari (Ý) vào thế kỷ XI, Demre vẫn là điểm hành hương quan trọng, nơi các tín hữu Chính Thống giáo cử hành phụng vụ kính thánh nhân vào ngày 6 tháng 12, và nơi các du khách khắp thế giới tìm về nguồn gốc của vị thánh “làm nhiều phép lạ”.

Không phải Bắc Cực, mà là Địa Trung Hải

Vì thế, nếu ai đó muốn đến thăm “quê hương thật sự của Ông già Noel”, thì điểm đến không phải Bắc Cực băng giá, mà là một thành phố nhỏ ven Địa Trung Hải – nơi Thánh Nicôla sống, giảng dạy, làm phép lạ và được các Kitô hữu tôn kính suốt hơn 1.700 năm.

Philip Kosloski – https://aleteia.org/