HUYNH ĐOÀN GIÁO DÂN ĐA MINH Cầu nguyện – hiệp thông – học hành – sứ vụ
Hôm Chúa nhật, chế độ độc tài Nicaragua Daniel Ortega, đã trả tự do cho Đức Cha Rolando José Álvarez của Matagalpa đang bị cầm tù, và trục xuất vị giáo phẩm này khỏi đất nước.
Đức Cha Álvarez đến Thành phố Vatican vào chiều Chúa Nhật 14 Tháng Giêng.
Vị giám mục đã bị kết án 26 năm 4 tháng tù và là tù nhân chính trị ở Nicaragua kể từ tháng 8 năm 2022, cùng với 18 linh mục và chủng sinh khác đã bị cầm tù vào tháng 12 năm 2023.
Trong số các giáo sĩ bị lưu đày cùng với Đức Cha Álvarez có Đức Cha Isidoro Mora, thuộc Giáo phận Siuna, cùng với 14 linh mục và hai chủng sinh cũng đang bị giam giữ như tù nhân chính trị.
Vì nhóm linh mục và chủng sinh đó đã bị giam giữ ở Nicaragua vào tháng trước, nên người ta biết rất ít về nơi ở của các ngài cũng như những cáo buộc chống lại các ngài; một số linh mục bị giam giữ đã trên 65 tuổi hoặc có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Các nhà hoạt động nhân quyền ở Nicaragua đã lập luận rằng các giáo sĩ đã bị bắt giữ như một phần trong nỗ lực phối hợp của chế độ Nicaragua nhằm gây áp lực buộc Vatican phải trao cho chính phủ quyền giám sát chính thức về việc bổ nhiệm các giám mục theo mô hình mà Vatican đã ký với Trung Quốc.
Một tuyên bố từ chế độ đưa ra hôm Chúa nhật xác nhận việc trục xuất các giáo sĩ, nói rằng việc thả họ được bảo đảm thông qua các kênh ngoại giao. Tuyên bố giải thích rằng “các thỏa thuận với Tòa thánh đã bảo đảm việc gửi và tiếp nhận các giám mục, linh mục và chủng sinh tại Vatican”.
Bản văn nói, “Tổng thống nước Cộng hòa, Chính phủ Hòa giải và Thống nhất Quốc gia và nhân dân Nicaragua, xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Đức Thánh Cha Phanxicô; và Phủ Quốc vụ khanh Tòa thánh; là Đức Hồng Y Pietro Parolin, và nhóm làm việc của ngài, vì sự phối hợp rất tôn trọng và kín đáo được thực hiện để thực hiện chuyến đi đến Vatican của hai giám mục, 15 linh mục và hai chủng sinh”.
Danh sách những người lưu vong do Giám mục Álvarez đứng đầu, người bị chế độ độc tài Ortega giam giữ từ tháng 8 năm 2022 và bị kết án 26 năm tù vào tháng 2 năm 2023. Bất chấp những nỗ lực đưa ngài đi lưu vong, Đức Cha Álvarez ban đầu bác bỏ khả thể này trong những tháng đầu tiên bị giam cầm. Tuy nhiên, lần này ngài phải đồng ý có thể vì lo lắng cho tình trạng của các Giám Mục và linh mục khác đang bị giam cầm. Cũng có thể có những áp lực khác.
Vào tháng 12, The Pillar đưa tin rằng vị giám mục sẵn sàng bị lưu đày khỏi đất nước trong bối cảnh có nhiều báo cáo về sức khỏe của ngài không tốt, nhưng khi một nhóm linh mục và tù nhân chính trị bị trục xuất sang Hoa Kỳ vào tháng 2 năm 2022, Đức Cha Álvarez đã không tham gia cùng các ngài vì các các điều kiện đặt ra cho khả thể trả tự do cho ngài chưa bao giờ được giải thích thỏa đáng cho ngài và ngài được yêu cầu ký vào một tờ giấy trắng có thể được dùng làm lời thú tội.
Chế độ Ortega, vào hôm Chúa nhật, cũng trục xuất một giám mục khác đang bị cầm tù, Giám mục Isidoro Mora của Giáo phận Siuna, người đã bị giam giữ sau khi nhắc đến Đức Cha Álvarez trong bài giảng vào ngày 19 tháng 12.
“Tôi muốn bày tỏ lời chào mừng của Hội đồng Giám mục Nicaragua. Chúng tôi luôn hiệp nhất cầu nguyện cho Giáo phận Matagalpa thân yêu này, cầu nguyện cho Đức Cha Rolando, cầu nguyện cho cuộc hành trình của mỗi người trong các bạn” Đức Cha Mora nói trong bài giảng ngày 19 tháng 12, nhân kỷ niệm 99 năm thành lập Giáo phận Matagalpa, nơi ngài là tổng đại diện cho đến năm 2021.
“Chúng ta hiệp nhất trong lời cầu nguyện, trong sự hiệp thông, trong đức tin, trong tình yêu, trong sự dịu dàng.”
Đức Cha Mora bị bắt một ngày sau khi giảng bài giảng đó, cùng với hai chủng sinh, trên đường đi cử hành lễ thêm sức trong giáo phận của ngài.
Cùng với hai vị giám mục, danh sách các giáo sĩ bị trục xuất hôm Chúa nhật bao gồm hơn một chục linh mục, trong đó có Cha Óscar Escoto và Cha Jader Guido, người bị giam giữ một thời gian ngắn vào đêm Giáng Sinh và được thả.
Tin tức về các vụ trục xuất đã được xác nhận bởi Đức Giám Mục Silvio Báez, người đã đề cập đến các cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ, Vatican và chế độ Nicaragua trong bài giảng ngày 14 Tháng Giêng.
Đức Cha Báez nói hôm Chúa nhật, trước khi kết thúc bài giảng tại giáo xứ Santa Agatha ở Miami, “Theo thông tin mà tôi bắt đầu nhận được sáng nay cả từ Rôma lẫn từ Washington và Managua… các giám mục, linh mục và chủng sinh được thả ra khỏi nhà tù đã bị bắt cóc một cách bất công vì họ vô tội, đã hạ cánh xuống sân bay Fiumicino ở Rome và đã được Tòa Thánh nghênh đón”.
Vào chiều Chúa Nhật, các bức ảnh được công bố chụp Đức Giám Mục Rolando Álvarez và Giám mục Isidoro Mora đồng tế thánh lễ ở Rôma, và một bức ảnh khác chụp các linh mục lưu vong được Đức Hồng Y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Tòa Thánh, tiếp đón.
Vụ trục xuất này là vụ trục xuất lớn thứ ba các linh mục Nicaragua khỏi đất nước của họ trong vòng chưa đầy một năm.
Vào tháng 2 năm 2023, bốn linh mục, một phó tế chuyển tiếp và hai chủng sinh đã bị trục xuất sang Hoa Kỳ.
Vào tháng 10 năm 2023, 12 linh mục đã bị trục xuất, và vào Chúa Nhật, 17 linh mục và 2 chủng sinh đã bị lưu đày.
Tổng cộng, khoảng 110 linh mục đã bị lưu đày khỏi Nicaragua kể từ năm 2018. Các linh mục khác đã trốn khỏi Nicaragua sau khi nhận được những lời đe dọa, và những linh mục khác vẫn bị từ chối nhập cảnh vào Nicaragua sau khi đi du lịch nước ngoài.
Con số chính xác các linh mục bị lưu đày vẫn chưa được biết; vì lý do an ninh, nhiều linh mục không công khai việc lưu vong của mình cho đến nhiều tháng sau khi các ngài rời Nicaragua.
Nhưng số linh mục lưu vong chiếm khoảng 15% giáo sĩ Công Giáo Nicaragua.
Các nguồn tin địa phương đã nói với The Pillar rằng tình hình ở giáo phận Matagalpa – nơi Đức Cha Álvarez làm giám mục – đặc biệt khó khăn. Giáo phận có 51 linh mục vào năm 2019 và ngày nay có khoảng 20 linh mục.
Ba giáo phận Nicaragua có các giám mục lưu vong – Jinotega, do Đức Cha Mora lãnh đạo, cùng với Matagalpa và Esteli, cả hai đều do Giám mục Álvarez lãnh đạo.
Hiện tại, hai giáo phận Nicaragua được lãnh đạo bởi các giám mục đã qua tuổi nghỉ hưu – Bluefields và Jinotega – và Đức Hồng Y Leopoldo Brenes của Managua sẽ tròn 75 tuổi vào tháng 3, có nghĩa là 6 trong số 9 giáo phận Nicaragua sẽ rơi vào tình huống lãnh đạo bất thường.
Vì ngày càng có nhiều giáo sĩ Nicaragua dường như vẫn sẵn sàng tố cáo chế độ Ortega, nên năm 2024 có thể còn là một thách thức lớn hơn đối với Giáo hội ở Nicaragua.
Nếu Ortega cuối cùng không có được sự nhượng bộ của Vatican trong việc bổ nhiệm giám mục theo mô hình Trung Quốc, thì chính trị gia này có thể sẽ tiếp tục trục xuất các linh mục và giám mục Nicaragua cho đến khi vết chân định chế của Giáo Hội Công Giáo giảm đi đáng kể ở Nicaragua – Ortega đã theo đuổi con đường tương tự với các trường đại học và các đảng phái chính trị ở Nicaragua.
