Tiến trình đào tạo chủng sinh được đánh dấu không chỉ bởi một chương trình giảng dạy kiến thức mà còn bởi những cột mốc thiêng liêng hướng đến chức linh mục. Trong giai đoạn thần học, có hai cột mốc được đặt trong khuôn khổ nghi thức phụng vụ: thừa tác vụ Đọc sách và thừa tác vụ Giúp lễ.
Như truyền thống hằng năm, vào Chúa nhật IV Phục sinh, lễ Chúa Chiên Lành ngày 30 tháng 4 năm 2023 vừa qua, Đại Chủng viện Sao Biển cử hành Thánh lễ với Nghi thức trao ban thừa tác vụ Đọc sách cho 44 chủng sinh lớp Thần học II và thừa tác vụ Giúp lễ cho 35 chủng sinh lớp Thần học III. Chủ tế Thánh lễ là Đức cha Giuse Võ Đức Minh, nguyên Giám mục Giáo phận Nha Trang. Đồng tế với ngài có Cha Giám đốc Đại Chủng viện Gioan Baotixita Ngô Đình Tiến, quý cha giáo sư, cùng sự hiện diện của toàn thể cộng đoàn chủng viện.
Trước những cải cách phụng vụ của Công đồng Vatican II, có bảy giai đoạn chính thức được so sánh với “bảy bước tiến lên bàn thánh” của một linh mục (Bernardin Goebel). Đó là các chức: mở cửa, đọc sách, trừ quỷ, giúp lễ, phụ phó tế, phó tế và linh mục. Sau khi lãnh nhận bốn “chức nhỏ” đầu tiên, vốn không được thiết lập bằng một bí tích, các ứng viên sẽ trở thành phó tế và linh mục qua Bí tích Truyền chức thánh.
Với Tông thư Ministeria Quaedam (15/8/1972), Đức Thánh cha Phaolô VI quyết định bãi bỏ bốn chức nhỏ và điều chỉnh hai thừa tác vụ Đọc sách và Giúp lễ cho phù hợp với nhu cầu đào tạo, để các chủng sinh lãnh nhận hai thừa tác vụ này có đủ thời gian thực tập và chuẩn bị tốt hơn cho việc phục vụ Lời Chúa và Bàn thờ sau này.
Với Tông thư Spiritus Domini (11/1/2021), Đức Thánh cha Phanxicô cho phép thay đổi giáo luật vốn hạn chế các thừa tác vụ chỉ dành cho nam giới, và hiện nay, thừa tác viên Đọc sách và Giúp lễ có thể là một tín hữu nam, nữ được chính thức tuyển chọn. Riêng đối với các chủng sinh, hai thừa tác vụ này giúp “sống mãnh liệt hơn những yêu cầu của giai đoạn được đào tạo trở nên đồng hình đồng dạng với Đức Kitô Mục tử” (Bộ Giáo sĩ, Ratio Fundametalis Institutionis Sacerdotalis 2016, 72).
Việc trao ban các Thừa tác vụ Đọc sách và Giúp lễ tại Đại Chủng viện Sao Biển Nha Trang vào Chúa nhật IV Phục sinh, cũng gọi là lễ Chúa Chiên Nhân Lành, đã diễn tả rõ ràng mối liên kết sâu xa giữa các thừa tác vụ này với đời sống và sứ mạng linh mục tương lai.
Giảng trong Thánh lễ, Đức cha Giuse quảng diễn hình ảnh tuyệt vời của người Mục tử Nhân lành trong bài Tin mừng theo Phụng vụ Chúa nhật hôm nay. Chúa Giêsu giới thiệu mình như là cửa chuồng chiên, người giữ cửa và Mục tử chăn dắt đàn chiên. Hạnh phúc của người mục tử trong Hội thánh chính là noi gương Chúa Giêsu hy sinh mạng sống mình vì đàn chiên là dân Chúa được Hội thánh trao phó. Chúng ta đừng quên lời của Thánh Giáo hoàng Gioan XXIII trong diễn văn khai mạc Công đồng Vatican II (11/10/1962): “Hội thánh cần lắm phương dược của lòng thương xót, chứ không phải của sự nghiêm khắc”. Chúng ta có thể nói rất nhiều về hình ảnh một người mục tử nhân lành, nhưng tư cách hiền lành khiêm nhường của người mục tử phải được đào tạo ngay từ thời gian tại Đại Chủng viện.
Hôm nay, một số anh em sẽ nhận lãnh các thừa tác vụ Đọc sách và Giúp lễ. Chúng ta hãy xem các thừa tác vụ này có liên hệ gì đến đời sống của người mục tử. Có thể nói đời sống và sứ vụ linh mục xoay quanh Lời Chúa và bàn thờ cử hành hiến tế Thánh Thể. Khi lãnh nhận thừa tác vụ Đọc sách, người chủng sinh để cho Lời Chúa thấm nhập mình và thực sự trở nên ánh sáng cho cả đời sống, hầu sau này có thể an ủi, khích lệ, hướng dẫn dân Chúa. Thừa tác vụ Giúp lễ giúp người chủng sinh ngày thêm gắn kết với dấu chỉ tình yêu nơi bàn thờ tế lễ, từng bước thánh hiến chính mình để yêu thương phục vụ đàn chiên được trao phó. Hình ảnh Chúa Giêsu vị Mục tử Nhân lành, hình ảnh của Phêrô và các Tông đồ mà chúng ta nghe lại trong các bài đọc Lời Chúa hôm nay, cũng như hình ảnh các thế hệ mục tử trong Hội thánh giúp chúng ta cảm nghiệm được thế nào là niềm hạnh phúc của sự hao mòn vì hiến dâng phục vụ. Hôm nay, các ứng viên lãnh nhận thừa tác vụ sẽ tiến lên, tiếp nối các bậc mục tử tiền bối, từng bước làm rạng danh Chúa Giêsu Mục tử Nhân lành trong thời đại hôm nay.
Sau bài giảng, Cha Giám đốc Đại Chủng viện xướng tên các ứng viên sẽ lãnh nhận các thừa tác vụ trước mặt Đức Giám mục chủ sự.
Trong phần chính yếu của nghi thức hôm nay, Đức Giám mục trao Sách Thánh cho các ứng viên lãnh nhận thừa tác vụ Đọc sách và nhắn nhủ: “Con hãy lãnh nhận Sách Thánh và trung thành truyền lại Lời Chúa cho người khác, để Lời Chúa được thêm vững mạnh trong lòng mọi người”.
Đối với các ứng viên lãnh nhận thừa tác vụ Giúp lễ, Đức Giám mục trao bình đựng Mình Thánh Chúa và nói: “Con hãy lãnh nhận bình đựng Bánh Thánh, dùng vào việc cử hành Bí tích Thánh Thể và con hãy trở nên xứng đáng phục vụ bàn thánh Chúa và Hội Thánh”.
Cuối thánh lễ, một thầy đại diện gửi lời tri ân Đức Cha Giuse nguyên Giám mục Giáo phận, dù trong bất kỳ cương vị nào cũng luôn quan tâm yêu thương nâng đỡ các chủng sinh là những linh mục tương lai của Giáo hội.
Các thừa tác viên mới cũng bày tỏ lòng biết ơn đối với Cha Giám đốc, quý cha giáo sư và cộng đoàn chủng viện, mỗi người đều hy sinh góp phần cung cấp một môi trường huấn luyện toàn vẹn cho các chủng sinh.
Nguyện xin Thiên Chúa chúc lành cho tất cả, nhất là cho các thừa tác viên vừa lãnh nhận các thừa tác vụ Đọc sách và Giúp lễ. Xin cho các thừa tác viên biết chu toàn phận vụ được trao phó, và ngày càng thăng tiến trong hành trình đào tạo, trở nên “đồng hình đồng dạng” với Chúa Kitô Mục tử Nhân lành.