HUYNH ĐOÀN GIÁO DÂN ĐA MINH Cầu nguyện – hiệp thông – học hành – sứ vụ
Sr. Minh Du -Dòng Đa Minh Rosa Lima
Kính thưa quý độc giả VietCatholic, chắc hẳn chúng ta còn nhớ vào tháng 5 năm 2021, khi dịch bệnh Coronavirus bắt đầu bùng mạnh tại các khu công nghiệp thuộc tỉnh Bắc Giang, miền Bắc Việt Nam, thì quý sơ hiệp hội Đức Mẹ Hiệp Nhất giáo phận Bắc Ninh đã mở cửa trường học đón các bệnh nhân F0, trường học biến thành nhà cách ly và các sơ trở thành những người phục vụ cơm nước, vệ sinh cũng như các sơ có tay nghề y phục vụ các bệnh nhân. Một số sơ khác thì lăn xả vào vùng dịch tiếp tế khẩu trang, thuốc men và thực phẩm.
Được Bộ Loan Báo Tin Mừng cho các Dân Tộc chấp thuận, ngày 01/11 năm 2021 vừa qua, Đức Cha Cosma, Giám mục Giáo phận Bắc Ninh, đã chủ tế Thánh Lễ Tạ Ơn và ký sắc lệnh chính thức thiết lập Hiệp Hội Đức Mẹ Hiệp Nhất thành Hội Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất, sau gần 60 năm hình thành và phát triển.
VietCatholic được sơ Maria Lương Thị Hồng, Tổng phụ trách của Hội dòng dành cho cuộc phỏng vấn để tìm hiểu về Hội Dòng “mới sinh” nhưng lại có bề dày lịch sử tại Giáo phận Bắc Ninh, quê hương Quan Họ cổ kính vùng Kinh Bắc. Đây cũng là Hội dòng đầu tiên được sinh ra tại Giáo phận Bắc Ninh kể từ sau 1954 đến nay.
Lời đầu tiên, toàn ban VietCatholic cùng quý độc giả gửi đến Sơ Tổng Phụ Trách và toàn thể Hội Dòng lời chúc mừng trong biến cố trọng đại này của Hội Dòng cũng như Giáo Hội Việt Nam có thêm một Hội Dòng mới.
Thưa sơ, xin sơ giới thiệu đôi nét khái quát về lịch sử Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất.
Sơ Maria Lương Thị Hồng:
– Trước hết, con xin kính chào Cha Giám đốc, quí thành viên, cùng toàn thể quý độc giả của Vietcatholic cũng như gửi tới Ban Vietcatholic và quí độc giả những lời cầu chúc tốt đẹp nhất.
– Kế đến, con xin chân thành cám ơn Ban Vietcatholic đã gửi đến Hội dòng chúng con những lời chúc tốt đẹp nhất nhân dịp Hội dòng chúng con được thành lập cách chính thức theo Giáo luật.
Cũng như Ban Vietcatholic đã biết, Hội dòng chúng con được Đức Cố Hồng Y Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng sáng lập từ năm 1963, sau khi Ngài được Tòa Thánh bổ nhiệm làm Giám Mục Bắc Ninh. Tính đến nay là 58 năm được hình thành và phát triển. Đối với một số người thì cho đây là một hành trình dài vì thời gian đã quá nửa đời người, tuy nhiên trong chương trình của Chúa thì chúng con tin 58 năm là thời gian viên mãn, cần thiết để “phôi thai” cách hoàn thiện và cho ra đời một Hội dòng như hôm nay.
– Hội dòng được sinh ra trong bối cảnh sau biến cố 1954. Lúc đó, phần đông linh mục, tu sĩ và giáo dân từ Miền Bắc đã di cư vào Miền Nam. Giáo phận Bắc Ninh lúc đó chỉ còn một số ít linh mục lớn tuổi và một số thiếu nữ tình nguyện sống độc thân để phụng sự Thiên Chúa và phục vụ Giáo hội. Số ít giáo dân còn lại thì tản mác khắp hơn tỉnh phía Bắc: Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bắc Cạn, Tuyên Quang, một phần Hà Giang, Lạng Sơn, Hà Nội, Hưng Yên, Phú Thọ.
– Năm 1963, sau khi được bổ nhiệm làm Giám Mục Giáo phận Bắc Ninh, Đức cha Phaolô-Giuse Phạm Đình Tụng đã quy tụ những thiếu nữ nói trên thành“Hội chị em Sống lý tưởng”, huấn luyện chị em về đời sống đức tin, lòng nhiệt thành truyền giáo và cho chị em tham gia vào công việc rao giảng đức tin trong Giáo phận
– Năm 1992, Ngài đổi tên “Hội chị em Sống lý tưởng” thành “Hội chị em Tận hiến”, và soạn thảo tập sách “Tận hiến:Ơn gọi và Quy chế” để hướng chị em đến đời sống dâng hiến qua việc thực thi ba lời khuyên Phúc Âm.
– Năm 1994, Vị Sáng lập đổi tên Hiệp hội từ “Hội chị em Tận hiến” sang “Đức Bà Hiệp Nhất” với ước muốn các chị em của Hiệp hội này dâng hiến cuộc đời cho chương trình của Thiên Chúa theo gương Mẹ Maria trong việc hiệp nhất với Thánh ý Thiên Chúa, và là trung gian hiệp nhất các môn đệ lại trong Giáo Hội sơ khai. Chị em được mời gọi sống gắn bó với Thiên Chúa bằng đời sống cầu nguyện, hiệp nhất với nhau trong cộng đoàn và trở nên tác nhân của sự hiệp nhất giữa nhân loại.
– Năm 2002, trong tư cách Giám Mục Bắc Ninh, Đức cha Giuse-Maria Nguyễn Quang Tuyến đã ban hành Sắc lệnh thành lập Hiệp hội Đức Mẹ Hiệp Nhất để hướng tới việc trở nên một Tu hội đời thuộc quyền Giáo phận Bắc Ninh.
– Năm 2016, sau khi xem xét lại toàn bộ tiến trình phát triển của Hiệp Hội qua các thời kỳ, Bộ Đời sống các tu hội đời sống thánh hiến và tu tu đoàn tông đồ nhận thấy Hiệp hội phát triển theo hướng như một Hội dòng hơn là Tu hội đời nên đã đề nghị Hiệp hội suy xét và nên chọn dạng thức tu của một Hội dòng thánh hiến hay một Tu đoàn tông đồ theo đúng Giáo luật.
– Trước gợi ý của Bộ Đời sống Thánh hiến, Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt đã giúp cầu nguyện để phân định và cuối cùng đã quyết định chọn chuyển sang hình thức dòng tu thuộc quyền Giáo phận.
– Năm 2017 Ngài đã thiết lập Hiệp hội công Đức Mẹ Hiệp Nhất hướng tới việc thiết lập một Hội dòng thuộc quyền Giáo phận”
– Năm 2019, Đức Cha Cosma đã nộp hồ sơ lên Tòa Thánh để xin thiết lập Hiệp Hội Đức Mẹ Hiệp Nhất thành Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất.
– Ngày 26 tháng 7 năm 2021, Bộ Truyền Giảng Tin Mừng cho các dân tộc qua văn thư số: 318/21 đã cho phép Đức Cha Cosma thiết lập Hiệp Hội Đức Mẹ Hiệp Nhất thành Hội dòng thuộc quyền Giáo Phận.
– Ngày 1/11/2021, Đức Cha Cosma đã ký sắc lệnh thiết lập Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất theo Giáo luật.
Con lướt sơ qua thì thấy trong 58 năm qua, Tu hội đã có đổi nhiều tên gọi, xin sơ chia sẻ với chúng con một chút được không ạ !?
Sơ Maria Lương Thị Hồng:
Việc Đấng Sáng Lập đã đổi tên Tu Hội từ “ Hội chị em sống Lý tưởng” sang “ Hội chị em Tận Hiến” và cuối cùng là “ Đức Mẹ Hiệp Nhất” cho thấy tiến trình phát triển của Hội dòng qua các giai đoạn rất rõ ràng cả về sứ vụ tông đồ và đời sống thánh hiến.
– Khởi đi từ “chị em sống lý tưởng”, nguyên cái tên cũng cho thấy ý nghĩa rất rộng. Hầu như các thành viên trong giai đoạn này đi theo một lý tưởng tốt đẹp, tự nguyện sống độc thân để được tự do phục vụ Giáo Hội. Chiều kích tu trì chưa rõ ràng.
– Năm 1992, đổi tên “Hội chị em Sống lý tưởng” thành “Hội chị em Tận hiến” Chúng ta lý tưởng đời tu bắt đầu được hình thành là sự tận hiến cuộc đời cho Thiên Chúa, nhưng vẫn còn giới hạn khởi đi từ các cá nhân.
– Năm 1994, tiếp tục đổi tên sang “ Đức Mẹ Hiệp Nhất” Lúc này con đường tu trì đã được xác định một cách rõ ràng theo một linh đạo. Như Mẹ Maria: được Thiên Chúa ngỏ lời và Mẹ đã đáp tiếng “Xin Vâng” để thánh ý Chúa được thực hiện. Chị em được hiểu biết nguồn gốc ơn gọi đời tu đến từ Thiên Chúa và sự đáp trả từ phía con người.
Đi song song với các thời kỳ là việc mở rộng và đi sâu hơn vào các lãnh vực tông đồ của Hội dòng. Ví dụ thời đầu chị em chỉ tham gia vào các việc như giữ đất nhà thờ, phục vụ cơm nước, chiếu chăn cho giáo dân đi lễ, dạy kinh bổn…nhưng sau này các lãnh vực khác được mở ra như: Đào tạo giáo lý viên, chuyên môn y tế, Giáo dục hay các chương trình phát triển xã hội khác…
Hiện nay Hội Dòng có bao nhiêu thành viên và bao nhiêu cộng đoàn, phục vụ tại các giáo phận nào ạ, thưa sơ?
Hiện nay Hội dòng có 176 thành viên chính thức, trong đó có 130 chị em khấn trọng, 46 chị em khấn tạm. Gồm 23 cộng đoàn đang phục vụ và học tập tại: Bắc Ninh, Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Việc đào tạo nhân sự diễn tiến thế nào, xin sơ chia sẻ cho chúng con ạ?
Sơ Maria Lương Thị Hồng:
Việc đào tạo nhân sự được xuyên suốt và có sự khác biệt theo từng giai đoạn trong lịch sử của hội dòng. Ví dụ từ khi hình thành đến năm 1994, chị em chỉ được Đức Giám Mục trực tiếp dạy dỗ, huấn luyện về đời sống đức tin và tông đồ. Kể từ 1994, Đức Giám Mục Giáo Phận đã mời một số tu sĩ ở các dòng đến, hoặc gửi chị em đi để được đào tạo về đời tu như dòng: Đa Minh nữ, dòng Thánh Phaolô và dòng Đức Bà Truyền Giáo. Sau này thì Đấng Sáng Lập đã xin Dòng Đức Bà Truyền Giáo đến ở trực tiếp hơn 10 năm để huấn luyện chuyên về đời tu. Các giai đoạn huấn luyện trong đời sống tu trì được hình thành. Kể từ năm 2002 đã bắt đầu có lớp nhà tập đầu tiên và kế tiếp cho đến hôm nay.
Từ năm 2007 đến nay, nhà dòng đã tự lập hoàn toàn trong vấn đề huấn luyện đời tu cho các lớp theo từng giai đoạn như các dòng khác: Khấn trọn, khấn tạm, nhà tập, thỉnh sinh, đệ tử.
Thưa sơ, công việc mục vụ của các sơ hiện nay là những công việc nào?
Sơ Maria Lương Thị Hồng:
Cũng như các dòng Đa Minh nữ và các dòng Mến Thánh Giá, Hội dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất cũng được hình thành để đáp ứng cho các nhu cầu mục vụ của Giáo Hội địa phương. Các cộng đoàn của Hội dòng thường gắn liền với các giáo xứ hầu hết là ở Bắc Ninh. Ở đâu thì chị em tham gia nhiệt tình vào các công việc mục vụ giáo xứ như: Dạy Giáo lý các cấp, dâng hoa cùng những việc khác liên quan đến giáo xứ. Cấp giáo phận, mỗi ban trong Giáo phận đều có các chị em cộng tác như: Ban Giáo Lý, ban Bác Ái Xã hội, Ban truyền thông, giới trẻ…
Ngoài ra, Hội dòng cũng có những mảng tông đồ riêng như: Chăm sóc trẻ khuyết tật, mồ côi, y tế, Giáo dục và Bác ái xã hội.
Xin sơ chia sẻ cho quý độc giả được am hiểu đôi nét về tu phục của quý sơ hiện nay.
Sơ Maria Lương Thị Hồng:
Nói đến tu phục là vấn đề luôn hấp dẫn mọi người. Ở vùng thuộc xứ Kinh Bắc, có chút đặc trưng về văn hóa vùng miền nên chiếc áo dòng của Hội dòng cũng mang đôi nét của chiếc áo quan họ như: Cổ hình chữ nhân và mầu tím chết để diễn tả tâm tình bên trong của người nữ tu đối với Thiên Chúa và đối với nhân loại.
– Chữ nhân: nghĩa bình thường là nhân nghĩa, sống có nghĩa có tình, nhân là thành người, là người trưởng thành biết mình, biết trên biết dưới…Theo nghĩa thần học chút thì con Thiên Chúa đã làm người, mang lấy bản tính con người để thông chia sự sống của Thiên Chúa và cứu độ nhân loại.
– Màu tím chết diễn tả cuộc đời dâng hiến: Tím là âm thầm, là hy sinh và là trung tín đến cùng nhưng cũng là niềm hy vọng.
– Người nữ tu Đức Mẹ Hiệp Nhất khi khoác chiếc áo dòng trên mình được mời gọi không ngừng hoàn thiện bản thân cho đến khi trở nên đồng hình đồng dạng với Chúa Ki-tô qua việc sống nhân bản và thực thi triệt để Ba Lời khuyên Tin Mừng để được tự do phụng sự Chúa và các linh hồn.
Để có được Hội Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất như ngày hôm nay, sơ nghĩ rằng lời tri ân của Hội Dòng sẽ được gửi đến những ai, thưa sơ?
Sơ Maria Lương Thị Hồng:
Trước hết và trên hết, Hội dòng xin được mượn lời của Đức Mẹ để hát lên lời kinh tạ ơn Thiên Chúa: Vì“ Phận nữ tỳ hèn mọn Người đã đoái thương nhìn tới”. Quản thật, Hội dòng xác định Hội dòng là kết quả của tình yêu Thiên Chúa.
Kế đến là Đấng Sáng Lập: Đức Cố Hồng Y Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng. Người đã qui tụ chị em, đã sinh ra Hội dòng trong Giáo Phận Bắc Ninh với đầy tràn tình yêu, Đức Cố Giám Mục Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến tiếp tục nuôi dưỡng bao bọc Hội dòng suốt thời gian đầu đầy tràn khó khăn thử thách, Hội dòng Đức Bà Truyền Giáo, trực tiếp là hai sơ Xavie Trần Thị Linh và sơ Gioana Nguyễn Thị Nhung và quý sơ đã đảm nhận huấn luyện mọi mặt trong đời sống tu trì trong xuốt hơn 10 năm để Hội dòng có được nếp sống tu trì như ngày hôm nay.
Tiếp đến là Tòa Thánh, Giáo Hội Mẹ đã chuẩn nhận thiện chí của chúng con trong ơn gọi Đức Mẹ Hiệp Nhất, cho phép chúng con được sinh ra và sống yêu thương trong lòng mẹ Giáo Hội.
Đến các Đức Giám Mục của Giáo phận trong các thời kỳ khác nhau. Nhất là Đức Cha Cosma Hoàn Văn Đạt SJ, Giám Mục đương kim của Giáo Phận Bắc Ninh. Ngài đã âm thầm đồng hành với Hội dòng từ khi còn chưa làm Giám mục cho đến nay trong đời sống thiêng liêng qua gặp gặp gỡ linh thao và hoàn thiện các thủ tục pháp lý cuối cùng cho việc thiết lập Hội dòng.
Ngoài ra, Hội dòng còn nhận được sự trợ giúp đắc lực của Cha Giuse Phan Tấn thành, Op, Cha Michael Trương Thành Tùng SJ, Đức Ông Phanxicô Cao Minh Dung là những người trợ giúp đắc lực trong việc hoàn thiện cuốn Hiến chương, nội qui cùng các giấy tờ cần thiết cho đến khi được Tòa Thành chấp thuận.
Bên cạnh đó còn có các Thân nhân, ân nhân của chị em và Hội dòng bao gồm cả các cha già, các cha xứ và các giáo xứ nơi có cộng đoàn của hội dòng đã và đang góp phần giúp phát triển về cơ sở vật chất và đào tạo kiến thức chuyên môn cho chị em cho đến hôm nay.
Và một bộ phận không thể thiếu đó là các chị em tiên khởi, là những người đi tiên phong, đón nhận mọi hy sinh âm thầm để gây dựng Hội dòng để các thế hệ hôm nay được hưởng những thành quả tốt đẹp như hôm nay.
Một lần nữa, con xin thay mặt chị em trong Hội dòng cám ơn Ban Catholic đã tạo cơ hội để cho con được chia sẻ với độc giả về những ân huệ mà Hội dòng đã đón nhận từ Thiên Chúa và Hội Thánh nhân dịp Hội dòng được Thành lập.
Chúng ta cùng tạ ơn Chúa đã cho Giáo Hội Việt Nam đón hai niềm vui lớn dồn dập, hai niềm vui ấy cùng xảy ra tại Giáo phận Bắc Ninh. Đó là Tòa Thánh bổ nhiệm linh mục Giuse Đỗ Quang Khang làm Tân giám mục phó giáo phận Bắc Ninh và nâng hiệp hội lên thành Hội Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất. Nguyện xin Thiên Chúa tiếp tục chúc lành cho Gp. Bắc Ninh, cho Đức cha Giuse và đặc biệt cho quý sơ Dòng Đức Mẹ Hiệp Nhất.
