Đức Thánh Cha Lêô XIV: Cần ngăn chặn nạn cho vay nặng lãi – một tội nặng và là “tảng đá đè nghẹt” con người

Trong buổi tiếp kiến Hội đồng Toàn quốc Chống cho vay nặng lãi nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập, Đức Thánh Cha Lêô XIV nhắc lại thảm cảnh của những người là nạn nhân của tệ nạn này, vốn gây ra những hậu quả tàn phá đời sống của nhiều cá nhân và gia đình. Ngài cảnh báo: “Các hệ thống tài chính mang tính cho vay nặng lãi có thể khiến cả một dân tộc phải quỳ gối”. Vì thế, “việc hoán cải của những người sa vào tội cho vay nặng lãi cũng quan trọng không kém việc gần gũi và nâng đỡ những ai đang chịu đau khổ vì nạn cho vay nặng lãi”.
Alessandro Di Bussolo – Vatican News

Một tội “rất nặng”, phá hủy gia đình và tâm hồn con người

Cho vay nặng lãi, theo Đức Thánh Cha, là một “tội rất nặng”, có thể làm tan vỡ các gia đình, bào mòn tâm trí và con tim đến mức khiến người ta nghĩ đến việc tự tử như lối thoát duy nhất. Ngài gọi đây là “một tảng đá đè nghẹt” con người, nhất là những ai yếu đuối, như nạn nhân của cờ bạc, hay những người phải gánh chi phí y tế đặc biệt.

Đức Thánh Cha nói: “Thoạt đầu, cho vay nặng lãi có vẻ như một sự giúp đỡ, nhưng theo thời gian, nó trở thành một cực hình.”
Ngài mô tả đây là một vấn đề “gây tác động hủy diệt đến đời sống của nhiều người và nhiều gia đình”.

Phát biểu trước 150 thành viên của Hội đồng Toàn quốc Chống cho vay nặng lãi “Thánh Gioan Phaolô II”, Đức Thánh Cha nhấn mạnh:

“Quý vị đang thực hiện một sứ mạng quý giá khi cố gắng ngăn chặn và chấm dứt tệ nạn này. Công việc của quý vị hoàn toàn phù hợp với tinh thần và thực hành của Năm Thánh, và có thể được xem là một dấu chỉ hy vọng trong Năm Thánh này.”

Nguồn gốc của tệ nạn: sự băng hoại trong tâm hồn con người

Đức Thánh Cha lưu ý rằng nạn cho vay nặng lãi “bắt nguồn từ sự hư hỏng của tâm hồn con người”, một thực tại “đau thương và cổ xưa”, vốn đã bị các ngôn sứ trong Kinh Thánh mạnh mẽ lên án, cùng với mọi hình thức bóc lột và bất công đối với người nghèo.

Ngài nói rõ:

“Đó là thái độ xa rời Thiên Chúa — khi người ta chà đạp người khác đến mức biến họ thành nô lệ!”

Và nhấn mạnh:

“Đây là một tội nghiêm trọng, vì nó không chỉ là vấn đề tính toán tài chính, mà là một hành động có thể hủy diệt tâm hồn, làm tan vỡ gia đình và đẩy con người vào tuyệt vọng.”

Một “sự giúp đỡ giả tạo” biến thành gánh nặng đè nghẹt

Đức Thánh Cha mô tả:

“Có một loại cho vay nặng lãi dường như muốn giúp đỡ người đang gặp khó khăn tài chính, nhưng thực ra lại là một tảng đá đè nghẹt.”

Những người chịu hậu quả nặng nề nhất thường là những người yếu đuối, như nạn nhân của cờ bạc, hoặc những người phải chi trả cho các điều trị y tế đặc biệt, các khoản chi bất ngờ vượt ngoài khả năng của họ và gia đình.

“Điều ban đầu có vẻ là một sự giúp đỡ, về lâu dài trở thành một cực hình.”

Các hệ thống tài chính mang tính cho vay nặng lãi làm khổ cả dân tộc

Đức Thánh Cha cảnh báo rằng tội lỗi này không chỉ diễn ra ở cấp độ cá nhân, mà còn ở quy mô các quốc gia:

“Những hệ thống tài chính mang tính cho vay nặng lãi có thể khiến cả một dân tộc phải quỳ gối.”

Ngài trích Sách Giáo lý Hội Thánh Công giáo (số 2269), tố cáo trách nhiệm nặng nề của những người “sử dụng các thực hành thương mại và cho vay nặng lãi gây đói khổ và cái chết cho anh chị em mình”, đồng thời “nuôi dưỡng các cơ cấu tội lỗi bất công”.

Rồi Đức Thánh Cha đặt những câu hỏi mạnh mẽ:

“Những người kém may mắn hơn chúng ta chẳng phải cũng là con người sao? Người yếu đuối chẳng có cùng phẩm giá như chúng ta sao? Những người sinh ra với ít cơ hội hơn có giá trị kém hơn ư? Họ chỉ đáng được sống lay lắt thôi sao?”

Cần hoán cải tâm hồn của người thực hành cho vay nặng lãi

Những câu hỏi này, Đức Thánh Cha nói, cũng được nhắc lại trong Tông huấn Dilexi te về tình yêu dành cho người nghèo.
Ngài khẳng định:

“Giá trị của xã hội chúng ta và tương lai của chúng ta phụ thuộc vào câu trả lời cho những câu hỏi này. Hoặc chúng ta lấy lại phẩm giá luân lý và thiêng liêng của mình, hoặc chúng ta sẽ rơi xuống vực sâu của sự ô uế.”

Đức Thánh Cha mời gọi chiêm ngắm thái độ của Chúa Giêsu với ông Giakêu, người thu thuế ở Giêrikhô, “một kẻ từng quen với sự áp bức và bóc lột”, nhưng đã được biến đổi nhờ lòng nhân lành của Chúa.

“Chính sự nhưng không của Chúa đã làm Giakêu sững sờ, khiến ông hồi tâm, nhận ra lỗi lầm và quyết định đền bù ‘gấp bốn lần’. Chỉ có sự nhưng không mới đủ mạnh để bày tỏ cho chúng ta ý nghĩa đích thực của nhân tính.”

Ngài cảnh báo:

“Khi lòng tham lợi nhuận thống trị, người khác không còn là con người nữa — họ chỉ còn là đối tượng để khai thác. Và khi đó, con người cũng đánh mất chính mình, đánh mất linh hồn mình.”

Vì thế, Đức Thánh Cha nhấn mạnh:

“Sự hoán cải của người phạm tội cho vay nặng lãi quan trọng không kém việc đồng hành với nạn nhân của nó.”

Một sứ mạng cộng đoàn, được nâng đỡ bởi các mục tử

Kết thúc, Đức Thánh Cha Lêô XIV khích lệ các thành viên của Hội đồng Toàn quốc Chống cho vay nặng lãi:

“Hãy tiếp tục sứ mạng của anh chị em — một sứ mạng mang tính cộng đoàn, được nâng đỡ bởi các mục tử của Hội Thánh.”

Sau buổi tiếp kiến, lúc 12 giờ trưa, Đức Tổng Giám mục Giuseppe Satriano của giáo phận Bari-Bitonto đã cử hành Thánh lễ cho các thiện nguyện viên của 35 quỹ trực thuộc Hội đồng này, cùng với ông Luciano Gualzetti, chủ tịch Hội đồng, tại bàn thờ Ngai Tòa Thánh Phêrô trong Đền thờ Thánh Phêrô.