Hồi tưởng “Phong trào Quyền lực Nhân dân” thập niên 80, Giáo Hội Philippines tham gia các cuộc biểu tình chống tham nhũng

Joseph San Mateo – 3 tháng 10, 2025

MANILA, Philippines – Các vị lãnh đạo Công giáo và Tin Lành đã khởi xướng một phong trào chống tham nhũng mới tại Philippines, với kỳ vọng tái hiện thành công của cuộc biểu tình ngày 21 tháng 9 vừa qua, vốn đã quy tụ hàng chục ngàn người xuống đường.

Cùng với các thành phần xã hội dân sự, hôm thứ Tư, các vị lãnh đạo tôn giáo đã chính thức khởi động “Phong trào Diễu hành Một nghìn tỷ Peso” (Trillion Peso March Movement), lấy tên từ cuộc biểu tình “Trillion Peso March” ngày 21 tháng 9. Đồng peso là đơn vị tiền tệ của Philippines, và con số ấy ám chỉ số tiền công khổng lồ bị thất thoát vì tham nhũng.

Phong trào mới tuyên bố sẽ tổ chức những cuộc biểu tình quy mô toàn quốc vào ngày 30 tháng 11, ngày lễ kỷ niệm anh hùng dân tộc thế kỷ XIX Andres Bonifacio.

Sự kiện này phản ánh làn sóng phẫn nộ trước nạn tham nhũng trong các dự án kiểm soát lũ trị giá hàng tỷ peso, hiện đang bị Thượng viện Philippines điều tra. Các đồng minh của cả Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. và Phó Tổng thống Sara Duterte đều bị liên đới, càng khoét sâu sự chia rẽ trong một đất nước vốn đã phân cực.

Trong những thời khắc như thế, vai trò của Giáo Hội Công giáo luôn là quy tụ người dân chống lại tham nhũng và sự quản trị yếu kém. Vị Giáo phẩm thường được nhắc đến là Đức Hồng y quá cố Jaime Sin, nguyên Tổng Giám mục Manila, người đã góp phần lật đổ nhà độc tài Ferdinand E. Marcos – thân phụ của Tổng thống đương nhiệm – trong biến cố “Cách mạng Quyền lực Nhân dân” năm 1986.

Không phải ngẫu nhiên mà trong buổi họp báo tại Club Filipino lịch sử hôm thứ Tư, Đức Cha Jose Colin Bagaforo, Giám mục Kidapawan và cũng là Chủ tịch Caritas Philippines, đã đọc bản tuyên ngôn của Phong trào Diễu hành Một nghìn tỷ Peso.

Trong bản tuyên ngôn, phong trào khẳng định mục tiêu đấu tranh chống lại “tham nhũng có hệ thống” và “lòng tham vô độ” đã tước đi của hàng triệu người dân Philippines cơ hội được giáo dục, chăm sóc y tế và một cuộc sống xứng đáng.

Phong trào đòi hỏi phải nhanh chóng truy tố các vụ tham nhũng, thu hồi tài sản bất chính, và đảm bảo sự minh bạch trọn vẹn trong việc quản lý công quỹ.

“Chúng tôi, những người khởi xướng và lãnh đạo Phong trào Diễu hành Một nghìn tỷ Peso, tuyên bố rằng tham nhũng là cội rễ của nghèo đói, bất bình đẳng và bất công tại Philippines,” Đức Cha Bagaforo nói. “Chúng tôi kêu gọi mọi người dân Philippines cùng tham gia vào cuộc chiến chung này vì một chính quyền trung thực, minh bạch và có trách nhiệm.”

Theo bà Judy Miranda, phụ trách hoạt động công khai và hành động xã hội cho phong trào, các cuộc biểu tình sẽ bao gồm cả “cuộc phản kháng luân lý” lẫn “cuộc phản kháng của nhân dân”. Cuộc phản kháng luân lý sẽ thể hiện qua cầu nguyện và chay tịnh, trong khi phản kháng của nhân dân bao gồm biểu tình, đánh trống kêu vang và chiến dịch đeo ruy-băng trắng như biểu tượng hy vọng.

Các nhà giáo dục Công giáo sẽ thành lập những “vòng tròn biện phân” để hướng dẫn cộng đồng trong đời sống chính trị quốc gia. Một ngày chay tịnh toàn quốc sẽ được ấn định, và các Thánh lễ hàng tuần sẽ được cử hành tại Đền thờ EDSA, ngôi nhà nguyện tưởng nhớ Cuộc Cách mạng Quyền lực Nhân dân năm 1986. Các lời nguyện tín hữu Chúa Nhật cũng sẽ được “liên kết” với chủ đề này, và các linh mục, mục sư sẽ đưa vào bài giảng những suy tư về “tham nhũng, canh tân luân lý, và lời kêu gọi dấn thân công dân”.

Tổng Giáo phận Manila – trung tâm của Công giáo Philippines – đã công khai ủng hộ lời kêu gọi này.

Đức Hồng y Jose Advincula, Tổng Giám mục Manila, hôm thứ Năm đã ban hành một thư mục vụ liên quan đến vụ bê bối tham nhũng. Ngài truyền phải đọc một “oratio imperata” (lời nguyện bắt buộc) cho “sự liêm chính, chân lý và công lý” trong tất cả các thánh đường, giáo xứ, nguyện đường và nhà nguyện của Tổng Giáo phận.

“Lời nguyện này sẽ thay thế Lời nguyện giáo dân trong Thánh lễ – một thực hành hiếm hoi chỉ được dành cho những trường hợp khẩn thiết và nghiêm trọng nhất – như một dấu chỉ rõ rệt về tính cấp bách của tình hình,” Đức Hồng y giải thích.

Ngài còn truyền cho tất cả các nhà thờ trong Tổng Giáo phận đồng loạt đánh chuông vào lúc 8 giờ tối hằng ngày: “Đây sẽ là tiếng kêu ngôn sứ tố cáo và phẫn nộ trước sự dữ của tham nhũng, đồng thời là lời mời gọi hoán cải và sám hối.”

Đức Hồng y Advincula, năm nay 73 tuổi, cho biết những chỉ dẫn này sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 4 tháng 10, lễ kính Thánh Phanxicô Assisi, cho đến khi có thông báo mới.

“Anh chị em thân mến, chúng ta hãy hiệp nhất trong cầu nguyện và hành động, để chân lý, liêm chính và công lý được chiến thắng gian dối, tham nhũng và ích kỷ,” Đức Hồng y nhấn mạnh.

https://cruxnow.com/church-in-asia/2025/10/recalling-people-power-in-the-80s-filipino-church-joins-anti-corruption-protests