Sapa – Điểm khép lại kỳ thường huấn linh mục trẻ Tổng Giáo phận Hà Nội

Chương trình thường huấn dành cho các linh mục trẻ của Tổng Giáo phận (TGP) Hà Nội diễn ra từ ngày 11–13/8/2025, tại Giáo xứ Sapa – Giáo phận Hưng Hoá, đã khép lại với nhiều hoa trái thiêng liêng và bổ ích.

Xuyên suốt ba ngày thường huấn, quý Cha lắng nghe những chia sẻ hữu ích từ quý cha đồng hành, cùng học hỏi và thảo luận để đào sâu đời sống thiêng liêng, nhìn lại sứ vụ, tìm hướng giải quyết cho những thách đố mục vụ, đồng thời trao đổi với nhau về những vấn đề liên quan đến đời sống linh mục.

Nhận diện và đối diện nỗi cô đơn trong đời sống linh mục

Sau giờ Kinh Sáng, vào lúc 8h30, thứ Ba, ngày 12/8/2025, Cha Alphongso Phạm Hùng – Trưởng Ủy ban Giáo dục, trình bày đề tài: “Nỗi cô đơn trong đời sống linh mục”, dựa trên bài viết của Linh mục Giovanni Cucci, SJ. trong Tạp chí La Civiltà Cattolica.

Cha Alphongso đưa ra những ý nghĩa tích cực về sự cô đơn của con người. Cô đơn tự nó không phải là một điều xấu. Nếu con người chấp nhận nó như là sự thật về chính bản thân mình thì nó có thể mang một ý nghĩa tích cực. Từ đó, người ta nhận ra rằng, nếu không có tương quan với Chúa, thì cuộc sống sẽ trở nên nặng nề, trống rỗng và dường như vô nghĩa. Cô đơn là điều không thể tránh được nơi thân phận con người, chỉ là cô đơn ít hay nhiều mà thôi. Bởi thế, trong mọi bậc sống nếu không chấp nhận thực tại này thì người ta sẽ đặt những kỳ vọng ảo tưởng nơi người khác, đòi hỏi không thực tế và dẫn đến đổ vỡ các mối tương quan.

Từ những con số thống kê trong Tạp chí La Civiltà Cattolica cho thấy, tại một số quốc gia đã có sự gia tăng đáng lo ngại về nỗi cô đơn trong đời sống linh mục, tu sĩ nam nữ, và vấn đề phổ biến nhất là bệnh trầm cảm. Nguyên nhân chủ yếu là do phải đối diện với khối lượng công việc mục vụ quá lớn, lo lắng quá mức, dễ dẫn đến chủ nghĩa hoạt động, không biết cách tự chăm sóc bản thân, rồi từ đó gây ra sự căng thẳng, kiệt sức, lo âu và trầm cảm. Một số người đã phải rời bỏ các nhiệm vụ và vai trò vốn đã gắn liền với căn tính linh mục.

Tình trạng này tạo thành một vòng luẩn quẩn: Kiệt sức làm tăng cảm giác tiêu cực về bản thân của linh mục và khiến lựa chọn đời sống này ngày càng kém hấp dẫn đối với những người trẻ; việc ơn gọi giảm sút lại buộc linh mục phải gánh vác khối lượng công việc ngày càng nặng, có nguy cơ nhấn chìm họ. Suy nghĩ đầu tiên của họ là làm sao để tồn tại, chọn mục tiêu, bỏ dở một số việc hoặc sống trong tình trạng khẩn cấp liên tục.

Sự cô đơn trong đời sống tu trì không xuất hiện đột ngột nhưng nó gia tăng ở mức độ tiệm tiến trong cuộc sống tương quan. Nó cũng có thể là do bản thân linh mục lựa chọn khi không sẵn sàng tìm kiếm, đón nhận sự trợ giúp và thuyết phục mình để tự tìm ra giải pháp cho nỗi khó khăn của mình. Và như vậy, sự cô độc ấy trở thành một hình thức tự bảo vệ.

Từ những vấn nạn trên, Cha Alphongso nhấn mạnh: Tầm quan trọng của việc thường huấn là điều không thể bỏ qua. Bởi lẽ, ở một số trường hợp, linh mục trở thành nạn nhân của sự cô lập, những cám dỗ của cô đơn có thể dẫn đến nghiện ngập, kiệt sức hoặc là sẽ tìm kiếm sự thân mật ở những chỗ sai lầm. Ngài cũng đặc biệt lưu ý với quý cha về sự đồng hành thiêng liêng, nghĩa là việc đọc lại đời sống đức tin của mình với sự trợ giúp của một người khôn ngoan và đáng tin cậy, có vai trò đặc biệt quý giá. Một khía cạnh khác, Cha Alphongso cũng mời gọi quý Cha đón nhận sự mong manh và giới hạn của mình với thái độ khiêm nhường. Điều này giúp cho bản thân linh mục sống tương quan đích thực, dưới dấu chỉ của lòng thương xót Chúa và cảm thông với sự mong manh của người khác.

Những thách đố trong đời sống linh mục trẻ

Kế đó, vào lúc 10h00, quý Cha cùng nhau đọc Kinh Sách và lắng nghe bài chia sẻ của Cha Giu-se Nguyễn Văn Hữu – Chính xứ Mang Sơn, với đề tài: “Những thách đố trong đời sống linh mục trẻ”. Từ kinh nghiệm mục vụ cá nhân suốt 24 năm qua, Cha Giu-se khẳng định: bất cứ linh mục nào cũng phải đối diện với những thách đố trong sứ vụ, nó chỉ khác nhau ở mức độ và cách thức giải quyết những thách đố xảy đến với mình. Linh mục cũng là con người yếu đuối, chứ không phải là siêu nhân mà miễn nhiễm với những cám dỗ và thử thách của thế gian. Vì thế, bản thân linh mục cần phải được rèn luyện không ngừng để sống đúng với căn tính của mình.

Cha Giu-se đã chỉ ra sự khác biệt giữa môi trường Chủng viện (đào tạo) và Giáo xứ (mục vụ). Từ đó, ngài khuyến khích quý Cha cần phải biết cân đối cũng như thích nghi giữa lý thuyết và thực hành để mọi thành phần trong giáo xứ đều có thể sống tinh thần hiệp hành: Hiệp thông, Tham gia và Sứ vụ. Thánh Gio-an Ma-ri-a Vi-a-ney là mẫu gương cho các linh mục – Ngài là một linh mục không thành công trong Chủng viện, nhưng lại rất thành công trong việc điều hành và xây dựng giáo xứ.

Kế đó, Cha Giu-se nêu ra những thách đố mà linh mục phải đối diện khi làm mục vụ để quý Cha cùng suy gẫm và thảo luận: 1) Thách thức xây dựng và điều hành giáo xứ trong tinh thần hiệp hành; 2) Thách thức giữa truyền thống và hiện đại, giữa quá khứ và hiện tại, giữa cái cũ và cái mới; 3) Thách thức về quyền lực và danh vọng; 4) Thách thức trong việc quản lý và sử dụng tiền bạc, vật chất. 5) Thách thức sống đời độc thân. 6) Thách thức trong việc giảng dạy và cử hành Bí tích; 7) Thách thức trong việc đối thoại liên tôn và chính quyền dân sự; 8) Thách thức trong việc truyền giáo và tái truyền giáo cho con người thời nay.

Đời sống nội tâm – nguồn sức mạnh vượt qua thách đố

Vào buổi chiều cùng ngày, lúc 15h00, quý Cha lắng nghe bài chia sẻ của Cha Giu-se Tạ Minh Quý – Trưởng Uỷ ban Giáo lý, với đề tài: “Đời sống nội tâm – Phương thế thiêng liêng trong đời sống linh mục”. Đối diện với sự cô đơn và những thách đố trong mục vụ, đời sống thiêng liêng chính là phương thế để giúp linh mục vượt qua được những trở ngại ấy. Dựa vào tác phẩm “Chỉ có một điều cần thôi – Sống đời cầu nguyện” của Lm. Henri J.M. Nouwen, Cha Giu-se mời gọi quý Cha suy tư về ba hạn từ: Cô độc, cô đơn và cô tịch.

Cô độc: Đây là một thực tại luôn gắn liền với đời sống con người. Riêng với linh mục, từ căn tính đến sứ mệnh, cuộc đời của các ngài cũng là một hành trình cô độc. Linh mục phải đối diện với sự cô độc khi phải đưa ra những quyết định mục vụ mà chỉ mình ngài trước mặt Chúa mà không được phép chia sẻ với ai. Từ đó, linh mục sẽ khó tránh khỏi sự hiểu lầm và chống đối. Vốn dĩ bản chất con người có tính xã hội, luôn hướng về, nối kết và thuộc về cộng đoàn, nếu vấn đề cô độc của linh mục không được giải quyết thì sẽ sớm chuyển thành cô đơn, và đó là sự khủng hoảng.

Cô đơn: Chính là một tình trạng mất kết nối, bị bỏ lại, bị loại trừ, không được thấu hiểu và điều này dẫn tới sự lạc lõng, có thể nghiện ngập và trở thành trầm cảm,…

Cô tịch: Đây là một sự tĩnh lặng nội tâm đích thực mà linh mục cần đạt tới. Bởi lẽ, đó là một tình trạng kết nối sâu xa với nguồn mạch đời sống là chính Thiên Chúa. Chỉ có vậy, linh mục mới có thể bình tâm giữa những ồn ào, dễ dàng đón nhận sự cô độc và cô đơn.

Từ những suy tư trên, Cha Giu-se mời gọi quý Cha cần có một sự thống nhất đời sống nội tâm và tương quan với người khác và với sứ vụ tông đồ. Đồng thời, ngài cùng với quý Cha đọc lại và suy gẫm số 14 trong Sắc lệnh về Chức vụ và Đời sống các linh mục của Công đồng Vatican II: “Việc thống nhất đời sống này không thể được thực hiện nguyên bằng cách tổ chức hoàn toàn bên ngoài các công việc của chức vụ hoặc bằng cách thực thi những việc đạo đức này, tuy những việc này giúp phát triển sự thống nhất đời sống linh mục. Nhưng các linh mục có thể kiến tạo sự thống nhất đời sống khi các ngài theo gương Chúa Ki-tô trong việc chu toàn chức vụ: Lương thực của Người là làm theo ý muốn của Ðấng đã sai Người, để Người hoàn thành công việc của mình.” Cũng theo Thánh Công đồng: “Để có thể kiểm soát sự thống nhất đời sống cả trong những hoàn cảnh cụ thể, các ngài phải xét đoán mọi hoạt động của mình cho biết rõ đâu là ý muốn của Thiên Chúa , nghĩa là biết rõ những hoạt động đó có thích hợp với những tiêu chuẩn của sứ mệnh Phúc Âm của Giáo Hội hay không.” Quả vậy, đời sống thiêng liêng phải bao trùm toàn bộ cuộc sống và là nguồn lực thúc đẩy, chi phối mọi hoạt động của linh mục theo sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần.

Kết thúc bài chia sẻ, Cha Giu-se đưa ra một gợi ý về phương pháp cầu nguyện như kinh nghiệm của người “tạc tượng”. Luôn luôn gắn bó mật thiết với Chúa để có hình ảnh, khuôn mặt và ý muốn của Ngài trong tâm hồn của mình. Từ đó, linh mục sẽ gột bỏ đi tất cả những gì không thuộc về Chúa, không đúng ý Chúa. Như thế, đời sống của linh mục sẽ phản ánh một điều duy nhất là khuôn mặt đầy nhân ái của Chúa Giê-su mục tử.

Tâm tình tạ ơn và lên đường

Vào lúc 8h00, ngày 13/8, Cha Alphongso Phạm Hùng chủ sự Thánh lễ bế mạc kỳ thường huấn.

Chia sẻ trong bài giảng, Cha An-tôn Nguyễn Văn Thắng – Giám đốc Đại Chủng viện, mời gọi cộng đoàn phụng vụ khám phá ra sự hiện diện của Chúa giữa cộng đoàn và nơi các linh mục. Với tư cách là người của Chúa, các linh mục được mời gọi trở nên dấu chỉ cho sự hiện diện sống động của Chúa nơi cộng đoàn được trao phó và phục vụ. Nếu mỗi linh mục có Chúa và cho Chúa hiện diện thì sẽ không còn sự cô đơn trong đời sống linh mục. Từ gương chứng nhân của tổ phụ Mô-sê, Cha An-tôn mời gọi các linh mục đón nhận giới hạn bản thân, tin tưởng để Chúa thực hiện kế hoạch qua mình, và sống sứ mạng hòa giải, trở thành nhịp cầu nối con người với Chúa và với nhau. Ngài cũng xác định rằng, sự hiện diện của Chúa còn ở nơi các nhóm nhỏ khi họ cầu nguyện và hoạt động tông đồ. Vì thế, ngài khích lệ quý Cha cố gắng tạo nên không gian và đồng hành với các nhóm nhỏ, để họ lớn mạnh trong đức tin và tình hiệp thông.

Kỳ thường huấn khép lại với tâm tình tạ ơn và tràn ngập ân huệ Chúa. Sau bữa cơm trưa, quý Cha cùng nhau lên đường trở về nhiệm sở của mình, tiếp tục gieo vãi những hạt giống đức tin và tình yêu vừa được bồi dưỡng trong những ngày gặp gỡ.

Được biết, theo dự định của Bề trên giáo phận, chương trình thường huấn cho các linh mục trẻ của TGP Hà Nội sẽ tổ chức hai năm 1 lần dành cho quý Cha đã chịu chức từ năm thứ I đến năm thứ V.

Truyền thông TGP Hà Nội

https://www.tonggiaophanhanoi.org/sapa-diem-khep-lai-ky-thuong-huan-linh-muc-tre-tong-giao-phan-ha-noi/