Hàng ngàn người đổ về Bêlem để khơi lại tinh thần Giáng Sinh sau hai năm chiến tranh tại Gaza

Melanie Lidman – Associated Press

BÊLEM, Bờ Tây — Hàng ngàn người đã đổ về Quảng trường Máng Cỏ ở Bêlem trong đêm Vọng Giáng Sinh, khi các gia đình tại đây cũng như tại nhiều địa điểm khác trên khắp Thánh Địa cùng nhau đón mừng một luồng sinh khí lễ hội rất cần thiết, sau hai năm Giáng Sinh bị thu hẹp vì chiến tranh tại Gaza.

Thành phố nơi các Kitô hữu tin rằng Chúa Giêsu đã giáng sinh từng phải hủy bỏ các lễ hội Giáng Sinh. Tuy nhiên, vào ngày thứ Tư, cây thông Noel khổng lồ đã trở lại Quảng trường Máng Cỏ, tạm thời thay thế cho cảnh hang đá thời chiến – hình ảnh Hài Nhi Giêsu được bao quanh bởi đống đổ nát và dây thép gai, như một sự tưởng niệm nỗi đau của Gaza.

Đức Hồng y Pierbattista Pizzaballa, Thượng phụ Công giáo Latinh tại Giêrusalem và là vị lãnh đạo Công giáo cao nhất tại Thánh Địa, đã khai mạc mùa Giáng Sinh năm nay trong cuộc rước truyền thống từ Giêrusalem đến Bêlem, với lời kêu gọi một “Giáng Sinh tràn đầy ánh sáng”.

Ngài cho biết mình mang theo lời chào của cộng đoàn Kitô hữu nhỏ bé tại Gaza, nơi ngài đã cử hành Thánh lễ trước Giáng Sinh vào Chúa nhật. Giữa cảnh tàn phá, ngài nhận thấy nơi họ một khát vọng tái thiết.

“Tất cả chúng ta, cùng nhau, quyết định trở nên ánh sáng; và ánh sáng của Bêlem chính là ánh sáng của thế giới,”
ngài nói trước hàng ngàn người, cả Kitô hữu lẫn Hồi giáo.

Tuy vậy, dù bầu khí lễ hội đã trở lại, tác động của cuộc chiến tại Bờ Tây do Israel chiếm đóng vẫn vô cùng nghiêm trọng, đặc biệt tại Bêlem, nơi khoảng 80% cư dân của thành phố có đa số là người Hồi giáo phụ thuộc vào các ngành nghề liên quan đến du lịch, theo chính quyền địa phương.

Phần lớn những người tham dự lễ là cư dân địa phương, chỉ có một số ít khách nước ngoài. Dẫu vậy, một số người dân cho biết họ đã bắt đầu nhận ra những dấu hiệu thay đổi, khi du lịch đang chậm rãi hồi phục.

“Hy vọng trong những hoàn cảnh rất tối tăm”

“Hôm nay là một ngày vui, một ngày của hy vọng, là khởi đầu cho sự trở lại của đời sống bình thường nơi đây,” bà Georgette Jackaman, một hướng dẫn viên du lịch tại Bêlem, chia sẻ. Bà và chồng, ông Michael Jackaman – cũng là một hướng dẫn viên – thuộc những gia đình Kitô hữu tại Bêlem đã hiện diện qua nhiều thế hệ.

Đây là mùa Giáng Sinh thực sự đầu tiên của hai người con của họ, một bé 2 tuổi rưỡi và một bé 10 tháng.

Trong thời gian chiến tranh, gia đình Jackaman đã chuyển hướng sang lập một trang web bán đồ thủ công Palestine để hỗ trợ những người mất kế sinh nhai. Tỷ lệ thất nghiệp tại thành phố đã tăng vọt từ 14% lên 65%, theo Thị trưởng Bêlem Maher Nicola Canawati phát biểu đầu tháng này.

Một du khách đến từ Pháp, bà Mona Riewer, cho biết bà đến đây để “hiểu rõ hơn những gì người dân Palestine đang trải qua”, dù bạn bè và gia đình đã khuyên bà không nên đến vì tình hình bất ổn.

Bà nói rằng việc hiện diện tại Bêlem giúp bà cảm nhận sâu sắc hơn ý nghĩa của ngày lễ:

“Giáng Sinh chính là hy vọng trong những hoàn cảnh rất tối tăm.”

Mặc dù lệnh ngừng bắn tại Gaza đã bắt đầu từ tháng Mười, căng thẳng vẫn tiếp diễn tại nhiều nơi ở Bờ Tây.

Quân đội Israel vẫn tiếp tục tiến hành các cuộc đột kích trong chiến dịch mà họ gọi là trấn áp các nhóm vũ trang. Các vụ tấn công của những người định cư Israel nhắm vào người Palestine đã lên mức cao nhất kể từ khi Văn phòng Điều phối Nhân đạo Liên Hiệp Quốc bắt đầu thu thập dữ liệu vào năm 2006. Israel chiếm Bờ Tây trong cuộc chiến Trung Đông năm 1967. Chính quyền Palestine được quốc tế công nhận chỉ có quyền tự trị hạn chế tại một số khu vực, trong đó có Bêlem.

Khi đói nghèo và thất nghiệp gia tăng, khoảng 4.000 người đã rời Bêlem để tìm việc làm, theo thị trưởng — một phần của xu hướng đáng lo ngại đối với các Kitô hữu, vốn đang rời bỏ khu vực ngày càng nhiều. Hiện nay, Kitô hữu chỉ chiếm chưa đến 2% trong số khoảng 3 triệu cư dân Bờ Tây.

Khởi đầu cho sự trở lại của đời sống bình thường

Ông Fadi Zoughbi, trước đây làm việc trong lĩnh vực hậu cần cho các đoàn du lịch, cho biết các con ông vô cùng phấn khích khi được thấy những đoàn nhạc diễu hành qua các con phố Bêlem.

Các đoàn Hướng đạo đại diện cho nhiều thành phố và thị trấn trên khắp Bờ Tây, mang theo cờ Palestine và những chiếc kèn túi được phủ vải tartan. Trong hai năm qua, các đoàn này đã diễu hành trong im lặng như một hình thức phản đối chiến tranh.

Bà Irene Kirmiz, người lớn lên tại Bêlem nhưng hiện sống ở Ramallah, cho biết cuộc diễu hành của các Hướng đạo sinh là một trong những truyền thống Giáng Sinh mà bà yêu thích nhất. Con gái 15 tuổi của bà chơi trống tenor trong đoàn Hướng đạo Ramallah.

Tuy nhiên, gia đình bà phải thức dậy từ 5 giờ sáng để kịp tham dự cuộc diễu hành và đã phải chờ đợi hơn ba giờ tại các trạm kiểm soát của Israel. Trước đây, quãng đường này chỉ mất khoảng 40 phút, trước khi các trạm kiểm soát ngày càng gây khó khăn cho việc đi lại của người Palestine, bà nói.

“Thật xúc động khi thấy con người đang cố gắng đứng dậy, cố gắng cử hành hòa bình và tình yêu,” bà Kirmiz chia sẻ.

Trong hai năm vừa qua, các vị đứng đầu các Giáo hội tại Giêrusalem đã kêu gọi các tín hữu từ bỏ “những hoạt động lễ hội không thật sự cần thiết”. Các ngài mời gọi các linh mục và cộng đoàn tập trung vào ý nghĩa thiêng liêng của Giáng Sinh, đồng thời khẩn cầu “những lời cầu nguyện sốt sắng cho một nền hòa bình công bằng và bền vững cho Thánh Địa yêu dấu của chúng ta”.

Những dấu chỉ kiên cường của đức tin tại Trung Đông

Tại Nazareth, miền bắc Israel — nơi Kitô hữu tin rằng sứ thần Gabriel đã truyền tin cho Đức Maria — các ông già Noel xuất hiện khắp nơi khi cuộc diễu hành truyền thống được tổ chức trở lại.

Thị trấn trên đồi tràn ngập trẻ em: có em tham gia các hoạt cảnh Giáng Sinh sống động, có em đứng dọc lộ trình chờ xe hoa và kẹo dưới ánh nắng ấm áp rực rỡ.

Tại Gaza, hương trầm lan tỏa trên các hàng ghế chật kín trong Thánh lễ đêm Giáng Sinh tại nhà thờ Công giáo duy nhất của vùng, nơi cũng đã tổ chức các chương trình mừng Giáng Sinh cho thiếu nhi. Khuôn viên Thánh Gia từng bị mảnh đạn từ một quả pháo của Israel bắn trúng vào tháng Bảy, khiến ba người thiệt mạng — một sự cố mà Israel khi đó gọi là tai nạn và đã bày tỏ sự hối tiếc.

Ở ngoại ô Damascus, Syria, hàng trăm tín hữu dự kiến trở lại tham dự các Thánh lễ Giáng Sinh tại một nhà thờ Chính Thống Hy Lạp, nơi vào tháng Sáu đã xảy ra một vụ đánh bom tự sát khiến 25 người thiệt mạng, bị quy trách cho các phần tử Nhà nước Hồi giáo. Vào thứ Ba, họ đã tụ họp để thắp sáng hình ảnh cây thông Noel bằng đèn neon trong sân nhà thờ.

Lễ hội Giáng Sinh trên khắp thế giới

Tại vùng Space Coast của bang Florida, các ông già Noel không cưỡi xe trượt tuyết mà… lướt sóng. Hàng trăm người lướt sóng mặc trang phục ông già Noel đã lao mình vào làn sóng ngoài khơi Cocoa Beach, trong một truyền thống thường niên kéo dài suốt 17 năm qua.

Sự kiện này thu hút hàng ngàn khán giả mặc trang phục Giáng Sinh, nhảy múa theo nhạc sống và tham gia các cuộc thi hóa trang.

Hoạt động lướt sóng Giáng Sinh này gây quỹ cho Bảo tàng Lướt sóng Florida và một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ những người mắc bệnh ung thư.