LM Antôn Hà Văn Minh
Thư ký Ủy ban Giáo dân / HĐGMVN

Công đồng Vaticanô II trong Hiến chế tín lý “Lumen Gentium” đã nói về Giáo hội như dân Thiên Chúa, Công đồng đã triển khai một cái nhìn toàn diện về người giáo dân. Công đồng đã nỗ lực vượt qua quan điểm cũ được trình bày trong bản dự thảo của hiến chế này. Theo đó linh mục và giáo dân vẫn là hai thành phần hoàn toàn đối nghịch nhau, linh mục đứng trên giáo dân, và ngược lại giáo dân là “thứ dân”. Hàng giáo phẩm mới là Giáo hội, còn giáo dân chỉ là “dân”[1].

Trong chương hai của hiến chế, Công đồng nỗ lực đưa ra cái nhìn đúng đắn về bản chất của chức linh mục và giáo dân: Hàng giáo phẩm cũng là dân, và giáo dân cũng là Giáo hội. Cả hai tạo nên một dân Chúa mới, dân Thiên sai, dân Chúa trong Đức Kitô. Dân này không phải được kiến tạo bởi phẩm trật hay bởi giáo dân, nhưng bởi chính Chúa Giêsu Kitô. Người kêu gọi cả hai, Người thấm nhập vào đời sống của cả toàn dân Chúa. Người chính là niềm hy vọng của dân mới này. Qua Phép rửa, Người nâng toàn dân Chúa lên cao. Như là tiên tri, Người dạy dân Người, như là vương đế, Người hướng dẫn dân và như là linh mục, Người thánh hoá dân. Do đó, Giáo hội không tự mình thiết lập nên mình, nhưng chính Đức Kitô. Thật vậy, “Giáo hội không hiện hữu vì chính mình; mà đúng hơn, Giáo hội là dụng cụ Thiên Chúa dùng để tụ họp nhân loại lại nơi Ngài và để chuẩn bị cho thời điểm khi “Thiên Chúa là tất cả cho tất cả” (1Cor 15,28)”[2]. Giáo hội tồn tại nhờ tham dự vào chức vụ của Đức Kitô. Chính Người thánh hoá, hướng dẫn và dạy dỗ dân Người qua Giáo hội. Các tác vụ của Giáo hội là các tác vụ của Đức Kitô, các nhiệm vụ của Giáo hội là thiết chế tiếp tục trao ban sự sống và giáo huấn của Người. Con người được tháp nhập vào Giáo hội qua việc gặp gỡ với Đức Kitô. Người chính là “nhiệm vụ” của Giáo hội.

1/ “Tính trần thế” của người giáo dân 2/ Huấn quyền của các Giáo hoàng sau Công đồng Vaticanô II về nhiệm vụ của người giáo dân trong Giáo hội         a/ Đức Phaolô VI         b/ Đức Gioan Phaolô II         c/ Đức Phanxicô

1/ “Tính trần thế” của người giáo dân

Công đồng minh định rằng: Nhiệm vụ của Giáo hội không dành riêng cho các mục tử, nhưng thuộc về toàn thể dân Chúa. Công đồng trình bày một yếu tố cơ bản nơi giáo dân: “tính trần thế ”. Đó như một đặc tính của người tín hữu giáo dân. “Tính chất trần thế đặc tính riêng biệt và đặc thù của giáo dân”. Đôi khi “tính trần thế” này đã được giải thích như là một yếu tố tạo ra sự phân biệt: giáo dân thực hiện những nhiệm vụ liên quan đến đời sống trần thế, trong khi các giáo sĩ và tu sĩ được trao phó chức năng phục vụ cho những nhu cầu thiêng liêng, mặc dù trên thực tế vẫn có những người không phải là giáo dân cũng có thể đảm nhiệm một nghề nghiệp mang tính trần thế, nhưng tự bản chất điều này không làm cho họ trở nên “trần thế”.

Chắc chắn tính thế trần góp phần vào sự khác biệt nhất định giữa giáo dân, giáo sĩ và đời sống thánh hiến. Và điều gì liên kết mọi thành phần dân Chúa mạnh mẽ đến nỗi vượt qua được mọi ranh giới của sự phân biệt này? Công đồng cố gắng giải thích đằng sau lối sống của giáo dân có kế hoạch của Thiên Chúa, một kế hoạch của riêng Ngài như thế nào. Thật vậy, chúng ta nói về ơn gọi, về ơn gọi của Thiên Chúa, về một nhiệm vụ cụ thể: sắp đặt các thực tại. thuận theo ý trời, sống ở thế gian.

Giáo sư Luis Navarro đã nhận định:

“Tùy theo ơn gọi của mình, người giáo dân phải tìm kiếm nước Thiên Chúa bằng cách sử dụng những điều thuộc về thế gian và sắp đặt nó theo ý Thiên Chúa. Họ sống trên đời, tức là tham gia vào mọi bổn phận và công việc khác nhau của thế giới và trong những điều kiện bình thường của đời sống gia đình và xã hội, mà sự tồn tại của họ là như dệt. Ở đó, họ được Chúa mời gọi đóng góp, hầu như từ bên trong theo một cách nào đó để trở thành men, hầu thánh hóa thế giới bằng cách thi hành chức vụ của mình dưới sự hướng dẫn của tinh thần Phúc âm, qua đó, họ bày tỏ Chúa Kitô cho những người khác, chủ yếu là gương sáng bằng chính cuộc sống của họ, một gương sáng chói ngời đức tin, đức cậy và đức ái”[3].

Theo Công đồng Vaticanô II, người giáo dân thể hiện đời sống Giáo hội không chỉ đối với các bổn phận trong trần gian, nhưng còn đối với những nhiệm vụ trong Giáo hội. Công đồng khẳng định chỗ đứng cơ bản của mỗi một người Kitô hữu trong Giáo hội, và chỗ đứng đó luôn bao gồm các nhiệm vụ của Đức Kitô. Mọi hành động mang tính Giáo hội của người giáo dân đều thuộc về Giáo hội, các hành động này bắt nguồn từ bí tích Rửa tội. Thật vậy, qua bí tích Rửa tội mọi Kitô hữu đều được dự phần vào ba chức vụ của Chúa Kitô: ngôn sứ, tư tế và vương đế. Vì thế, mặc dầu người giáo dân là những người không có chức thánh, nhưng họ cũng được ủy thác thi hành nhiệm vụ Giáo hội theo cách thức của họ, có nghĩa họ thi hành sứ mệnh của toàn thể dân Kitô giáo trong Giáo hội và trên trần gian theo phận vụ riêng của mình (x. LG 31)[4]. Chẳng hạn, đối với việc thực thi nhiệm vụ rao giảng Tin mừng, cha mẹ trong khi dưỡng dục con cái, cũng đã thực thi nhiệm vụ này[5], vì dưỡng dục cũng chính là một nhiệm vụ thiêng liêng. Người ta chu toàn nhiệm vụ này nhân danh Đức Kitô, và chính Chúa cho cha mẹ cái thẩm quyền ấy. Bổn phận như thế có nghĩa là nhiệm vụ trong Giáo hội. Đó là nhiệm vụ cơ bản của Giáo hội. Và đó cũng chính là Giáo hội.

2/ Huấn quyền của các Giáo hoàng sau Công đồng Vaticanô II về nhiệm vụ của người giáo dân trong Giáo hội

Một nền thần học mới mẻ xuất hiện sau Công đồng Vaticanô II: Thần học giáo dân. Nền thần học này đã được phát triển mạnh mẽ và tạo ra một ảnh hưởng lớn lao trong việc thay đổi tư duy về Giáo hội học. Giáo hội được hiểu là bao gồm tất cả thành phần dân Chúa, hình thành một cộng đoàn hiệp thông thiêng liêng, và cùng được qui tụ bởi những người trần thế. “Giáo hội chưa được thiết lập thực sự, chưa sống đầy đủ, cũng chưa là dấu chỉ tuyệt hảo của Chúa Kitô giữa loài người, nếu chưa có hàng giáo dân đích thực, và nếu hàng giáo dân này cũng chưa làm việc với hàng giáo phẩm” (AG 21). Đặc biệt nền thần học giáo dân rất được quan tâm qua ba triều đại Giáo hoàng: Đức Phaolô VI, Đức Gioan Phaolô II và Đức Phanxicô đương kim.

a/ Đức Phaolô VI

 Sau khi kết thúc Công đồng, Đức Phaolô VI đã mở đường cho thừa tác vụ giáo dân, khi ngài nói: “Một số tác vụ mục vụ đã được Giáo hội thiết lập từ rất xa xưa, để dâng lên Thiên Chúa sự thờ phượng xứng đáng với Ngài, và để đảm bảo, tùy theo nhu cầu, việc phục vụ dân Chúa. Qua họ, các tín hữu được ủy thác thi hành một số các chức năng phụng vụ và công việc bác ái, theo cách thức phù hợp với hoàn cảnh”[6], điều đó được hiểu rằng mọi nhiệm vụ Giáo hội đều dựa trên nền tảng bí tích Rửa tội và Thêm sức. Trong tông huấn Evangelii nuntiandi, ngày 08 tháng 12 năm 1975, Đức Giáo hoàng viết:

“Giáo dân cũng có thể tự cảm thấy cần phải kêu gọi và được kêu gọi làm việc với các vị mục tử của mình, trong việc phục vụ cộng đồng Giáo hội, cho Giáo hội phát triển và sống động, bằng việc thực thi nhiều thừa tác vụ khác nhau, theo ân sủng và đặc sủng được Chúa cố ý ban cho họ”[7].

Các thừa tác vụ này rất đa dạng và bao gồm thừa tác vụ của giáo lý viên, phục vụ Lời Chúa hoặc giúp đỡ anh chị em những người túng thiếu, những người đứng đầu các cộng đoàn cơ bản, lãnh đạo các phong trào tông đồ, v.v. Nhưng trước những nhiệm vụ Giáo hội mà người giáo dân có thể đảm nhiệm theo tính cách trần thế của mình giáo dân, Đức Phaolô VI đã tập trung vào sự hiện diện tích cực của giáo dân giữa trần thế chính là loan báo Tin mừng. Ngài mô tả nó trong các thuật ngữ sau:

“Người giáo dân, mà ơn gọi đặc biệt của họ chính là vị thế của họ giữa lòng thế giới và lãnh đạo những nhiệm vụ đa dạng nhất tạm thời, do đó phải thực hiện một hình thức truyền bá phúc âm độc nhất”[8].

Sau đó, Đức Thánh cha giải thích thêm:

“Ơn gọi riêng trong việc sống giữa lòng thế giới và đảm nhận những công tác trần gian khác nhau nhất, mà họ phải thực hiện một hình thức đặc biệt trong việc truyền bá Phúc âm hoá. Công việc trọng yếu và trực tiếp nhất của họ không phải là thiết lập và phát triển cộng đồng Giáo hội – đây là vai trò riêng của các vị mục tử – mà là sử dụng mọi năng lực Kitô hữu và năng lực Phúc âm được tiềm ẩn song đã hiện diện và chủ động nơi các sinh hoạt trần thế”[9].

Đức Thánh cha đã trình bày lĩnh vực điển hình của hoạt động tông đồ giáo dân:

“Lãnh vực của hoạt động truyền bá Phúc âm hoá riêng của họ là một thế giới rộng lớn và phức tạp về chính trị, xã hội và kinh tế, thế nhưng cũng là một thế giới về văn hoá, về khoa học và nghệ thuật, về sinh hoạt quốc tế, về truyền thông xã hội. Lãnh vực của họ cũng bao gồm cả những thực tại khác hướng đến việc truyền bá Phúc âm hoá, như tình yêu nhân bản, gia đình, giáo dục con cái và vị thành niên, việc làm nghề nghiệp, chịu đựng khổ đau. Người giáo dân càng được Phúc âm cảm hứng sẽ càng dấn thân vào các thực tại này, càng đảm trách chúng một cách tỏ tường, càng có khả năng đề cao chúng và càng nhận thức được rằng, chúng phải được thi hành với hết năng lực Kitô hữu của mình, những năng lực thường bị chôn vùi đi hay bị dập tắt mất, thì các thực tại này mới càng giúp cho công cuộc phục vụ nước Chúa, nhờ đó, mới càng phục vụ ơn cứu độ trong Chúa Giêsu Kitô, không hề làm mất đi tí nào hay làm thiệt hại đến những gì thuộc về nhân bản, mà còn hướng chúng tới chiều kích siêu việt thường bị quên sót”[10].

b/ Đức Gioan Phaolô II

Đức Gioan Phaolô II, trong Tông huấn hậu Thượng Hội đồng – Christifideles laici – đã khẳng định: “Nhờ phẩm giá chung do phép Rửa tội mang lại, người tín hữu giáo dân là người đồng trách nhiệm với tất cả các thừa tác viên đã được phong chức thánh, với các tu sĩ nam nữ, đối với sứ mệnh của Giáo hội”[11]. Và theo Đức Thánh cha, người giáo dân đồng trách nhiệm trong sứ vụ của Giáo hội theo tính cách trần thế của mình. Từ mục đích này, tông huấn phân biệt chiều kích tính chất trần thế của Giáo hội và tính chất trần thế của giáo dân. Thứ nhất là tính cách trần thế của Giáo hội “vốn có sẵn trong bản chất thâm sâu và sứ mệnh của mình, gốc rễ nó nằm trong mầu nhiệm Ngôi Lời nhập thể và thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau đối với các thành phần của mình”. Sứ mệnh của Giáo hội không xa lạ với thế giới hay những thăng trầm của nó. Vì vậy không có thành viên nào của Giáo hội lại có thể cảm thấy xa lạ với thế giới và vận mệnh của nó. Tuy nhiên, mặc dù “mọi thành phần của Giáo hội đều phải tham gia vào lãnh vực trần thế của Giáo hội, nhưng bằng những cách thế khác nhau. Đặc biệt việc tham gia của người giáo dân vào các chức vụ Giáo hội mang tính cách ‘riêng rẽ và đặc biệt’ theo như Công đồng phân tích. Khi nói đến tính chất trần thế của người giáo dân thì phải được hiểu người tín hữu giáo dân sống giữa đời, nghĩa là dấn thân vào đủ mọi nghĩa vụ và công tác của trần thế, trong những điều kiện thường nhật của đời sống gia đình và xã hội đã tạo nên”[12].

Tông huấn Christifideles laici diễn giải những lời của Hiến chế Lumen gentium, số 31: Người giáo dân sống giữa đời, điều đó có nghĩa “thế giới” trở nên môi trường và phương thế cho ơn gọi Kitô hữu của người giáo dân, ơn gọi này không đưa người giáo dân ra khỏi vị trí của mình trong thế giới, nhưng là dấn thân vào đủ mọi nghĩa vụ và công tác của trần thế, trong những điều kiện thường nhật của đời sống gia đình và xã hội đã tạo nên. Tính cách thế tục do đó có một giá trị về thần học và Giáo hội học chứ không đơn thuần chỉ là xã hội học và nhân học.

Tuy ở giữa “trần thế” người giáo dân vẫn phải nỗ lực canh tân chính mình để nên thánh, bởi vì sự thánh thiện là dấu chỉ của niềm hy vọng của Tin mừng. Tông huấn nhấn mạnh lời kêu gọi mọi tín hữu canh tân đời sống để nên thánh “không chỉ đơn giản là một lời khích lệ luân lý, nhưng đó là một đòi hỏi mầu nhiệm của Giáo hội: Giáo hội là một cây nho được tuyển chọn, nhờ Giáo hội các cành nho sinh trưởng nhờ nhựa sống của chính Đức Kitô, nhựa sống vừa thánh thiện vừa có sức thánh hóa; Giáo hội là nhiệm thể, các phần thân thể của Giáo hội thông phần sự sống thánh thiện của đầu là Đức Kitô[13].

Đức Gioan Phaolô II chỉ ra nét đặc thù của ơn gọi nên thánh nơi người giáo dân:

“Sự thống nhất trong đời sống của giáo dân là điều quan trọng nhất: thực vậy, họ phải thánh hóa chính mình trong đời sống nghề nghiệp và xã hội thông thường. Để họ có thể đáp lại ơn gọi của mình, do đó, người tín hữu giáo dân phải coi các hoạt động của cuộc sống hằng ngày như một cơ hội để kết hợp với Thiên Chúa và hoàn thành ý muốn của mình, và cũng phục vụ người khác, đưa họ đến sự hiệp thông với Thiên Chúa trong Đức Kitô”[14].

Tông huấn cũng trình bày về các tác vụ và nhiệm vụ người giáo dân có thể đảm nhận trong Giáo hội dựa vào đặt nền tảng trên bí tích Thánh tẩy và Thêm sức, ngoài ra còn cậy nhờ vào bí tích Hôn phối, cho nên “khi nhu cầu và lợi ích của Giáo hội đòi hỏi, các vị chủ chăn có thể, chiếu theo quy tắc của luật chung, mà trao phó cho giáo dân một số chức vụ và nhiệm vụ, dù vẫn gắn liền với tác vụ riêng của vị chủ chăn, nhưng không buộc có ấn tích của bí tích Truyền chức thánh”[15]. Giáo luật quy định:

“Nơi nào nhu cầu Giáo hội đòi hỏi, và thiếu thừa tác viên thánh, thì các giáo dân, dù không có tác vụ đọc sách và giúp lễ, cũng có thể thay thế họ làm một số công việc: tỉ như thi hành tác vụ Lời Chúa, chủ tọa buổi cầu nguyện, ban phép Thánh tẩy, cho rước lễ, theo các quy tắc luật định”[16].

c/ Đức Phanxicô

Đức Phanxicô đã minh định rõ ràng về vai trò và nhiệm vụ của người giáo dân trong Giáo hội và chính bí tích Rửa tội và Thêm sức là nền tảng của việc người giáo dân chia sẻ trách nhiệm trong Giáo hội:

Giáo dân rõ ràng là thành phần đại đa số của Dân Chúa. Thành phần thiểu số – các thừa tác viên có chức thánh – là để phục vụ giáo dân. Ngày càng có một sự ý thức nhiều hơn về căn tính và sứ mạng của giáo dân trong Hội thánh. Chúng ta có thể cậy dựa vào nhiều giáo dân, tuy hầu như vẫn chưa đủ, là những người có một ý thức cộng đoàn sâu xa và một sự trung thành lớn lao đối với các công việc bác ái, dạy giáo lý và cổ vũ đức tin. Nhưng đồng thời, không phải ở mọi nơi đều có một sự ý thức rõ ràng về trách nhiệm này của giáo dân, ăn rễ sâu trong phép Rửa tội và Thêm sức của họ như thế”[17].

Tuy nhiên, trên thực tế người giáo dân vẫn chưa thực thi đúng chức năng của mình, và Đức Phanxicô đã đưa ra hai lý do:

– Người giáo dân không được đào tạo một cách đầy đủ, và họ không được cung cấp các phương thế thích hợp để thi hành ơn gọi của mình;

– Tại Giáo hội địa phương, người giáo dân không có chỗ để lên tiếng và hành động, “do một chủ trương giáo sĩ trị thái quá khiến họ không được tham gia vào việc làm các quyết định”[18].

Vì thế, theo Đức Thánh cha: “Dù rằng nhiều người nay đã tham gia vào các thừa tác vụ giáo dân, sự tham gia này không phản ánh một sự xâm nhập sâu xa hơn các giá trị Kitô giáo vào các lãnh vực xã hội, kinh tế và chính trị. Nó thường vẫn chỉ bó gọn vào các công việc trong nội bộ Hội thánh, mà không có một sự dấn thân thực sự để đem Tin mừng làm biến đổi xã hội. Sự đào luyện của giáo dân và việc phúc âm hoá đời sống nghề nghiệp và tri thức là một thách thức mục vụ quan trọng”[19].

Đức Phanxicô nhấn mạnh:

“Bí tích đầu tiên, vĩnh viễn đóng dấu căn tính của chúng ta, và là bí tích mà chúng ta luôn luôn hãnh diện, đó là bí tích Rửa tội. Qua bí tích Rửa tội và nhờ sự xức dầu của Chúa Thánh Thần”[20], các tín hữu “được thánh hiến như một ngôi nhà thiêng liêng và một chức tư tế thánh thiện” (LG 10).

Trong lá thư gởi cho Đức Hồng y Marc Armand Ouellet, Đức Phanxicô một lần nữa đã minh định:

“Đức tin của cộng đoàn dân Chúa là nguồn mạch cho mọi định hướng, mọi kiếm tìm, cho những nguyện vọng và những khát khao. Khi họ cố gắng lắng nghe và tự định hướng, họ có thể biểu lộ sự hiện diện đích thực của Thánh Linh. Chúng ta hãy tin tưởng vào dân của chúng ta, vào ký ức và ‘khứu giác’ của họ, chúng ta hãy tin tưởng rằng Chúa Thánh Thần hoạt động trong và với dân của chúng ta và rằng Thần Khí này không chỉ là ‘tài sản’ của phẩm trật Giáo hội”[21].

Vì thế, người giáo dân cần phải được đào tạo đầy đủ để học nhận thức đúng đắn về ơn gọi của mình, để họ có thể đảm nhận những nhiệm vụ trong Giáo hội theo đúng điều mà đã nhận lãnh từ bí tích Rửa tội và Thêm sức. Trong Tông thư Antiquum Ministerium , Đức Thánh cha nói đến việc dạy giáo lý của người giáo dân:

“Vai trò của các giáo lý viên là hình thức phục vụ cụ thể trong số những hình thức phục vụ khác trong cộng đồng Kitô hữu. Giáo lý viên được kêu gọi trước tiên để trở nên chuyên nghiệp trong công việc mục vụ truyền bá đức tin khi nó phát triển qua các giai đoạn khác nhau từ việc công bố ban đầu về kerygma đến việc hướng dẫn giới thiệu đời sống mới của chúng ta trong Chúa Kitô và chuẩn bị cho các bí tích khai tâm Kitô giáo, và sau đó đến việc huấn luyện liên tục có thể cho phép mỗi người giải thích về niềm hy vọng nơi họ. Đồng thời, mỗi giáo lý viên phải là chứng nhân đức tin, là thầy dạy và là người dạy dỗ, là bạn đồng hành và là nhà sư phạm dạy dỗ cho Giáo hội. Chỉ nhờ cầu nguyện, học hỏi và tham gia trực tiếp vào đời sống của cộng đoàn, họ mới có thể lớn lên trong căn tính này cũng như tính chính trực và trách nhiệm mà nó đòi hỏi”[22].

Do đó, các giáo lý viên cần được đào tạo và trang bị kiến thức đầy đủ, và họ được gọi là thừa tác viên của Giáo hội.

Việc đào tạo giáo dân còn hướng tới khoản Giáo luật 230 §1 được Đức Phanxicô sửa đổi theo Tự sắc Spiritus Domini. Theo đó, Điều 230 §1 của Bộ Giáo luật được diễn đạt như sau: “Những giáo dân đủ tuổi và đủ tiêu chuẩn được ấn định bởi qui định của Hội Đồng Giám Mục có thể được tiếp nhận thông qua nghi thức phụng vụ quy định cho các thừa tác vụ đọc sách và giúp lễ. Tuy nhiên, việc trao các thừa tác vụ này không cho phép họ có quyền nhận được sự hỗ trợ hoặc thù lao từ Giáo hội”[23]. Như vậy, người nữ giáo dân cũng có thể đón nhận thừa tác viên đọc sách và giúp lễ. Và vai trò của người giáo dân trong việc đảm trách những phận vụ của Giáo hội còn được mặc cho tầm vóc lớn lao hơn qua Tông hiến Praedicate Evangelium[24].

Nếu chúng ta tự hỏi đâu là trách nhiệm của người giáo dân trong Giáo hội, và đâu là nền tảng thần học cho việc người giáo dân đảm trách các nhiệm vụ Giáo hội? Câu trả lời chính là từ bí tích Rửa tội và Thêm sức. Chính nhờ bí tích Rửa tội tất cả mọi giáo dân đều tham gia công việc của Giáo hội, bởi chính Đức Kitô sai phái họ. Người giáo dân có chỗ đứng trong Giáo hội không phải vì tham dự vào các chức vụ của hàng giáo phẩm, nhưng nhờ tham dự vào các chức vụ của Đức Kitô. Do đó, người giáo dân có nhiệm vụ tư tế, tiên tri và vương đế, đây là nền tảng mà người giáo dân phải chịu trách nhiệm đối với anh em trong đức tin cũng như đối với những người ở xa Chúa Kitô. Trách nhiệm này được sự sự ủy thác của Chúa Kitô qua Giáo hội. Vì thế Công đồng nói trong Hiến chế Lumen Gentium số 31: Qua Phép rửa, Kitô hữu được nhập hiệp vào thân thể Chúa Kitô và trở nên dân Chúa, người giáo dân được tham dự vào chức vụ tư tế, tiên tri và vương đế của Đức Kitô, để thực thi sứ mệnh của toàn dân trong Giáo hội và trong thế giới theo phận vụ riêng của họ[25], điều đó có nghĩa là họ thánh hóa bản thân và thực thi việc tông đồ trong các môi trường trần thế: trong gia đình, xã hội, công việc, giải trí, văn hóa, v.v. Người giáo dân nói về Chúa Kitô, loan báo về Chúa Kitô, không chỉ bằng lời nói, nhưng đặc biệt là bằng hành động của chính mình. Và đây được hiểu là người giáo dân thực thi sứ mệnh của toàn dân Chúa, nên họ là Giáo hội. Họ có được một chỗ đứng công khai trong Giáo hội. Họ là Giáo hội hiện diện trong thế giới[26]. Vì thế họ có vai trò đồng trách nhiệm trong việc thi hành nhiệm vụ của Giáo hội, đặc biệt làm cho Giáo hội trở thành dấu chỉ của nước Trời qua đời sống chứng tá của mỗi người trong môi trường trần thế.

(Trích Các bài thường huấn tháng 03/2023 của Ủy ban Giáo dân)

[1] X. Y. Congar, Công đồng chung Vaticanô II., Giáo hội, Dân Thiên Chúa và thân thể của Đức Kitô (le Concile de Vatican II. Son Église, peuple de Dieu et corps du Christ) ( trong: Théologie historique 71). Paris 1984

[2] ĐHY Joseph Ratzinger, Bài Mở Đầu cho Hội Nghị Mục Vụ của Giáo Phận Aversa, Italia, ngày 15/9/2001, đăng trong tuần san L’Osservatore Romano, ấn bản Anh Ngữ, N.4- 23/1/2002, trang 5-7.

[3] Giáo sư Luis Navarro, Giáo hoàng học viên Thánh Giá, Đồng trách nhiệm của người giáo dân (La corresponsabilità dei fedeli laici. Fondamento e natura), nguồn: http://www.laityfamilylife.va/

[4] X. Phúc âm hoá thời đại hôm nay và trong tương lai của Mỹ châu La tinh (Die Evangelisierung in der Gegenwart und in der Zukunft Latinamerikas). Tài liệu của hội đồng chung Giám mục Mỹ châu La tinh tại Puebla (Dokumente der III. Generalkonferenz des lateinamerikanischen Episkopats in Puebla) (trong: Stimmen der Weltkirche 8), Bonn 1979, tr. 804.

[5] Như trên, Số. 584. Mục từ “nhiệm vụ” có thể mang nhiều ý nghĩa khác nhau. Trong lãnh vực thiêng liêng, nhiệm vụ có nghĩa là bổn của người Kitô hữu trong cuộc sống hàng ngày. Người ta kể câu chuyện về Bernadette Soubirous, bà bị 20 năm nằm ở trên giường với bệnh ung thư xương. Người ta hỏi, bà làm gì trên giường bệnh trong một thời gian dài như thế. Bà trả lời, bà đang chu toàn bổn phận của bà. Được hỏi ngược lại: Bổn phận gì? Bà nói: Bổn phận của tôi là bệnh. Bệnh tật cũng có một nhiệm vụ quan trọng trong tập thể con người. Đối với bà bệnh là một nhiệm vụ. X. Mục từ „Soubiruos, Bernadette“, in: LThK cuốn. IX, 899.

[6] Đức Phaolô VI, Tự sắc Ministryia quaedam, ban hành ngày 15-8-1972, tại Romna.

[7] Đức Phaolô VI, tông huấn Evangelii nuntiandi, ban hành ngày 08-12-1975, số 73

[8] Nt

[9] Đức Phaolô VI, tông huấn Evangelii nuntiandi, số 70

[10] Nt

[11] Đức Gioan Phaolô II, Tông huấn hậu thượng hội đồng, Christifideles laici, ban hành ngày 30-12-1988, số 15.

[12] Nt

[13] Nt số 16.

[14] Nt số 13

[15] Nt số 23

[16] Bộ Giáo luật 1983, can. 230 §3

[17] Đức Phanxicô, Tông huấn Evangelii Gaudium, ban hành ngày 24-11-2013, tại Roma, số 102.

[18] Nt

[19] Nt

[20] Đức Phanxicô, Thơ gởi cho hồng y Marc Armand Ouellet, PSS, vào ngày 19-3-2016, nguồn: vatican.va

[21] Nt

[22] Đức Phanxicô Tự sắc Antiquum Ministerium, ban hành ngày 10-5-2021, tại Roma

[23] Đức Phanxicô, tự sắc Spiritus Domini, ban hành ngày 10-01-2021, tại Roma, nguồn: vatican.va

[24] X. Đức Phanxicô, Tông hiến Praedicate Evangelium, ban hành ngày 19-3-2022, tại Roma, nguồn: vatican.va

[25] Tương quan giữa Giáo hội và thế giới chủ yếu đối với chỗ đứng của người giáo dân trong Giáo hội như là Giáo hội và trong thế giới như là thế giới. Công thức của Công đồng nhằm nói đến chức năng hoạt động của sứ mệnh Dân Chúa bao gồm Giáo hội và thế giới. Có nghĩa người giáo dân hiện hữu trong thế giới như là thế giới có bổn phận mang tính Giáo hội, và làm cho Giáo hội như là Giáo hội trở thành một thực tại trong thế giới. Như vậy có nhiệm vụ trần thế của Giáo hội. Công thức sứ mệnh của Dân Chúa trong Chúa Kitô được lập lại trong hiến chế mục vụ “Gaudium et spes” và sắc lệnh tông đồ giáo dân “Apostolica actuositatem”. Tất cả đều nói đến nền tảng cơ bản của giáo huấn về nhiệm vụ: Sứ mệnh của Dân Chúa chính là sự ủy thác thiêng liêng của Giáo hội trong thế giới.

[26] X. K. Rahner, Schriften zur Theologie II. Einsiedeln 1962, 344.