Đức Thánh Cha gặp dân chúng miền Amazzonia, viếng thăm viện cô nhi ở Maldonado, Amazzonia, và gặp chính quyền Peru

1. Đức Thánh Cha gặp dân chúng miền Amazzonia

Trong cuộc gặp gỡ 60 ngàn dân chúng tại miền Maldonado, ĐTC chống lại chủ trương coi vùng Amazzonia là ”đất mồ côi, không có chủ” để rồi chiếm đoạt và khai thác.

Xem thêm hình ảnh

ĐTC đã dành ngày đầu tiên ở Perus, thứ sáu 19-1-2018 tại thành phố Maldonado vùng Amazzonia, để gặp gỡ dân chúng địa phương, nhất là các thổ dân bản xứ.

Maldonado chưa phải là một giáo phận, nhưng là một hạt đại diện tông tòa với lãnh thổ rộng mênh mông, 150 ngàn cây số vuông, gần bằng một nửa Việt Nam, nhưng dân số chỉ có 330 ngàn dân cư trong đó 268 ngàn người là tín hữu Công Giáo thuộc 21 giáo xứ, 4 giáo họ và 40 linh mục, do Đức Cha David Martínez de Aguirre Guinea, một thừa sai dòng Đa Minh người Tây Ban Nha coi sóc. Ngài đã mời cha Bề trên Tổng quyền của dòng, Bruno Cadoré, đến đây để đón tiếp ĐTC và tham dự các cuộc gặp gỡ với dân chúng địa phương.

ĐTC đã từ thủ đô Lima bay 860 cây số tới thành phố Maldonado có 75 ngàn dân cư. Khi đến phi trường ngài đã được các tín hữu, đa số là thổ dân, đón tiếp nồng nhiệt, rồi tiến về Hý trường Mẹ Thiên Chúa để gặp gỡ 4 ngàn đại diện thổ dân thuộc nhiều bộ lạc khác nhau. Họ đến từ nhiều nơi ở Peru, nhưng cả từ các nước khác như Brazil, Bolivia, Ecuador, các nước vùng trường sơn Andes. Các thổ dân này nói tới 350 thổ ngữ khác nhau. Trong cuộc gặp gỡ, ĐTC đặc biệt kêu gọi mọi người bảo vệ dân chúng và thiên nhiên, đồng thời mạnh mẽ tố giác các quyền lực kinh tế, khai thác khoáng sản bừa bãi, đặc biệt là vàng, gây ô nhiễm môi trường và đe dọa môi trường sinh sống của các thổ dân bản xứ.

Gặp gỡ dân chúng

Sau khi gặp các đại diện thổ dân, ĐTC đã đi tới khu vực Học viện giáo dục cao đẳng kỹ thuật Jorge Basadre. Hơn 60 ngàn người chờ đợi ngài tại quảng trường trước học viện để chào đón ngài, khi xe bọc kính chở ngài đi qua. Đây là một trường huấn nghệ được thành lập cách đây 38 năm (1980) và ngày nay có 4 ngành học: kế toán, y tá, hướng dẫn du lịch và sản xuất nông nghiệp. Học viện này nhắm đào tạo các chuyên gia cấp cao về thăng tiến phát triển dài hạn và bảo vệ môi trường.

Cuộc gặp gỡ diễn ra lúc 12 giờ trưa thứ sáu, 19-1 vừa qua. Trong lời chào ĐTC đầu buổi gặp gỡ, Đức Cha David Martínez De Aguirre Guinea, đại diện Tông tòa Puerto Maldonado, nói rằng: ”Chúng con là một dân tộc chịu đau khổ và có đức tin, nhưng chúng con thiếu can đảm lãnh nhận trách nhiệm của mình với Nước Chúa. Thực vậy, chúng con ít tin rằng đề nghị cộng đồng của Chúa Giêsu là một con đường sự sống và rốt cuộc chúng con tìm kiếm những giải pháp cá nhân chủ nghĩa, và không để ý rằng những giải pháp đó đưa chúng con đến chết chóc và tàn phá. Xin ĐTC cũng cố chúng con trong đức tin. Xin làm cho chúng con canh tân niềm hy vọng rằng cùng nhau chúng con có thể ra khỏi tình trạng nghèo khổ và không tiến tới sự tự tử tập thể. Xin chỉ cho chúng con những con đường huynh đệ và chúc lành cho chúng con”.

Tiếp lời Đức Cha David, một gia đình giáo lý viên, anh chị Martínez Valer với hai người con gái, đã trình bày chứng từ: ”cùng với các gia đình khác, chúng con thực hành như ĐTC dạy, đó là chỉ có tình yêu và hiến thân, tận tụy với nhau mới có thể thay đổi xã hội và thế giới. Chúng con muốn giáo dục con cái chúng con tôn trọng và chăm sóc sự sống và căn nhà chung của chúng con là thế giới này. Cám ơn ĐTC vì sự hiện diện tại đây, xin Chúa bảo vệ và hướng dẫn sứ vụ của ĐTC”.

Huấn dụ của ĐTC

Về phần ĐTC, trong bài huấn dụ, ngài ĐTC nhắn nhủ dân chúng đừng mặc cảm mình là những người dân tại lãnh thổ không thuộc về ai. Nhiều người chủ trương vùng Amazzonia là đất vô chủ để rồi chiếm và khai thác. Ngài nói:

”Nơi Mẹ Maria, anh chị em không những có Mẹ là một chứng nhân ta nhìn tới, nhưng còn có một người Mẹ, và nơi nào có một người mẹ, thì không có cảm tưởng kinh khủng là chúng ta không thuộc về ai, tâm tình ấy nảy sinh khi bắt đầu biến xác tín chắc chắn mình thuộc về một gia đình, một dân tộc, một lãnh thổ, thuộc về Thiên Chúa của chúng ta. Anh chị em thân mến, điều mà tôi muốn thông truyền cho anh chị em, và tôi muốn thông truyền với tất cả sức mạnh, đó là: Phần đất này không phải là lãnh thổ mồ côi, nhưng là đất của Mẹ Thiên Chúa, như danh xưng của miền này. Và nếu có một người mẹ, thì cũng có các con, có gia đình, có cộng đoàn. Và đâu có mẹ, có gia đình và cộng đoàn, tuy các vấn đề không biến mất, nhưng chắc chắn chúng ta tìm được sức mạnh để đương đầu với các vấn đề ấy một cách khác.

Thật là đau lòng mà nhận thấy rằng có một số người muốn dập tắt niềm xác tín đó và biến miền Mẹ Thiên Chúa thành một vùng đất vô danh, chẳng có con cái, một miền đất khô cằn. Một nơi dễ dàng thương mại và khai thác. Vì thế, chúng ta nên lập lại trong các nhà, các cộng đoàn, từ thâm tâm của mỗi người chúng ta rằng phần đất này không phải là đất mồ côi, nó có một người mẹ!

Trong số các vấn đề tại vùng này, ĐTC đặc biệt đề cập đến nạn buôn người, ”trong thực tế, chúng ta phải nói về nạn nô lệ: nô lệ lao động, nô lệ tình dục để kiếm lợi. Thật là đau lòng khi nhận thấy rằng phần đất này, ở dưới sự bảo vệ của Mẹ Thiên Chúa, có bao nhiêu phụ nữ bị hạ giá như thế, bị coi rẻ và bị bạo hành không ngừng. Người ta không thể coi nạn bạo hành phụ nữ là ”chuyện bình thường”, hỗ trợ cho thứ văn hóa trọng nam khinh nữ, không chấp nhận vai chính của phụ nữ trong các cộng đoàn chúng ta. Không được phép ngoảnh mặt đi nơi khác và để cho bao nhiêu phụ nữ, nhất là các thiếu nữ bị chà đạp trong phẩm giá của họ như vậy”.

ĐTC cũng nhắc đến hiện tượng nhiều người từ các nơi di cư về miền Amazzonia để tìm kiếm công ăn việc làm, đất đai và nhà cửa. Họ đến tìm một tương lai tốt đẹp hơn cho bản thân và gia đình họ.. Nhưng nhiều người trở thành nạn nhân của nạn bóc lột, của nạn khai thác vàng, và vàng có thể trở thành thần tượng giả đòi con người phải hy sinh. ĐTC nói:

”Những thần giả, thần tượng ham hố, bần tiện, tiền bạc, quyền lực, làm hư hỏng tất cả. Chúng làm hư hỏng con người và các tổ chức, phá hủy cả các rừng cây. Chúa Giêsu đã nói rằng, có những thứ quỉ, để trừ chúng, cần phải cầu nguyện nhiều. Đây chính là thứ quỉ đó. Tôi khuyến khích anh chị em hãy tổ chức thành những phong trào và cộng đoàn đủ loại để vượt thắng những tình trạng đó, và cũng làm sao để từ đức tin, anh chị em họp thành những cộng đoàn Giáo Hội, sống quanh Chúa Giêsu. Từ kinh nguyện chân thành và từ cuộc gặp gỡ đầy hy vọng với Chúa Kitô, chúng ta có thể đạt được sự hoán cải, giúp chúng ta khám phá sự sống chân thực. Chúa Giêsu đã hứa ban cho chúng ta sự sống thật, sự sống vĩnh cửu. Đây không phải là sự sống giả tạo, những lời hứa hẹn giả dối làm chóa mắt, chúng hứa hẹn sự sống, nhưng thực tế dẫn chúng ta tới cái chết”.

Cuộc gặp gỡ kéo dài nửa tiếng và kết thúc với kinh Lạy Cha cùng phép lành của ĐTC. Trước khi giã từ, ngài còn dâng tặng bó hoa trước tượng Đức Mẹ.

2.  Đức Thánh Cha viếng thăm viện cô nhi ở Maldonado, Amazzonia

Sau lời chào mừng của vị cha giám đốc, các em bé đã trình bày một hoạt cảnh diễn lại lịch sử và cuộc sống của các thổ dân bản xứ. Họ bị thực dân bóc lột, được các LM tu sĩ thừa sai dòng Đa Minh loan báo Tin Mừng, và được giúp đỡ để phát triển.

Một thiếu nữ khác, 24 tuổi, đã từng là trẻ mồ côi sống tại Mái Ấm này, nhưng đã được giúp đỡ để thành đạt, và tốt nghiệp kinh tế ở đại học. Cô đại diện cho những người trẻ xuất thân từ đây và đang tiến bước trên đường đời với một tương lai tươi sáng hơn.

Huấn dụ của ĐTC

Lên tiếng trong dịp này, ĐTC nói:

”Các em thuộc Mái Ấm ”Tiểu hoàng tử” và các bạn trẻ thuộc các nhà đón tiếp khác thân mến, Cha biết một số người trong các con đôi khi cảm thấy buồn trong đêm. Cha biết rằng các con nhớ cha, nhớ mẹ các con không còn nữa, và cha cũng biết có những vết thương rất đau đớn.

”Thật là đẹp dường nào chứng tá của những người trẻ như các con đã đi qua con đường hy vọng: hôm qua các con được đầy tình thương trong nhà này và hôm nay các con có thể xây dựng tương lai của các con! Các con thực là một dấu chỉ về tiềm năng vô biên của mỗi người. Các con là tấm gương tốt nhất cho các em bé ở đây noi theo, là niềm hy vọng chứng tỏ họ cũng có thể thành công. Tất cả chúng ta đều cần những mẫu gương để noi theo. Các trẻ em cần nhìn về đằng trước và tìm được những mẫu gương tích cực..

ĐTC cũng nhắc đến sự hiện diện của một số người trẻ thổ dân bản xứ và nói rằng: ”Một số người trong các con đến từ các cộng đoàn bản xứ. Các con đau buồn khi thấy cảnh phá hủy các rừng cây. Các Ông bà đã dạy các con khám phá các khu rừng, trong đó các con tìmđ ược lương thực và thuốc men để chữa bệnh. Ngày nay các con cảm thấy bị tàn phá vì sự chóng mặt do sự hiểu lầm về tiến bộ gây ra. Những sông ngòi trước kia đã thấy các trò chơi của các con và cung cấp lương thực cho các con nay chúng bị vẩn đục, ô nhiễm và chết chóc. Hỡi những người trẻ, các con đừng cam chịu chấp nhận những gì đang xảy ra. Đừng từ bỏ gia sản ông bà để lại, đừng từ bỏ cuộc sống của các con, và những mơ ước của mình. Cha muốn khích lệ các con học hành: hãy chuẩn bị, tận dụng những cơ hội các con có để huấn luyện bản thân. Thế giới đang cần các con, hỡi những người trẻ bản xứ, thế giới đang cần các con với con người của các con. Các con đừng cam chịu trở thành toa xe chót trong xã hội, bị móc vào và kéo đi!

Xã hội đang cần các con như một động cơ thúc đẩy! Hãy lắng nghe các ông bà của con con, quí chuộng các truyền thống của mình, đừng ngăn chặn sự tò mò của các con, hãy mở mắt nhìn những gì mới mẻ và hãy tạo nên một tổng hợp… Các xã hội hiện nay nhiều khi cần điều chỉnh lại đường đi và các con, những người thuộc các sắc dân nguyên thủy, có thể giúp đỡ rất nhiều trong thách đố này, nhất là dạy cho xã hội một lối sống dựa trên sự chăm sóc chứ không phải trên sự phá hủy tất cả những gì cản trở sự tham lam của con người”.

ĐTC không quên cám ơn Cha Xavier và các tu nữ nam nữ, các nữ thừa sai giáo dân đang thi hành một công việc tuyệt với và cám ơn các ân nhân, hoạt thành gia đình này, cũng như những người thiện nguyện, dành thời giờ để giúp đỡ, như dầu thơm chữa lành các vết thương.

Giã từ Mái Ấm ”Tiểu hoàng tử”, ĐTC đã đến trung tâm mục vụ Apaktone cách đó hơn 5 cây số để dùng bữa trưa với đại diện của các thổ dân miền Amazzonia. Trung tâm này do Cha José Alvarez Fernandez dòng Đa Minh thành lập. Cha đã sống 53 năm với các thổ dân miền Amazzonia và lập trung tâm này với mục đích tiếp tục hoạt động của cha trong việc bảo vệ các thổ dân. Cha qua đời năm 1970 tại Lima thọ 80 tuổi. Cách đây 18 năm (2000) án phong chân phước cho cha đã được khởi sự.

Được mời dùng bữa trưa với ĐTC có Đức Cha David Martinez, Giám quản tông tòa ở địa phương và 9 đại diện các bộ lạc thổ dân thuộc 7 bộ tộc khác nhau.

Sau bữa trưa, ĐTC đã đáp máy bay trở về thủ đô Lima lúc quá 4 giờ chiều.

Trong buổi gặp gỡ chính quyền Peru, chiều ngày 19-1-2018, ĐTC tố giác nạn khai thác bóc lột vùng Amazzonia và nạn tham nhũng tại Peru.

Sau khi từ thành Maldonado miền Amazzonia về thủ đô Lima, ĐTC đến trụ sở chính phủ Peru để gặp gỡ tổng thống, chính quyền và 500 người thuộc đoàn ngoại giao, giới lãnh đạo doanh nghiệp, và đại diện giới văn hóa và xã hội.

Lẽ ra cuộc gặp gỡ này diễn ra vào ban sáng, nhưng vì lý do thời tiết ở miền Amazzonia có thể thay đổi bất chợt, nên được dời vào ban chiều cùng ngày. Trên đường từ phi trường Lima về dinh chính phủ, xe ĐGH bị xì lốp nên ngài phải đổi xe.

Đến trụ sở chính phủ vào lúc gần 5 giờ, ĐTC được Tổng thống Peru, ông Pablo Kuczynski và phu nhân tiếp đón và mời ngài tiến lên lễ đài trong khuôn viên tòa nhà, trong khi một ban nhạc thiếu nhi Manchay trình diễn một bài chào mừng.

Diễn văn của ĐTC

Lên tiếng sau lời chào mừng của Tổng thống Peru, ĐTC đã đi từ khẩu hiệu cuộc viếng thăm của ngài tại nước này là ”Đoàn kết để hy vọng” và nói:

”Khi nhìn đất nước này, tự nó, đã là một động lực để hy vọng. Một phần lãnh thổ đất nước quí vị là vùng Amazzonia mà tôi đã viếng thăm sáng nay, và là một rừng nhiệt đới lớn nhất và hệ thống sông ngòi trải rộng nhất thế giới. Buồng phổi này là một trong những vùng có nhiều sinh vật khác nhau nhất thế giới với những giống loại rất khác biệt.. Quí vị cũng có sự đa nguyên rất phong phú về văn hóa, ngày càng ảnh hưởng với nhau.. Giới trẻ tại đây cũng là một thực tại sinh động nhất mà xã hội này sở hữu.. Perù thực là phần đất hy vọng mời gọi hiệp nhất và thách thức dân tộc này hãy đoàn kết với nhau. Dân tộc này có trách nhiệm đoàn kết, hiệp nhất với nhau, để bảo vệ tất cả những động lực hy vọng”.

Tuy nhiên, ĐTC cũng nhắc đến bóng đen đang đe dọa: nhân loại có bao nhiêu quyền lực trên chính mình và không gì có thể bảo đảm nhân loại sẽ dùng quyền lực ấy một cách tốt đẹp, nhất là nếu chúng ta để ý cách thức mà nhân loại đang sử dụng quyền lực ấy. Ngài nói:

”Điều này được biểu lộ rõ ràng qua cách thức chúng ta đang khai thác bóc lột phần đất của các tài nguyên thiên nhiên, nếu không có các tài nguyên này thì không thể có hình thức sự sống nào. Sự đánh mất các rừng già và rừng cây không những có nghĩa là đánh mất đi các loại sinh vật, nhưng còn có thể là đánh mất trong tương lai những tài nguyên hết sức quan trọng, và đánh mất cả những tương quan sinh tử, rốt cuộc khiến cho toàn thể hệ thống môi sinh vị biến thái.

Trong bối cảnh này, ”đoàn kết để bảo vệ hy vọng” có nghĩa là thăng tiến và phát triển một nền sinh thái học toàn diện, thay thế cho kiểu mẫu phát triển tuy đã lỗi thời, nhưng nó còn tiếp tục làm suy thoái con người, xã hội và môi trường. Điều này đòi phải lắng nghe, nhìn nhận và tôn trọng con người và các dân tộc địa phương như những người đối thoại có giá trị. Họ duy trì một mối liên hệ trực tiếp với lãnh thổ, họ biết các mùa và các tiến trình của lãnh thổ, và vì thế, họ biết những hậu quả thê thảm mà nhiều sáng kiến đang gây ra nhân danh sự phát triển. Những sáng kiến ấy làm biến thái các hệ thống sinh tử của quốc gia. Rất tiếc là sự suy thoái môi trường cũng gắn liền với sự sa đọa về luân lý của các cộng đoàn chúng ta. Chúng ta không thể coi hai điều ấy là những vấn đề tách biệt nhau.

ĐTC đặc biệt nêu ví dụ sự khai thác quặng mỏ bất hợp pháp trở thành một nguy cơ hủy hoại sự sống con người; các rừng cây và sông ngòi tị tàn phá cùng với tất cả những phong phú của chúng. Tất cả tiến trình suy thoái này bao hàm và nuôi dưỡng các tổ chức ở ngoài các cơ cấu pháp luật, làm suy thoái bao nhiêu anh chị em chúng ta, biến họ thành những đồ vật buôn bán, một hình thức mới của nạn nô lệ, phải làm việc bất hợp pháp, nạn tội phạm.. và bao nhiêu sự ác khác làm thương tổn trọng trọng cho phẩm gia của họ và phẩm giá của quốc gia”.

Cũng trong diễn văn trước chính quyền Peru, ĐTC cảnh giác về nạn tham nhũng và nói rằng:

”Đoàn kết làm việc để bảo vệ hy vọng đòi phải rất chú ý đến một hình thức tinh vi khác, làm suy thoái môi trường, và dần dần làm ô nhiễm các môi trường sinh tử, đó là nạn tham nhữung. Thứ vi khuẩn xã hội này gây thiệt hại dường nào cho người Mỹ châu la tinh chúng ta và cho các nền dân chủ tại đại lục được chúc phúc này; đó là một hiện tượng làm nhiễm độc mọi sự, và những người nghèo và trái đất là mẹ bị tổn thương nhiều nhất… Chiến đấu chống lại tai ương xã hội này là điều có liên hệ tới tất cả mọi người. ”Đoàn kết để bảo vệ hy vọng” đòi phải có một nền văn hóa minh bạch trong các cơ quan công cộng, trong lãnh vực tư nhân và xã hội dân sự. Không ai có thể ở ngoài tiến trình này; nạn tham nhũng là điều có thể tránh được và đòi sự dấn thân của tất cả mọi người”.

”Tôi khích lệ và nhắn nhủ tất cả những người ở vị thế trách nhiệm, trong bất kỳ lãnh vực nào, hãy dấn thân theo chiều hướng vừa nói, để cống hiến cho dân tộc và đất nước của quí vị sự an ninh, nảy sinh từ xác tín Peru là một môi trường hy vọng và cơ may thích hợp cho tất cả mọi người, chứ không phải chỉ cho một thiểu số. Làm sao để mỗi người dân Peru có thể cảm thấy rằng đất nước này là của họ và có thể thiết lập những tương quan huynh đệ và bình đẳng với tha nhân và giúp đỡ họ khi họ cần..

Sau diễn văn trên đây, ĐTC và Tổng thống Kuczynski đã hội kiến riêng trong dinh chính phủ. Ông năm nay 80 tuổi (1938), con của một bác sĩ người Đức, và đã theo học triết, kinh tế và chính trị tại đại học Oxford bên Anh quốc, rồi đậu tiến sĩ kinh tế và thương mại tại đại học Princeton Hoa kỳ. Ông hoạt động trong ngành ngân hàng trước khi lần lượt làm bộ trưởng năng lượng và khoáng sản, Bộ trưởng kinh tế tài chánh, rồi làm chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Peru. Hồi tháng 6 năm 2016, ông đã được bầu làm tổng thống.

Gặp các cha dòng Tên

Sau khi hội kiến riêng, ĐTC còn gặp gia đình của Tổng thống, trước khi đi bộ, thay vì dùng xe, để đến nhà thờ thánh Phêrô của dòng Tên gần đó để gặp gỡ riêng với các tu sĩ dòng Tên ở Lima vào lúc 6 giờ chiều. Nhà thờ này được các cha dòng kiến thiết từ thế kỷ 16 và cũng là Đền thánh quốc gia kính Thánh Tâm Chúa Giêsu. Tham dự cuộc gặp gỡ này có khoảng 100 tu sĩ cùng dòng. Sau đó, ngài về tòa Sứ thần Tòa Thánh để dùng bữa tối và nghỉ đêm.

Khi ngài về tới đây, đã có hàng ngàn người tụ tập trước tòa Sứ Thần, họ đến từ khu phố nghèo nhất ở Lima là Manchay. Nhiều người mang theo các xâu chuỗi xin ĐTC làm phép. Từ trên bao lơn ngài làm phép, chúc lành cho họ, cùng đọc kinh Kính Mừng, mời họ về nhà ngủ và để dân chúng ở các khu láng giềng có thể ngủ. Hôm 18-1 trước đó, tổng thống Peru loan báo chính phủ sẽ dành khoảng 30 triệu mỹ kim (100 triệu đồng soles) để kiến thiết 1 nhà thương ở Manchay và đặt tên là ”ĐGH Phanxicô”.

 G. Trần Đức Anh OP

Xem thêm hình ảnh