Thư Tập Tiến Đức Sáu Bậc Sống
7. Ơn Kính Sợ
Ơn kính sợ hay còn có thể gọi là ơn thảo hiếu, bởi vì hai từ ngữ này chỉ ra tính chất đời sống nhân đức của hai chặng đường tâm linh do cùng một sủng ân.
Ơn kính sợ Thiên Chúa là ơn Chúa Thánh Thần ban cho linh hồn, để bước đầu nhờ kiêng sợ và tôn kính Thiên Chúa linh hồn cố gắng giữ được lề luật Chúa. Hoặc biết mau chóng ăn năn hối cải, có lòng thống hối nội tâm sau khi trót lỡ lầm phạm tội. Ở bậc sống nhân đức cao, ơn kính sợ giúp cho linh hồn hết lòng tôn thờ phụng sự Chúa, luôn kính mến Ngài trên hết mọi sự. Trong mối tương quan với các ơn trong bảy ơn Chúa Thánh Thần, ơn kính sợ làm nền tảng cho các ơn khác phát triển, trổ sinh được hoa trái tốt lành. Đối lại, các ơn khác khi đã thăng tiến sẽ củng cố cho ơn kính sợ thêm bền vững, chắc chắn và phát triển tương song.
Khi linh hồn ở bậc sống Khô Khan Tội Lỗi, tâm linh họ không có chỗ cho ân sủng này cư ngụ. Họ tự đánh mất cơ hội được nhận và khả năng giữ lại ơn kính sợ. Bởi tâm hồn nặng nề kiêu ngạo, ngang ngược sống theo ý riêng cho thỏa thích lòng mình. Chỉ khi nào linh hồn khiêm hạ nhận biết mình tội lỗi và phận người vốn chỉ hư vô, linh hồn mới có chỗ cho ơn kính sợ ngụ cư và hoạt động, tạo nên mối tương giao nghĩa tình với Thiên Chúa.
Ở bậc sống Thường Tình, do linh hồn còn nặng nề những đam mê và chưa quyết tâm dứt bỏ tội lỗi nên chỉ có thể nhận và giữ lại phần sợ Thiên Chúa. Sợ Chúa phạt nặng nề trong hoả ngục, sợ Chúa không cho hưởng phúc thiên đàng, sợ Chúa phạt ở đời này, sợ đói nghèo, sợ gian truân đau khổ, nói chung sợ thập giá Chúa quan phòng gởi tới v.v… Sự sợ hãi này làm cho họ không đủ sức chiếm lĩnh Nước Trời, nhưng nó cũng mở ra cho linh hồn nhiều cơ hội để lãnh nhận ơn Chúa nhiều hơn. Chỉ cần linh hồn hồi tâm cố gắng giữ mình trong lề luật Chúa, tức là ở lại trong tình yêu thương của Ngài. Chứng tỏ cho Thiên Chúa thấy được thiện chí và lòng trung thành của linh hồn, Chúa Thánh Thần sẽ tiếp tục gia tăng ân sủng kính sợ cho linh hồn.
Lên tới bậc sống Đạo Đức, bên cạnh nỗi lo sợ Thiên Chúa, Đấng có quyền phán xử luận phạt linh hồn, linh hồn đã có thêm lòng yêu mến Ngài. Nên ân sủng kính sợ được gia tăng, theo cách phần tôn kính càng tăng lên sự sợ hãi càng giảm đi. Khi lãnh nhận ở mức ân sủng này linh hồn sẽ giữ lề luật Chúa dễ dàng hơn, bởi các ơn khác cũng sẽ có nhiều cơ hội gia tăng và phát triển nơi linh hồn, trợ giúp linh hồn sống nhân đức vững vàng. Đồng thời khi linh hồn làm các việc thờ phượng Thiên Chúa, ít nhiều cũng có làm với tấm lòng suy phục kính tôn, nên được nhiều ơn khích lệ và an ủi, cảm thấy thật hạnh phúc trên đường tiến về với Chúa.
Vươn lên bậc sống Thánh Thiện ơn kính sợ bây giờ mới có đủ điều kiện phát huy mạnh mẽ tác dụng của nó lên linh hồn. Nỗi sợ hãi tiêu cực chỉ thỉnh thoảng mới trở lại trong những cuộc thử thách nặng nề. Linh hồn dần siêu thoát thế gian và chính mình, chỉ còn lại Thiên Chúa là Đấng linh hồn yêu mến trên hết mọi sự. Việc đấu tranh với chính mình để giữ lề luật, lúc này biến đổi thành niềm vui thú cho linh hồn. Khi được tuân giữ lề luật Ngài, họ hân hoan cao rao danh thánh Chúa như lời Thánh Vịnh:
“Luật pháp Chúa quả là hoàn thiện, bổ sức cho tâm hồn
Thánh ý Chúa thật là vững chắc, cho người dại nên khôn
Huấn lệnh Chúa hoàn toàn ngay thẳng, làm hoan hỉ cõi lòng
Mệnh lệnh Chúa xiết bao minh bạch, cho đôi mắt rạng ngời.
Lòng kính sợ Chúa luôn trong trắng, tồn tại đến muôn đời
Quyết định Chúa phù hợp chân lý, hết thảy đều công minh.
Thật qúi báu hơn vàng, hơn vàng y muôn lượng
Ngọt ngào hơn mật ong, hơn mật ong nguyên chất”. (Tv 19, 8-11).
Bởi phẩm chất linh hồn ở bậc sống này đã trở nên trong sáng và cao quí, nó không màng tưởng gì đến việc có thể xúc phạm đến Thiên Chúa. Nỗi sợ hãi trước đây được thay đổi đối tượng, linh hồn chỉ còn biết sợ tội, tức chê ghét việc phạm tội. Từ tấm lòng khiêm cung thống hối sâu xa, dứt lòng đoạn tuyệt với tội lỗi. Ơn kính sợ như khóm hoa đến mùa rộ nở, lòng kính tôn Thiên Chúa được thăng hoa vươn tới niềm hạnh phúc ngập tràn. Linh hồn dư đầy trải nghiệm được ơn kính sợ là hồng ân cao cả vô giá, nên đem trọn lòng kính mến tri ân, như thế càng níu kéo thêm ơn thánh. Đây là lúc ơn kính sợ hoàn toàn biến đổi thành ơn thảo hiếu với Thiên Chúa của linh hồn, sống vinh dự trong tư cách một người con.
Thăng hoa tới bậc sống Trọn Lành Bất Toàn và bậc sống Trọn Lành Toàn Hảo, ơn thảo hiếu đạt đến đỉnh cao nhất của nó. Linh hồn nhuần nhuyển tan biến mình đi trong Thiên Chúa, ơn thảo hiếu làm nên sợi dây tình ái huyền diệu, trong sự suy phục ngọt ngào thắt chặt linh hồn vào Thiên Chúa. Mối tương giao thật hiển vinh cho linh hồn này, càng lúc càng vươn tới sự hiệp nhất lạ lùng đến ngôn ngữ không tài nào diễn tả hết được. Dân gian Việt Nam có câu nói có thể diễn tả, gợi lên một phần ý nghĩa này “Kính trọng thầy mới được làm thầy”. Người hết lòng kính sợ Thiên Chúa đến thảo hiếu như một người con ngoan của Thiên Chúa, thảo hiếu với Ngài trọn cuộc sống nhân gian mới có thể trở thành như Thiên Chúa trong cõi phúc vĩnh hằng.