Gia đình Ý gìn giữ truyền thống 300 năm làm hang đá Giáng Sinh thủ công

Hannah Brockhaus – Rôma, ngày 28 tháng 12 năm 2025

Trên một con phố nhỏ ở trung tâm thành phố Napoli, nước Ý, những nghệ nhân như Giovanni Giudice đang miệt mài gìn giữ phong tục làm hang đá Giáng Sinh Napoli thủ công, một truyền thống đã có lịch sử hơn 300 năm.

“Câu chuyện của hang đá Giáng Sinh Napoli bắt đầu từ thời triều đại Bourbon, Vương quốc Hai Sicilia, và từ đó nảy sinh một cuộc ganh đua xem ai có thể làm nên hang đá đẹp nhất, độc đáo nhất,” ông Giudice — nghệ nhân thế hệ thứ ba — chia sẻ với Valentina Di Donato của EWTN News. “Chính từ đó, toàn bộ lịch sử này đã khởi sự tại Napoli.”

Xưởng chế tác hang đá của ông Giudice, Bottega Ferrigno, nằm trên “Con đường Giáng Sinh” nổi tiếng thuộc khu San Gregorio Armeno lịch sử của Napoli, đã tồn tại hơn 120 năm.

“Chỉ cần bước đi trên những con phố này thôi, bạn như trở lại thời thơ ấu,” người thợ thủ công nói. “Bạn cảm nhận được sự ấm áp của biến cố Chúa Giêsu giáng sinh. Những hang đá mà bạn từng thấy khi còn nhỏ, chúng tôi cố gắng truyền lại truyền thống ấy cho con cháu mình, dù giới trẻ ngày nay rất chú trọng đến đổi mới, và đôi khi điều đó có phần đi quá xa.”

“Nhưng chúng tôi phải làm mọi điều có thể để giúp họ học hỏi những kỹ năng này và trân trọng những giá trị ấy,” ông nhấn mạnh.

Các hang đá Giáng Sinh Napoli phản ánh phong cách và trang phục của thế kỷ XVIII tại Napoli — thời kỳ mà truyền thống này được các gia đình quý tộc phổ biến rộng rãi. Khi ấy, họ thường mời những nghệ sĩ danh tiếng đương thời tạo nên các cảnh Giáng Sinh công phu để trưng bày trong tư gia.

Một nét độc đáo khác của hang đá Giáng Sinh Napoli, theo ông Giudice, là “đưa đời sống thường nhật vào trong cảnh Giáng Sinh”.

Bên cạnh những nhân vật quen thuộc như Đức Maria, Thánh Giuse, Hài Nhi Giêsu và các mục đồng, trong một hang đá Napoli còn có những bức tượng nhỏ khắc họa người dân bình thường đang sinh hoạt hằng ngày.

Các tác phẩm được làm từ đất nung nặn hoàn toàn bằng tay, sau đó được vẽ thủ công và mặc trang phục bằng vải.

“Đây là một công việc rất đặc biệt. Nó được sinh ra hoàn toàn từ niềm đam mê,” ông Giudice nói. Ông giải thích rằng một phía của hang đá là cảnh Chúa Giêsu giáng sinh — phần quan trọng nhất — và xung quanh là những nhân vật như người bán cá hay người bán phô mai: “Những con người bình thường, sống đời sống thường nhật.”

“Gobbo Scio Scio” là một nhân vật đặc trưng trong hang đá Giáng Sinh Napoli — hình ảnh người ăn xin gù lưng này được xem như bùa may mắn tại Napoli.

Một nhân vật độc đáo khác là Pulcinella, nhân vật đeo mặt nạ trong sân khấu hài kịch và là biểu tượng phổ quát của thành phố Napoli. Từ thế kỷ XVIII, các nghệ nhân đã đưa Pulcinella vào hang đá Giáng Sinh như một dấu chỉ của niềm vui và sự hồn nhiên.

Nằm giữa những nhân vật “trần tục” và Thánh Gia là yếu tố được gọi là “thanh tẩy,” ông Giudice giải thích. “Điều này được thể hiện qua một đài phun nước hay thác nước — phải có nước, bởi nước có chức năng thanh tẩy, chuyển từ phàm tục sang thánh thiêng.”

“Những khuôn mặt ở đây [tại Napoli] rất đặc biệt, thậm chí có phần kỳ dị!” ông Giudice chia sẻ. “Đôi khi chúng tôi lấy chính những gương mặt ấy và biến đổi thành các mục đồng, đưa chúng vào các nhân vật trong hang đá. Dĩ nhiên, những người cao tuổi nơi đây mang lại cho chúng tôi rất nhiều cảm hứng. Những gương mặt ấy chất chứa biết bao lịch sử.”

“Napoli là một thành phố tuyệt vời. Một thành phố đầy cảm hứng, giàu văn hóa. Những viên đá nơi đây đã hàng trăm năm tuổi — và chúng biết nói.”