HUYNH ĐOÀN GIÁO DÂN ĐA MINH Cầu nguyện – hiệp thông – học hành – sứ vụ
1. Đức Thánh Cha khởi hành đi Cairo sáng 28/04/2017
Sáng thứ Sáu 28 tháng Tư, lúc 10h30’, Đức Thánh Cha đã ra phi trường Fiumicino của Rôma để đáp chuyến bay sang Cairo. Ngài dùng một chiếc xe hơi nhỏ để ra phi trường.
Chuyến tông du của Đức Thánh Cha được nhiều người quan tâm. Thứ nhất là vì tầm ảnh hưởng của chuyến tông du này đối với hòa bình thế giới, trong bối cảnh thế giới ngày nay đang chìm trong cơn lốc của những cuộc khủng bố bất tận do các thành phần Hồi Giáo cực đoan gây ra. Đối thoại với Hồi Giáo ngày càng trở nên một vấn đề sống còn đối với hòa bình thế giới. Trong 18 chuyến tông du hải ngoại của Đức Thánh Cha, ngài đã đến với 6 quốc gia trong đó đại đa số dân là theo Hồi Giáo.
Chuyến tông du này của Đức Thánh Cha cũng được nhiều người quan tâm vì đây là một chuyến đi rất nguy hiểm. Tổ chức huynh đệ Hồi Giáo, một tổ chức đã từng bị Hoa Kỳ và các nước phương Tây xem là một bọn khủng bố quốc tế nguy hiểm, đã từng nắm được chính quyền tại Ai Cập suốt 2 năm trời và lãnh tụ của tổ chức này là Mohammed Morsi chỉ mới bị lật đổ và bị bắt giam vào ngày 3 tháng 7 năm 2013. Mặc dù đã bị đặt ra ngoài vòng pháp luật, tổ chức huynh đệ Hồi Giáo và các nhóm chịu ảnh hưởng của bọn khủng bố Hồi Giáo IS vẫn còn khả năng mở các cuộc tấn công khủng bố như trong hai vụ đánh bom hôm Chúa Nhật Lễ Lá vừa qua khiến 45 người chết và 125 người khác bị thương.
Lúc 10h45’, máy bay đã cất cánh và lúc 14h cùng ngày, ngài đã đáp xuống phi trường quốc tế Cairo của Ai Cập.
Với chuyến đi này, Đức Thánh Cha đã tiếp bước vị thánh mà ngài chọn là tước hiệu Giáo Hoàng là Thánh Phanxicô thành Assisi.
Năm 1219, Thánh Phanxicô đã vượt qua những bãi chiến trường đầy những xác chết của những người lính bị giết để tới trại của Quốc Vương Hồi giáo ở Ai Cập. Mục đích của ngài là chấm dứt cuộc Thập tự chinh, một hành động đầy lý tưởng mà các Kitô hữu lo sợ sẽ kết thúc bằng cái chết của Thánh Phanxicô.
Ngài sống sót sau chuyến đi đó, nhưng ước mơ của ngài đã không thành sự thật. Quốc Vương Malik al-Kamil từ chối cải đạo sang Kitô Giáo.
Tuy nhiên, cuộc đàm thoại giữa hai người đã diễn ra rất lịch sự và kết thúc với việc Quốc Vương chịu nhượng bộ ít nhiều. Tiếc rằng các nhượng bộ này quá ít nên cuộc chiến vẫn phải tiếp tục trong 72 năm nữa.
Chuyến đi của Đức Thánh Cha đến Ai Cập ngày nay cũng đầy những mối nguy hiểm như chuyến đi của Thánh Phanxicô.
Chúng tôi sẽ tường trình tiếp chuyến tông du này trong các chương trình sau.
2. Đức Thánh Cha đến Cairo
Sau 3h bay vượt qua 2130 km, Đức Thánh Cha đã đáp xuống phi trường quốc tế Cairo của Ai Cập, lúc 14h giờ địa phương.
Lễ nghi chào đón Đức Thánh Cha được tổ chức tại dinh tổng thống tại Heliopolis cho nên chúng tôi nhận thấy ra đón Đức Thánh Cha tại sân bay quốc tế Cairo chỉ có Sứ Thần Tòa Thánh tại Ai Cập là Đức Tổng Giám Mục Bruno Musaro và một đại diện của tổng thống Abdel-Fattah el-Sisi. Không có các nghi lễ rầm rộ như bắn 21 phát đại bác hay duyệt hàng quân danh dự.
Ra đón Đức Thánh Cha cũng có Đức Hồng Y Jean Louis Tauran, Đức Hồng Y Louis Sako là Thượng Phụ Công Giáo nghi lễ Chanđê của Iraq, các Đức Thượng Phụ và các vị Giám Mục của các Giáo Hội Kitô hiệp thông hoàn toàn với Tòa Thánh. Một số vị thuộc giáo quyền địa phương, như Đức Cha Ibrahim. Tuy nhiên đa số các vị đến từ các quốc gia khác để tham dự hội nghị hòa bình do giáo sĩ Hồi Giáo Ahmed el-Tayeb tổ chức.
Kính thưa quý vị và anh chị em,
Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi là người được các tín hữu Kitô Ai Cập ủng hộ rất nồng nhiệt vì cuộc sống của các Kitô hữu dưới thời vị tổng thống này xem ra dể thở hơn dưới thời Mohammed Morsi là lãnh đạo của tổ chức Huynh Đệ Hồi Giáo rất nhiều lần.
Tuy nhiên, nhiều nước phương Tây tỏ ra không có cảm tình với tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi; và coi cuộc tông du này như là một sự ủng hộ của Tòa Thánh cho tướng el-Sisi là người đã lật đổ Mohammed Morsi. Chính trị thế gian đầy lắt léo. Mohammed Morsi, là lãnh tụ của tổ chức Huynh Đệ Hồi Giáo là tổ chức đã từng bị Hoa Kỳ và các nước phương Tây xếp loại là một bọn khủng bố quốc tế.
Khi lên nắm quyền, Mohammed Morsi, một mặt ký các hiệp ước kinh tế có lợi cho Hoa Kỳ và Âu Châu để tranh thủ sự ủng hộ của họ, một mặt tiến hành ngay chính sách Hồi Giáo hóa Ai Cập.
Khi quân đội Ai Cập lật đổ và bắt giam ông ta vào ngày 3 tháng 7 năm 2013, tổng thống Obama và một số nhà lãnh đạo phương Tây đã liên tục đòi quân đội phải tái lập lại chính quyền của tổng thống Mohamed Morsi; và đưa ra các biện pháp trừng phạt đối với chính quyền mới của tổng thống el-Sisi.
Kính thưa quý vị và anh chị em,
Những hình ảnh quý vị và anh chị em đang thấy đây là quang cảnh ở dinh tổng thống tại Heliopolis.
Tại dinh tổng thống, Đức Thánh Cha đã có cuộc gặp gỡ riêng với tổng thống el Sisi và hai vị đã trao đổi quà tặng. Đức Thánh Cha đã tặng tổng thống một huy chương kỷ niệm chuyến viếng thăm này của ngài, trong đó mô tả cuộc chạy trốn sang Ai Cập của Thánh Gia. Huy chương này đã được thiết kế bởi nữ nghệ nhân Daniela Longo.
Sau cuộc viếng thăm xã giao tại dinh tổng thống, Đức Thánh Cha đã đến nói chuyện tại Đại Học Hồi Giáo Al-Azhar trong khuôn khổ của một hội nghị hòa bình do giáo sĩ Hồi Giáo Ahmed el-Tayeb tổ chức quy tụ 300 nhân vật chủ yếu là từ thế giới Hồi Giáo.
Về những quan ngại an ninh trong chuyến tông du này của Đức Thánh Cha, ông Greg Burke, giám đốc Phòng Báo Chí Tòa Thánh nói:
“Các biện pháp an ninh trong chuyến tông du này cũng giống như các chuyến đi khác. Đức Thánh Cha di chuyển bằng một chiếc xe hơi thông thường, không phải là một chiếc xe chống đạn, và Tòa Thánh cũng không gửi thêm các vệ sĩ.”
Ông nói tiếp: “Chúng tôi không lo lắng. Người Ai Cập muốn mọi thứ suôn sẻ.”
Trong cuộc hội đàm với tổng thống el-Sisi, Đức Thánh Cha bày tỏ ý muốn Ai Cập mở đường biên giới cho những người nhập cư đang chạy trốn bạo lực ở Trung Đông.
3. Đón tiếp Đức Thánh Cha tại dinh tổng thống Ai Cập ở Heliopolis
Như chúng tôi đã tường trình, sáng thứ Sáu 28 tháng Tư, lúc 10h30’, Đức Thánh Cha đã ra phi trường Fiumicino của Rôma để đáp chuyến bay sang Cairo. Sau hơn 3h bay vượt qua 2130 km, Đức Thánh Cha đã đáp xuống phi trường quốc tế Cairo của Ai Cập, lúc 14h giờ địa phương.
Sau đó, Đức Thánh Cha đã đi xe đi xe đến dinh tổng thống tại Heliopolis. Các phóng viên ghi nhận là dọc đường đi, Đức Thánh Cha đã không tỏ ra quan ngại về an ninh. Ngài thậm chí còn quay cửa kính xe xuống để chào thăm dân chúng chào đón ngài trên đường đi.
Những hình ảnh mà quý vị và anh chị em đang xem thấy đây là lễ nghi chào đón Đức Thánh Cha đã được tổ chức tại dinh tổng thống tại Heliopolis.
Sau phần lễ nghi quân cách của các quân binh chủng Ai Cập, Đức Thánh Cha và tổng thống đã bắt tay các vị trong phái đoàn Tòa Thánh và các thành viên trong Hội Đồng Bộ Trưởng Ai Cập.
Sau đó, Đức Thánh Cha đã có cuộc gặp gỡ riêng với tổng thống el Sisi và hai vị đã trao đổi quà tặng. Đức Thánh Cha đã tặng tổng thống một huy chương kỷ niệm chuyến viếng thăm này của ngài, trong đó mô tả cuộc chạy trốn sang Ai Cập của Thánh Gia. Huy chương này đã được thiết kế bởi nữ nghệ nhân Daniela Longo.
Sau cuộc viếng thăm xã giao tại dinh tổng thống, Đức Thánh Cha đã đến nói chuyện tại Đại Học Hồi Giáo Al-Azhar trong khuôn khổ của một hội nghị hòa bình do giáo sĩ Hồi Giáo Ahmed el-Tayeb tổ chức quy tụ 300 nhân vật chủ yếu là từ thế giới Hồi Giáo.
4. Đức Thánh Cha phát biểu tại Hội nghị Hòa bình ở Đại Học Hồi Giáo Al-Azhar, Cairo
ĐTC Phanxicô đề cao giáo dục như phương thế xây dựng hòa bình đồng thời tái lên án nạn buôn bán võ khí như nguyên nhân kéo dài chiến tranh trên thế giới.
Ngài bày tỏ lập trường trên đây trong bài diễn văn tại Hội nghị quốc tế về hòa bình do Đại Học Al Azhar của Hồi giáo ở Cairo tổ chức.
Đại học Al Azhar
Al Azhar, nguyên ngữ Arập có nghĩa là ”Huy hoàng hay sáng ngời”, đây là Đại học cổ kính và uy tín nhất trong thế giới Hồi giáo, được thành lập năm 969, tức là 1 năm sau khi người Hồi giáo Shiite đến từ Thổ Nhĩ Kỳ, gọi là Fatemiti, chinh phục được Ai Cập và thành lập thành Cairo. Đại học này chủ yếu đào tạo các Imam và nhắm mục đích truyền bá Hồi giáo và Văn hóa Hồi giáo và hiện nay có gần 300 ngàn sinh viên đến từ tất cả các nước Hồi giáo. Cùng với Đại học có Đền thờ Hồi giáo cùng tên.
Các học giả Hồi giáo, gọi là Uléma, thuộc Al Azhar thường đưa ra những giáo pháp, fatwa, liên quan đến những tranh luận được các nơi trong thế giới Hồi giáo Sunnit gửi về và xin giải đáp liên quan đến cách hành xử đúng đắn của cá nhân và xã hội Hồi giáo.
Vị Đại Imam của Al Azhar hiện thời là Ahmed el-Tayyeb, năm nay 71 tuổi (1946) và do Tổng thống Hosni Mubarak bổ nhiệm sau khi ông Muhammad Sayyid Tantawy qua đời năm 2010. Ông đậu tiến sĩ triết học Hồi giáo ở Đại học Sorbonne bên Pháp và làm viện trưởng Đại học Al Azhar từ năm 2003. Trước đó Ông là Đại Mufti của Ai Cập.
Đến đại học Al Azhar lúc 4 giờ chiều, ĐTC đã được đại diện của Đại Imam tiếp đón và hướng dẫn tới thư phòng của Ông el-Tayyeb để hội kiến riếng. Trong dịp này ngài tặng vị Đại Imam pho tượng thánh Phanxicô bằng đồng, trong tư thế đang giơ hai tay lên trời để chúc tụng Đấng Tạo Hóa.
Diễn văn tại Hội nghị hòa bình
Tiếp đến, ĐTC đến Trung tâm Hội nghị của Đại học Al Azhar cách đó 8 cây số, nơi đang diễn ra Hội nghị quốc tế về hòa bình, với sự tham dự của các vị lãnh đạo Hồi giáo và các tôn giáo khác, cùng với các giáo sư và sinh viên đại học Hồi giáo.
Mở đầu cuộc gặp gỡ, đại Iman Al Tayyeb đã nói đến thảm trạng của nhân loại ngày nay, bao nhiêu sinh mạng bị tàn phá vì chiến tranh. Nạn buôn bán võ khí làm cho chiến tranh và chết chóc kéo dài. Người ta tạo nên những căng thẳng, những cuộc nổi dậy về tôn giáo, những xung đột và khác biệt phe phái và chủng tộc giữ những người dân trong cùng một quốc gia. Trớ trêu thay, những điều đó xảy ra ở thế kỷ 21 này, mệnh danh là thế kỷ văn minh với những tiến bộ về khoa học và kỹ thuật. Trong bối cảnh trên đây vị Đại Imam đề cao vai trò và sự đóng góp của các tộn giáo cho việc xây dựng hòa bình. Điều đầu tiên trong nền luân lý đạo đức ở đây là tình huynh đệ giữa con người với nhau và sự cảm thông, từ bi giữa con người, được dựng nên như con cái của Allah, những người con yêu quí nhất đối với Allah chính là những người mở rộng các thiện ích cho các con cái của Allah. Giá trị này có thể ngăn cản thế giới khỏi bị biến hành một tình trạng rừng rú, trong đó những con quái vật cấu xé lẫn nhau.
Về phần ĐTC, trong bài diễn văn, ngài đề cao tầm quan trọng của đối thoại liên tôn trong việc mưu cầu hòa bình. Ngài ca ngợi hoạt động của Ủy ban hỗn hợp đối thoại giữa Hội đồng Tòa Thánh đối thoại liên tôn và Ủy ban của đại học Al Azhar về đối thoại.
”3 đường hướng căn bản, nếu được liên kết chặt chẽ với nhau, có thể giúp ho việc đối thoại, trước tiên là nghĩa vụ về căn tính, tiếp đến là can đảm đón nhận người khác, và sau cùng là ý hướng chân thành:
Nghĩa vụ bảo vệ căn tính vì không thể xây dựng đối thoại trên sự mơ hồ hoặc hy sinh thiện ích để làm hài lòng người khác; can đảm chấp nhận tha nhân, vì không thể coi và đối xử như kẻ thù những người khác biệt với mình về tôn giáo hoặc văn hóa, nhưng cần đón nhận họ như một người đồng hành, trong xác tín chân thành, theo đó thiện ích của mỗi người hệ tại thiện ích của tất cả; sau cùng là ý hướng chân thành, vì đối thoại không phải là một chiến lược để thực hiện những hậu ý, nhưng là con đường sự thật, đáng được kiên nhẫn đi theo để biến đổi sự cạnh tranh thành sự cộng tác.
ĐTC khẳng định rằng ”Giáo dục về sự cởi mở tôn trọng và đối thoại chân thành với người khác, nhìn nhận các quyền và tự do cơ bản của họ, nhất là về tôn giáo, chính là con đường tốt nhất để cùng nhau xây dựng tương lai, để trở thành những người kiến tạo nền văn minh. Bởi vì giải pháp khác với nền văn minh gặp gỡ chỉ có thể là sự thiếu văn minh vì đụng độ. Để thực sự chống lại những hành vi man rợ của kẻ xách động oán thù và bạo lực, cần đồng hành và làm cho các thế hệ được trưởng thành, họ đáp trả chủ trương tàn phá của sự ác, bằng sự kiên nhẫn tăng trưởng trong sự thiện.
Cũng trong diễn văn tại Hội nghị quốc tế về hòa bình do Viện đại học Al Azhar tổ chức, ĐTC đề cao đất nước Ai Cập như một lãnh thổ của liên kết, của các giao ước. ”Những tôn giáo khác nhau tại đây tạo nên một hình thức làm cho nhau được thêm phong phú để phục vụ cộng đồng quốc gia duy nhất. Các tín những khác nhau gặp gỡ nhau và các nền văn hóa cũng vậy được giao tiếp với nhau, nhưng không bị lẫn lộn, trái lại nhìn nhận tầm quan trọng của sự liên kết để mưu công ích. Sự liên minh như thế ngày nay là điều cấp thiết hơn bao giờ hết.
ĐTC cảnh giác chống lại nguy cơ ngày nay: một đàng người ta muốn đóng khung tôn giáo trong lãnh vực riêng tư, không nhìn nhận tôn giáo như một chiều kích cấu thành con người và xã hội, nhưng đàng khác người ta lẫn lộn lãnh vực tôn giáo và chính trị, mà không có sự phân biệt thích hợp. Có nguy cơ là tôn giáo bị sự quản lý thế sự thu hút và bị những quyền lực trần tục cám dỗ bằng những lời dua nịnh, và lợi dụng tôn giáo.
ĐTC xác quyết rằng tôn giáo không phải là một vấn đề, nhưng là thành phần của giải pháp cho vấn đề.
Và ĐTC kết luận rằng: “Trong tư cách là những vị lãnh đạo tôn giáo, chúng ta được kêu gọi vạch mặt bảo lực đội lốt thánh thiêng giả tạo, dựa vào sự tuyệt đối hóa sự ích kỷ, thay vì sự cởi mở chân chính đối với Đấng Tuyệt Đối. Chúng ta phải tố giác những vi phạm chống lại phẩm giá và các quyền con người, đưa ra ánh sáng những toan tính biện minh mọi hình thức oán thù nhân danh tôn giáo, và lên án chúng như một sự giả mạo Thiên Chúa. Thánh danh Ngài là Thánh, Ngài là Thiên Chúa Hòa Bình… Cùng nhau chúng ta tuyên bố sự thánh thiêng của mỗi sự sống con người, chống lại bất kỳ hình thức bạo lực nào về mặt thể lý, xã hội, giáo dục hoặc tâm lý. Tín ngưỡng nào không nảy sinh từ một con tim chân thành và từ một tình yêu chân chính đối với Thiên Chúa Từ Bi thì đó là một hình thức theo đạo vì qui ước hoặc vì xã hội, nó không giải thoát nhưng còn đè bẹp con người. Hễ ta càng tăng trưởng trong niềm tin nơi Thiên Chúa, thì ta càng tăng trưởng trong tình yêu đối với tha nhân.
ĐTC không quên đề cao nghĩa vụ thăng tiến hòa bình. Không chiều theo thứ tôn giáo hòa đồng lẫn lẫn, nghĩa vụ của chúng ta là cầu nguyện cho nhau, cầu xin Chúa ban ơn hòa bình, gặp gỡ, đối thoại và thăng tiến sự hòa hợp trong tinh thần cộng tác và thân hữu. Ngài lên án những chủ trương mỵ dân và nạn buôn bán võ khí, cần ngăn chặn làn sóng tiền bạc và võ khí đổ cho những kẻ xách động bạo lực.
G. Trần Đức Anh OP
Xem thêm hình ảnh chuyến tông du
