Tháng 11, đối với tín hữu Công Giáo, mang nhiều ý nghĩa:
– ngày 1 là lễ Các Thánh Nam Nữ, người Công Giáo hướng nhìn các Thánh để nhớ đến ơn gọi nên thánh của mình.
– ngày 2 là lễ cầu cho các Tín Hữu đã qua đời cũng như suốt tháng 11, người Công Giáo thăm viếng mộ phần của những người thân yêu để cầu nguyện cho họ và cũng để nhắc nhớ đến thân phận cát bụi của mình.
– ngày 24, lễ Thánh Anrê Dũng Lạc và các Bạn Tử Đạo, Bổn Mạng Giáo Hội Việt Nam để kính nhớ đến Tiền Nhân anh dũng của chúng ta, những Kitô hữu người Việt nguyện noi gương Chư Thánh vác Thánh Giá theo chân Thầy Chí Thánh, Đức Kitô, Chúa chúng ta.
Nhưng giữa ơn gọi Nên Thánh và thân phận cát bụi con người, chúng ta phải sống và đồng hành với nhau trên đường lữ thứ trần gian. Chúng mình cần phải làm sao để có những mối tương quan tốt đẹp với Thiên Chúa, với tha nhân và với cuộc đời hầu làm nên vẻ đẹp cuộc đời như các Thánh.

I. SỰ THÁNH THIỆN TRONG GIÁO HỘI.

Trong Chương V Hiến chế ‘Ánh sáng muôn dân’ (Lumen Gentium) có tựa đề « Lời Kêu Gọi Mọi Người Nên Thánh Trong Giáo hội », các Nghị phụ tham dự Công đồng Vaticanô II xác tín Giáo hội có tính cách thánh thiện, bất khả khuyết. Thực vậy, Chúa Kitô Con Thiên Chúa, Đấng cùng với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần, được ca tụng là ‘Đấng thánh duy nhất’, đã yêu dấu Giáo hội như hiền thê mình và đã hiến thân để thánh hóa Giáo hội (x. Eph 5,25-26). Vì thế, tất cả mọi người trong Giáo Hội đều được kêu gọi nên Thánh, như lời Thánh Tông đồ dạy: « Vì Thiên Chúa muốn anh em được thánh hóa » (1Th 4,3; x. Eph 1,4); sự thánh thiện này của Giáo hội luôn được biểu lộ và phải được biểu lộ qua những hoa trái ân sủng mà Thánh Thần đã kết sinh nơi các tín hữu; sự thánh thiện ấy được diễn tả dưới nhiều hình thức nơi tất cả những ai đang cố đạt tới Đức Ái trọn hảo trong bậc sống của mình trong khi xây dựng kẻ khác. Đặc biệt hơn, sự thánh thiện đó tỏ lộ trong việc thực hành các lời khuyên, quen gọi là lời khuyên của Phúc Âm. Nhờ Chúa Thánh Thần thúc đẩy, nhiều Kitô hữu thực hành các lời khuyên ấy với tư cách cá nhân hoặc trong những lối sống hay bậc sống đã được Giáo hội công nhận; việc thực hành đó mang lại và phải mang lại cho thế giới một bằng chứng và một mẫu gương rạng ngời về sự thánh thiện của Giáo hội.

1. Nên Thánh là tham dự vào đời sống thần linh của Thiên Chúa. 

Từ gần 2000 năm nay, Ngôi Hai Thiên Chúa đã nhập thế làm người để chết trên thập tự giá để cứu chuộc chúng ta. Vì yêu thương, Đức Kitô tự ý đến với con người, gần gũi họ và ngỏ lời với họ, để họ có thể gặp gỡ, nhận biết và yêu mến Người, trở nên con cái Thiên Chúa mà được sống đời đời. « Sự sống đời đời đó là nhận biết Cha. Thiên Chúa duy nhất và chân thật và nhận biết Đấng Cha đã sai đến, là Đức Giêsu Kitô » (Ga 17,3). Tuy nhiên, để việc cứu chuộc được thực hiện, Thiên Chúa cần sự cộng tác của từng người chúng ta. Trong một cơ hội nào đó, chúng ta bắt đầu nhận biết ‘Thiên Chúa ẩn mình’ (Is 45,15), rồi tìm hiểu nhiều hơn Đạo Công Giáo qua việc học biết Giáo lý và, sau cùng, hoàn toàn tự do đáp lời tham gia tiến trình cứu chuộc khi lãnh nhận phép Thánh Tẩy, bí tích Đức Tin, để thực sự trở nên Kitô-hữu, con cái Thiên Chúa và được thông phần vào bản tính Ngài, và do đó, thực sự đã trở nên thánh, tức vào nước Thiên đàng.

Như vậy, mặc khải là hành động yêu thương của Thiên Chúa tỏ mình ra cho con người, để con người tự ý đón nhận và hiệp thông với Thiên Chúa, mà được cứu độ. Sự thánh thiện này là ơn Thiên Chúa ban cho chúng ta trong Đức Giêsu Kitô theo ý định : « Đó là đưa thời gian tới hồi viên mãn là qui tụ muôn loài trong trời đất dưới quyền một thủ lãnh là Đức Kitô. » (Ep 1,10) Vì thế, Chúa Giêsu là tác giả, là Đấng hoàn thành sự thánh thiện trong Hội Thánh (LG 40). Chính Người đã lấy máu thánh mà chuộc tội cho chúng ta và ban Thánh Thần cho chúng ta.

2. Mọi người được kêu gọi sống thánh thiện. 

Chúa Giêsu, Thầy dạy và Mẫu mực của mọi sự trọn lành, đã giảng dạy cho chúng ta, bất luận ở hoàn cảnh nào, một đời sống thánh thiện mà chính Người vừa là Đấng ban phát vừa là Đấng hoàn tất: « Vậy các con hãy trở nên trọn lành như Cha các con ở trên trời. » (Mt 5,48). Bởi vậy, Người đã sai Thánh Thần đến với mọi người, để từ bên trong Ngài thôi thúc họ yêu mến Thiên Chúa hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn cùng hết sức họ (x. Mc 12,30), và yêu thương nhau như Chúa Kitô yêu thương họ (x. Gio 13,34; 15,12). Được Thiên Chúa kêu gọi và được công chính hóa trong Chúa Giêsu, không phải vì công lao riêng, nhưng vì ý định và ân phúc của Ngài, các Kitô-hữu được thông phần vào bản tính Ngài, và do đó, thực sự đã trở nên thánh. Cho nên với ơn Chúa họ phải luôn gìn giữ và hoàn thành trong đời sống sự thánh thiện mà họ đã lãnh nhận, sống ‘xứng đáng như những vị thánh’ (Eph 5,3). Nhưng vì chúng ta ai cũng có nhiều lầm lỗi (x. Giac 3,2), nên chúng ta luôn cần đến lòng nhân từ của Thiên Chúa và hằng ngày phải cầu nguyện ‘xin Chúa tha nợ chúng tôi’ (Mt 6,12).

Vì thế, tất cả các Kitô-hữu, bất cứ theo bậc sống hay địa vị nào, đều được kêu gọi tiến đến sự viên mãn của đời sống Kitô giáo và đến sự trọn lành của Đức Ái. Ngay trong xã hội trần thế sự thánh thiện này cũng giúp người ta sống nhân đạo hơn. Để đạt được sự trọn lành đó, tín hữu phải xử dụng những sức lực mà Chúa Kitô đã ban nhiều ít tùy ý Người để trở nên giống Người khi theo vết chân Người, và khi thực hành thánh ý Chúa Cha trong tất cả mọi sự, họ sẽ hết lòng tìm vinh danh Chúa và phục vụ tha nhân. Như thế, sự thánh thiện của Dân Thiên Chúa sẽ sinh hoa trái dồi dào, như lịch sử Giáo Hội đã từng minh chứng rõ ràng qua đời sống của bao vị thánh.

3. Nhiều hình thức thực hành sự thánh thiện duy nhất. 

Chúng ta được Thánh Thần Thiên Chúa hướng dẫn, nghe theo tiếng gọi của Chúa Cha, thờ phượng Ngài trong tinh thần và chân lý, noi gương Chúa Kitô nghèo khó, khiêm nhường và vác thập giá để xứng đáng dự phần vào vinh quang của Người; tất cả những người ấy đều theo đuổi cùng một sự thánh thiện tuy lối sống và nhiệm vụ của họ có khác nhau, cho nên mỗi người, tùy theo ân sủng và nhiệm vụ mình, phải nhất quyết tiến bước bằng con đường Đức Tin sống động, Đức Tin khơi động Đức Cậy và hoạt động nhờ Đức Ái.

Có nhiều cách thực hành các lời khuyên trong Phúc Âm và những lời khuyên đó không phải chỉ dành cho giáo sĩ, tu sĩ. Nhưng, người giáo dân cũng được chỉ định cho những cách thế riêng để nên thánh. Vợ chồng, người góa, người độc thân, người lao động, người đau ốm, tất cả đều có thể nên thánh theo hoàn cảnh và bậc sống của riêng mình. Do đó, Giáo Hội được trau dồi bằng những vẻ đẹp muôn mầu muôn sắc. Mẫu mực thánh thiện chỉ có một, nhưng cách ‘họa lại’ mẫu mực ấy thì ‘thiên hình vạn trạng’.

4. Đường lối và phương tiện nên thánh. 

‘Thiên Chúa là tình yêu, ai sống trong tình yêu là sống trong Thiên Chúa, và Thiên Chúa sống trong người ấy’ (1Gio 4,16), Thiên Chúa đã đổ tràn Đức Ái Ngài trong tâm hồn chúng ta, nhờ Chúa Thánh Thần Ngài đã ban cho chúng ta (x. Rm 5,5); cho nên ơn huệ thứ nhất và cần thiết nhất là bác ái. Đức Ái làm cho chúng ta yêu mến Thiên Chúa trên hết mọi sự và yêu mến tha nhân vì Ngài. Nhưng để Ðức Ái, tựa hạt giống tốt, lớn lên trong tâm hồn và kết sinh hoa trái, mỗi một tín hữu phải sẵn lòng lo lắng nghe Lời Chúa, và với ơn Ngài thực hành thánh ý Ngài; phải năng lãnh nhận các bí tích, nhất là bí tích Thánh Thể, năng tham dự vào các nghi lễ phụng vụ, chuyên cần cầu nguyện, từ bỏ mình, nhiệt thành phục vụ anh em và chuyên cần luyện tập các nhân đức. Thực thế, Đức Ái là mối dây liên kết của sự trọn lành, là sự viên mãn của lề luật (x. Col 3,14; Rm 13,10), nên Ðức Ái chi phối mọi phương thế nên thánh, làm cho chúng hình thành và đạt được cùng đích. Vì thế, Ðức Ái đối với Thiên Chúa và tha nhân là dấu chỉ người môn đệ chân chính của Chúa Kitô.

Việc noi theo và làm chứng Đức Ái cùng sự khiêm hạ của Chúa Kitô cần được các Kitô-hữu thực hiện không ngừng; nên Giáo hội là Mẹ chúng ta vui mừng khi thấy trong lòng mình có nhiều con cái nam nữ muốn theo sát gương Đấng Cứu Thế. Vì thế, mọi Kitô hữu đều được kêu mời và có bổn phận nên thánh và nên trọn lành theo bậc sống mình.

II. CHƯƠNG TRÌNH THIÊN CHÚA CỨU RỔI NHÂN LOẠI

Sau khi tổ tiên chúng ta không vâng lời Thiên Chúa nên bị phạt phải rời vườn Ðia Ðàng. Vì Tình yêu vô biên đối với con người, thụ tao mang hình ảnh Ngài, Thiên Chúa đã có chương trình cứu chuộc nhân loại. Phần Thiên Chúa, Đức Chúa Cha đã sai Con Một Ngài xuống thế, mang thân phận con người đến cứu chuộc chúng ta. Thiên Chúa Cha ‘Đấng đã yêu thương thế gian đến nỗi ban Con Một’ cho chúng ta (Ga 3,16).

Đức Giêsu Kitô là Đấng Chí Thánh. Một gương sống Thánh Thiện toàn hảo được ghi truyền lạ trong bốn sách Phúc Âm, còn được gọi là Tin Mừng.
Phần chúng ta, khi nhận lãnh Bí tích Rửa Tội, mỗi người trong chúng ta đã vui và sẳn lòng chọn theo Đức Giêsu Kitô và cùng hành trình trong Cộng đoàn để cùng nhau trao đổi kinh nghiệm sống Đức Tin, chia xẽ những khó khăn, nâng đở nhau trên đường lữ thứ trần gian. Mọi Kitô-hữu đều biết chắc chắn là chúng ta, một lúc sớm muộn nào đó, phải từ giã cỏi đời nầy. Khi đó, chúng ta sẽ biết ngay là mình có đạt được mục đích mà mình đã tự do thuận nhận để trở thành người Công Giáo. Như vậy, sự sống Thánh thiện phải là mục tiêu chung của tất cả các Kytô-hữu. Sự Thánh thiện không dành riêng cho một lớp người nào và cũng không phải là độc quyền của những người được Chúa gọi tận hiến cách riêng trong đời sống linh mục hay tu dòng. Tuy cùng chung nhau tiến tới một mục tiêu: Nên Thánh, nhưng con đường sống nên thánh khác nhau mà mỗi người trong chúng ta có tự do lựa chọn, tùy theo môi trường sống của mình.

Sự sống Thánh Thiện hiện tại, ở đầu thiên niên thứ ba nầy thật là khó khăn. Bởi thế, Đức Thánh Cha mới đề nghị 1,1 tỷ Kitô-hữu trên thế giới cùng cầu nguyện với Người để Thiên Chúa ban sức mạnh cho chúng ta biết tự do đáp lời tham gia chương trình cứu rỗi nhân loại. Đó là đạt tới sự trọn lành của Đức Ái, mức độ cao nhất của lòng yêu mến của chúng ta dành cho Thiên Chúa và tha nhân. Nói cách khác, đó là sống đạo theo Giáo lý đã được học ở Việt-Nam: ‘Đạo Đức Chúa Trời có mười điều răn’ và kết thúc: mười điều răn đó tóm về hai điều nầy, trước kính mến Đức Chúa Trời trên hết mọi sự, sau lại yêu người như mình ta vậy. Hay ngắn gọn hơn là ‘kính Chúa, yêu người’. Bình thường, chúng ta hay bảo nhau: mọi sự nói thì dễ, nhưng làm thì không dễ.

Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, trong 25 đầu triều đại, đã tuyên phong 1327 Chân Phước và 477 Thánh, trong đó có những Vị sống cùng thời đại với chúng ta. Con số đó thật xa so với 827 Chân Phước và 296 Thánh được tôn phong từ năm 1588 khi Đức Giáo Hoàng Sixte-Quint thành lập Thánh Bộ Nghi Lễ, nay đã đổi tên : Thánh Bộ Phong Thánh. Việt-Nam hiện có 117 Thánh và 1 Chân Phước Tử Ðạo.

Chân Phước và Thánh là những người đã có một cuộc sống Thánh Thiện, noi gương Ðức Kitô Chí Thánh đã được Giáo hội điều tra qua các nhân chứng hay các phép lạ mà, nhờ sự can thiệp của các Vị đó, Thiên Chúa đã ban cho tha nhân. Trong thời gian qua, hai Ðức Thánh Cha Biển Ðức XVI và Phanxicô đã chấp thuận phong Chân Phước và Thánh khá nhiều nhưng tổng số cũng không vượt quá 3.000 Chân Phước và 1.500 Thánh.

Với chừng ấy số Chân Phước và Thánh, trong gần 2000 năm qua, thì kết quả của Chương trình Thiên Chúa cứu chuộc nhân loại thật là quá ít.

Xin đừng bi quan. Cùng nhau, chúng ta hãy mở Sách Lễ ngày mừng Lễ Các Thánh Nam Nữ, Thánh Gioan viết trong sách Khải huyền: ’tôi đã thấy đoàn người đông đảo không thể đếm được, họ thuộc đủ mọi nước, mọi chi họ, mọi dân tộc và mọi thứ tiếng. Họ đứng trước ngai vàng và trước Con Chiên, mình mặc áo trắng tinh, tay cầm nhành lá thiên tuế. Họ là những người từ đau khổ lớn lao mà đến, họ giặt áo và tẩy áo trắng trong máu Con Chiên’.

Đoạn Sách Thánh nầy xác nhận số người lên Thiên đàng là hằng hằng lớp lớp. Chính vì thế Giáo hội đã dành ngày 01 tháng 11 hằng năm để Kính Trọng thể tất cả các Thánh Nam Nữ của Giáo Hội Công Giáo (từ các Thánh Anh Hài, người trộm lành cùng bị đóng đinh với Chúa, đến những người công chính vừa lìa trần gian). Trong đó, cần kể đến các tiền nhân trong Cộng đoàn, ông bà trong gia đình chúng ta đã được Chúa gọi về Nhà Cha.

III. LÀM SAO ÐỂ SỐNG NÊN THÁNH?

Đức Hồng Y Phanxicô Xaviê Nguyễn văn Thuận đã viết trong “Năm Chiếc Bánh và Hai Con Cá”, nơi chương 4, Chiếc bánh thứ tư: Sức mạnh độc nhất của tôi: Phép Thánh Thể.

… Lúc tôi bị bắt, tôi phải đi ngay và đi tay không. Hôm sau, tôi được phép viết thơ về nhà để xin đồ cần dùng nhất như: áo quần, kem đánh răng, v.v.. Hàng đầu tiên, tôi viết : « Xin gửi cho tôi một ít rượu thuốc trị bịnh đường ruột ». Bên ngoài, giáo dân hiểu ngay. Hôm sau, ông trưởng ban chấp pháp cầm đến một ve nhỏ bên ngoài có dán giấy đề chữ ‘thuốc trị bịnh đường ruột’ và bánh lễ xé nhỏ bỏ trong một cái lọ chống ẩm, ông ta hỏi :
– Ông có bị bịnh đường ruột không ?
– Có.
– Đây là thuốc bên ngoài gửi vào cho ông !

Không bao giờ tôi vui bằng hôm đó : từ đấy mỗi ngày với ba giọt rượu và một giọt nước trong lòng bàn tay, tôi dâng Thánh Lễ.
Tuy nhiên cách dâng lễ mỗi nơi mỗi khác. Dưới hầm tàu thủy chở tôi ra miền Bắc, ban đêm tôi ngồi giữa mấy bạn tù, bàn thờ là túi cói đựng đồ, dâng lễ thánh Phanxicô quan thầy của tôi và cho các bạn chịu lễ. Lúc ở trại Vĩnh Quang, tôi phải dâng lễ trong góc cửa ban sáng lúc người ta đi tắm sau giờ thể dục. Lúc đã quen với thời khóa biểu của trại, tôi dâng lễ ban đêm, vì chúng tôi được chia thành từng đội 50 người, ngủ chung trên một láng gỗ, mỗi người được 50 cm, đầu đụng nhau, chân quay ra ngoài. Chúng tôi đã thu xếp để năm anh em Công Giáo nằm quanh tôi. Đến 9 giờ rưỡi đêm, nghe tiếng kẻng là tắt đèn và mọi ngươi phải nằm trong mùng muỗi cá nhân : tôi ngồi cúi sát xuống để dâng lễ thuộc lòng. Tôi đưa tay dưới mùng để chuyển Mình Thánh cho anh em chịu lễ. Chúng tôi nhặt lấy giấy nylon bọc bao thuốc hút để làm những túi nhỏ đựng Mình Thánh. Như thế Chúa Giêsu luôn ở giữa chúng tôi. Chúng tôi tin một sức mạnh : Thánh Thể. Thịt Máu Chúa làm cho chúng tôi sống. « Ta đã đến là để chúng được có sự sống, và có một cách dồi dào » (Ga 10,10). Như manna nuôi dân Do Thái đi đường về Đất hứa, Thánh Thể sẽ nuôi con đi cùng đường Hy vọng (Ga 6, 53).
Mỗi tuần, sáng thứ sáu có buổi học tập, tất cả 250 anh em phải tham dự. Đến lúc xả hơi, các bạn Công Giáo thừa dịp đó mang các túi nylon đựng Mình Thánh đến chia cho bốn đội kia, mỗi người thay nhau mang trong túi áo một ngày…

IV. MỘT TRƯỜNG HỢP NÊN THÁNH.

Trong một lần nói chuyện với các giáo dân trẻ chuẩn bị nhận Bí tích Thêm Sức, Ðức cha André Collinin, cố Tổng Giám mục Toulouse, đã hỏi : « Ai sẽ sớm lên Thiên Ðàng ?’ Một bạn trẻ trả lời ‘Ðức cha’ và các bạn khác cười ‘đồng ý’. Người đáp ‘Chưa chắc. Nhưng là Ai làm trọn nhiệm vụ với chức năng của mình’.

Ðồng thời, Tin Mừng Ðức Giêsu Kitô hôm nay được đọc theo Thánh Mátthêu : « … Người lên tiếng dạy họ rằng : “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ. Phúc thay ai hiền lành, vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp. Phúc thay ai sầu khổ, vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an. Phúc thay ai khát khao nên người công chính, vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng. Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương. Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa.Phúc thay ai xây dựng hoà bình,vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa. Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ. Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa. Anh em hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao. »

Là những tín hữu Tin vào Lời Chúa hứa, xin mời, chúng ta nhìn vào gương Tổng thống Ngô Đình Diệm, người bị thảm sát cách đây đúng 54 năm, ngày 02.11.1963, bởi những kẻ nhận tiền ngoại bang Mỹ để ra lịnh thuộc hạ giết ông.

Ngày 16.09.2013, Đức Thánh Cha Phanxicô khuyến khích ‘Một người Công Giáo tốt là người biết tham gia vào chính trị’ và ‘Những nhà cầm quyền ‘phải yêu thương người dân của họ’ bởi vì ‘một lãnh đạo mà không yêu thương dân thì chẳng thể nào cầm quyền được’. Để chuẩn bị ‘tham gia vào chính trị’, từ thời niên thiếu đã học tập, khi làm quan đến lúc lãnh đạo Dân Việt luôn được soi sáng bởi những nhân đức chân lý, công bình và bác ái, ông Diệm đã hấp thụ những điều kiện phải có của một người ‘yêu thương người dân’. Ông chịu ảnh hưởng sâu đậm của nền giáo dục Nho giáo và Thiên Chúa giáo. Thực vậy, chính Nho giáo đã hun đúc ông thành một con người thanh liêm, tiết tháo và cương trực và giáo dục Thiên Chúa Giáo đã đào tạo ông Diệm thành một con người đầy lòng bác ái, vị tha và công chính.

Ngày 08.07.2013, Đức Thánh Cha Phanxicô đã thực hiện cuộc viếng thăm mục vụ tại đảo Lampedusa, cực nam Italia, để gặp gỡ những người di dân và cử hành Thánh Lễ tưởng niệm những thuyền nhân bỏ mình trên biển cả cùng thức tỉnh lương tâm nhiều người trên thế giới, đặc biệt là các giới hữu trách, về thảm trạng người di dân và tị nạn. Thãm trạng này là hậu quả sự thiếu tổ chức và bất lực của lãnh đạo các quốc gia trên thế giới. Hồi tưởng lại thời gian, Thủ tướng Ngô Đình Diệm đã hoàn tất tốt đẹp cuộc tiếp đón, tạm cư và định cư với công ăn, việc làm cho ngót một triệu đồng bào, bất phân biệt tôn giáo. Người đặc biệt lưu tâm đến việc giáo dục : các sinh viên được phi cơ đưa thẳng vào Sài gòn để kịp niên khóa đọc và, phòng học các trường trung và tiểu học trước đó dành cho hai nhóm trò, sáng và chiều, nay được tăng lên ba để các em vừa có dịp tương trợ lẫn nhau (sáng bắt đầu sớm hơn ; chiều về trể hơn) để cùng nhau đồng tiến.

Thiên Chúa tạo dựng vũ trụ và con người và Người giao cho con người cai quản vũ trụ để làm nơi sinh sống. Vâng lệnh Thiên Chúa và thương đồng bào đi tìm Tự do từ miền Bắc, chính phủ ông Diệm cung cấp phương tiện cơ giới để người di cư khai khẩn rừng hoang hầu xây cất nhà ở và được cấp quyền sở hữu (nhớ rằng : đây là ‘quyền sở hữu người dân’ chớ không là ‘quyền sở hữu toàn dân’). Sự thành công mỹ mãn của Tổng thống Ngô Đình Diệm là nhờ sự phù trợ của Thánh Odilon, Bổn mạng những người tị nạn, mà vị sáng lập nền Cộng hòa Việt Nam đã chọn cho mình khi tuyên khấn trong bậc oblat tại đan viện dòng Biển Đức Saint–André de Bruges (Vương quốc Bỉ) ngày 01.01.1954. Ngoài ra, Thánh Odilon còn là vị Linh mục đã bắt đầu cử hành Thánh Lễ Cầu cho các Linh hồn ngày 2 tháng 11 mỗi năm cũng chính là ngày ông Diệm qua đời năm 1963.

Nhân dịp Ngày Hoà Bình Thế Giới lần thứ 46 ngày 01.01.2013, Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã gởi đến chúng ta Sứ điệp có chủ đề ‘Phúc cho những ai kiến tạo hòa bình’. Trong đó, Người viết : « Phẩm giá con người và các yếu tố kinh tế, chính trị và xã hội, đòi hỏi chúng ta tiếp tục ‘ưu tiên mục tiêu tạo ra việc làm ổn định cho mọi người’ bằng phải có cái nhìn mới về lao động, dựa trên những nguyên tắc đạo đức và những giá trị tinh thần, xem khái niệm lao động là một thiện ích cơ bản đối với cá nhân, gia đình và xã hội… Để thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế và tài chính hiện nay đang đưa đến sự bất bình đẳng ngày càng lớn hơn,… Bên cạnh những khả năng tri thức và nghề nghiệp, sự phát triển kinh tế nhân bản đích thực và sống động còn cần phải là nguyên tắc và ý nghĩa của quà tặng được biểu lộ như tình huynh đệ… trong lĩnh vực kinh tế, người kiến tạo hòa bình là người thiết lập nên mối dây công bình và tương trợ lẫn nhau nơi các công ty, công nhân, khách hàng và người tiêu thụ. Họ dấn thân vào hoạt động kinh tế vì thiện ích chung ».

Ý thức những điều đó, ngay từ khi nhậm chức, dù vừa phải chống giặc trong (các giáo phái võ trang, cộng phỉ) và đối phó với ngoại nhân (Pháp, Mỹ), Tổng thống Ngô Đình Diệm và Cố vấn Ngô Đình Nhu đã cấp tốc thiết lập xây dựng một nền Giáo dục nhân bản, dân tộc, và khai phóng giúp phát triển toàn diện cá nhân và tinh thần quốc gia. Đồng thời, chánh phủ tiêu diệt các tệ đoan cờ bạc, mãi dâm, hút á phiện để lành mạnh hóa xã hội. Chỉ trong thời gian hơn hai năm cầm quyền, Tổng thống Ngô Đình Diệm vừa thu hồi chủ quyền quốc gia từ tay người Pháp, độc lập và hòa bình cho Dân tộc, kinh tế tự túc và phát triển. Nền Cộng hòa được tuyên bố cho Việt Nam ngày 26.10.1955 và Hiến Pháp tự do, dân chủ và tiến bộ với tam quyền phân lập, Quân đội phi đảng phái được ban hành ngày 26.10.1956. Điểm đặc biệt, Tổng thống Diệm đã tiết kiệm chi tiêu Ngân sách tới mức tối đa, có thể không chính phủ nào có thể thực hiện được khi Phái đoàn Tổng thống chính thức viếng thăm Hoa kỳ vào tháng 05 năm 1960 chỉ gồm có 7 thành viên.

Đức Kitô là Đấng Chân Thật, Người hứa ‘Phúc cho ai xây dựng hòa bình’ thì ‘Họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa’, nên người Công Giáo tốt Ngô Đình Diệm đã ‘xây dựng hòa bình’ qua việc tham gia vào chính trị xứng đáng ‘được gọi là con Thiên Chúa’. Do đó, ngày 02.11.1963, trước khi chấm dứt cuộc lữ thứ trần gian, người ‘con Thiên Chúa’ Ngô Đình Diệm, sau khi gặp Linh mục (là Đức Kitô thứ hai) để lãnh nhận những Bí tích cuối cùng và Của Ăn đi đường, xứng đáng được Ơn Chết Lành hầu Linh hồn Gioan Baotixita Nên Thánh được Ngôi Hai Thiên Chúa đón vào Thiên Đàng.

Nhận được hung tin hai cậu chết đau đớn như vậy, Linh mục P.X Nguyễn Văn Thuận liền đến gặp mẹ, bà Ngô Ðình Thị Hiệp. Bà an ủi con bằng những ngôn từ chính xác để đưa con về với thực tế. Bà dẫn con đến bàn làm việc, mở ngăn bàn và rút ra một tờ giấy. Bà lại đưa con vào nơi cầu nguyện của gia đình và nhẹ nhàng nói : « Bây giờ chính là lúc con đọc tờ này mà mẹ đã cất giữ một thời gian dài ». Cha Thuận đứng lại để đọc và nhận ra ngay đó là chữ viết của cậu Diệm… Ðây là văn kiện ghi những lời mà cậu đã hứa, như một ‘oblat’ ngày 01.01.1954 tại tu viện André ở Bruges (Vương quốc Bĩ, Dòng Thánh Benoit). Văn kiện ghi rõ tên dòng là Odilon. Hai tay Cha bắt đầu run vì cậu đã chọn tên của Thánh được mừng lễ ngày đầu tháng giêng. Một sự chọn lựa mang tính tiên tri vì Thánh Odilon là Thánh Bổn Mạng cho những người Tị nạn và cậu Diệm đã nổ lực để chu toàn sứ nhiệm trong tám năm (1954-1962) việc tiếp đón và an cư lạc nghiệp cho hơn 800 ngàn người tìm Tự Do từ Bắc vô Nam… Bà Hiệp nói khẻ với con : « Cậu của con hiến trọn đời cho Ðất Nước. Như vậy, không có điều bất thường khi cậu phải chết vì lý tưởng đó. Vì là ẩn sĩ, cậu cũng đã hiến đời sống cho Thiên Chúa. Do đó, cũng không gì quá đáng khi cậu phải ra đi khi Người gọi cậu về Nhà Cha ».

V. MỘT TIẾN TRÌNH PHONG THÁNH.

Lúc 18 giờ, ngày 16.09.2002, Ðức Hồng Y đã được Thiên Chúa gọi ra khỏi thế gian. Ngay khi hay tin Người qua đời, Ðức cha Giampaolo Crepaldi, Tổng Thư ký Hội đồng Giáo Hoàng Công lý và Hòa bình, đã tuyên bố với báo chí: ‘Một vị Thánh vừa qua đời’. Chiều ngày 20.09.2002, Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã từ Castel Gandolfo trở về Vatican, để chủ sự Thánh Lễ An táng Ðức cố Hồng Y. Vị Hồng Y quá cố đã được Giáo triều và 172 phái đoàn ngọai giao cạnh Tòa Thánh tiển biệt trong một Thánh Lễ trọng thể. Trong bài giảng, Đức Thánh Cha đã nói : “Trung thành cho tới chết, ngài giũ được sự bình thản và niềm vui cả trong lúc nằm lâu và phải đau đớn trong bệnh viện và Trong những ngày cuối, khi không còn nói được nữa, ngài nhìn chăm chú vào ảnh Thánh giá, ngài cầu nguyện trong thinh lặng, khi hy lễ tối cao của Ngài tới tuyệt đỉnh, hoàn thành cách vinh quang một cuộc đời đánh dấu bằng sự đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô trên Thánh giá.”

và Đức Thánh Cha đã kết luận: “Giờ đây, ước gì cùng với Thánh Giuse và Mẹ Maria, Đức Hồng Y được đón nhận vào trong niềm vui của thiên đàng, chiêm ngắm tôn nhan rạng ngời của Chúa Kitô, Đấng trên trần thế đã nhiệt thành tìm kiếm như niềm Hy vọng duy nhất của mình. Amen!”

1. Mở Án Phong Thánh.

Năm năm sau ngày Người về Nhà Cha, Hội đồng Tòa Thánh Công lý và Hòa bình đã tổ chức Thánh Lễ đồng tế do Ðức Hồng Y Renato Raffael Martino, đương kim Chủ tịch và là người kế vị Ðức Hồng Y Phanxicô Xavie, đã chủ sự lúc 11 giờ ngày Chúa Nhật 16.09.2007 tại Nhà thờ Ðức Mẹ Cầu Thang (Santa Maria della Scala, nhà thờ dành cho Ðức Hồng Y Thuận tại Rôma), để tưởng nhớ một chứng nhân Hòa bình và Hy vọng, đã chịu giam cầm 13 năm tại quê hương Người.

Tham gia sáng kiến mở án phong Thánh cho Ðức Hồng Y, ngoài Hội đồng Tòa thánh Công lý và Hòa bình còn có Quỹ Thánh Mathêu tưởng niệm Ðức Hồng Y Nguyễn Văn Thuận, Hội Quan sát Quốc tế Văn Thuận về Ðạo lý xã hội Công Giáo, thân nhân và bạn hữu của Ðức cố Hồng Y, cũng như cộng đoàn Công Giáo Việt Nam ở Roma.

Nhân dịp này, một buổi triều yết đã diễn ra ngày thứ hai 17.09.2007 tại Dinh thự Giáo Hoàng ở Castel Gandolfo. Trong diễn văn, Ðức Thánh Cha Bênêđictô XVI đã nói: « Tôi vui mừng, nhân cơ hội này để, một lần nữa, nêu lên chứng tá Ðức Tin sáng ngời mà vị Mục Tử anh dũng này đã để lại cho chúng ta. Ðức cha Phanxicô Xavie đã được vị tiền nhiệm Gioan Phaolô 2 đáng kính của tôi bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng Tòa thánh Công lý và Hòa bình. Nguời đã hoàn thành ‘Toát yếu Giáo huấn Xã hội của Hội Thánh’. Làm sao quên được những nét nổi bật về sự đơn sơ và thân thiện của Người? …

2. Tôi tớ Chúa.

Ngày 16.01.2009, Án Lệnh của Tòa Giám quản Rôma do Ðức Hồng Y Agostino Vallini, Giám Quản, ký về ‘Vụ án Phong Chân phước và Phong Thánh cho Tôi Tớ Chúa Phanxicô Xavier Nguyễn Văn Thuận, Hồng Y Giáo phận Rôma’ vào ngày 22.10.2010, Tòa Thánh sẽ chính thức mở hồ sơ đợt hai xét phong Chân phúc cho Người. Ngày 05.07.2013, tiến trình phong Thánh cho Vị Tôi Tớ Chúa đã hoàn thành ở Tổng Giáo phận Rôma.

3. Ðấng Ðáng Kính.

Ngày 04.05.2017, Bộ Phong Thánh đã công bố sắc lệnh nhìn nhận Vị Tôi Tớ Chúa này đã thực hiện các nhân đức ‘đến mức độ anh hùng’. Trước đó, 9 cố vấn của Bộ Phong Thánh cứu xét tập Hồ sơ đúc kết (Positio) về cuộc sống và các nhân đức của Vị Tôi Tớ Chúa Ðức Hồng Y Nguyễn Văn Thuận và đa số các vị đã bỏ phiếu thuận. Sau đó, trong cuộc họp của Hội đồng các Ðức Hồng Y và Ðức cha thành viên của Bộ đã đồng thanh bỏ phiếu chấp thuận. Việc công bố này đã được Ðức Thánh Cha Phanxicô cho phép trong buổi tiếp kiến cùng ngày dành cho Ðức Hồng Y Angelo Amato, SDB, Tổng trưởng Bộ Phong Thánh. Do đó, từ nay Ðức Hồng Y P.X. Nguyễn Văn Thuận được mang danh xưng ‘Đấng Đáng Kính’ (Venerabile).

Hà Minh Thảo