Lời Chúa: Mt 5,43-48
Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Mát-thêu
43 Khi ấy, Đức Giê-su nói với các môn đệ rằng : “Anh em đã nghe Luật dạy rằng : Hãy yêu đồng loại và hãy ghét kẻ thù. 44 Còn Thầy, Thầy bảo anh em : hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em. 45 Như vậy, anh em mới được trở nên con cái của Cha anh em, Đấng ngự trên trời, vì Người cho mặt trời của Người mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng như kẻ bất chính. 46 Vì nếu anh em yêu thương kẻ yêu thương mình, thì anh em nào có công chi ? Ngay cả những người thu thuế cũng chẳng làm như thế sao ? 47 Nếu anh em chỉ chào hỏi anh em mình thôi, thì anh em có làm gì lạ thường đâu ? Ngay cả người ngoại cũng chẳng làm như thế sao ? 48 Vậy anh em hãy nên hoàn thiện, như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện.”
1. SUY NIỆM
Trình thuật Tin Mừng hôm nay trình bày giáo lý của Đức Giêsu về nét đặc trưng của người làm con cái Thiên Chúa; đó là tình thương và sự tha thứ.
Yêu Thiên Chúa và yêu tha nhân đó là giới luật hàng đầu mà người Do Thái nào cũng luôn ghi nhớ và nỗ lực thực hành. Tuy nhiên, trong hành trình về đất hứa, trải qua bao biến cố hiểm nguy và những tình huống thực tiễn trong cuộc sống: khi va chạm, tiếp xúc với nhau trong giới hạn của một “con người” vốn có xu hướng hướng chiều về điều xấu (ích kỷ, tham lam), cũng như ảnh hưởng bởi những bất công trong xã hội, và các dân tộc ngoại bang; Cha ông họ và các kinh sư, luật sĩ đã thêm thắt nhiều điều khiến lề luật Mô-sê trở nên nặng nề và sai lạc với tinh thần thuở ban đầu. Các tập tục, truyền thống được hình thành và dân chúng tuân giữ một cách máy móc, hình thức để rồi đi vào con đường lầm lạc mà không biết.
Đức Giêsu, Đấng Mê-si-a của Thiên Chúa đến trần gian để chấn chỉnh những sai phạm đó và Người kiện toàn lề luật Mô-sê để hướng dẫn họ trở về con đường công chính thuở ban đầu. Đức Giêsu mạnh dạn tuyên bố với các môn đệ cũng như với đám đông dân chúng: “luật dậy rằng… còn Thầy, Thầy bảo anh em…”.
Theo giáo huấn của Người: Lề luật của Thiên Chúa thuở ban đầu không sai trái nhưng do con người thêm thắt, giải thích theo cảm tính nên có nhiều điều không phù hợp. Giờ đây Người chỉnh sửa cho hoàn hảo và nâng cao giá trị của hành vi tuân giữ; Người trưng dẫn: “Anh em đã nghe Luật dạy rằng: Hãy yêu đồng loại và hãy ghét kẻ thù”.
Theo luật Cựu ước, đó là cách cư xử công bằng: yêu thương mọi người nhưng những ai chống đối, không hợp, không phe nhóm với mình thì có thể ghét bỏ, loại trừ. Nhưng với Đức Giêsu thì khác, Người dậy: “Anh em hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em”.
Đức Giêsu chỉnh đốn và nâng cao giá trị của hành vi yêu thương nhau, Người dạy phải yêu thương cả kẻ thù vì họ là một phần trong đời sống xã hội, dù có những bất đồng, khác biệt, đôi khi đối nghịch, nhưng họ vẫn là một nhân vị cần được tôn trọng và giúp đỡ; vì họ là đồng loại của mình và trước mặt Thiên Chúa, tất cả mọi người đều bình đẳng.
Đức Giêsu còn dạy “hãy cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em”. Khi cầu nguyện với Thiên Chúa cho một ai đó, người “cầu nguyện” vẫn duy trì mối tương giao tốt lành với họ và ước muốn Thiên Chúa sẽ dùng quyền năng biến đổi và chúc phúc cho họ; thể hiện một tấm lòng quảng đại tha thứ, một nét đặc thù của tình yêu.
Theo giáo huấn của Đức Giêsu: Tiêu chí để con người vốn là loài thụ tạo yếu hèn, tội lỗi, có thể trở nên con cái của Thiên Chúa là Đấng thánh, thánh, thánh ngự trên trời; đó là mặc cho mình một đức ái trọn hảo mà thánh Phao-lô đã mô tả trong thư thứ nhất gửi cho giáo đoàn Cô-rin-tô: “Đức ái thì nhẫn nhục, hiền hậu, không ghen tương, không vênh vang, không tự đắc, không làm điều bất chính, không tìm tư lợi, không nóng giận, không nuôi hận thù, không mừng khi thấy sự gian ác, nhưng vui khi thấy điều chân thật. Đức ái tha thứ tất cả, tin tưởng tất cả, hy vọng tất cả, chịu đựng tất cả” (1 Cr 13, 4-7).
Trong lịch sử Cứu Độ, cách thức Thiên Chúa đối xử với nhân loại khác hẳn với đường lối con người vạch ra cho nhau; Ngài thể hiện tình yêu của Ngài qua hành động quan phòng, hướng dẫn vạn vật và vũ trụ tiến đến chỗ hoàn hảo của chúng, mặc dù trong tiến trình phát triển cũng có những nguyên nhân ngoại tại làm thay đổi bản chất của một số thụ tạo. Nhưng Thiên Chúa vẫn trung thành với đường lối của Ngài, Ngài yêu thương tất cả và chúc phúc cho tất cả không loại trừ đối tượng nào.
Như mặt trời mọc lên chiếu tỏa ánh sáng, sưởi ấm và đem lại sức sống cho muôn loài thế nào thì Thiên Chúa đối xử với các thụ tạo cũng như vậy, và đặc biệt đối với con người là loài thụ tạo thượng đẳng có đầy đủ lý trí, ý chí, sự khôn ngoan và tự do chọn lựa lối sống; đồng thời cũng là loài thụ tạo được dựng nên giống hình ảnh Ngài. Dù cho con người đã phản bội, bất trung với Ngài, Thiên Chúa vẫn tuôn đổ tình yêu xuống cho con người, Ngài ban phát ân huệ và chúc phúc cho mọi người như mưa trời tuôn đổ nguồn nước mang lại sự sống cho vạn vật và con người mà không phân biệt người tốt, kẻ xấu. Bản chất của tình yêu là trao ban, chịu đựng và tha thứ; do đó càng yêu thương nhau, con người càng nên giống Thiên Chúa vì Ngài là tình yêu.
Tuy nhiên tình yêu phải vượt qua giới hạn của sự ích kỷ thường tình (yêu để được yêu lại, để được bù đắp theo kiểu hòn đất ném đi, hòn chì ném lại thì mới chỉ là cảm xúc công bình); cần vượt qua giới hạn “công bình” ấy để vươn tới đỉnh cao của yêu thương đó là biết hy sinh chấp nhận thua thiệt, trao ban hạnh phúc, đồng thời quảng đại thứ tha; đó là thứ tình yêu tuyệt vời Thiên Chúa đã thực hiện cho con người: “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi ban Con Một để những ai tin vào Người Con ấy sẽ được cứu thoát”. Còn Đức Giêsu Kitô định nghĩa: “không có tình yêu nào cao cả hơn tình yêu của người đã hy sinh tính mạng vì bạn hữu của mình” (Ga 15, 13).
Tình yêu thương quảng đại và tha thứ trở nên tính đặc trưng của người làm con Thiên Chúa.
Sứ điệp Tin Mừng hôm nay mời gọi tôi ý thức ơn gọi Kitô hữu (ơn gọi làm người có Chúa Kitô-thuộc về Chúa Kitô), để nỗ lực sống thánh giữa đời bằng các ý tưởng và hành vi: nghĩ tốt, nói tốt và làm tốt cho mọi người, kể cả với những người đang thù ghét, đố kỵ và bách hại tôi; để xứng danh con cái Thiên Chúa và thuộc trọn về Ngài.
2. CẦU NGUYỆN
Lạy Chúa Giêsu Kitô, xin cho con biết tận dụng những cơ hội thuận tiện để sống thánh giữa đời, sống ân sủng các bí tích và nỗ lực thực thi giới răn yêu thương theo khuôn mẫu tình yêu Chúa đã giáo huấn và trao ban. Đặc biệt trong Mùa Chay thánh này, xin tạo cho con một trái tim mới, trái tim đầy ắp yêu thương tha thứ như Chúa; thay thế cho sự hận thù, ghen ghét và đố kỵ.
3. SỐNG TIN MỪNG
Chân thành yêu thương cả những người đang thù ghét muốn loại trừ mình; tế nhị giúp đỡ họ nhận ra sự thật và cầu nguyện cho những người đang ngược đãi mình.