Thành Xơ-đôm bị phá huỷ (St 19, 1-29)
Hai sứ thần đến thành Xơ-đôm vào buổi chiều; ông Lót lúc ấy đang ngồi ở cửa thành Xơ-đôm. Vừa thấy các ngài, ông Lót đứng lên ra đón các ngài và cúi sấp mặt xuống đất. Ông nói: “Thưa các ngài, kính xin các ngài ghé lại nhà tôi tớ các ngài đây để nghỉ đêm và rửa chân, rồi sớm mai các ngài tiếp tục đi đường.” Họ đáp: “Không! Chúng tôi sẽ nghỉ đêm ngoài đường phố.” Nhưng ông nài nỉ các ngài mãi nên các ngài ghé lại và vào nhà ông. Ông làm tiệc đãi các ngài, nướng bánh không men, và các ngài đã dùng bữa. Các ngài chưa đi nằm thì dân trong thành, tức là người Xơ-đôm, bao vây nhà, từ trẻ đến già, toàn dân không trừ ai. Chúng gọi ông Lót và bảo: “Những người vào nhà ông đêm nay đâu rồi? Hãy đưa họ ra cho chúng tôi chơi.”
Ông Lót ra trước cửa gặp chúng, đóng cửa lại sau lưng, rồi nói: “Thưa anh em, tôi van anh em đừng làm bậy. Đây tôi có hai đứa con gái chưa ăn ở với đàn ông, tôi sẽ đưa chúng ra cho anh em; anh em muốn làm gì chúng thì làm, nhưng còn hai người này, xin anh em đừng làm gì họ, vì họ đã vào trọ dưới mái nhà tôi.” Chúng đáp: “Xê ra! Tên này là một ngoại kiều đến đây trú ngụ mà lại đòi xét xử à! Chúng tao sẽ làm dữ với mày hơn là với những tên kia! ” Họ xô mạnh ông Lót và xông vào để phá cửa. Nhưng hai người khách đưa tay kéo ông Lót vào nhà với mình, rồi đóng cửa lại. Còn những người đứng ngoài cửa, thì các ngài làm cho chúng ra mù, từ người nhỏ nhất đến người lớn nhất, khiến chúng không sao tìm ra cửa.
Hai người khách nói với ông Lót: “Ông còn ai ở đây nữa không? Con rể, con trai, con gái, và tất cả những gì ông có trong thành, hãy đưa ra khỏi nơi này.” Chúng tôi sắp phá huỷ nơi này, vì tiếng kêu trách dân thành quá lớn trước nhan ĐỨC CHÚA, và ĐỨC CHÚA đã sai chúng tôi đến huỷ diệt chúng.” Ông Lót đi ra nói với các con rể, tức là những người sắp cưới các con gái ông: ” Đứng lên! Ra khỏi nơi đây, vì ĐỨC CHÚA sắp phá huỷ thành này.” Nhưng các con rể ông cho là ông nói đùa.
Khi hừng đông ló rạng, các sứ thần giục ông Lót rằng: “Đứng lên! Đưa vợ và hai con gái ông đang ở đây đi đi, kẻo ông phải chết lây khi thành bị phạt.” Ông còn đang chần chừ thì hai người khách nắm lấy tay ông, tay vợ ông và tay hai người con gái ông, vì ĐỨC CHÚA muốn cứu ông; các ngài đưa ông ra và để bên ngoài thành.
Khi đưa ông ra ngoài rồi, một vị nói: “Ông hãy trốn đi để cứu mạng sống mình! Đừng ngoái lại đằng sau, đừng dừng lại chỗ nào cả trong cả Vùng. Hãy trốn lên núi kẻo bị chết lây.” Ông Lót nói với hai người khách: “Thưa ngài, xin miễn cho! Này, tôi tớ ngài đây đã được đẹp lòng ngài, và ngài đã tỏ lòng thương lớn lao của ngài đối với tôi khi để cho tôi sống. Nhưng tôi không trốn lên núi được đâu, tai ương sẽ đuổi kịp, và tôi chết mất! Kìa, có một thành khá gần, có thể trốn vào đấy được, thành ấy lại nhỏ. Xin cho tôi trốn vào đó -thành đó nhỏ mà- để tôi được sống.” Người nói với ông: “Được, vì nể ông một lần nữa, tôi sẽ không phá đổ thành mà ông nói. Ông hãy mau trốn vào đó, vì tôi không thể làm gì trước khi ông vào đó.” Bởi vậy, người ta đặt tên cho thành ấy là Xô-a.
Khi mặt trời mọc lên trên mặt đất thì ông Lót vào Xô-a. ĐỨC CHÚA làm mưa diêm sinh và lửa từ ĐỨC CHÚA, từ trời, xuống Xơ-đôm và Gô-mô-ra. Người phá đổ các thành ấy và cả Vùng, cùng với toàn thể dân cư các thành ấy và cây cỏ trên đất. Bà vợ ông Lót ngoái lại đằng sau và hoá thành cột muối.
Sáng hôm sau ông Áp-ra-ham dậy sớm, đến chỗ ông đã đứng trước mặt ĐỨC CHÚA. Ông nhìn xuống phía Xơ-đôm, Gô-mô-ra và cả Vùng, ông thấy khói từ đất bốc lên như khói một lò lửa!
Như vậy, khi Thiên Chúa phá huỷ các thành trong cả Vùng, Thiên Chúa đã nhớ đến ông Áp-ra-ham và đã cứu ông Lót khỏi cuộc tàn phá, khi Người phá đổ các thành nơi ông Lót ở.
Các nhà khảo cổ học Anh tin rằng họ đã khai quật được thành phố tội lỗi Sodom (Sôđôm) được đề cập trong Kinh Thánh tại một nơi gọi là Tall el-Hammam thuộc Jordan.
Tiến sĩ Steven Collins, giáo sư chuyên nghiên cứu Kinh Thánh và biện giải tôn giáo thuộc Đại học Tây Nam Trinity (Anh), đã dẫn đầu đoàn nghiên cứu có tên TeHEP tiến hành khai quật. Tờ Independent UK dẫn lời ông Collins cho hay khu di tích khổng lồ Tall el-Hammam ở phía nam Thung lũng Jordan. Theo trang Popular Archeology, học giả Anh liệt kê những điểm mà ông cho rằng Tall el-Hammam hoàn toàn trùng khớp với những đặc điểm của Sodom, mà theo Cựu Ước đã bị thiêu hủy trong biển lửa cùng với thành phố láng giềng Gomorrah.
Nhiều điểm tương đồng với Kinh Thánh
Sau nhiều năm khai quật nơi này, với dự án bắt đầu từ năm 2005, giáo sư Collins rút ra kết luận: “Nếu có ai muốn tìm Sodom thì họ nên đi tìm thành phố lớn nhất nằm ở miền tây Kikkar từng tồn tại vào thời đại đồ đồng, giai đoạn diễn ra câu chuyện tranh chấp giữa hai người chăn cừu là Abraham và Lot. Khi chúng tôi thám hiểm thực địa, việc lựa chọn Tall el Hammam là ứng viên tiềm năng cho vị trí của Sodom là điều hoàn toàn hiển nhiên, vì nơi này rộng ít nhất gấp 5 đến 10 lần so với các địa điểm có từ thời đồ đồng khác trong toàn khu vực”. Nơi này cũng cách Biển Chết khoảng 13 km về hướng đông bắc, một chi tiết phù hợp với miêu tả trong Kinh Thánh về thành phố thời đại đồ đồng.
Tall el-Hammam được cho là có niên đại từ 3.500 đến 1.540 năm trước công nguyên. Khu di tích này hiện chỉ tồn tại dưới dạng một gò đất lớn, nhưng trước đây có thể từng là nơi đặt hai thành phố, một thấp hơn và một ở trên cao để cho thấy sự phân biệt giai cấp hết sức rõ ràng vào thời đó, theo trang tin Sky News. Các nhà nghiên cứu tìm thấy những bức tường thành với chiều cao 10 m, dày 5 m, các cổng thành, tòa tháp, trạm gác, quảng trường, cũng như một “cung điện đỏ” tại thành phố trên cao hơn. Hàng triệu viên gạch đã được sử dụng để đắp các tầng thành lũy dày nhằm bảo vệ giới thượng lưu và tầng lớp giàu có ở thành phố trên cao, nơi không những đặt cung điện của người trị vì, mà còn chứa các đền thờ và những tòa nhà của tầng lớp thống trị. Trong giai đoạn giữa của thời đại đồ đồng, bức tường dày 5 m đã được thay thế bằng những bức tường lớn hơn, với bề ngang phải lên đến 7m, chạy bao quanh thành phố.
Ngày tàn của Sodom
Những ngày cuối cùng của thành phố Sodom đã được ghi lại trong Kinh Thánh, mô tả đầy đủ sự thất bại của các thiên thần khi muốn tìm 10 cư dân có tấm lòng thiện lương trong thành, và cuối cùng họ đã quyết định cứu Lot bằng cách thúc giục ông này đưa gia đình chạy khỏi thành phố trước khi lửa trời giáng xuống. Vợ của Lot đã bị biến thành tượng muối do quay đầu nhìn về hướng Sodom trong biển lửa. Có nhiều diễn giải khác nhau về tội lỗi mà dân Sodom đã phạm phải và buộc Đức Chúa Trời phải ra tay hủy diệt, chẳng hạn thái độ không hiếu khách với người lạ. Kinh Thánh còn ghi lại Thiên Chúa đã chôn vùi Sodom và một thành phố khác tên Gomorrah bằng lưu huỳnh. Thêm một yếu tố chứng thực cho nội dung được viết trong sách Sáng Thế, các nhà khảo cổ học xác định “sự sống tại thành phố này dường như đã đột ngột biến mất gần cuối thời đại đồ đồng giữa, và bị bỏ hoang hoàn toàn suốt 700 năm”. Để rút ra kết luận đó, họ cho biết hầu như hiếm khi tìm được những đồ tạo tác thuộc về các thời đại khác so với những địa điểm còn lại trong khu vực.
Với việc tìm được “ứng viên tiềm năng nhất” có thể từng là thành phố Sodom, nhóm TeHEP cho hay họ đánh giá cao những tài liệu cổ như Kinh Thánh đã cung cấp những khung thời gian quan trọng trong chiều dài lịch sử, từ đó cho phép tìm được những vị trí từng tồn tại và biến mất sau hàng ngàn năm. Theo các chuyên gia, cần phải tận dụng mọi nguồn lực có thể nếu muốn nhìn lại quá khứ, và nhờ vào cách tiếp cận này mà các di tích lịch sử quan trọng khác của Jordan cũng đã được tìm thấy, bao gồm Heshbon, Aroer, Dibon, Nebo và Bethany Beyond Jordan.
LING LANG