Giáo xứ Bồ Ngọc và Đền Bái

Giáo xứ Bồ Ngọc và Đền Bái

Giáo xứ Bồ Ngọc nằm bên sông Luộc, cách Tòa giám mục Thái Bình khoảng 35 km về hướng Bắc, thuộc tỉnh Hưng Yên. Xưa kia, Bồ Ngọc thuộc làng Bồ Trang, tổng Quỳnh Ngọc, huyện Quỳnh Côi, tỉnh Thái Bình. Giáo xứ Bồ Ngọc thành lập năm 1645, với bổn mạng Đức Mẹ Mân Côi. Hiện nay, Bồ Ngọc có 960 giáo dân và 4 giáo họ : Giáo Thiện, Sơn Đồng, Đồng Tâm và Bái Đông quê hương Ba Vị Thánh.

Đời vua Lê Chân Tông, năm 1638, cha Felice Morelli – một thừa sai dòng Tên người Ý – dùng thuyền xuôi dòng sông Hồng, rẽ vào sông Luộc và đến làng Bồ Trang rao giảng Tin Mừng. Năm 1645, dân làng đã dựng nhà nguyện, cha Morelli làm phép vào lễ Đức Mẹ dâng Con, nên giáo họ đã nhận lễ này làm quan thầy. Lễ Phục sinh, cha lập xứ Kẻ Bái, nơi đây trở thành trụ sở truyền giáo cho các làng lân cận. Nửa thế kỷ sau, các cha dòng Tên chuyển trụ sở từ Kẻ Bái về Lai Ổn để thuận lợi cho việc truyền giáo.

Lăng mộ 20 vị hiền phúc

Họ Kẻ Bái có ba vị tử đạo trong số 64 chân phước được suy tôn năm 1900, và được tuyên thánh năm 1988, đó là các thánh Augustinô Nguyễn Văn Mới (1806-1839); Tôma Nguyễn Văn Đệ (1811-1839), và Stêphanô Nguyễn Văn Vinh (1813-1839).

Bồ Ngọc còn là nơi sinh trưởng của 20 hiền phúc tử đạo thời vua Tự Đức, với Lăng mộ nằm ngay phía sau nhà thờ. Nghĩa trang Bồ Ngọc còn gọi là Đống Năm Mươi, nơi giam cầm và thiêu sinh năm mươi vị tử đạo năm 1862.

Thời Văn Thân, nhà thờ và nhiều nhà giáo dân bị đốt phá. Đến đầu thế kỷ XX, giáo xứ mới có thể khôi phục các cơ sở vật chất. Năm 1917, các cha cùng với giáo dân đã xây dựng nhà thờ, nhà xứ, nhà phước và nhà Dục Anh.

Năm 2006, giáo xứ xây dựng thánh đường mới, khánh thành ngày 8.12.2007. Nhà thờ có ba ngọn tháp tượng trưng cho ba thánh tử đạo quê hương. Mặt tiền có tượng thừa sai Morelli, I-ni-khu, tượng ba vị thánh; và tượng thánh Phaolô trở lại, như lời kêu mời giáo dân hăng say trong việc truyền giáo. Trong nhà thờ, các hàng ghế sau được thiết kế cao hơn để giáo dân dễ tham dự phụng vụ. Nhà thờ tránh cột giữa tạo nên cảm giác rộng và thoáng. Hai bên nhà thờ có các bức phù điêu 14 đàng thánh giá. Năm 2013, giáo xứ Bồ Ngọc đã long trọng mừng kỷ kiệm 375 năm đón nhận tin mừng.

Đền Bái Đông, xứ Bồ Ngọc

Giáo họ Bái Đông được thành lập từ năm 1890, cách nhà xứ Bồ Ngọc khoảng 2 km về hướng Đông nam, trên địa bàn xã Quỳnh Hoa, huyện Quỳnh Phụ, Thái Bình, với 325 nhân danh. Bái Đông là sinh quán của ba thánh Tử đạo Augustinô Nguyễn Văn Mới, Tôma Nguyễn Văn Đệ, Stêphanô Nguyễn Văn Vinh.

Ngôi thánh đường hiện nay do cha Phêrô Cao Xuân Yến và giáo dân trong họ xây dựng vào năm 1917, và được đại tu vào năm 2005. Sau đó, giáo họ xây dựng linh đài Đức Mẹ La Vang cùng ba Thánh tử đạo quê hương, được khánh thành năm 2007. Ngày 22.9.2007, đức cha Phanxicô Nguyễn Văn Sang nâng lên thành Đền Các thánh Tử Đạo Việt Nam.

Đống năm mươi hiền phúc bị thiêu sinh