Mừng kỷ niệm 120 năm Công đồng Bắc Kỳ tại Kẻ Sặt

Đỉnh cao của tam nhật là Thánh lễ đại triều, do Đức Tổng Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch Hội Đồng Giám mục Việt Nam, chủ sự. Cùng đồng tế, có Đức Tổng Giuse Vũ Văn Thiên cùng quý Giám mục Miền Bắc và đông đảo các linh mục. Trên 2 ngàn tín hữu tham dự, trong đó có đại diện của các giáo xứ trong Giáo phận, cách riêng là phái đoàn hơn 300 người là các linh mục, tu sĩ và giáo dân Kẻ Sặt Miền Nam.

Trở về với cội nguồn

Ngược dòng lịch sử, người dân Kẻ Sặt (trước đây là Tráng Liệt – Bình) tự hào về chiều dài lịch sử trên 400 năm đón nhận Tin mừng, nghĩa là vào cuối thế kỷ XVI khi các nhà thừa sai phương Tây bắt đầu đặt chân đến Việt Nam. Nhờ vị trí thuận tiện, Tráng Liệt – Bình đã được chọn làm trụ sở truyền bá Phúc Âm của cả xứ Đông. Sau hơn nửa thế kỷ truyền giáo, Tráng Liệt – Bình đã trở thành một giáo xứ toàn tòng với hơn 1.000 nhân danh. Giáo xứ này cũng có một vinh dự lớn lao, vì là nơi tấn phong vị giám mục Đaminh tiên khởi của Địa Phận Đông, vào ngày 02/02/1702, là Đức cha Lezoli Cao.

Vào thời đạo Chúa bị cấm cách, Tráng Liệt – Bình bị bách hại gắt gao, có thời điểm bị bủa vây và cướp phá, như vào năm 1721, 150 giáo dân bị đưa đi phát lưu. Vào thời vua Tự Đức, năm 1862 có nhiều Đầu mục, Thứ mục, Binh lính và giáo dân bị bắt, bị xử trảm quyết, trong đó phải kể đến 26 Anh hùng Tử đạo. Trong số 117 vị thánh tử đạo Việt Nam, có một Đấng nguyên là cha xứ Kẻ Sặt: cha thánh Vinh Sơn Đỗ Yến.

Dịp mừng 120 năm Công đồng Bắc Kỳ tổ chức tại Kẻ Sặt là dịp để cho con dân Kẻ Sặt Nam Bắc trở về với cội nguồn đức tin. Người dân Kẻ Sặt không giấu được niềm hãnh diện và tự hào về một đức tin kiên trung của các thế hệ tiền nhân. Đó là lý do biến cố này được mừng trong 3 ngày, để cộng đoàn có dịp “trở về với cội nguồn” mà tạ ơn Thiên Chúa, tri ân tổ tiên và tôn vinh 26 anh hùng đức tin. Những tâm tình này đã được thể hiện cách đặc biệt trong Thánh lễ tri ân tổ tiên, do Đức Tổng Giuse chủ sự, vào lúc 19h00 ngày 27/12.

Dấu son trong lịch sử

Trong lịch sử phát triển với biết bao thăng trầm, giáo xứ Kẻ Sặt có nhiều dấu mốc đáng ghi nhớ. Tuy nhiên, dấu son sâu đậm nhất là sự kiện Công đồng Bắc Kỳ diễn ra tại Kẻ Sặt vào năm 1900. Theo lẽ thường thì Công đồng phải được tổ chức tại Tòa Giám mục. Tuy nhiên, vào thời ấy, Kẻ Sặt là giáo xứ lớn nhất Địa Phận Đông Đàng Ngoài, một giáo xứ toàn tòng và đã từng là trụ sở của Tòa Giám mục, hiện còn là nhiệm sở của Cha Chính Địa phận, nên Kẻ Sặt được chọn làm nơi diễn ra Công đồng. Sau hơn 20 ngày bàn họp, Công đồng Bắc Kỳ kết thúc với nhiều thành quả lớn lao.

Công đồng Bắc Kỳ năm 1900 không chỉ ghi dấu son nơi mảnh đất Kẻ Sặt, mà còn trong cả lịch sử truyền giáo tại Việt Nam. Thời ấy, Giáo hội Việt Nam, đặc biệt tại Miền Bắc, vừa thoát ra khỏi thời cấm cách bách hại, cần một hướng đi mới, hầu thích nghi với hoàn cảnh đổi thay. Công đồng Bắc Kỳ hội tại Kẻ Sặt đã đáp ứng được điều ấy.

Trong bài giảng, Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt đã nói lên giá trị của Công đồng khi nhắc đến những lời ngỏ khai mạc Công đồng Bắc kỳ lần thứ 2 tại Kẻ Sở năm 1912: “Công đồng này chỉ là nối tiếp Công đồng năm 1900 và làm cho những gì của Công đồng tại Kẻ Sặt đã khai mở trở nên trọn vẹn”. Đức cha Bắc Ninh cũng nhắc đến những điểm cốt lõi của Công đồng, như: Hoạt động của các nhà thừa sai, linh mục bản xứ, thầy giảng, Nhà Đức Chúa Trời, việc giữ ngày Chúa nhật… đã góp phần cho Giáo hội bấy giờ thích ứng với thời đại; đồng thời nhiều giáo huấn của Công đồng vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày hôm nay.

Tái hiện quá khứ

Để mừng kỷ niệm biến cố trọng đại 120 năm Công đồng, ngoài các Thánh lễ, giờ chầu và các việc đạo đức, Ban tổ chức còn có nhiều hoạt động nhằm tái diễn lại lịch sử dấu ấn một thời đã qua. Điều này được thể hiện qua một chương trình diễn nguyện rất đặc sắc vào tối ngày 27 tháng 12, giúp cho cộng đoàn sống lại những giai đoạn thăng trầm trong lịch sử đức tin nơi đây. Đời sống chứng tá đức tin của thánh Vinh Sơn Đỗ Yến và 26 anh hùng tử đạo cũng được họa lại cách sinh động, khiến con dân làng Kẻ Sặt không khỏi tự hào về một truyền thống hào hùng của các thế hệ cha anh.

Dịp đặc biệt này, Giáo xứ Kẻ Sặt cũng tái hiện lại quá khứ qua việc xây dựng một phòng Truyền thống. Phòng này lưu giữ nhiều kỷ vật quý báu qua nhiều các thời kỳ khác nhau, đặc biệt trong đó có các tài liệu về Công đồng. Tất cả những dấu chứng ấy như minh chứng một lịch sử vàng son nơi giáo xứ kỳ cựu và sầm uất bậc nhất của đất Bắc Kỳ này.

Việc tái diễn quá khứ được thể hiện cách sống động trong chính Thánh lễ đại triều diễn ra vào lúc 10h00 ngày 28/12. Giáo hội Việt Nam, cách riêng là Giáo Hội Miền Bắc, đã hội tại nơi mảnh đất lịch sử này khi có đầy đủ mọi thành phần dân Chúa khắp nơi, đặc biệt sự hiện diện quý báu của Đức Tổng Giuse, Chủ tịch Hội Đồng Giám mục Việt Nam, Đức Hồng Y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn và hầu hết các Giám mục Giáo tỉnh Hà Nội. Điều này cho thấy tinh thần của Công đồng Bắc Kỳ, dù đã trải qua 120 năm, nhưng vẫn được tiếp nối và đang được hiện tại hóa.

Trổ sinh hoa trái

Dù trong Nam hay ngoài Bắc, giáo xứ Kẻ Sặt vẫn luôn đông đúc và sầm uất; dù bất cứ nơi nào, Kẻ Sặt vẫn luôn có những truyền thống đạo đức tốt đẹp. Mảnh đất có nhiều anh hùng tử đạo cũng là cái nôi sản sinh ra nhiều ơn gọi linh mục cho Giáo hội. Tính đến hiện tại (2020), giáo xứ Kẻ Sặt Bắc Nam đã có đến 135 linh mục, trong đó có người con ưu tú, làm rạng danh cho quê hương Kẻ Sặt và là niềm tự hào của giáo phận Hải Phòng là Đức Tổng Giuse Vũ Văn Thiên, Tổng Giám mục Tổng giáo phận Hà Nội, Giám quản Tông tòa giáo phận Hải Phòng.

Hoa trái của Công đồng, theo lời Đức Tổng Giuse Nguyễn Chí Linh trong lời ngỏ bước vào Thánh lễ, còn nở rộ rộng khắp trong Giáo hội Việt Nam, cách riêng là Giáo hội Miền Bắc. Đoàn chủ chăn đông đảo cùng với đoàn chiên sốt sắng, nhiệt thành đến từ khắp các nẻo đường đang hiện diện nơi đây minh chứng điều ấy. Những gì đang diễn ra trong những ngày qua, đặc biệt với Thánh lễ trọng thể này, đang cho thấy những hy sinh gian khổ của các bậc tiền nhân đã vun trồng cho cây đức tin xưa kia, nay đang trổ sinh hoa trái.

Những hoa trái ấy làm cho lời tạ ơn thêm vang xa và bay cao. Tuy nhiên, tâm tình tạ ơn thiết thực và ý nghĩa nhất chính là viết tiếp những trang sử hào hùng của các bậc tiền nhân, hầu góp phần xây dựng đức tin vững mạnh, giáo xứ thăng tiến, xứng với bề dày lịch sử của mảnh đất này. Đây cũng là thông điệp mừng kỷ niệm Công đồng Bắc Kỳ gửi đến người tham dự, cách riêng là những con tim mang dòng máu Kẻ Sặt thân yêu. Với ơn Chúa trong dịp đặc biệt này, cách riêng là ơn Toàn Xá mà Đức Thánh Cha Phanxicô rộng ban, tinh thần tử đạo của các chứng nhân sẽ được tiếp nối nơi đây, hạt giống Tin mừng gieo vãi tiếp tục trổ sinh nhiều hoa trái tại mảnh đất giàu truyền thống đạo đức này.

Nghi thức đón tiếp

Thánh lễ đại triều

Thánh lễ cầu nguyện cho tổ tiên và đêm diễn nguyện

Một số hình ảnh về Phòng truyền thống