Chối Chúa

Phê-rô chối Thầy, một sự kiện khó quên. Khó quên đối với chính ông và cũng khó quên đối với nhân loại.  Dù xảy ra đã khá lâu, nhưng vẫn luôn là đề tài lý thú. “Lạy Chúa, dầu có phải vào tù hay chết với Chúa đi nữa, con cũng sẵn sàng.”^[1] Lời thề hứa mạnh mẽ bao nhiêu, sự phản bội đau đớn nghiệt ngã bấy nhiêu. Hình ảnh “Phê-rô chối Chúa” từ lâu đã trở thành điển tích. Hình ảnh ấy lưu lại một thất bại thê thảm trong cuộc đời Phê-rô. Phê-rô đã hối cải, nhưng sự hối cải không thể thay đổi tính chất của việc đã xảy ra. Người đời vẫn nhắc đến ông như một Tông đồ đã từng phản bội.

Tuy nhiên, lần lại từng chi tiết trong Kinh Thánh, có nhiều điều thú vị xoay quanh sự kiện đáng buồn ấy.

Mattheu 26:  Hát thánh vịnh xong, Đức Giê-su và các môn đệ ra núi Ô-liu.31 Bấy giờ Đức Giê-su nói với các ông: “Đêm nay tất cả anh em sẽ vấp ngã vì Thầy. Vì có lời đã chép: Ta sẽ đánh người chăn chiên, và đàn chiên sẽ tan tác.32 Nhưng sau khi trỗi dậy, Thầy sẽ đến Ga-li-lê trước anh em.”33 Ông Phê-rô liền thưa: “Dầu tất cả có vấp ngã vì Thầy đi nữa, thì con đây cũng chẳng bao giờ vấp ngã.”34 Đức Giê-su bảo ông: “Thầy bảo thật anh: nội đêm nay, gà chưa kịp gáy, thì anh đã chối Thầy ba lần.”35 Ông Phê-rô lại nói: “Dầu có phải chết với Thầy, con cũng không chối Thầy.” Tất cả các môn đệ cũng đều nói như vậy.

Tại vườn cây dầu, khi nghe Đức Giê-su nói đến cuộc khổ nạn và các môn đệ sẽ bỏ Người, Phê-rô dõng dạc tuyên bố: “Dầu tất cả có vấp ngã vì Thầy đi nữa, thì con đây cũng chẳng bao giờ vấy ngã”^[2] – lời tuyên bố hùng hồn từ trái tin đầy nhiệt huyết và trung thành. Ngay thời khắc ấy, Phê-rô không hề dối lòng. Đức Giê-su nói thêm để cảnh tĩnh: “Thầy bảo thật anh, nội đêm nay, gà chưa kịp gáy, thì anh đã chối Thầy ba lần.”^[3] Điều Chúa nói rồi sẽ diễn ra, nhưng đó cũng là điều mà chính Phê-rô không thể chấp nhận được. Ông thề: “Dầu có phải chết với Thầy, con cũng không chối Thầy” ^[4]–  lời tuyên bố của người môn đệ quyết tình trung tín, chứ không phải của kẻ lấp liếm gian ngoa. Đây là điều mà không phải ai cũng có được. Chuyện vấp ngã xét sau, nhưng nhiệt tâm nồng cháy mãnh liệt dù có xuất phái từ con tim yếu đuối vẫn đáng trân trọng hơn là chẳng có chút gì nhiệt tâm.

https://youtu.be/riHa1JelKVs

Đâu phải chỉ riêng Phê-rô thề với Chúa, “tất cả các môn đệ cũng đều nói như vậy”^[5]. Mọi người, ai ai cũng muốn thể hiện lòng trung tín với Thầy. Ngay sau đó, khi giờ đã điểm, Giu-đa dẫn quân binh đến bắt Đức Giê-su:

47 Người còn đang nói, thì Giu-đa, một người trong nhóm Mười Hai, đã đến. Cùng đi với hắn, có cả một đám người đông đảo mang gươm giáo gậy gộc. Họ được các thượng tế và kỳ mục trong dân sai đến.48 Kẻ nộp Người đã cho họ một dấu hiệu, hắn dặn rằng: “Tôi hôn ai thì chính là người đó. Các anh bắt lấy! “49 Ngay lúc đó, Giu-đa tiến lại gần Đức Giê-su và nói: “Ráp-bi, xin chào Thầy! “, rồi hôn Người.50 Đức Giê-su bảo hắn: “Này bạn, bạn đến đây làm gì thì cứ làm đi! ” Bấy giờ họ tiến đến, tra tay bắt Đức Giê-su.51 Một trong những kẻ theo Đức Giê-su liền vung tay tuốt gươm ra, chém phải tên đầy tớ của thượng tế, làm nó đứt tai.52 Đức Giê-su bảo người ấy: “Hãy xỏ gươm vào vỏ, vì tất cả những ai cầm gươm sẽ chết vì gươm.53 Hay anh tưởng là Thầy không thể kêu cứu với Cha Thầy sao? Người sẽ cấp ngay cho Thầy hơn mười hai đạo binh thiên thần!54 Nhưng như thế, thì lời Kinh Thánh ứng nghiệm sao được? Vì theo đó, mọi sự phải xảy ra như vậy.”55 Vào giờ ấy Đức Giê-su nói với đám đông: “Tôi là một tên cướp sao mà các ông đem gươm giáo gậy gộc đến bắt? Ngày ngày tôi vẫn ngồi giảng dạy ở Đền Thờ thì các ông không bắt.56 Nhưng tất cả sự việc này xảy ra là để ứng nghiệm những lời chép trong Sách Các Ngôn Sứ.” Bấy giờ các môn đệ bỏ Người mà chạy trốn hết.

“Các môn đệ bỏ Người mà chạy trốn hết”^[6]. Nhiệt tâm là thế, ý muốn là thế nhưng đối diện với nỗi sợ hãi, với khổ đau, với sự chết thì không hề đơn giản. Nỗi sợ hãi bắt đầu trong vườn Ê-đen khi nguyên tổ phạm tội và trải dài suyên suốt phận người. Hăng hái thề thốt rồi yếu đuối vấp ngã đâu chỉ có mình Phê-rô. Mọi người khẩn cấp thoát thân. Có người buông cả áo quần tuông chạy trần truồng.

Mc 14, 50-52: Bấy giờ các môn đệ bỏ Người mà chạy trốn hết.51 Trong khi đó có một cậu thanh niên đi theo Người, mình khoác vỏn vẹn một tấm vải gai. Họ túm lấy anh.52 Anh liền trút tấm vải lại, bỏ chạy trần truồng.

Còn ai ở lại. Chỉ một kẻ ở lại vì Thầy, đó là Phê-rô. Ông tuốt gươm và chiến đấu^[7]. Phê-rô yếu đuối, phải, ông yêu đuối thật. Nhưng nếu đặt mình trong hoàn cảnh ấy, có ai dám bảo mình mạnh mẽ hơn ông.

Đức Giê-su chịu bị bắt và giải đi. Trong đêm hoảng loạn kinh khiếp đó, còn môn đệ nào theo Ngài? – Phê-rô. Ông theo Chúa vào tận bên trong dinh thượng tế. Nơi đây, ông đã chối Thầy. Người ta thường nhớ đến sự kiện này qua hai chữ “chối Thầy”.

Mt :  Lúc đó ông Phê-rô đang ngồi ngoài sân. Một người đầy tớ gái đến bên ông và nói: “Cả bác nữa, bác cũng đã ở với ông Giê-su, người Ga-li-lê đó chứ gì? “70 Ông liền chối trước mặt mọi người mà nói: “Tôi không biết cô nói gì! “71 Ông đi ra đến cổng, thì một người tớ gái khác thấy ông, liền nói với những người ở đó: “Bác này cũng đã ở với ông Giê-su người Na-da-rét đấy.”72 Nhưng ông Phê-rô lại thề mà chối: “Tôi không biết người ấy.”73 Một lát sau, những người đứng đó xích lại gần ông Phê-rô mà nói: “Đúng là bác cũng thuộc bọn họ. Cứ nghe giọng nói của bác là biết ngay.”74 Bấy giờ ông Phê-rô liền thề độc mà quả quyết rằng: “Tôi thề là không biết người ấy.” Ngay lúc đó, có tiếng gà gáy.75

Mấy ai nghĩ rằng Phê-rô mang theo sự yếu đuối khốn cùng của bản thân nhưng vẫn quyết tình theo Chúa. Phê-rô chối Chúa ba lần.

Ba lần đớn đau. Ba lần không vượt qua được bản thân để làm chứng cho Thầy. Nhưng lạ thay, hoảng loạn, khiếp run và sợ hãi nhưng Phê-rô không trốn chạy. Trong vườn cây Dầu, ông đã có thể thoát thân. Sau lần chối thứ nhất, ông cũng có thể bỏ trốn. Sau lần thứ hai, lần thứ ba cũng thế…

Nếu chỉ biết nghĩ cho bản thân và giữ gìn mạng sống, Phê-rô không dại gì ở lại để chịu thêm rắc rối. Không, ông vẫn lầm lủi theo Thầy, ông mang vác cả thân phận yếu hèn của mình để theo. Ông không thể chối bỏ nó. Nhưng hơn cả, ông không thể để Thầy ở lại một mình. Phê-rô vấp ngã, nhưng có ai thấy được tình yêu ông dành cho Thầy tha thiết đến chừng nào.

Có người sẽ trở ngược vấn đề: tại sao yêu Thầy như thế, ông lại chối Thầy?

Yếu đuối con người là thế. Phận người là thế đó. Lẽ nào chúng ta tự cho mình quyền đòi hỏi một con người hơn khả năng họ có thể. Chúng ta hay tự cho mình quyền đòi hỏi người khác hơn những gì Thiên Chúa đòi hỏi họ? Chúng ta thương đòi hỏi một con người hơn cả Thiên Chúa đòi hỏi họ. Họ vấp phạm đấy, rõ ràng là sai lỗi đấy. Nhưng ai biết trong thâm tâm họ, tấm lòng họ dành cho Chúa như thế nào.

Có một người hỏi ĐGH Phanxico rằng: Giáo hội công giáo có đặc tính thánh thiện, thì tại sao lại có nhiều giáo sĩ lạm dụng tình dục trẻ em? Giáo hội thánh thiện ở chỗ nào? ĐGH trả lời: những giọt nước mắt sám hối của các tội nhân cũng ẩn chứa sự thánh thiện của giáo hội.

Phải, sự thánh thiện không phải hệ tại ở những việc đạo đức chúng ta làm, nhưng hệ tại ở chỗ: lòng chúng ta thật sự có Chúa hay không, có chỗ nào cho Chúa ngự hay không? Có chỗ nào cho Chúa hiện diện hay không? Có những việc đạo đức được thực hiện một cách siêng năng nhưng là để tôn vinh bản thân, tự hào rằng mình thánh thiện hơn người khác – tâm hồn đầy kiêu căng không có chỗ nào cho Chúa.

Phê-rô có chối không? – Đã chối.

Bỏ Thầy không? – Không bỏ.

Theo Thầy không? – Vẫn theo.

Yêu Thầy không? – Rất yêu, yêu nhiều, yêu đến chết.

Phải, chỉ mình Phê-rô chối Thầy. Mọi người không ai chối. Có theo Thầy đâu mà chối. Họ đã bỏ Thầy từ lâu rồi. Hành trình khổ đau của Thầy đâu có dấu chân họ. Họ trốn biệt. Chỉ còn lại Phê-rô. Phê-rô nhiệt tâm lắm. Phê-rô thề thốt lắm. Phê-rô yếu đuối lắm. Phê-rô cũng yêu Thầy nhiều lắm. Phê-rô mạnh miệng. Phê-rô chiến đấu. Phê-rô vấp ngã. Phê-rô chối Thầy, nhưng Phê-rô vẫn theo Thầy. Phê-rô tiếp tục yếu đuối vì hoảng sợ, Phê-rô lại chối Thầy nhưng ông không bỏ Thầy. Lần thứ ba cũng thế. Phê-rô yêu Thầy hơn tất cả, tình yêu được ấp ủi bằng con tim yếu đuối nhưng vẫn yêu. Tình yêu ấy có thể chẳng là gì so với người khác, nhưng đủ mạnh để giúp ông vượt thắng cả tội lỗi chính bản thân và hạ mình xuống vực thẳm cậy trông mà sám hối. Yếu đuối làm ông ngã quỵ, nhưng tội lỗi không hạ gục được ông.

Mc 22, 61-62: Ngay lúc ông còn đang nói, thì gà gáy.61 Chúa quay lại nhìn ông, ông sực nhớ lời Chúa đã bảo ông: “Hôm nay, gà chưa kịp gáy, thì anh đã chối Thầy ba lần.”62 Và ông ra ngoài, khóc lóc thảm thiết.

Gà cất tiếng gáy. Chúa nhìn Phê-rô ^[8].

Ánh mắt trách móc, ánh mắt phản tỉnh hay ánh mắt thất vọng? (Đó, thấy chưa, nói rồi, không nghe, thề cho to vào….)

Không,

Chúa biết ông yếu đuối đến ngần nào. Chúa biết ông sẽ vấp ngã ra sao. Và Chúa cũng biết, trong khoảnh khắc lịch sử có một không hai ấy, chỉ còn mỗi Phê-rô là trung tín.

Ánh mắt Người suyên thấu tâm can ông.

Ánh mắt ấy vực dậy người môn đệ từ trong nỗi run giùn khiếp sợ.

Ánh mắt nâng đỡ một tình yêu đang quằn quại giữa muôn vàn yếu đuối.

Ánh mắt khai thông sự bế tắt giằn vặt của một tâm hồn.

Ánh mắt triều mến nhắc ông về tình yêu lớn lao làm tâm hồn ông vỡ òa thống hối và yêu mến nhiều hơn.

Ánh mắt in dấu ấn chứng nhận cho tình yêu không thể thốt nên lời.

Người môn đệ duy nhất tín trung lúc này lặng lẽ theo Thầy. Ông là môn đệ trung kiên, để rồi đây ông sẽ được diễm phúc chết giống như Thầy. Một tình yêu ngời sáng rực rỡ qua cuộc đời đầy yếu đuối. Ông thề không bỏ Thầy và quả thật: ông đã không bỏ Thầy.

Phê-rô ba lần chối Chúa – ba lần vấp ngã – ba lần khoét vào tâm hồn những vết thương muôn đời không thể xóa nhòa. Hay đó cũng là ba lần in vào trái tim đang quằn quại đau đớn những ấn tích của tình yêu. Có yêu mới vì nhau ở lại. Có yêu mới phải quay quắt dằn vặt với từng yếu đuối. Có thật sự yêu và đau đớn bởi tình yêu mới dám nói với Thầy: “Lạy Thầy, Thầy biết rõ mọi sự, Thầy biết con yêu mến Thầy.”^[9]  Có ai như Phê-rô dám nhìn thẳng Thầy mà nói như thế, dù trước đó không lâu đã chối Thầy. Phải, ông tin Thầy biết mọi sự. Thầy thấu tỏ lòng ông.

Đêm ấy còn đây:

Kẻ muôn thu chịu tiếng “chối Thầy” – nhưng vẫn theo đến cùng.

Còn những người khác không ai chối Thầy –  đơn giản vì họ không theo.

Vậy ai mới là kẻ thật sự chối Thầy?

(Từ nay, nếu có ai nói: “Phê-rô chối Chúa” thì họ phải chắn chắn rằng: họ đã yêu mến Chúa nhiều hơn Phê-rô đã yêu.)

 

Ts. Giuse Maria Nguyễn Anh Vũ OP.

[1] Lc 22,33

[2] Mt 26,33

[3] Mt 26,34; Mc 14,30; Lc 22,34

[4] Mt 26,35; Mc 14,29-31; Lc 22,33

[5] Mt 26,35; Mc 14,31

[6] Mt 26,56; Mc 14,50

[7] Mt 26,51; Mc 14,47; Lc 22,49-51; Ga 18,10

[8] Lc 22,61

[9] Ga 21,15-17