Học viện Liên dòng Thánh Giáo hoàng Gioan XXIII: Chuyên đề “Mầu nhiệm giới tính khác biệt”

Giáo hội nắm giữ chân lý về mầu nhiệm Thiên Chúa và mầu nhiệm con người với những giáo huấn đặt nền tảng trên Kinh Thánh, hầu dẫn chúng ta đạt tới cứu cánh cuối cùng là ơn cứu rỗi. Theo hướng dẫn của Thánh Bộ Tu Sĩ, các học viện thần học đều phải nhắm tới việc đào tạo các tu sĩ theo những tiêu chí không chỉ về triết học, thần học, mà còn phải được huấn luyện những yếu tố về con người vì mầu nhiệm về Thiên Chúa vô hình được phản chiếu và sáng tỏ trong mầu nhiệm về con người. Vì thế, người tu sĩ được mời gọi không chỉ bám víu vào những kiến thức thánh khoa mà còn hăng say khám phá nội hàm phong phú nơi bản tính con người, để có thể bước vào thế giới, dấn thân làm chứng cho tình yêu và phục vụ sự sống nhân loại theo ánh sáng Tin mừng. Đó là lý do mà Ban Điều hành Học viện Liên dòng Thánh Giáo hoàng Gioan XXIII đã mời Đức cha Louis Nguyễn Anh Tuấn, Giám quản Tông tòa Giáo phận Hà Tĩnh, thuyết trình về chuyên  đề MẦU NHIỆM GIỚI TÍNH KHÁC BIỆT vào sáng thứ 7, ngày 11/03/2023.

Nối tiếp chuyên đề về Công đồng Vaticanô II vào tuần trước đó, chương trình ngoại khóa tuần này có sự hiện diện của nhiều cha giáo và quý thầy Tiền Chủng viện Xã Đoài. Sự tham dự của nhiều thành phần thể hiện tầm quan trọng của giáo dục giới tính cũng như mối quan tâm của các nhà huấn luyện Kitô giáo cho công cuộc đào tạo linh mục, tu sĩ.

Trong bầu khí hứng khởi, cha Giám đốc Phaolô Nguyễn Thiện Tạo đã có lời chào đón Đức cha Louis, đồng thời, các học viên Học viện cũng có những màn múa cử điệu rất sôi động và ý nghĩa khai mở chương trình. Sau khi hát kính Chúa Thánh Thần – Đấng Thánh Hóa sự sống, khởi đi từ kinh nghiệm rất riêng tư của bản thân về quá trình truy tầm kiến thức lĩnh vực mục vụ hôn nhân và gia đình cũng như những kinh nghiệm thực tế trong hành trình mục vụ, Đức cha Louis đã nhấn mạnh sự cần thiết của nẻo đường sứ vụ này trong xã hội hôm nay.

Đúng 8 giờ, Đức cha bắt đầu đi vào trọng tâm của chuyên đề là quảng diễn mầu nhiệm sự khác biệt giới tính. Khởi đi từ nền tảng Kinh Thánh với trình thuật đầy xúc động về việc Thiên Chúa sáng tạo con người (St 1,27; 2,21-25), Đức cha nhận định rằng con người là thụ sinh phản chiếu tròn đầy nhất dung mạo của Đấng Tạo Hóa (Imago Dei) với tư cách là một hữu thể toàn vẹn bao gồm thể xác và tinh thần, được tỏ lộ ra bên ngoài cách cụ thể qua dị biệt phái tính nam nữ. Hình ảnh của Đấng Tạo Hóa không chỉ hệ tại lý trí, tự do (theo quan niệm của thánh Augustinô) nhưng quan trọng hơn là “tương quan hiệp thông” giữa người với người, mà mối tương quan tròn đầy nhất là giữa nam với nữ (theo lối chú giải của Thần học hiện đại). Như một định luật tất yếu đã được Tạo Hóa mặc định, có một hấp lực diệu kỳ lôi cuốn giữa người nam và người nữ. Người nam và người nữ là hai cá thể khác biệt, luôn đi tìm nhau. Nguyên tắc hiệp thông liên vị giữa họ là người này hiện diện cho người kia và ngược lại. Họ hiến dâng chính mình cho nhau cách vô vị lợi và trở thành quà tặng cho người kia, thể hiện Thiên Chúa thông ban chính mình Ngài cho nhân loại và làm nên định nghĩa hùng hồn nhất về “Thiên Chúa là Tình Yêu” (1Ga 4,8).

Tiếp đó, bằng lối diễn giải tinh tế, sâu sắc, nhẹ nhàng đi sâu vào lòng người, nhưng không kém phần dí dỏm, Đức cha Louis đã giúp các Tham dự viên có cái nhìn nội tâm hơn về những nội dung căn cốt của mầu nhiệm giới tính khác biệt:

• Sự dị biệt là bản chất của con người và là ơn gọi phát xuất từ Thiên Chúa chứ không phải do con người lựa chọn hay cấu tạo nên. Giới tính nam hay nữ đều riêng biệt, độc đáo, không bên nào có thể đảm nhận được vai trò của bên kia. Cá vị tính của mỗi người nam hay người nữ thì hữu hạn, không thể đại diện được toàn thể bản tính nhân loại. Dù là nam hay nữ thì cũng chỉ là một phần của nhân tính, những cái mà người ta cảm thấy thiếu thì nằm ở đối phương. Chính vì thế, phải cần đến người khác phái để bổ túc những khuyết vị và làm cho bản tính nhân loại trong mỗi người trở nên viên mãn.
• Tính dục là một tặng phẩm của Thiên Chúa, là thực tại bị cuốn hút bởi người khác giới, là “hữu thể sâu thẳm”, là khát khao trao ban. Tính dục mở ra sự sống. Chính những dị biệt nam nữ tạo không gian, cái lệch và cấu trúc để hình thành sự sống nơi dạ người mẹ. Tuy vậy, con người ngày nay không đảm nhận thân xác và tính dục như ý Thiên Chúa muốn. Có những trào lưu và xu hướng đi ngược lại với mục đích nguyên thủy. Những lệch lạc này đang làm méo mó mục tiêu thứ nhất của hôn phối là bổ túc tương hỗ cho nhau trong cái dị biệt để tìm kiếm sự tròn đầy (unitive), đồng thời, chặt đứt mục tiêu thứ hai là truyền sinh (procreative) tức là tạo nên sự sống thánh thiêng đúng nghĩa với hình ảnh Thiên Chúa.

Một điểm nhấn quan trọng khác mà Đức cha đưa ra đó là những vấn nạn về đời sống tính dục của cộng đồng LGBT và lập trường vững vàng của Giáo Hội trong đường hướng mục vụ cho đối tượng này. Đức cha đã đặt ra nhiều câu hỏi rất hiện sinh nhưng khá thách đố. Các nan đề được bàn luận sôi nổi, mở ra nhiều hướng suy tư trên bình diện thần học và thực tiễn.

Cuối cùng, trước mầu nhiệm dị biệt giới tính vừa diệu kỳ vừa cao quý như thế, thì Đức cha đã làm giấy lên trong lòng các tham dự viên câu hỏi: “Vậy, thái độ của những người sống đời thánh hiến như thế nào trước mầu nhiệm diệu kỳ này?”. Đức cha đã đưa ra câu trả lời thật rốt ráo: Người đi tu sống trong Hội Thánh mà Hội Thánh là Hiền Thê của Đức Kitô, nên họ mang trong mình hai tâm thế. Một là họ thuộc về Đấng Tình Quân của Hội Thánh là Đức Kitô. Hai là họ đại diện cho Đấng Tình Quân để thực thi những sứ mạng cao trọng trong thế giới này. Quả vậy, hiểu được sự cao trọng của TẶNG PHẨM mà mình đã hy hiến cho Thiên Chúa như của lễ toàn thiêu, thì người sống đời thánh hiến mới nghiệm được sự cao quý của ĐỜI SỐNG HIẾN DÂNG.

Buổi chuyên đề được kết thúc với phần cảm ơn long trọng của cha Giám đốc Phaolô và một chị em đại diện Học viện dành cho Đức Cha Louis. Với sự sáng tạo và khéo léo, các học viên của Học viện cũng đã gửi đến Đức cha những món quà “ngạc nhiên” mang đậm giá trị tinh thần. Thật đặc biệt khi buổi chuyên đề này được xem như ngày khai mở mối kỳ duyên giữa Đức Cha Louis và Học viện Liên dòng Thánh Giáo hoàng XXIII Giáo phận Vinh, và như thế là hứa hẹn những chuyên đề bổ ích khác trong tương lai. Ước mong rằng kiến thức và kinh nghiệm của buổi chuyên đề này sẽ làm sáng hơn những bóng mờ còn phủ vây trong hành trình khai phá mầu nhiệm Thiên Chúa và mầu nhiệm con người của các tham dự viên, cách riêng với những nữ tông đồ mang thánh hiệu “Sequela Christi”!

Maria Diệu Huyền, MTG Vinh
Học viên Học viện Liên dòng Thánh Giáo hoàng Gioan XXIII Giáo phận Vinh