Chiều thứ bảy 01.06, ĐTC Phanxicô đã đến nhà thờ chính tòa Đức Maria Trinh Nữ Vương của giáo phận Iasi. Thánh đường này mới được khánh hành hồi năm 2005 sau 12 năm kiến thiết theo kiểu tân thời và trong đó có những bức tranh khảm quí giá, diễn tả các thánh sử Phúc Âm.

Viếng nhà thờ chính tòa

Đến nơi lúc 5 giờ rưỡi chiều, ĐTC đã kính viếng thánh đường, và thắp ngọn nến sáng trước hài cốt chân phước Tử đạo Anton Durcovici. Liền đó ngài tiến ra quảng trường trước tòa nhà văn hóa, dùng xe mui trần tiến qua các lối đi để chào thăm đông đảo người trẻ và các gia đình đang tụ hợp tại đây để tham dự buổi cầu nguyện kính Đức Mẹ.

Đầu buổi gặp gỡ, 4 trẻ em mặc trang phục truyền thống tặng hoa cho ngài. Sau đó ngài cùng với các trẻ em đến bức hình Đức Mẹ Cacica và dâng bó hoa cho Mẹ.

Chứng từ của Eduoardo

Sau lời chào của ĐGM Petru Gherghel, anh Eduardo, sinh viên ban tin học và cũng đang làm việc trong ngành này tại Iasi đã kể lại chứng từ với ĐTC và mọi người:

”Con là một người trẻ giống như bao nhiêu người khác tại đất nước chúng con, đang cố gắng sống đức tin giữa bao nhiêu thách thức và khiêu khích. Mỗi người trẻ đều tìm kiến sự chắc chắn và nâng đỡ. Bao nhiêu lần ĐTC đã yêu cầu chúng con đừng do dự gặp gỡ những người già và học hỏi với họ. Cũng vì thế chiều tối hôm nay, chúng con đã muốn có sự hiện diện của các cha mẹ và ông bà của chúng con. Chúng con xác tín rằng, như ngôn sứ Gioel đã nói, ”người già sẽ mơ ước và người trẻ sẽ được thị kiến”. Chúng con cám ơn Chúa vì hồng ân Ngài ban cho chúng con là cha mẹ và ông bà chúng con, các vị đã thông truyền cho chúng con đức tin và lòng yêu mến sự sống.

”Con muốn thành đạt tại quê hương của con mà không cần phải tìm kiếm điều đó ở các góc trời khác. ĐTC đã muốn có một Thượng HĐGM về người trẻ để khẳng định sự tin tưởng mà Giáo Hội dành cho chúng con… Nhưng chúng con không luôn luôn tìm được cùng thái độ như vậy. Chúng con bị từ khước trong bao nhiêu bối cảnh. Điều này làm cho chúng con nản chí, và nhiều khi khiến chúng con khép kín vào mình, mặc dù ĐTC đã yêu cầu chúng con đừng nhìn cuộc sống từ bao lơn và đừng coi hạnh phúc như chiếc ghế bành.”

Anh Eduardo cũng kể rằng: ”Hồi còn nhỏ, con đã sinh hoạt trong một hội đoàn của Giáo Hội, và điều này làm cho con tăng trưởng rất nhiều! Con cố gắng ngày càng dấn thân như một người trẻ. Người trẻ triển nở khi họ được thực sự yêu mến! Trong môi trường đại học và tại nơi làm việc, con nỗ lực để không xấu hổ về niềm tin của con và không sợ làm chứng đức tin.

”Nhưng người trẻ chúng con bao nhiêu lần đã bị những tiếng nói khác đánh lừa. Chúng con cảm thấy đức tin chẳng có ích gì và hiến thân chẳng phải là điều bõ công. Có những tiếng nói khác bảo chúng con rằng bạn chỉ có thể đạt được cuộc sống nếu bạn nghĩ đến bản thân. Chúng con biết rằng Chúa Giêsu Kitô đáp ứng những khát vọng sâu xa nhất của chúng con và chúng con muốn sống trong tình bạn với Chúa! Chúng con muốn nói với tất cả mọi người rằng theo Chúa thật là điều tốt, và làm sứ giả cho Chúa là điều tốt đẹp, tìm kiếm hạnh phúc của chúng ta nơi Chúa, thật là điều nên làm’.

Chứng từ của một gia đình gồm 3 thế hệ

Một gia đình gồm ông bà, con cái và các cháu, đã tiến lên trước ĐTC và bà gia trưởng kể rằng:

”Chúng con là Elisabeth và Ioan đến từ một làng nhỏ ở khu ngoại ô thuộc tỉnh Iasi này, nơi mà cộng đoàn Công Giáo bé nhỏ của chúng con sống hòa hợp và tôn trọng với các thành phần của cộng đoàn Chính Thống. Chúng con không đến đây một mình, nhưng cùng với 11 người con của chúng con: 7 đứa đã lập gia đình và 4 đứa còn lại chọn con đường thánh hiến cho Chúa, 2 LM và 2 nữ tu. Có vài người con của chúng con đến đây từ nước ngoài: từ Bỉ, Italia, và có người từ bên kia sông Prut, ở Cộng hòa Moldaba. Hôm nay tất cả chúng con tụ tập tại đây, như trong quá khứ chúng con vẫn làm mỗi sáng chúa nhật, cùng đi lễ ở nhà thờ kính vị thánh vẫn luôn phù hộ chúng con, thánh Antôn thành Padova.

Hôm nay, chúng con cảm tạ Chúa vì hồng ân đức tin chúng con đã nhận lãnh từ cha mẹ và ông bà. Chính đức tin đã nâng đỡ chúng con, khi chúng con, như một gia đình trẻ, phải đương đầu với những khó khăn khác nhau trong cuộc sống. Khi chúng con sống trong những thời kỳ nặng nề nhất, chúng con tự nhủ với những lời của thánh Phêrô tông đồ; ”Lạy Chúa, chúng con biết theo ai bây giờ? Chúa có những lời ban sự sống đời đời.. Chỉ nơi Chúa chúng con mới tìm được sức mạnh để tiến bước!”. Nơi Chúa chúng con đã tìm được sức mạnh khi chúng con không để ý đến ý kiến của nhà cầm quyền cộng sản, theo họ, chúng con có nhiều con quá, và cũng nhờ Chúa, chúng con đã mong ước tôn trọng những lời đã hứa khi kết hôn. Và thế là cũng như Chúa Giêsu đã không nản chí trên con đường thập giá, cả chúng con cũng không muốn thối lui. Làm việc và cầu nguyện đã giúp chúng con thông truyền cho con cái những gì chúng con đã nhận lãnh.

Và bà Elisabeth kết luận rằng: ”Ngày hôm nay, chúng con cầu nguyện cho các con và các cháu của chúng con, để chúng cũng có thể gần Chúa. Chúng con mơ ước chúng có thể kiến tạo một tương lai mà không quên chúng đã khởi hành từ đâu. Chúng con ước mơ dân tộc chúng con đừng quên những căn cội của mình và chúng con cầu nguyện để dân nước chúng con đươc sống trong an bình và tự tín, tín thác nơi Chúa. Và chúng con cũng cầu nguyện cho Giáo Hội, cho các LM, và những người thánh hiến, để họ có can đảm làm chứng cho Chúa. Chúng con cầu nguyện cho ĐTC, xin Mẹ của Chúa luôn giữ gìn ĐTC”.

Diễn văn của ĐTC

ĐTC chăm chú lắng nghe các lời chứng, và sau một bài đọc Kinh Thánh, ngài đáp lời bằng một bài phát biểu. ĐTC nói ngài cảm nhận sức sống của các gia đình với sự hiện diện của người lớn cũng như người nhỏ.

Gặp gỡ, hiệp nhất – lễ Ngũ Tuần

Nhân ngày quốc tế thiếu nhi 1/6, ĐTC mời mọi người vỗ tay thật lớn để chúc mừng các em. Và ngài cũng mời mọi người ”cầu nguyện cho các em, xin Đức Mẹ bảo vệ các em. Đức Giêsu đã đặt các trẻ em ở giữa các môn đệ, nên chúng ta cũng đặt trẻ em ở giữa và yêu mến chúng với cùng một tình yêu mà Chúa đã dành chúng, đồng thời dấn thân bảo vệ các quyền của trẻ em.” Với sự hiện diện của nhiều thành phần: trẻ em, người trẻ, các cặp vợ chồng, các tu sĩ, những người già từ nhiều vùng và nhiều truyền thống khác nhau của Rumani, cùng với các tín hữu khác nói tiếng Csango, Ba Lan, Nga, Đức Thánh Cha liên tưởng đến ngày Lễ Ngũ Tuần. Thánh Thần đã quy tụ để mọi người có thể cùng nhau tiến bước. Mỗi người có mỗi ngôn ngữ và truyền thống riêng, nhưng cùng nhau vui mừng vì sự gặp gỡ, cha mẹ vui mừng vì thấy con cái hiệp nhất với nhau.

 Đừng quên cội rễ

ĐTC nói với các bậc cha mẹ: anh chị em hãy nhìn về tương lai và mở cánh cửa ngày mai cho con cái, cháu chắt và dân tộc của anh chị em khi cống hiến những gì tốt nhất mà anh chị em đã học được trong suốt hành trình của mình: đừng quên cội rễ của mình. Bên cạnh đó, để có thể đi cùng nhau, đừng quên những gì mình đã học được từ gia đình.

Đức tin mang lại điều lớn hơn những khiêu khích

ĐTC nhắc lại lời chứng của anh Eduardo về việc anh cũng như nhiều người khác của Rumani phải sống đức tin giữa nhiều khiêu khích. Ngài nói: ”đúng là có nhiều khiêu khích làm nản lòng chúng ta, nhưng điều này không thể làm chúng ta phủ nhận một điều, đó là đức tin mang lại cho chúng ta điều lớn hơn những khiêu khích. Chúa là người đầu tiên chịu những khiêu khích, nhưng điều này nói với chúng ta rằng sẽ là điều tệ hại hơn khi không có những con đường cạnh nhau, khi chúng ta thấy đường hào nhiều hơn đường đi. Chúa là Đấng ban cho chúng ta một tiếng ca lớn hơn tất cả tiếng còi hụ muốn quấy phá con đường của chúng ta.

”Mở đường” để ”đi cùng nhau”

Chúa ban cho chúng ta một ơn gọi để khám phá ra những tài năng và khả năng để phục vụ người khác. Chúa mời chúng ta dùng tự do, như là tự do lựa chọn, để nói ”có” với những kế hoạch yêu thương, với một khuôn mặt, với một cái nhìn. Đây là một ơn gọi của hoạt động, phá tan đường hào để mở đường đi. Để tóm, Đức Thánh Cha nhắc lại hai điều và mời gọi những người tham dự dấn thân như một sứ mạng: ”mở đường” để ”đi cùng nhau”. Tuy nhiên, thực hiện điều đó không phải là tạo ra những chương trình hay dự án lớn, nhưng là làm cho niềm tin được lớn lên.

Sau bài huấn dụ, buổi gặp gỡ tiếp tục với lời nguyện tín hữu được đọc bằng các tiếng Rumani, Ba Lan, Đức và Hungari. Cuối cùng Đức Thánh Cha ban phép lành cho mọi người hiện diện.

Cuộc gặp gỡ kết thúc lúc gần 7 giờ tối. ĐTC ra phi trường thành Iasi để đáp máy bay trở về thủ đô Bucarest, và sau hơn 1 giờ di chuyển, ngài về đến tòa Sứ Thần Tòa Thánh để dùng bữa tối và qua đêm.

Trong bài giảng Thánh lễ, ĐTC nhắc đến truyền thống hành hương hằng năm với cao điểm là ngày thứ bẩy trước lễ Chúa Thánh Thần hiện xuống và ngài quảng diễn ý nghĩa việc hành hương để áp dụng vào đời sống cụ thể của các tín hữu. ĐTC nói:

“Anh chị em thân mến, trong niềm vui mừng và biết ơn đối với Thiên Chúa, ngày hôm nay tôi đến đây với anh chị em, tại Đền thánh yêu quí này, phong phú về đức tin và lịch sử, nơi các con cái đến gặp Mẹ chúng ta và nhìn nhận nhau như anh chị em. Các đền thánh, là những nơi hầu như có đặc tính “bí tích” của một Giáo Hội “bệnh viện dã chiến”, vốn bảo tồn ký ức của dân tộc trung thành giữa bao nhiêu sầu khổ, không biết mệt mỏi trong việc tìm kiếm nguồn nước trong lành canh tân niềm hy vọng. Đó là nơi mừng lễ và cử hành, nơi khóc thương và cầu khẩn. Chúng ta đến dưới chân Đức Mẹ, không nhiều lời và để cho Mẹ nhìn chúng ta và, qua cái nhìn của Mẹ, Mẹ dẫn chúng ta đến cùng Đấng là “Đường, là Sự Thật và là Sự Sống” (Ga 14,6). ĐTC nhận xét rằng:

“Tại đây, hằng năm, vào thứ bẩy Lễ Hiện Xuống, anh chị em đến hành hương để chu toàn lời khấn hứa của các tiền nhân anh chị em và để củng cố niềm tin nơi Thiên Chúa và lòng sùng kính Đức Mẹ, hình Mẹ được diễn tả qua một pho tượng lớn bằng gỗ. Cuộc hành hương hàng năm này thuộc về gia sản của miền Transilvania, nhưng cũng đề cao những truyền thống tôn giáo của Rumani và Hungari; cả các tín hữu thuộc các hệ phái Kitô khác cũng tham dự và đó là một biểu tượng đối thoại, hiệp nhất và huynh đệ; là một lời kêu gọi hãy phục hồi chứng tá đức tin được sống thực và đời sống trở thành niềm hy vọng.

“Hành hương là biết rằng chúng ta đến như một dân tộc về nhà chúng ta. Một dân tộc có sự phong phú dưới hàng ngàn hình dạng, văn hóa, ngôn ngữ và truyền thống; dân tộc thánh trung thành của Thiên Chúa, cùng với Mẹ Maria hành hương, ca ngợi lòng thương xót của Chúa.

Đề cập đến vai trò của Mẹ Maria trong đời sống tín hữu, ĐTC nói:

“Tại Cana xứ Galilea, Mẹ Maria đã can thiệp với Chúa Giêsu để Chúa thực hiện phép lạ đầu tiên, ngày nay tại mỗi Đền thánh, Mẹ cũng đang chú tâm và chuyển cầu không những với Chúa Con, nhưng cả với mỗi người chúng ta nữa, để chúng ta đừng để tình huynh đệ bị cướp mất vì những lời nói và những vết thương nuôi dưỡng sự chia rẽ và phân hóa. Chúng ta không được để cho những biến cố phức tạp và đau buồn của quá khứ bị quên lãng hoặc phủ nhận, nhưng chúng ta cũng không thể để những biến cố ấy tạo nên chướng ngại hoặc một lý lẽ để ngăn cản sự sống chung huynh đệ mà mọi người mong ước.

Hành hương có nghĩa là cảm thấy được kêu gọi và thúc đẩy để đồng hành, xin Chúa ban ơn biến đổi những oán hận cũ quá khứ và hiện nay, biến những nghi kỵ thành cơ hội mới để hiệp thông; Hành hương có nghĩa là đừng bám vào những chắc chắn và tiện nghi thoải mái của chúng ta trong việc tìm kiếm một đất mới mà Chúa muốn ban cho chúng ta. Hành hương là thách đố khám phá và thông truyền tinh thần sống chung, không sợ nhập cuộc, không sợ gặp gỡ và giúp đỡ lẫn nhau. Hành hương có nghĩa là tham gia vào một thứ thủy triều tuy có phần hỗn độn, nhưng có thể trở thành một kinh nghiệm đích thực về tình huynh đệ, một đoàn lữ hành luôn liên đới để kiến tạo lịch sử (EG 87). Hành hương là nhìn đến những gì lẽ ra phải diễn ra hoặc không diễn ra, nhưng đúng hơn là tất cả những gì có thể chờ đợi chúng ta, và chúng ta không thể hoãn lại. Nó có nghĩa là tin rằng Chúa đến và đang ở giữa chúng ta để cổ võ và khích lệ tình liên đới, tình huynh đệ và ước muốn sự thiện, chân lý và công lý (Xc ibid. 71). Đó là một sự dấn thân tranh đấu để những người hôm qua bị thụt lùi đàng sau nay trở thành những người giữ vai chính của ngày mai, và những người đang giữ vai chính ngày nay đừng bị bỏ lại đàng sau ngày mai. Và điều này đòi hỏi một việc làm công phu cùng nhau kiến tạo tương lai. Chính vì thế chúng ta ở đây để cùng thưa: Lạy Mẹ xin dạy chúng con xây dựng tương lai.

ĐTC nói thêm rằng “Hành hương tại Đền thánh này làm cho chúng ta hướng nhìn về Mẹ Maria và mầu nhiệm tuyển chọn của Thiên Chúa. Mẹ là một thiếu nữ thành Nazareth, nơi bé nhỏ ở miền Galilea, thuộc vùng ngoại biên của đế quốc Roma, và cũng là nơi bên lề của Israel, qua lời thưa “xin vâng”, Mẹ đã có thể mở đường cho cuộc cách mạng dịu dàng (Xc ibid. 88). Mầu nhiệm tuyển chọn từ phía Thiên Chúa, Đấng đoái nhìn đến người yếu ớt để làm cho những kẻ hùng mạnh phải bối rối, thúc đẩy và khích lệ cả chúng ta hãy thưa “xin vâng” như Mẹ, để tiến bước trên những con đường hòa giải.

Và ĐTC kết luận rằng “Ai liều, thì Chúa không làm cho họ thất vọng. Chúng ta hãy tiến bước, cùng nhau tiến bước, để cho Tin Mừng trở thành men có thể động viên tất cả và mang lại cho các dân tộc chúng ta niềm vui của ơn cứu độ”.

Cuối thánh lễ, Đức Cha Gyorgy Miklos Jakubinyi của tổng giáo phận Alba Julia sở tại đã đại diện mọi người chào mừng ĐTC và trong dịp này ngài đã tặng cho đền thánh một chén lễ quí giá.

Bấy giờ đã quá 1 giờ trưa. ĐTC đến Trung tâm Jakab Antal Ház do Caritas giáo phận đảm trách, và cách đó khoảng 3 cây số, để dùng bữa trưa với đoàn tùy tùng. Trung tâm này mang tên Đức TGM Jakao Antal Haz, là vị đã coi sóc giáo phận Alba Julia từ 1980 đến 1900. Dưới thời cộng sản, ngài đã bị cầm tù 13 năm trời, phải lao động khổ sai trong một mỏ chì.