Trong bài giáo lý tại buổi tiếp kiến chung sáng thứ Tư 23/8/2023, Đức Thánh Cha đã trở lại với loạt bài giáo lý về lòng say mê loan báo Tin Mừng; lòng nhiệt thành Tông đồ. Tiếp tục nói về các mẫu gương nhiệt thành Tông đồ, Đức Thánh Cha trình bày với các tín hữu gương mẫu của Thánh Juan Diego, vị thánh thổ dân Mexico được gọi là sứ giả của Đức Mẹ Guadalupe.

Nói về việc truyền giáo ở Châu Mỹ, trước hết Đức Thánh Cha nói đến gương mẫu tuyệt vời là Đức Trinh Nữ Guadalupe. Ở Mexico – cũng như ở Lộ Đức và Fatima – Đức Maria hiện ra với một người khiêm tốn và đơn sơ, một người thổ dân tên là Juan Diego, và bằng cách này, Mẹ đã chuyển tải thông điệp của mình đến toàn thể Dân Chúa. Đức Thánh Cha nhận xét rằng Đức Mẹ loan báo Chúa Giêsu theo cách hội nhập văn hóa, nghĩa là qua ngôn ngữ và văn hóa bản địa, và với sự gần gũi từ mẫu của mình, Mẹ đã bày tỏ tình yêu và sự an ủi của Trái Tim vẹn sạch của Mẹ cho tất cả con cái của Mẹ.

Còn thánh Juan Diego, để trở thành sứ giả của Đức Mẹ, ngài phải đối mặt với những hiểu lầm, khó khăn và những biến cố không lường trước được. Theo Đức Thánh Cha, điều này dạy chúng ta rằng để loan báo Tin Mừng, chỉ làm chứng về điều tốt thôi chưa đủ, nhưng đôi khi còn phải biết chịu đựng sự dữ, với lòng kiên nhẫn và kiên trì, không sợ xung đột. Ngài mời gọi các tín hữu trong những lúc khó khăn đó, và cả khi vui mừng, chúng ta hãy cầu khẩn Đức Maria, Mẹ của chúng ta, Đấng luôn giúp đỡ, khuyến khích và hướng dẫn chúng ta đến với Thiên Chúa.

Bài giáo lý của Đức Thánh Cha

Cách loan báo Tin Mừng của Mẹ Maria: đón nhận và yêu mến văn hóa người của bản địa

Anh chị em thân mến, chào anh chị em!

Trên hành trình tái khám phá niềm đam mê loan báo Tin Mừng, lòng say mê loan báo Tin Mừng được phát triển trong lịch sử Giáo hội, hôm nay chúng ta hãy nhìn vào Châu Mỹ. Ở đây việc loan báo Tin Mừng có một nguồn mạch luôn luôn sống động: Guadalupe. Tất nhiên, Tin Mừng đã đến đó trước những lần Đức Mẹ hiện ra ở đó, nhưng không may là đi kèm với Tin Mừng, cũng có những lợi ích thế tục. Thay vì con đường hội nhập văn hóa, người ta lại thường đi theo con đường vội vàng là cấy ghép và áp đặt những mô hình đã định sẵn, ví dụ như mô hình của châu Âu, thiếu tôn trọng người dân bản địa. Ngược lại, Đức Trinh Nữ Guadalupe hiện ra trong trang phục của người bản xứ, nói ngôn ngữ của họ, đón nhận và yêu mến nền văn hóa của nơi này: Mẹ là Mẹ và mỗi người con đều tìm được một chỗ dưới áo choàng của Mẹ. Nơi Đức Maria, Thiên Chúa đã nhập thể làm người và qua Đức Maria, Người tiếp tục nhập thể vào đời sống các dân tộc.

Những người bà người mẹ là những người đầu tiên loan báo Tin Mừng cho chúng ta

Thật vậy, Đức Mẹ loan báo Thiên Chúa bằng ngôn ngữ thích hợp nhất, đó là tiếng mẹ đẻ. Tin Mừng được loan báo bằng tiếng mẹ đẻ. Và Đức Mẹ cũng nói với chúng ta bằng tiếng mẹ đẻ, ngôn ngữ mà chúng ta hiểu rõ. Và tôi muốn cảm ơn nhiều người bà người mẹ đã chuyển trao Tin Mừng cho con cháu họ: đức tin được truyền đạt bằng cuộc sống, vì lý do này, những người bà người mẹ là những người loan báo Tin Mừng đầu tiên. Xin vỗ tay hoan hô các người bà và người mẹ! Và Tin Mừng được rao truyền, như Đức Maria cho thấy, một cách đơn giản: Đức Mẹ luôn chọn những người đơn giản, trên ngọn đồi Tepeyac ở Mexico cũng như ở Lộ Đức và Fatima: khi nói với họ, Mẹ nói với từng người, bằng một ngôn ngữ phù hợp với tất cả mọi người, một ngôn ngữ dễ hiểu, giống như ngôn ngữ mà Chúa Giêsu dùng.

Thiên Chúa thích thực hiện những điều kỳ diệu qua những người bé mọn

Chúng ta hãy tập trung vào chứng tá của Thánh Juan Diego, sứ giả của Đức Trinh Nữ Guadalupe, một người thổ dân đã nhận được mặc khải của Mẹ Maria: sứ điệp của Đức Mẹ Guadalupe. Ngài là một người khiêm nhường, một người thổ dân: Thiên Chúa, Đấng thích thực hiện những điều kỳ diệu qua những kẻ bé mọn, luôn nhìn đến ngài. Juan Diego đến với đức tin khi đã trưởng thành và đã lập gia đình. Vào tháng 12 năm 1531, khi ngài khoảng 55 tuổi. Khi đang trên đường đi, ngài nhìn thấy Mẹ Thiên Chúa trên một ngọn đồi và Mẹ dịu dàng gọi ngài là “Con bé nhỏ Juanito yêu quý của Mẹ” (Nican Mopohua, 23). Sau đó, Mẹ gửi ngài đến yêu cầu Đức Giám mục xây dựng một đền thánh ngay tại đó, nơi Mẹ đã hiện ra. Juan Diego, đơn sơ và sẵn sàng, ra đi với tấm lòng quảng đại trong sáng, nhưng ngài phải chờ đợi rất lâu. Cuối cùng ngài thưa chuyện với Đức Giám mục, nhưng không được tin tưởng. Ngài gặp Đức Mẹ lần nữa và Mẹ đã an ủi ngài và yêu cầu ngài thử lại. Người thổ dân quay trở lại và rất khó khăn mới gặp được Đức Giám mục; sau khi nghe ngài kể, Đức Giám mục đã đuổi ngài về và cho người kiểm soát ngài.

Để loan báo Tin Mừng, làm chứng cho điều thiện thôi thì chưa đủ, cần phải có khả năng chịu đựng điều không may

Đây là khó khăn, thử thách của việc loan báo Tin Mừng: bất chấp lòng nhiệt thành, những điều không lường trước được vẫn xảy đến với ngài, đôi khi từ chính Giáo hội. Thực ra, để loan báo Tin Mừng, làm chứng cho điều thiện thôi thì chưa đủ, cần phải có khả năng chịu đựng điều không may. Chúng ta đừng quên điều này: điều quan trọng để loan báo Tin Mừng là làm chứng cho điều thiện thôi chưa đủ mà còn cần phải có khả năng chịu đựng điều không tốt. Người Kitô hữu làm điều thiện nhưng lại nhận lấy điều không may. Cả hai đi cùng nhau, đó là cuộc sống. Ngay cả ngày nay, ở nhiều nơi, để hội nhập Tin Mừng và Tin Mừng hóa các nền văn hóa, cần phải có sự kiên trì và nhẫn nại, không sợ xung đột, không nản lòng. Tôi đang nghĩ đến những đất nước nơi các Kitô hữu bị bách hại vì họ là Kitô hữu và không thể thực hành tôn giáo của họ đàng hoàng và cách bình an.

Đức Mẹ giúp chúng ta tiến bước

Juan Diego, bị nản lòng, bởi vì Đức Giám mục đã đuổi ngài đi, đã xin Đức Mẹ tha cho ngài và chọn một người nào đó được kính trọng và có khả năng hơn ngài, nhưng ngài được mời gọi kiên trì. Luôn luôn có nguy cơ đầu hàng trong việc loan báo Tin Mừng: khi có điều gì đó không ổn và chúng ta lùi bước, trở nên chán nản và có thể sẽ ẩn náu trong những điều mà mình cho là chắc chắn, trong các nhóm nhỏ và trong một số việc đạo đức cá nhân. Ngược lại, trong khi an ủi chúng ta, Đức Mẹ giúp chúng ta tiến bước và nhờ đó làm cho chúng ta lớn mạnh, giống như một người mẹ hiền, trong khi đi theo bước chân con mình, đưa nó vào những thử thách của thế giới.

“Không phải là Mẹ đang ở đây sao, Mẹ của con là ai?”

Juan Diego, được khuyến khích như thế, quay lại gặp Đức Giám mục; Đức Giám mục yêu cầu ngài một dấu hiệu. Đức Mẹ hứa điều đó với ngài và an ủi ngài bằng những lời này: “Đừng để điều gì đe dọa hay khiến lòng con ưu phiền: […] Không phải là Mẹ đang ở đây sao, Mẹ của con là ai?” (sđd., 118-119). Điều này thật đẹp! Nhiều lần chúng ta cô đơn, buồn bã, gặp khó khăn, Đức Mẹ cũng nói với tâm hồn chúng ta điều đó: “Không phải là Mẹ đang ở đây sao, Mẹ của con là ai?” Mẹ luôn luôn ở gần để an ủi chúng ta và ban cho chúng ta sức mạnh để tiến bước.

Khi chúng ta sẵn sàng và vâng lời, Thiên Chúa có thể làm điều chúng ta không ngờ

​Sau đó Đức Mẹ bảo ngài lên đỉnh đồi cằn cỗi để hái vài bông hoa. Dù đang là mùa đông nhưng Juan Diego vẫn tìm thấy những bông hoa tươi đẹp, ngài đặt chúng vào áo choàng của mình và dâng cho Mẹ Thiên Chúa. Đức Mẹ bảo ngài đưa các bông hoa đến cho Đức Giám mục để làm bằng chứng. Ngài đi, kiên nhẫn chờ đến lượt mình và cuối cùng, trước sự chứng kiến của Đức Giám mục, ngài mở chiếc áo choàng để khoe những bông hoa và nhìn kìa: Hình ảnh Đức Mẹ xuất hiện trên tấm vải áo choàng, một hình ảnh phi thường và sống động mà chúng ta quen thuộc và trong mắt Mẹ in dấu của những nhân vật thời đó. Đây là điều ngạc nhiên của Thiên Chúa: khi chúng ta sẵn sàng và vâng lời, Người có thể làm điều chúng ta không ngờ, vào những lúc và theo những cách mà chúng ta không thể đoán trước được. Và thế là đền thánh mà Đức Trinh Nữ yêu cầu đã được xây dựng và ngày nay chúng ta có thể thăm viếng.

Khi gặp khó khăn trong cuộc sống, chúng ta hãy đến với Mẹ

Juan Diego từ bỏ mọi sự và với sự cho phép của Đức Giám mục, ngài đã dâng hiến cuộc đời mình cho đền thánh. Ngài chào đón những người hành hương và rao giảng Tin Mừng cho họ. Đây là những gì xảy ra tại các thánh địa Đức Mẹ, những điểm đến của những cuộc hành hương và những nơi loan báo Tin Mừng, nơi mà mọi người đều cảm thấy như ở nhà – vì đây là nhà của người mẹ – và cảm thấy nhớ nhà, nghĩa là nhớ nơi Mẹ đang ở đó, là Thiên đàng. Ở đó, người ta đón nhận đức tin một cách đơn giản, cách chân thực, bình dân, và Đức Mẹ, như Mẹ đã nói với Juan Diego, nghe thấy những tiếng khóc của chúng ta và chữa lành những nỗi đau của chúng ta (x. ibid., 32). Chúng ta hãy học điều này: khi gặp khó khăn trong cuộc sống, chúng ta hãy đến với Mẹ; và khi cuộc sống hạnh phúc, chúng ta cũng đến với Mẹ để chia sẻ điều này. Chúng ta cần đi đến những đảo an ủi và thương xót này, nơi đức tin được diễn tả bằng tiếng mẹ đẻ; nơi những khó khăn của cuộc sống được đặt trong vòng tay của Đức Mẹ và chúng ta trở về cuộc sống với tâm hồn bình an, như sự bình an của trẻ thơ.

Buổi tiếp kiến kết thúc với Kinh Lạy Cha và phép lành Đức Thánh Cha ban cho mọi người.

Vatican News